|
تمهيد
هڪ ڏينهن حڪم خدا دي نال، آء پيوسي دل وچ خيال:
آپت دي وچ مڙس ۽ زال، ٻَهه ڪيتوني قيل مقال،
آکيس مڙس: چڱي رک چال، هَئِينۡ ڪجهه ماڻهو يا
حيوان،
رب ڪو ڏيوَئِي هوش ڌيان !
زال
آکيس عورت: ميان ميڏا، مئينۡ تي مفت طبل هي تَيڏا،
ڪِيُون وت اَلا ڪريندَئِينۡ ايڏا، اڄ ڀي قصّا
ڪِيتُئِي ڪيڏا،
مَئين نه ڳِڌُ ئي ڪو نانءُ نشان، رب ڪو ڏيوئِي هوش
ڌيان !
مڙس
عورت ! تيڏِي بات اَجائِي، ويڙهه خلل تي وَتِينۡ
چائِي،
گهر گهر دي وچ گَهتينۡ ڇائِي، لَڙ لَڙ ڪر تِئون لڄ
وڃائِي،
تيڪون ڪوئي شرم نه شان، رب ڪو ڏيوَئي هوش ڌيان !
زال
جو جُڙ اڳون جنگ ڪَريسِي، تنهن ڪُون هر ڪو واري
ڏيسِي،
مڙس جنهن ڪُون لوڌ ڪڍيسِي، کاڌي پيتي خرچ نه
ڏيسِي،
اُو اَڻ سرندي ٻي گهر ويسِي، بُک مَردِي دا ڪيها
مان !
رب ڪو ڏيوئي هوش ڌيان !
مڙس
عورت ! مغز کپاءِ نا خالِي، جيڪا آهي گهر دي
مالِي،
سا ته ڳُجهو ڳُجهه تَئين سڀ ڳالِي، مُول نه ڇوڙيئي
وَٽا ٿالِي،
خرچ ڪيتوئِي سڀ خيمان، رب ڪو ڏيوئِي هوش ڌيان !
زال
مُئا ! ڪيا ڪُجهه تَيڏا نِيتُم؟ ڪو ڪُجهه چوري
چَٽا ڪِيتُم؟
ڪِيا گهن گَربِيان سُوسِي سِيتُم؟ گهوٽ ڀَنگان ڪي
گانجي پِيتُم؟
ڪِي وَت پَڪي مئين پَڪوان؟ رب ڪو ڏيوَئِي هوش ڌيان
!
مڙس
... اي سڀ قصّي ڪوڙي، چوري گهن چَڙ هَيۡنديئين
چوڙي،
گهَتِينۡ گَج ڳِچي وچ ڳُوڙهي، جهالر جهُومَڪ دي وت
جهُوڙي،
طرحين طرحين ڪرين طُومان، رب ڪو ڏيوَئِي هوش ڌِيان
!
زال
سي سڀ ڪِيتُم آپ وِلوڙ، ڪڏهان ڏِتُئي ڪو ڏوڪڙ ڇوڙ،
آپ سُڄا مُنهن، مُڇان موڙ، آ ٻَهنۡدائِين اکيان
کوڙ،
مَيڏي ڪِيتي ٿِي مهمان، رب ڪو ڏيوَئِي هوش ڌيان !
مڙس
عورت ! مار نه وات اجايا، تَئين ڪو ميڪون کَٽ
کَوايا؟
جو مئين پورهيا ڪر ڪمايا
،
سو تئين دُرڙِي آب دَٻايا،
بَڪ ڦِٽي ڪر بيفرمان ! رب ڪو ڏيوئي هوش ڌيان !
زال
ڪِٿون آئي تَيڏي ٽَڪي؟ آپ ٻِنهان در کاوِين ڌَڪي،
ول وت ميڏي داڻي ڦَڪي، کاءُ کُرڙ ڳَئي تيڏي سَڪي،
ڪيها ڪَران مئين بات بيان ! رب ڪو ڏيوئِي هوش ڌيان
!
مڙس
ڪُوڙي ! سارا ڪوڙ اَلاوين، مِٽ ميڏي ڪر دشمن
ڀاوين،
اَپڻيانۡ تون سِر گهول گهُماوين، پَلي گهِن پُلاء
پَڪاوين،
قربئون آپ ڪرين قربان، رب ڪو ڏيوئي هوش ڌيان !
زال
او مِٽ تيڏي هِن مُنهن ڪالي، بُکئي ڀانگ تين ڏکئي
ڏيوالي،
هر ڪو اَپڻا پيٽ نه پالي، ميڏا مَس ڪو مُنهن
ڏيکالي،
تنهندائِي تيڪون ٿيا ارمان، رب ڪو ڏيوئي هوش ڌيان
!
مڙس
ڪيهي اڳ آسُوۡدي هاسي، جوءِ پرڻِيج تين جَنۡجل
پياسين !
روز کَپت ڪر کَلي باسي
،
ايجهي ڏائڻ ڪانه ڏٺياسين.
زال نَهِين، ڪو سِر دا زيان، رب ڪو ڏيوَئِي هوش
ڌيان .
زال
ڇِرڪين کاڌا، ڪِيون ٿَئين ڇِتا ؟ لاءِ ٻيٺا هئين
چاوَت .......
ڪيها ڏنڀ تيڪون مئين ڏتا ؟ نِرڄا ! تيڪون ناس نه
پتا،
خلل ڪَنون ٿِيسَئِي خفتان، رب ڪو ڏيوَئِي هوش ڌيان
!
مڙس
عورت ! ڪنهن چاتي هئين اَونۡري، ليڪا لنگهه تين
ٿئِي هئين لوري،
لنگهه کڙي هئين ناناڻي ڍوري، گهر گهر دي وچ گلا
خوري،
ننگ نه آوئي ڪو نادان ! رب ڪو ڏيوَئي هوش ڌيان !
زال
مڄُو مڙس ڪُونۡ ڪيها ننگ ! جويان نال جِنهان دي
جنگ،
نال نادان اَڙيوسي انگ، ٽرڪا
ڇوڙ، ڀڄئي شل ڏنگ.
زهر
پووئي ايهين نال زبان، رب ڪو ڏيوئي هوش ڌيان.
مڙس
چٻي وات نه ڏي چَهۡواٽي، کاوِيۡن آپ پڪا اُڦراٽي،
سُڪي ڍوڍي ساڏي ڳاٽي، پيٽِي ! تيڏا پيٽ نه ڦاٽي ،
نيٺ ڪَنون تؤن هي نقصان، رب ڪو ڏيوئي هوش ڌيان !
زال
ميان تاب طبل ڪر ٿولا
،
ڪوئي پاتم تيڏا پَٽ پٽولا،
سِر تي رِيۡڙ تين ڇنل چولا، سَڙ سَڙ مِلي سُڪا
لولا،
طئين حال اپڻي وچ حيران، رب ڪو ڏيوَئِي هوش ڌيان !
مڙس
صورت ! تون هئين آپي زوري، بدبختي دي تيڪون
ڀونۡري،
آپي ڪجهه آکئين سولي سونري، وَسلي ويڙهه تي چاوين
چونري،
مَرا ڏينهن هِڪو شيطان، رب ڪو ڏيوَئي هوش ڌيان !
زال
... تيڪون لڄ نه ڪائِي، نڪا تئين وچ ڪِرت ڪمائي،
جوتين ٻِنهانۡدي چُلهه چِتائي، کاوِين روٽي پِن
پرائي
،
... گَهِتيجي اهو گُذران، رب ڪو ڏيوئي هوش ڌيان !
مڙس
... تيڪون الله پَلّي، سارا ڏينهن چايون سِر
ڏلهّي،
... ڀي تيڏي بليّٖ بَلّي، ڀائين: مانَ مُٺا اي
ٽَلي،
... ڪر وڃين شل ملتان ! رب ڪو ڏيوَئي هوش ڌيان !
زال
... ڀَلِي نا ڪنهن دي لُڪي، چوپڻ کيڏ، تين پيوين
چڪي
،
.. گهر وچ گُڙڪاوين حقي، آکان سچ ته چاوِين ڌُڪي،
.. ڏي تي ڪرين جولان، رب ڪو ڏيوَئي هوش ڌيان !
مڙس
اپئا آپ سنڀال، تيڏا مئين هان حق حلال،
... تيڏا هي مئين نال، ڇوڙ بُرائي تين بدچال،
سڀ ڪجهه ڏيسئين مئين سامان، رب ڪو ڏيوئي هوش ڌيان
!
زال
وَل وَل ٻيٺا آپ وڏائِين، صاحبزادا سيٺ سَڏائين،
ايجهي طعني مار تڏاهين، ڄاڻ ميڪون ڪر جوءِ جڏاهين.
نا ته نه ڪوڙي ڪش ڪمان، رب ڪو ڏيوئي هوش ڌيان !
مڙس
عورت ! نيٺ ميڏا هَئِين ننگ، ڪجهه نه ڪريسان تيڪون
تنگ،
ڪپڙا، قوت تون مئن ڪن منگ، ٻيٺِي ڏيک الله دي رنگ،
ڪُل دا رازق هي رحمان، رب ڪو ڏيوَئي هوش ڌيان !
زال
ميان ! ميڪون ڪر عورت ڄاڻِي، نال ننگاوَت ننگ
سُڃاڻِي،
ڏي گهر دي وچ روٽي پاڻي، وچ سَتُر دي رک سُکياڻي،
خلل ڪَنون مئين ڏَردي خان ! رب ڪو ڏيوَئي هوش ڌيان
!
”احمد علي شاهه“ مڙس اويڙا، عورت ڪون نه جڳاوي
جهيڙا،
بس ڪر ٻهه، تون ڇوڙ بَکيڙا، ڪلمان آک، سُتڙ ڪَر
ٻيڙا
،
ماڻِين جنّت جاءِ مڪان، رب ڪو ڏيوَئِي هوش ڌيان !
لا الہٰ الا الله محمد رسول الله
مناظرو سس ۽ ننهن جو
(چيل اميد علي خان لغاريءَ جو )
تمهيد
هڪ ڏينهن حڪم خدا جي سان، آءٌ گهمندي ويس بزار،
گهر ۾ هڪڙي گوڙ ٻڌم، ٿيو تيز وڏو تڪرار،
سَسُ ۽ نُنهنَ پاڻ ۾ ڪو، ڪيو جهيڙي جو جنسار،
ويهي ٻڌم ”ٻروچ“ چئي، سو سڄو سماچار،
سس چيو ٿي ننهن کي: تون سڻ ندوري نار !
آءٌ وڏي آهيان جُڳ وڏي جي، تنهنجي ماءُ آچار،
رک تُون قرب ڪانڌ پنهنجي سان هَر گهڙيءَ هروار.
ڏينهن سڄو سينگار ڪرين، نه ويهي وقت.......
مڙس اڳيان مَڪر ڪريو، ٿي مِنۡهُه ڪرين.......
۽ چوري پُٽ منهنجي کي تو ڌُوتي ڪيو ڌار،
جئن چوينس ٿي تِئن ڪري، جهڙو ڪلهوڪو ٻار،
هڪڙا ريب فريب ڪرين ٻيا زيب ته زينتدار،
پينگهه لُڏيو پاسار ڪرين، واسينگ ڇوڙيو وار،
چپ ڊولو، نڪ ۾ بولو، بئنسر ساڻ بهار،
ڪٺمال پايو تال ڪرين، ٻيا هَس ڪڙولا هار،
جهُومڪ جهُوڙا، پائين چوڙا، ٻي جهالر جي جهلڪ.....
هٿ ۾ مُنڊيون، منهن ۾ گهنڊيون، اها رنڊيون ڪن
رفتار،
ڏوڙِي ٻانهين، ڪنگڻ پائين، چَهِنپڪَليون چِٽَدار،
گهُنڊ وجهيو ٿي ٽِنڊ ڪرين، جيئَن چنڊ ڪري چمڪار،
ڪتيون تارا، شمس ستارا، اڳيان تنهنجي عيبدار،
تو جهڙي ملوڪ ملڪ ۾، لڀندي ڪا لاچار،
مخمور ڦِرين جئن حور پري، تئن نُور تنهنجو نروار،
تون سرس سِياڻي، جڳ ۾ راڻي، جوڀن جواڻيءَ وار،
لَب تي لالي، اُچِي چالِي، عالي رُخ اَنوار،
نُنهن ! تنهنجا ناز نرالا، آهن عجب جهڙا آر،
نه ٿيءُ خود مختيار، سِر جهُڪائي ويهه سس اڳيان.
ننهن
سس ! وڙهڻ لئي وس ڪرين ٿي، بس نه ڪرين بُري !
ريزَ وڏا رنگريز ڪرين ٿي، تيز هلي جيئن ڇُري،
ڪم روزانِي، تنهنجي ٻانِهي، کانئم ماني ٿي گهُرِي،
کٽ چڙهيو، ٿي وَٽَ کائين ۽ چَٽ ! سگهين نه چُري،
ٻاڻ هڻيو ٿي جواڻ ٿئين، ڪئن ڪاڻ ڪڍئين ڪَنَ ڪُري،
ڳوهه وانگي ٿي ڦوهه ڪرين، ڇو ڇوهه کڻي ٿي ڇُري،
ڪڏهن کَري ۾ ڪين سُونۡهين ٿي انّ کان سواءِ ٻُري !
... تنهنجي سڀ سڃاڻان، پاند پيناڪڻ پُري،
.... ٿي کيل ڪرين، من چيلهه نه پَوَنَئِي جهُري،
.... ٿي ڇند هڻين ويس، ڏند به اٿئي ڀُري،
سان اُسري، نَرڙو ڏين ٿي نُنهن سان.
سس
........ طالِع تَتي، ماٺ ته ڀڃئين نه مُنڍي،
..... ڪرين چٻراٽا، چَري چَونۡڪ چَنڊي،
.... ڪَنڌ ڪُٽيَئِين، کڻي ڏانگ ڏَنڊِي،
... ائين سونٽين سان، جئن بَلا ڪُٽجي لُنڊي،
آڪڙ ساڻ هلين ٿي، منهن ۾ وجهيو گُهنڊي،
.... اچين وڙهڻ لاءِ، مُور نه ٿين ٿي مَنڊي،
ٿي سينو ساهين، خلل ڪريو کُنڊي !
سان وات ڪري تون لاف هڻين ٿي لَنڊي،
ڇڏ ڀَنڊي، ڇو سڙين مرين ٿي سس کان.
ننهن
......آهن کس اَڙانگا، بَس بُڇي نه ڪرين،
....بدراهه ٿئين ڇو باهه وانگي ٿي ٻرين !
منهنجو اندر تو ساڙيو، ٻڏي شال نه مرين !
.. رانباهه ڪريو، ڇو ڳاهه ٿيو ٿي ڳرين !
... ڪو مائٽ اچي، ڏارو تن لاءِ ڏرين،
. کائين پُلاهون، ڌيان نه اهو ڌرين،
..... سيڻ پنهنجي کي، ويڻ ڏيو ٿي ورين،
... ندوري ڪاڻ، ڇو جهوراڻي ۾ جهرين،
...سُڪل پَٽ ۾ ٿاڦوڙا هڻيو ٿي ترين،
.. اقبال وڏو، ڦَڏا هڻيو ٿي ڦرين،
نِپٽي، نور نڀاڳي، آڪڙ سان اُسرين،
پيهي مٿان پاڻ ڇڏيو، ڍُونگي ڀر....
ايڏا مڪر مُٺِي ڪريو، سيني ڀر...
پُٽ اڳيان ٿي زٽ هڻين ۽ وَٽ کايو
ڳچي کڻيو ڳوهه وانگيان، سانڊِي ! سيٽجي.......
مڪر ڪريو چڪر کائين، ڦوُڪيو مِٽون .......
ته نُنهن ندوري مونکي ماريو، چيلهه جهليو......
ڍنگ ڏاڍي سان جنگ ڪرين ۽ ٻَنگ هڻيو
نِسَنگ ٿيو ٿي نِسرين، وجهيو واجهه
سس
ننهن ندوري ! سس پنهنجيءَ سان، چست ڪرين
حور پري تون ناهين اپڇر، آدمزادي
تيز منجهان ٿي ترش ٿئين ۽ عرش چڙهين
پنهنجو مَٽ نه ٻِئي کي ڀانئين، آڪڙ ساڻ
فخر عزازيل ڪيو، ٿيو شيطان ساڻ،
تون ڀانئين سهڻي آهيان، مومل ساڻ
اها مومل اُت رهي، تون چونڪ چنڊي
منهن تي مکيون، چُنجهِيون اکيون، اها ٿئي
تاڙِي هڻيو، تال ڪريو، هڻين ڄاڙي ڄڀ
ڦونڊ وجهيو ٿي سونڊ سڄائين، چونڊ عجب
ننهن نزاڪت ناز وڏي تي، فخر ڪيئي
ٻيو ڇا چوانءِ باقي، ظاهر هن زبان
ننهن
سس ! تنهنجي آءٌ سار لهان ٿي، مڙس اچي
پوءِ پاڻهي خبر پوندي، حال حقيقت
تيسين مٿان مڙس آيو، خوب کنڊيري
تال طبل سان زال سندس، لِڳي روئڻ زارو زاري
.... اتي منهن ڦلهو ڪيو، ڏسي نماڻي ناري
ڇو ٿي تون مون کي روئاڙين، نه روءُ منهنجي پياري،
سڻاءِ صاف اندر جي، حال حقيقت ساري،
يا ٻئي کي ماريان، ڪري تر تياري.
آڱر ساڻ اشارو، ڏنس جوءِ جونجهاري:
ماءُ پنهنجي ٿي مون کي ماري، سُک ڦِٽي سانداري،
ٿي سُهمان ڏئي، اها مردودڻ مُنهن ڪاري،
پيڪن پنهنجن، ڌيءَ اصل آهيان ڌاري،
کي ننگ نه ڪوئي، بي لڄا بازاري !
ٿي مون کي ماري، ڦُونڊ مُنهين ڦيڪاري،
کي ڪين چوين، مردود ماريا مرداري !
ڇڏيئي لاهي، سڻ حقيقت ساري،
ماڻهين کي ڏنئي، تون جيئرو مئين جُواري،
کان ٻڏي مرين ها، زهر کائي زرداري،
منهنجي جي نه انڌا تو انتظاري،
کان ڀڄڻ گهرجي، ٿي ڪيئن ويهان ويچاري؟
پنهنجي جوءِ مٿي نا ڪهل اچي ڪنهن واري،
کان جوءِ چڱي، جا گهر کي ڏئي ٻُهاري،
پنهنجي پڳ وڃائي، دودو ٿيو درٻاري،
چنڊا ! چنيسر جهڙو، مورک ٿئين مڪاري،
رکي ٻيو ڇا ٻڌايان، بات ڪري ڪا باري،
وقت گذارِي، آءٌ ڪين ڪنديس تو ڪانڌ سان.
نا وڃ منهنجي پياري ! آءٌ تان تنهنجو ٻانهو،
ڳالهه مون کي آهي ڳاريو، تيز نه هڻجان طعنو،
۾ ديرو تنهنجو، اندر ۾ آستانو
تنهنجو عشق اڪابر، سونهن ڀريو سامانو،
ماءُ هوندي تان ڇا ڪندي، آءٌ نڪي...
مون وٽ سنديس ماني ڪانهي، نڪري
ائين چئي آڪڙ مان اٿيو، رڙهي
وڃي مَڄوءَ ماءُ جي اڳيان، ظاهر
جوءِ منهنجيءَ سان ڪرين جهيڙو، رات ڏينهن
مُونجهه منجهان، ڪُونج منهنجيءَ جو حال
اڇو مٿو، عقل ڪوتہ، دماغ ٿِيُئِي
آئي پِيري، وقت ظهيري، ته به مَنُ
نُنهن نِدوري، بي زوريءَ سان ايڏو
توکي لوڌيان يا گهر ويهاريان ؟ اهو
سمجهه دلئيون بجانئون، نه ته ويهه نه مون وٽ
|
