وچين مرڪزي حصي جي ڇت تي ٽي گنبذ آهن، مٿان گول ۽ اندران بيضوي شڪل اٿن. ابوالقاسم، مير معصوم ۽ سيد صفائي جون قبرون انهن گنبذن هيٺان آهن. وچون گنبذ جنهن هيٺان مير معصوم جي مزار آهي، سو وڏو آهي، ٻيا ٻه مقابلتاً ننڍا آهن. ڇٽيءَ جي ڇت ۽ گنبذن مٿان چوني جو پڪو پلاسٽر ٿيل آهي.

(1) مير بزرگ جي قبر

چورس ڇت جي هيٺان چوني جي قبر بنان ڪتبي جي آهي. خانداني روايت مطابق مير بزرگ جي آهي. ڏاڪڻ تان چڙهي، مرڪزي ٿلهي تي، پهريون انهيءَ قبر جي سيرانديءَ کان  اچجي ٿو. تاريخ جو ڪتبو ڪونه آهي. ڇت جي سرن تي هيٺان شعر اڪريل آهن.

(1)چون خاک همي شود ترا ملک وجود
        عمر تو اگر هزار وز بيش، چه سود؟
(2) منزل دور است، مي بيد ساخت
        آماده براي مرگ مي بايد بود
                         ----

(3) بس روز که شب آيد و مهتاب شود
        پس شب گذرد گه صبح ناياب شود
(4) چون ميگذ رد زوز و شب، ياد آورد
        زان روز که چون شب تو در خواب شود

 

پهريون شعر ڏکڻ ۾ ٻيو اوڀر ۾ ٽيون اتر کان ۽ چوٿون اولهائون آهي.

مير بزرگ جي مزار جي هڪ ٿنڀ تي هيٺين طرح شعر جي اڪر آهي:

(1) مرگ را در زير بالين

(2) دار، چون بخسپ در

(3) پيش چشم در آر، چون

(4) بر خيزي و

(5) در خردي گناه

(6) منگر، در بزرگي

(7) وي نگر، که درگه

(8) عاصي مشوي

(9) گفت: چگونه؟

(10) باشد کسي که

(11) بامراد برخيزد

(12) و نداند که تا

(13) بهمه شبانگاه

(14) خواهد زيست يا نه!

هن ٿنڀي جو رخ ڏکڻ طرف آهي.

(2)سيد مير صفائي جي مزار

ٽئين گنبذ هيٺان آهي. مير معصوم ۽ سيد صفائي جي قبرن درميان هڪ چوني جي ٺهيل قبر آهي، ڪتبن نه هجڻ سبب معلوم نه آهي ته ڪنهن جي آهي. سيد صفائيءَ جي قبر پڻ ساڳيءَ طرح جيئن مير معصوم جي آهي، آيتن ۽ اشعارن جي اڪر سان چٽيل آهي. پيرانديءَ کان تاريخ جو ڪتبو آهي:

ماه قرشي لقب صفايي
 

کافراشت فلک ولايي نورش
 

ناگاه ازين جهانگه سير

افتاد بان جهان عبورش

نامي ز براي سال تاريخ

گفتا: پر نور باد گورش

انهيءَ پيرانديءَ واري لوڙهه تي تاريخ واري شعر جي چوڌاري ڪناري تي هي اشعار اڪرايل آهن:

قبر جي پاڙ واري ڪناري تي چوڌاري هيٺيان شعر اڪريل آهن(2):

(1) اي آمده، بر مزار نامي
و ز آمدنت، شده گرامي
چون آمدهء! زيارتي کن
از فاتحه، يک اشارتي کن
از مرحلهء جهان غمناک
شد منزل ما سراچهء خاک
رحمي ! رحمي! که بس غريبم
از عيش زمانه، بي نصيبم

 

(2) جان قاصد راه، آن جهان است
اين جا، دوسه روزه ميهان است
همپائيء شعله کن، برفتار
همگاميء برق کن، شرر وار
سنگي که نهاده برمزار است
سرتا سرش از غمم فگار است
بشگافي اگر درون اين سنگ
گر سنگ بود دلت شود تنگ
                -----

(3) اين راه بود دراز و تاريک
وين خانهء گور، تنگ و تاريک
                -----

4- محتاج لطيفهء دعايم
گو فاتحه که، بي نوايم
 

مير صفائيءَ جو گنبذ جن شهتيرن تي بيٺل آهي، انهن تي چوڌاري هيٺان شعر اڪريل آهن. ساڳئي انهيءَ نموني جيئن مير معصوم جي گنبذ وارن شهتيرن تي آهن:

1- چون دانستي ماحصل دنيا را
امروز بگير توشهء فردا را

 

2- فردات چو امروز همي دست دهد
زنهار بفردا مفگن سودا را

 

3- از نيک و بد زمانه پرهيز و برو
زين کهنه رباط پر خطر، خيز برو !

 

4- چون کار زمانه سر بسر درد سراست
دستي به سر خود نه و بگريز و برو !
 

پهريون شعر جنوب طرف، ٻيو مشرق ۾ ٽيون شمال، ۽ چوٿون مغرب ۾ آهي.

1- بيا نامي ! دمي از مرگ کن ياد
2- بکن در ماتم خود، نوحه بنياد
3- بيا تا يک نفس بر خود بموييم
         خدا رحمت کناد از خود بگوييم
4- قرين مغفرت باد آشنائي
 که گويد بعد ما بر ما دعائي
 

پهريون شعر جنوب، ٻيو شمال، ٽيون مغرب ۽ چوٿون مشرق طرف آهي.

(3) مير معصوم جي مزار

مير جي مزار نهايت مضبوط پٿر ۽ خوبصورت اڪر سان سينگاريل آهي. قبر جي ڪنارن ۽ وچ تي چوڌاري آيتن جي اڪر آهي(1). قبر جي پيرانديءَ کان هيءُ تاريخي ڪتبو آهي:

1-مير معصوم آن مه برج شرف
آفتاب شرع و دين، فخر زمن

 

2-روز جمعه سادس ذي الحجه گشت
عازم جنت بامر ذوالمنن

 

3-سال فوتش از خرد جستم، بگفت؛
بود نامي صاحب ملک سخن
 

        مير معصوم واري گنبذ جي اندران پهرين آيتون ۽ اقوال اڪريل آهن ۽ وٽ تي اشعارن جي اڪر آهي. گنبذ جي شهتيرن تي رباعيون آهن. خوبصورت نستعليق خط ۾. رباعيون هي آهن:

1- ني گل برخ باد صبا مي خندد
ني ني ، همه بر غفلت مامي خندد
گويم! گويم! که چرا مي خندد
بريک دم عمر بي وفا مي خندد

 

2- از تفرقهء دهر اگر رستي، هيچ !
ور جاي شدت بلند و پستي، هيچ!
چون آخر کار بايدت خاک شدن
دانستي هيچ، ور ندانستي هيچ !

 

3- جز غم دل اهل درد خندان که کند
جز ناله، دوايي مستمندان که کند
جز گريه، نوازش غريبان که کند
جاروب مزار خاکساران که کند

 

4- نامي، که ز دست دهر در تاب شده
پثرمرده گليست کز رخش آب شده
زود است که بنگري تو آن غمزده را
آسوده بزير خاک و در خواب شده

 

5- در دهر اگر گدا و گر محتشم است
آخر همه را روي، بسوي عدم است
عمر تو اگر بيش بود، کم ز کم است
زير اکه، چونيک بنگري يکدم دم است

 

6- روزي که دلم ز دهر نوميد شود
جان نيز بسر منزل جاويد شود
ذرات وجودم که، بمهرش شده خاک
کمتر ذره ازو چو خور شيد شود

 

7- ما آمده بوديم درين باغ بگشت
چون ابر بروي سبزه، چون باد بدشت
چون نرگس پرخمار، ناگاه از خواب
تاچشم کشاديم ز هم، عمر گذشت

 

8- هان نامي ! هان ! بخويش يکدم پرداز
مردانه بساز توشهء رفتن ساز
داري درپيش بس رد دور و دراز
اي کاش ! آميد آمدن بودي باز

 

9- اين اهل قبور بين، بخواب اند همه
آسوده ز دادن جواب اند همه
از نشاه جام واپسين تا دم حشر
در زير زمين مست خراب اند همه

 

10- نامي من ازين دهر پشيمان رفتم
ناچيده گلي، ازين گلستان رفتم
بودم، دو هزار آرزو در دل بيش
ناکرده يکي از آن، بسامان رفتم

 

11- در موسم گل، چمن رخ آتش گون کرد
دل، ديده دوستان، پر خون کرد
سبزه نبود بخاک ما غمزد گان
غم سبز شد و ز خاک سر بيرون کرد

 

12- زد شيشهء چرخ سنگ، بر ساغر ما
خون شد چو اناردانه، دل در بر ما
گردي نه نشهت بود بر افسر ما
اکنون بنگر خاک سيه بر سرما

 

13- اي آنکه جهان گرفتهء خوش بکنار
داني که ترا بوقت کار، آيد کار
 گر ملک حبش داري ور ملک تتار
باخود بنري هيچ، بغير از کردار

 

14- ما قصه نگفتيم و کلام آخر شد
حرفي ننوشتيم، پيام آخر شد
صبح طربم نا شده شام، آخر شد
چون نويت ما رسيد، جام آخر شد

 

خاص گنبذ جي اندران جيڪي شهتير ڏنل آهن، انهن مٿان هيٺيان اشعار اڪريل آهن:

1-  نامي ! گل اين بي چمن چيدن نيست
زين باغ بر آکه، رخصت ديدن نيست
زين گلشن غم، بهار شادي مطلب
در غنچهء او، اميد خنديدن نيست

 

2- گر نيک شماري سخنم را ، ور زشت
در باغ جهان، کس گل جاويد، نکشت
چون کرده و ناکرده ز تو ميطلبند
خواهي تو بدوزخ رؤ، خواهي به بهشت

 

3- از مال، اگر دهر کني مالا مال
سودي  نبود ترا ز ، افزوني مال
روزي اگر افزائي در، مدت عمر
دانم که بماني بجهان، سالها سال

 

4- نامي ! ز فلک دوش دلم کرد سوال
کز رفته و آئنده بيان کن احوال
گفتا: چه خبر؟ رفتگان نيست اثر !
آئنده چو رفته دان ڇه ميپرسي حال

 

1- عمريست که، از جملهء خاموشانيم
از جام اجل فتاده مدهو شانيم
مائيم که، کس بياد نارد مارا
ياد آر که، از خيل فرموشانيم

 

2- بگذر بسوي قبور، اگرداري هوش
بنگر سوي خفتگان گوياي خموش
کاينک اجل، از گوش تو، بيرون آرد
اين پنبهء غفلتي که ، داري در گوش

 

3- نامي ز گنه، روي سياه آورده
وز کردهء خود باتو، پناه آورده
وز کردهء خود باتو، پناه آوارده
گويند؛ بعاصيان بود مغفر تت
تو غفاري و من گناه آورده

 

4- نامي بکشا چشم بصيرت درياب
بنياد زمانه همچو نقشي است بر آب
باتو گويم که حاصلي دنيا چيست
بيداريء يک زمان و باقي همه خواب

 

5- جام از ميء عيش تلخکام افتاده
وين مجلس باده تاتمام افتاده
بنگر ز حريفان مي و جام افتاده
مستانه بخواب هر کدام افتاده

 

6- گويند: بود فاتحه را فايحه
زان فايحه بخش نکهت رايحه
بر روح گذشتگان فرست اخلاصي
محتاج دعائيم بخوان فاتحه

نئون صفحو -- ڪتاب جو ٽائيٽل صفحو --گذريل صفحو

ٻيا صفحا 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45  46 47 48 49 50

هوم پيج - - لائبريري ڪئٽلاگ