|
ملاياريءَ جو خط
”يوقاري تابوغيدا عرض دعا و ثناد ني سونک معروض
راي مهر آراي و ضمير فرح افزاي اولکيم تابوذره
قليل الاستطاعت دولت ملازمت و سعادت مواصلت دين
محروم دور لحظـﮧ بلکه لمحـﮧ ياد لاريدين غافل
ايلماس
ملاياري
چون غربت ايچرا منکا و صلينکيز نصيب ايلماس
مــــــن
غــــــريــــــب نــــــي کرسور سانکيز غريب
ايلماس
داغي اول حضرت دين عهدنامـﮧ بيرلا مکتوب شريف
کيلتور ماديلر حضرت نواب سلطان و بواسير وادي هجر
انکايي کلفت بولدي و هر زمان سلطان ايتور لار کيم
اولاردين کوب منفعل بيز خدمت شايسـة قيلمادوک و
تقصير کوب بولدي:
ياري
اي دوست خلاف دوستداري قليما
غربت تـﮧ قويوب کوب سکا خواري قيلما
غفلت ني نونيت مونجـﮧ ميننک حايمدين
”ياري“ ني اونو تماترک ياري قيلما
چون اطناب موجب ملال خاطر ايردي بو رباعي غـﮧ
اختصار قيليب دعا بتيلدي .....“ (40) (ص 47_
48)
سلطان جو خط بادشاهه جي حضور ۾ پيش ڪيو
ويو. ”دست بربالاي دست“ جي ترڪيب کي ڏاڍو پسند
ڪري، هن حقير کي جواب ۾ غزل لکڻ جي فرمائش ڪندي،
فرمايائين ته ڏاڍو چڱو موقعو آهي! (المامور معذور
و العذر عند کرامالناس مقبول).
چنانچه مون انهيءَ بيت جي جواب ۾ هيٺيون
غزل چئي، شاهي خدمت ۾ پيش ڪيو:
لمؤلفـﮧ
دست خون آلودينک ايتي پنجـﮧء مرجانني پست
بومنلدور ايل اراکيم دست بربالاي دست
اول لبي ميگون اگر مجلسده بيروم بولغاي
ساقي تان ييغلاب صراحي جام مي بولون شکست
مست عشقـﮧ اهل تقوا طعني قويسون ايتيکيز
دايما هشيار اراسيدا بولور معذور مست
ظاهرين کورمـﮧ کيشيننک باطيني غـﮧ قيل نظر
زاهدا معني غـﮧ باق آدم ايماس صورت پرست
باعث کيفيتيکني قايدا ذوق ايتکاي سينينک
ايچمکان وحدت شرابن ”کاتبي“ روز الست (41)
(ص 48)
بادشاهه غزل ٻڌي ڏاڍو خوش ٿيو ۽ آفرين
چوندي، هن حقير کي ”مير علي شير ثانيءَ“ جي لقب
سان مخاطب ڪيو. مون چيو ته آءُ ڪجهه به نه آهيان ۽
نه انهيءَ لقب جي لائق آهيان! بلڪ مون کي ته
جيڪڏهن ان جو ٽُڪريل (خوشـﮧ چين) چيو وڃي، تڏهن به
منهنجي لاءِ وڏي فخر جي ڳالهه آهي! بادشاهه وراڻي
ڏني ته جيڪڏهن آءُ هڪ سال مشق ڪيان ته چغتائي زبان
۾ ”مير علي شير“ جو نالو ڀلائي ڇڏيان! مطلب ته
بادشاهه منهنجي ايتري ساراهه ڪئي، جو آءُ شرم جي
وڏي بوجهه ھيٺيان اچي ويس.
هڪ ڏينهن آءُ شاهي تير انداز خوشحال
(خوشحال بيگ) سان ڳالهائي رهيو هيس _ هو بادشاهه
جو خاص معتمد هو ۽ شاعراڻي صحبتن جو خاص ڄاڻو هو _
هن مون کي ٻن غزلن جو مضمون ۽ قافيو رديف ڏنو. مون
هيٺيان غزل ٺاهيا:
لمؤلفـﮧ
رخ لاري کيفيت ميدين قچان کيم آل دور
ساقيا تانير مين اول گلچهره ني خوشحال دور
نقد عمر نيکيني متاع وصل غـﮧ خرج ايتکا نيننک
ديل بيلان کنکاشني قوي عالم غـﮧ اول دلاّل دور
مرده لار احبا سيد العلي مسيحا دور ولي
زلفي جادو، چشمي فتان، غمزه سي قتال دور
لب لاري يارينک چوچوکدور، دل نيچون ميل ايتمکاي
هر نيمر سـﮧ کيم چوچوک بولغاي کوکل ميال دور
تيلبـﮧ بولوب بيغلامـﮧ تلاش مين ديب ”کاتبي“
سيم اشک بيرلا درون سينـﮧ مالامال دور (42)
(ص 49)
ٻيو غزل هي چيم:
لمؤلفـﮧ
چين دور ور زلفينککـﮧ جادو ينع اني يلغان ايماس
کفر اسنادي خطينککـﮧ اي صنم بهتان ايماس
شربت لعلينکني بيرمين خسـﮧ کسه داروني قوي
اي طبيبم اول مينينک در ديمغـﮧ هيچ درمان ايماس
عيب ايما سمولاف عشق اوراق کيليب عشاق ارا
عشق ميدانيدا آيننک کيم باشي غلتان ايماس
يار غـﮧ اتينک قيلماسون اغيار بيرلاکفت و کوي
هم نفس بولماق ملک شيطان بيلان چسبان ايماس
عيد و صلي بير کاي ايل اول قاشي يايننک ”کاتبي“
قبلـﮧ دين يانسون يوزي هم کيم انکا قربان ايلماس
(43)
(ص 49_ 51)
اهي ٻيئي غزل ولايت هند ۾ مشهور ٿي ويا ۽
خاص و عام جي زبان تي چڙهي ويا. بادشاهه جي
آفتابچي، عبدالرحمان بيگ، جي دوستيءَ سبب منهنجو
ستارو چڙهي ويو. هو نورسيده جوان، بادشاهه جو
معتمد ۽ خاص مجلسن ۾ ويهندڙ، همراز ۽ مصاحب هو.
شعر و سخن جي مجلسن جو پڻ ڄاڻو هو. سندس مناسبت تي
مون هيٺيان ٻه غزل چيا:
لمؤلفـﮧ
اول پريچهره قاچان ناز ايلکــــــاي نالـﮧ
غـﮧ عشاق آغاز ايلکاي
يير ايدور اول غنچـﮧ نيک دل بلبلي گلشن کو ييدا
پرواز ايلکاي
عاشق او لدور بزم غمدا ســــــاقيا! نالـﮧ
سين ني بير لا دسماز ايلکاي
ايتلا ريلـﮧ هم سفال ايلاب ميني او مرين
عالمدا ممتــــاز ايلــکـــــاي
دلبر او لــــدور عــــــاشقـﮧ ”کـــــاتبي“
لطيفي کوب، جو ديني از ايلکاي
(ص 50)
لمؤلفـﮧ
تشبيهه ايتيب لبينککـﮧ او زين باده قيلدي نفع
نرگس کو زينککـﮧ او خشار ايتري خماري دفع
دعوت ميسر او لسـﮧ دعا بيرلا اول پري
اغياري بر دعا بيلان آسان ايروردي دفع
اول اي حجاب ايتر يوز يکـﮧ زلفين ابدوش
کيل اي صبا يتيش آرادين قيل حجابي رفع
کور دو کجـﮧ قامتينکني سجود ايتيکيم بو کيم
دير لار نماز جايز ايماس بولما ينجـﮧ شفع
يا نيب يا قبلسـﮧ دل نولا در دمني ”کاتبي“
نار فراق بارچـﮧ وجود مني قيلدي سفع (45)
(ص 51)
مطلب ته انهن ڏينهن ۾ شعر وسخن جي رات
ڏينهن (روز شب) رس رهاڻ رهندي هئي، تنهنڪري گهڻو
ڪري منهنجو وقت شاهي حضور ۾ گذرندو هو.
هڪ ڏينهن هن حقير کان پڇيائين ته ولايت
روم وڏي آهي يا هندستان جو ملڪ ؟ مون وراڻي ڏني ته
جيڪڏهن ولايت روم مان اهي سڀ ملڪ مراد آهن، جيڪي
ماتحت آهن، ته پوءِ هندستان ان جي ڏهين پتيءَ (عشر
عاشر) ۾ به نه ايندو، پر جيڪڏهن مقصد فقط ولايت
سيواس آهي ته يقيناً هندستان جو ملڪ وڏو آهي.
بادشاهه چيو: منهنجو مطلب سموري سلطنت جو آهي. مون
عرض ڪيو ته ”اسان جو بادشاهه انهن ستن ئي اقليمن
تي حڪومت ڪري ٿو، جيڪي اسڪندر جي سلطنت ۾ شامل
هيون. ليڪن جيڪا اسڪندر جي سوانح بيان ڪئي وڃي ٿي
۽ سندس حڪومت جي تاريخ ٻڌائي وڃي ٿي، ان مان ظاهر
ٿئي ٿو ته هن ذاتي طرح نه اُهي ملڪ ڏٺا هئا ۽ نه
شخصي طرح انهن آبادين تي هن حڪومت ڪئي ٿي. ڇاڪاڻ
ته آباد دنيا _ جيڪا موجوده آباد دنيا جو چوٿون
حصو ٿئي ٿي _ ان جي ڊيگهه 180 ڊگريون ۽ خط استوا
کان ان ايراضي يا رقبو 670، 668، 1 فرسخ ٿيندو.
تنهنڪري ناممڪن آهي ته ايڏيءَ وسيع سرزمين تي ڪوبه
ماڻهو شخصي طرح حڪومت ڪري سگهي. ٿي سگهي ٿو ته
انهن اقليمن مان هر هڪ جي ڪجهه حصي تي هن حڪمراني
ڪئي هجي. جهڙيءَ ريت هن وقت بادشاهه روم (ترڪي)
حڪومت ڪري رهيو آهي.“ بادشاهه سوال ڪيو ته بادشاهه
روم انهن سڀني اقليمن جي حصن تي حڪومت ڪري ٿو ڇا؟
مون عرض ڪيو: هائو! پهرينءَ اقليم جو حصو يمن آهي،
ٻيءَ اقليم جو حصو مڪو شريف، ٽينءَ مان مصر جو
ملڪ، چوٿينءَ اقليم مان حلب، پنجينءَ مان
دارالسطنت محروسـﮧ قسطنطنيـﮧ، ڇهينءَ مان حيفـﮧ
(کفـﮧ _
Kaffa)
۽ ستينءَ اقليم مان
Vienna
۽
Ofen
(بدون و بچ). انهن مان هر هڪ تي بادشاهه روم
پنهنجا حاڪم (بگلر، بيگلري) ۽ قاضي (قاضي لري )
مقرر ڪندو آهي، جيڪي سندس نالي ۾ حڪومت ڪندا آهن.
علاوه ازين جڏهن گجرات ۾ هئس ان وقت _ خدا ڄاڻي
ڪيتريقدر صحيح آهي _ مون سان سورت بندر (سرت نام
بندرده) جي حاڪم (خواجه بخشي) ۽ قره حسن نالي
سوداگر ڳالهه ڪئي ته چين ولايت (ولايت چينده) ۾
سوداگرن رمضان جي عيد تي بادشاهه روم جو نالو خطبي
۾ پڙهائڻ چاهيو ۽ خاقان چين کي چيو ويو ته جنهن
صورت ۾ اسان جو بادشاهه مڪي ۽ مديني ۽ قبلي جو _
جنهن ڏانهن منهن ڪري سجدو ڪيون ٿا _ بادشاهه آهي،
تنهنڪري سندس نالو عيدن جي خطبي ۾ وجهڻ ضروري آهي.
ان وقت خاقان چين _ جيڪو غير مذهب آهي _ انهن جو
چوڻ واجبي سمجهي نه فقط مڪي، مديني ۽ قبلي جي
بادشاهه جو نالو وجهڻ جي اجازت ڏني، بلڪ خطيب کي
خلعت پهرائي، هاٿيءَ تي سوار ڪري، شهر ۾ جلوس
ڪڍرايو ويو. انهيءَ زماني کان بادشاهه روم جو نالو
خطبي ۾ هليو اچي ٿو؟“ تنهن تي بادشاهه پنهنجي
اميرن ۽ وزيرن (خانلرينـﮧ و سلطانلرينـﮧ) کي مخاطب
ٿي چيو ته ”واقعي بادشاهه روم کي حق پهچي ٿو ته هو
بادشاهه سڏائي! روء زمين تي ٻيو ڪوبه ان جو مستحق
نه آهي!“
ٻئي موقعي تي ڪريميا جي خان (قرم خانندن)
جي ڳالهه نڪتي. مون چيو ته اهو به اسان جي بادشاهه
جي تحت آهي. بادشاهه چيو: جيڪڏهن ائين آهي ته پوءِ
سندس نالي خطبو ڇو ٿو پڙهيو وڃي؟ مون عرض ڪيو:
اسان جي بادشاهه کي اهو اختيار آهي ته خطبي ۽ سِڪي
جو حق ڪنهن کي به عنايت ڪري. انهيءَ ڳالهه سڀني کي
مطمئن ڪيو ۽ سڀني گڏجي اسان جي بادشاهه لاءِ دعا
خير گهري .
هڪ ڏينهن بادشاهه ارادو ڪيو ته گهوڙي تي
سوار ٿي دهليءَ ۾ مشائخن جي مقبرن جي زيارت ڪئي
وڃي. آءُ به ساڻس گڏجي هليس. اسين دهليءَ جي پير
شيخ قطب الدين، شيخ نظام الدين وليءَ، شيخ فريد
شڪر گنج، مير خسرو دهلويء، ۽ مير حسن دهلويء (46)
جي مرقدن تي وياسين. مير خسرو جي شعر تي گفتگو
نڪتي. مون سندس ”درياي ابرار“ مان چند بيت پڙهيا،
جن جو منهنجي دل تي اثر هو ۽ چيم ته منهنجي مجال
نه آهي، جو سندس مقابلي ۾ ڪجهه چئي سگهان. بهرحال،
هڪ غزل چيو اٿم. بادشاهه چيو: ٻڌاءِ! مون مطلع
پڙهيو:
لمؤلفـﮧ
هر که قانع شد به يک نان پاره مَرد ِ مهتر ست
کار او از جملـﮧء شاهان ِ عالم بهتر ست (47) (ص
53)
بادشاهه خوش ٿيو، چيائين والله العظيم اين بهتر
است! هتي پنهنجي شاعري ڏيکارڻ مقصد نه اٿم، بلڪ
بادشاهه جي قدردانيءَ جو تذڪرو ڪرڻ مقصود آهي.
هڪ
دفعي آءُ شاهي مهربردار شاهين بيگ سان ملڻ ويس، ۽
کيس التجا ڪيم ته مون کي سفر جي اجازت وٺي ڏئي!
خالي هٿين وڃڻ مناسب نه هو، پنهنجا ٻه غزل کنيو
ويس. هڪ غزل هي آهي.
لمؤلفـﮧ
هر سحر اي يوزي کل گلشن کو ينيککـﮧ يا ريب
ييغلار امو اليني دل شبنم اشکمي تاريب
کور کاج اين غنچـﮧ دهن کل يوزوکي گلشندا
کل بيلان غنچـﮧ خجل بولوي حيا دين ميزا ريب
اين طبيبم دل مجروح شفا تاپسـﮧ ني يار
سين شکر لبني قرا باغريغـﮧ بير لحظ ساريب
يو را کيم هجر المي بيرلا نيچون پرخون دور
کو کاز اين دل آني اول خوني غـﮧ باغر ينکي ياريب
”کاتبي“ سين ره عشق ايچرا سرامد بولدونک
تاشلـﮧ فرهاد ايلـﮧ مجنونني الار قالدي هاريب (48)
(ص 53)
ٻيو غزل هي هو:
لمؤلفـﮧ
کپريکي اوقينـﮧ قاشي يارينک کمان ياسار
دلي سينم اوزره پنبـﮧء داغيم نشان ياسار
مغرور بولما حسينکـﮧ اي قاشلاري کمان
رستم لارينک کمانيني آخر زمان ياسار
بيتاب بولسـﮧ دل تب هجرنيکدين اي پري؟
آهم ترحم ايلاب الکا سايبان ياسار
قصر و صال ياره کونکل قيلمغـﮧ عروج
عاشق کمند آهي آنکا نردبان ياسار
دل رشتغـﮧ چيکار در اشکمني ”کاتبي“
او خشار کـﮧ ياره بار ماغ ايچون ياسار (49)
(ص 53_ 54)
شاهين بيگ ڪوشش جو واعدو ڪيو ۽ سچ پچ هڪ
ڏينهن موڪل جي خوشخبري کڻي اچي پهتو ۽ چيائين ته
موڪل لاءِ آءُ بادشاهه جي خدمت ۾ عريضو موڪليان!
برسات جي موسم (برشگال) ختم ٿي چڪي هئي، مون رسمي
طرح بادشاهه جي خدمت ۾ اجازت جي درخواست موڪلي ۽
گڏ پنهنجا ٻه غزل به اُماڻيم: هي غزل چغتائي زبان
۾ آهي:
لمؤلفـﮧ
دولت سنينک بيلان اکر اي دل بولـﮧ رسـﮧ يار
قيلغاي وفا لار اول صنم شوخ و شيوه کار
بير بير کاکيلسـﮧ خاک رهک بيرلا اي پري!
تو قراقچـﮧ بولما نمايدي انينک البدا ايپار
شفتالو سورسم اول لبي عناب لارغـﮧ کر
هر قاليسي بولسـﮧ خثم ايتيب ايتورکـﮧ ناري يار
کريه قيلوب ايشيککـﮧ يوز سورت دو کيم بو کيم
کوز ياشيني بولور سـﮧ سوبير غال قيلاي نثار
يوقاري تا بونميدا شها قورقـﮧ ايمنـﮧ
دردني ”کاتبي“ سنکا غرض ايلسـﮧ ني بار (50)
(ص 54)
هيٺيون غزل عثماني ترڪيءَ ۾ چيل آهي:
لمؤلفـﮧ
غافل اولمـﮧ دو شد و کک ير ملک هندوستاندر
ميل ايدوب آنده قلانر جملـﮧ سرگرداندر
عالمي کشت ايلينر ديديلر بالا نماق
حق بودر دنياده جنت ملکت عثماندر
واروب آنده برنظر کورمک احبانک يورين
بلمشس اول اي خستـة دل هر درد کـﮧ درماندر
دوش اياغينـﮧ همايون بادشاهک رخصت آل
دايما دوشمشلره آنوک ايثي احساندر
ميل ايدرسـﮧ قالمغـﮧ دل طفلي هندوستانده
”کاتبي“ اويمـﮧ سن آکا اول دخير اوغلاندر (51)
(ص 55)
منهنجي انهيءَ درخواست ۽ غزلن جي جواب ۾
بادشاهه مرحمت ۽ شفقت فرمائي مون کي موڪل عنايت
ڪئي ۽ ساڻ ئي سروپا خلعت ۽ حفاظت لاءِ راهداريءَ
جو پروانو عطا ڪيائين.
سفر جي هر شيءِ تيار هئي. بادشاهه مون کي
جمعي جي ڏينهن شام جو موڪلاڻيءَ جي ملاقات لاءِ
گهرايو. حڪمت الاهي آءُ موڪلائي هلڻ تي هئس، جو
مؤذن ٻانگ ڏني ۽ بادشاهه ڏاڪڻ لهڻ لڳو. سندس عادت
هئي ته ٻانگ ٻڌي جهڪندو هو. ڏاڪڻ تي به هن ائين
ڪيو ۽ پير ٿڙڪي ويس. ڪيئي ڏاڪا لڙڪندو وڃي ھيٺ
پيو. مٿي ۽ ٻانهن کي سخت ڌڪ لڳس. (52) سچ چوندا
آهن: الحذر لايغني عن القدر تقدير پڇي ڪانه ايندي
آهي.
محلات ۾ تشويش ۽ مايوسي پيدا ٿي ويئي،
ليڪن معاملي کي ٻن ڏينهن تائين مخفي رکيو ويو ۽
مشهور ڪيو ويو ته الحمد الله بادشاهه خوش آهي!
غريب اهل حاجت ۾ خيرات ۽ سپاهين ۾ انعام تقسيم ڪيا
ويا. ٽئين ڏينهن سومر جو بادشاهه زخمن جي سختيءَ
سبب فوت ٿي ويو (53) انا لله و انا اليـﮧ راجعون!
بادشاهه جو وليعهد جلال الدين اڪبر، ميرزا
خانخانان سان گڏجي شاهه ابوالمعاليءَ سان ملڻ ويو
هو. فوراً ڏانهس انهيءَ افسوسناڪ واقعي جي خبر
موڪلي ويئي. انهيءَ وچ ۾ اميرن ۽ خانن (خانلر و
سلطانلر) ۾ پريشاني ۽ اضطراب پيدا ٿي ويو، کين اهو
سمجهه ۾ نٿي آيو ته اوستائين ڇا ڪن؟ مون سندس همت
ٻڌرائي ۽ ٻڌايو ته مرحوم مغفور سلطان سليم خان
عليـﮧ الرحمـة و الغفران جي فوت ٿيڻ وقت پيري
باشاهه ڪيئن نه عقلمنديءَ سان مسئلي کي منهن ڏنو
هو ۽ بادشاهه جي وفات کي في الحال مخفي رکيو هو.
مون کين صلاح ڏني ته شهزادي جي پهچڻ تائين ڳالهه
لڪائڻ نهايت مناسب ٿيندي. سڀني کي اها صلاح وڻي.
دستوري طرح مصاحب ۽ امير دربار ۾ ايندا رهيا، حڪم
احڪام ملندا رهيا. مشهور ڪيو ويو ته بادشاهه گهوڙي
تي سوار ٿي ٻهراڙيءَ ۾ ويندو، ليڪن وري موسم جي
خرابيءَ جو بهانو ڏيئي اهو ارادو ملتوي ڪيو ويو.
ان جي بجاءِ اڳئين ڏينهن دربار عام منعقد ٿيڻ جو
اعلان ٿيو. نجومين اهو ڏينهن به نحس ٻڌائي ٽاري
ڇڏيو. انهيءَ ٽار ٽور هڪ قسم جي چوءَ پچوءِ پيدا
ڪري وڌي، جنهنڪري اربع ڏينهن شاهي درشن لازمي
سمجهي اعلان ڪيو ويو. اتفاق سان شاهي مصاحب مولا
بيگ (54) (مغلابي) جي شڪل بادشاهه سان ملي ٿي آئي،
البت ڪي قدر سندس قد منڌرو هو. انهيءَ کي شاهي
لباس پارائي ديوان عام ۾ هڪ خاص مسند تي ويهاريو
ويو، جيڪا انهيءَ مقصد لاءِ تيار ڪئي ويئي هئي.
اکيون ۽ منهن خاص طريقي سان ڍڪي، خوشحال بيگ کي
پاسي ۾، ۽ مير منشيءَ کي پٺيان بيهاريو ويو. اميرن
شهر جي معززن (سلطانلر و مير _ زالر و رعايا و
عوام الناس) رعيتي ۽ عوام الناس پنهنجي بادشاهه جو
ديدار ڪيو، خلق خوش ٿي، اميرن ۽ معززن کي اطمينان
ٿيو، طبيبن کي بادشاهه جي صحتيابيءَ تي انعام ۽
پهراڻيون ڏنيون ويون. اهڙيءَ ريت شاهي صحتيابيءَ
جو مرﱞده سڀني کي خوشي ڏيئي ڇڏي.
انهيءَ حال ۾ مڙني کان موڪل ڪري آءُ شاهي
صحتيابيءَ جي خبر سان لاهور روانو ٿيس. اهو ربيع
الاول جو وچ ۽ رواني ٿيڻ وارو ڏينهن خميس جو هو.
سوني پت، پاڻي پت، ڪرنال ۽ ٿانيسر (سوني پته، پاني
پته، قرناله، تاني سره) کان ٿيندو، ساماني شهر
(ثمانيـﮧ) ۾ پهتس. انهن جي حاڪم کي بادشاهه جي
سلامتيءَ ۽ دربار ڪرڻ جي خوشخبري ٻڌايم. اتان هلي
سرهند (سهرند) واري سڻڪ ڏيئي، ماڇيواڙي کان بجواڙي
(ماچواره، باجواره) آيس. اتان وري سلطانپور درياءَ
ٻيڙين تي اُڪري، تيزيءَ سان ڪوچ ڪندو، لاهور پهتس.
جلال الدين اڪبر ميرزا انهيءَ وچ ۾
بادشاهه ٿي چڪو هو (55) ۽ لاهور وغيره ۾ سندس نالي
جو خطبو پڙهجي رهيو هو. لاهور جي حاڪم ميرزا شاهه
مون کي اڳتي وڃڻ کان روڪ ڪئي ۽ چيائين ته بادشاهه
حڪم ڪڍيو آهي ته ڪابل ۽ قنڌار طرف ڪو ڪونه وڃي!
منهنجي لاءِ ٻيو رستو ڪونه هو، لاچار بادشاهه سان
ملڻ لاءِ موٽ کاڌيم. اڃا ڪلانور پهتس ته جلال
الدين اڪبر بادشاهه ۽ خانخانان، قلعي مانڪوٽ جي
محاذ تي ملي ويا. بيرم خان جي خواجه ملا پير محمد
جي ذريعي مون کي آڇ ڏني ويئي ته آءُ ڪجهه وقت ترسي
پوان، ان کان پوءِ مون کي سنڌ يا هند ۾ جتي وڻندو
اُتي عهدو ڏنو ويندو! مون جهٽ مرحوم بادشاهه جو
مليل اجازت نامون ۽ سندس وفات جي تاريخ ۽ هڪ غزل
سندس اڳيان رکيو:
لمؤلفـﮧ
هند ايچيدا برهماي ايردي همايون پادشاه
بيردم ايچرا بولدي شونقار ايلادي عزم اِلَـﮧ
اول مصيبتي ايشتگاج فجغيرب زاري بيلان
ايتيگيز تاريخ فوت: بولدي همايون پادشاه (56)
(ص 57)
غزل هي آهي:
لمؤلفـﮧ
غزل جور و جفا ايماس جهانينک شاهي بولماقدبن
ساقين عشاق نينک اي مـﮧ خدنک آهي بولماقدين
شـﮧ رومک ايشيکيدا باريب دايم کدا بولماق
منکابـﮧ راک دور ور کوب هند و سند نينک شاهي
بولماقدين
حبيبنک کوييدا منکا رقيب او لماق تيلار همراه
خدايا ميني سين ساقلـﮧ انينک همراهي بولماقدين
ميني او لتورسـﮧ اول خوني قوينيک معنى صيلينک
ترغيب
مرام او لدور ليشينينک کيشي دولتخواهي بولماقدين
وفا قيلماق ميسر بولسـﮧ سنکا اول جفا پيشـﮧ
رقيبنک ”کاتبي“ غم تار تمفين اکاهي بولماقدين (57)
(ص 57_ 58) |
