|
چائنا گيٽ
ھي بواءِ - بواءِ بواءِ بواءِ
ھي گاءِ - گاءِ گاءِ گاءِ
ڪم ان ماءِ آرمز
ھي بواءِ
ھي گاءِ..... گاءِ...... گاءِ
بواءِ.... گاءِ گاءِ گاءِ
ڪم ان ماءِ آرمز
اٽاليئن ھپي ڇوري، رني ڪوٽ جي انگاس ديوارن وچ ۾،
جابلو جھرڻي ھيٺان وھنجندي، ٻلھڻ جيان ڦٿڪاٽ ڪيو،
ٻانھون ڦھلايو ٽتل ڦٿل انگريزيءَ ۾ ٿي ڳائي.
ڪوريئڙي جيان اٿاھ پيار جا موھ منڊ ٿي اڻي. نيڻن
جي ڪامڻ سان ۽ پوءِ بھ ھن کي پاڻ ڏانھن نھ ايندو
ڏسي، اڃا وڌيڪ ڇتڪتي ٿيو ٿي ڳائي:
ھي بواءِ -
ھي گاءِ -
گاءِ گاءِ گاءِ -
ڪم ان ماءِ آرمز
ھي گاءِ ھي گاءِ گاءِ ..... گاءِ گاءِ گاءِ
۽ ھو – ھو نچڻ جي موڊ ۾ نھ ھوندي بھ سوچن جي ٻوڏار
مان نڪري، ڀوڳ مان سنڌيءَ ۾ رڙ ٿو ڪري:
”او ڌوتڙي، گاءِ ھوندينءَ تون، گاءِ ھوندي ماڻھين.
سنڌيءَ ۾ گاھ ڳئون کي چوندا آھن. ڪاؤ.... ڪاؤ،
سمجھينءَ؟ آئون نر سنڌي آھيان، موھن جي دڙي جو نر
ڍڳو، يو ڀڙوي اٽاليانو.....“
”او يو سلي سنڌيانو، ڪم ان، ڪم اِن ماءِ آرمز“ ۽
ان سان گڏ ئي ھوءَ رني ڪوٽ جي تلاءُ مان نيري انگي
۽ نيري چوتي سان ڦٿڪاٽ ڪري نڪري، ڊوڙندي ھن مٿان
اچي ڪڙڪي ۽ ٻک وجھيو، ساڻس جٽ ٿيو وڃي:
”ھي يو بلئڪ ليڊر، ليٽس ميڪ بلئڪ ڊانس. شيديانو
ڊانس.... ڪم آن.... شيدي باشا مومباسا. نو.... ناٽ
تڪ ڌناڌن... مور ٽلي... ماما مور. ھئھ ڪم آن...
ميڪ، پيڪاڪ ڊانس...... پليز...... لڪ... آءِ ايم
ان بلو ڪاسٽيوم....“
ھپي ڇوري کيس پيار ڀريل، ڪچو کائي وڃڻ وارن نيڻن
سان نھاري ٿي.
”آءِ نيڊ.... پيڪاڪ ڊانس..... پليز ليٽس ميڪ ڊانس،
گڊ ڊانس.. فوڪ.... پري ھسٽارڪ....“ ۽ ھو ھپي
ڇوريءَ جي اکين ۾ ليلڙاٽ ڏسي، نھ چاھيندي بھ مست
ٿي کن لاءِ رني ڪوٽ جي جابلو جھرڻي ڏانھن نھاري
ٿو. ڪيس ڪارونجھر جي ساڙڌرو وارو جھرڻو ياد اچيو
وڃي. ڇوڪري، چرس جي بُو ٻڏاڻا چپ سندس چپن مان
ڇڏائي، کڏھڪري سيڪسي ٿيو، ڊيل جيان ڪر کنيو، ٽھڪڙا
ڏيندي، رنيڪار نئين جي ڪپرين ڏانھن ٿي ڊوڙي.
۽ رني ڪوٽ جي انگاس ديوارن وچ ۾ جھرڻي جي جلترنگ ۽
پکين جي آلاپ تي شروع ٿي وڃي ٿو ھڪ جوڙي جو ناچ:
ماما مور - - مور - - ماما مور
سلم سلي – مور – ماما مور
ٽلي ٽلي - - مور ٽلي - - سلم سلي
ماما مور – ٽلي ٽلي – مور
مور – ماما مور – سلم سلي
ٽلي ٽلي – ماما مور – ماما مور
ھي ماما – ھي ماما – مور
۽ پوءِ ٻئي نشيلا ٽھڪ ڏيندا، کارن کٻڙن ۽ ڄارين
ھيٺان سائي سرھي ڀونءِ مٿان نچندا ٿا رھن، ھڪ ٻئي
کي ھڪ ٻئي جي اندر اوتي ڇڏڻ لاءِ اکيون ٻوٽيو
جھلندا ٿا رھن ۽ جڏھن – جڏھن ھڪ پراڻي لئي جي
جھوني، پورالي وڻ جي سڪل ڏارن مٿان ڳڀرو، ڳيريءَ
جي وات مان چوڳو جھٽي ٿو وٺي تھ ھو بھ ڇوڪريءَ جي
چرس ٻڏاڻن چپن مان چپ ڇڏائي ٿو. ھپي ڇوري وڏي گرم
ڌونڌاڙ سان ھوش ۾ اچي، اونھو ساھ ڀري، موھ منڊ مان
منجھانئس اکيون نٿي ڪڍي.
ڪاوڙ مان اڇلائي روئڻ جھڙي ٿيو وڃي ۽ راڙو ٿي ڪري:
”ايوري ٽائيم، يو آر ٽيزنگ مي...... ايوري
ٽائيم!....“ ۽ ھوءَ پنھنجا سمورا ٽپڙ سنڀالي، بوٽ
پائي اٿي ٿي. ھن کي ڇڏي وڃڻ لاءِ. (جيئن ھرڪا
ڇوڪري کيس ڇڏي ويندي آھي)
”ڀڙوي – چڙئي ويئي نھ چرس جا نشا تارونءَ تي؟.....
ڀيڻيان مکڻ لڳي پئي آھين، رک تھ ٽين جمعي جو
ڏينھن. ٻيلي ڏاھي ٿي، برڦت، ٻروچ ۽ کوسا وڏا نئود
آھن، ھيکل ڏسي ريپ نھ ڪنئي.“
”واٽ آر يو ٽاڪنگ؟......“ ھو ويندي مڙي رڙ ٿي ڪري.
”بارڪنگ.“ ھو ڏانھنس نھاري، مرڪ ڀريل نيڻن سان
نئون سگريٽ ٿو دکائي ۽ رٺل ساٿي ڇوڪريءَ کي ڏاڍي
موھ مان پٺيرو ويندي ڏسندو ٿو رھي، سندس ھڏ ڪاٺ جو
ڪاڇو ڪندو ٿو رھي.
گوڏن کان مٿي مٿي، سٿرن تائين ملين ڊالر اگھاڙيون
ڄنگھون ۽ پينٽ ڦاڙيندڙ سوٽ پولھھ. اڌ اگھاڙي چيلھھ
جي ھڪ پاسي کان لڙڪندڙ ٿيلھو، ٿيلھي جي جھانجھر.
ٻئي پاسي کان لڙڪندڙ ڪيميرا ۽ ڀنڀا نھ، سونا وار
ڪلھن تي ڇوڙي ڇڏيائون وارا سمورا حساب ڪتاب. اھا
ڏس تھ جوڳياڻين جيان چيلھھ سان جھاٻا ۽ جھولڻا
لڙڪائيندي، ٽليون وڄائيندي پئي وڃي.
۽ ھو – ھو ھيڏي وڏي وارتا ٿي وڃڻ کان پوءِ بھ مڪت
آھي. اندر ۾ الائي ڪھڙي سٽ، ولوڙ ۽ ٻوسٽ محسوس
ڪندي مرڪي ٿو پوي ۽ ھڪ مشھور ھپي سانگ جا ٻول
جھونگارڻ ٿو لڳي.
گو ..... گو ...... پينڊو گو....
گو ..... يا ڪو پينڊو گو ......
گو پينڊو گو ....
گو پينڊو گو... ويئر دي ھيونس آر ويٽنگ فار يو....
۽ ڇوريءَ جي ڄنگھن ۾ ڄڻ ڏانوڻ پئجي ٿا وڃن. ھوءَ
ھلندي، چؤڏس نھار ڦھلائي، رني ڪوٽ جي جادوءَ ھاڻي
وايو منڊل ۾ نھاري ٿي. سندس ڄنگھن ۾ ٿيڙ ايندا ٿا
وڃن. اچانڪ ھوءَ درد جي پيڙا کان دانھن ڪري موٽ ٿي
کائي.
”اوھ ساري يو فوني فوني اسڪالر.... آءِ ڪانٽ ليو
يو. لائيڪ دس.“
”او – يو ڊرٽي ڊاگ، ريئلي يو آر اي فائن مين!“
”يا – ڪميونسٽ، ويري فائن ڪميونسٽ، گڊ فالوئر آف
ڪميونزم، اٽز نيو فلاسافي آف ھيومن لونگ، فلاسافي
آف ڪمنگ جنريشنز.“
اچانڪ ھوءَ ڪروڌ ۾ اچيو وڃي. اکين جا ڏورا ريٽا
کھنڀا ٿيو وڃنس:
”شٽ اپ يو مائو تائو چائو... ڊونٽ پلي ود ماءِ
فيلنگز.... آءِ نو آل ابائوٽ يوئر ڪميونزم – آءِ
ھيئو ريڊ ھسٽري – دي ھسٽري آف بگ بِلڊ شيڊ. بگ بلڊ
شيڊ! ان رشيا، چائنا، ڪيوبا. ھنگري....“
”يا – ائنڊ آءِ نو آل ابائوٽ ھنگارين، فائيٽ فار
ديئرم فريڊم. ايمريڪن ڊاڪيمينٽري فلم. اٽ واز نٿنگ
مور ٿئن پروپيگنڊا. ”ھنگارين فائيٽ فار ديئر
فريڊم.“ فلم آف ماءِ چائيلڊ ھلڊ... آءِ ايم ناٽ اي
نيومين ان دي ورلڊ آف ڪيپيٽلزم ائنڊ ڪميونزم. يو
آر ناٽ ٽاڪنگ ود اي لٽل فالوور آف مائوزيتنگ. لڪ
ڊارلنگ، آءِ ايم ناٽ اي فوني فوني بواءِ..... ھوي
ازم..... واٽز يوئر ھپي ازم؟......“ ھو اوڏي ئي
ڪروڌ مان ڇوري ۾ نھاري ٿو.
۽ - ۽ ٻنھين جي وچ ۾ پئدا ٿي وڃي ٿي مھاڀاري جنگ،
نفرت، ڪروڌ، ڪينو ھڪ ٻئي لاءِ. ھپي ڇوڪري ڏاڍي
جولان مان دانھن ٿي ڪري:
”ھي – پٽ يوئر ڪميونزم ان يوئر پاڪيٽ ھيئر .....
آءِ ھيئو ناٽ ڪيم ھيئر فار يوئر ليڪچرز آف
ڪميونزم.“
ٻنھين جون پيار کان آڪيڙا چڙھيل ٻانھون ڍريون
ٿينديون، ھڪ ٻئي کان جدا ٿيون وڃن. ڇوڪرو ڇوھ مان
ڏانھن نھاري ٿو.
”او – ڪي، آءِ ھيو ماءِ پاٿ، گو آن يوئر وي.... دي
وي آف فرسٽريشن نٿنگنيس.“
”شٽ اپ.“ ڇوري دانھن ٿي ڪري.
”يو شٽ اپ، آءِ ايم ناٽ يوئرز پيڊ گائيڊ سرونٽ.“
۽ کن پل اڳي ٻنھين جي وچ ۾ پيار جو جيڪو اٿاھ
سمونڊ ڇلي رھيو ھو، مينھن جيان وسڪارا ڪري وسي
رھيو ھو، ڄڻ ٻاڦ ٿي اڏامي ويو ھو. (ٻنھين ڄڻ شڪست
کائڻ سکي ڪانھي)
ڇوڪري ڪروڌ مان، ڪپڙا ٿي مٽائي ۽ پنھنجو ٿيلھو ۽
ڪيمرا سنڀالي ٿي. بسڪوٽن ۽ سگريٽن جو ھڪ پيڪٽ ھن
ڏانھن لاڏ ڀريل ؟؟؟؟ ھيوج ڪيسل، ريئلي يو آر اي
ونڊرفل مين ان ماءِ لائيف، ويري فائن، ويري
ڪلاسيڪل ائنڊ ملٽي ڪلچرڊ مين.“
”اوھ.... ٿئنڪز.“ ھو کن لاءِ گھوران گھور نيڻن سان
ڇوريءَ ۽ پوءِ وري رني ڪوٽ جي انگاس، چوڏس ڪٿي نھ
پڄاڻي ٿيندڙ ديوارن ڏانھن مڙي مڙي نھاري ٿو.
آڏن لڪن مٿان رني ڪوٽ جي چوڏس نيڻ نھار تائين
ڦھليل انگاس ديوار، برج، منارا، ڪنگر ۽ مورچا، وچ
۾ پري پري ڪوٽ ميريءَ کان بھ پري ھڪ انگاس پھاڙيءَ
مٿان شير ڳڙھ جو انگاس ڪوٽ. سدا بھار جھرڻي جي اکٽ
پوڄ پاڻيءَ تي چوڏس سامايل جوئر جي پوک جا حسين
ٻارا ۽ گسن ۾ گاھ ۽ سنگ مرمر جيان ڦھليل چيروليءَ
جا آرسيءَ جيان تجلا ڏيندڙ ٽڪرا ۽ ڪل ڪل وھندر
جھرڻي جي جادوءَ ھاڻي موسيقي، جيءَ کي جادو
لائيندي ٿي رھي.
ٻئي ڄڻ ڪنھن وڏي جادوءَ ۾ اچي، سڀ رساما وساري،
وري ڳتجي ٿا وڃن. ڇوڪري کن لاءِ ڪوٽ ميري ۽ ڪوٽ
شير ڳڙھ جي برجن ڏانھن واڇائن جيان نھاري ٿي.
الائي ڇا سوچيندي سندس واتان ٽھڪ نڪريو وڃي، ڇڙواڳ
ٽھڪ.
”ھي گاءِ، يور ڪيسل از پرگنينٽ!؟.... اوھ گاڊ...
اٽز آل انوزيبل..... ديئر از ٽو لٽل فرٽز ان ھر
اسٽمڪ. ھا ھا ھا..... يور ڪيسل از فيميل، پرگنينٽ
فيميل.“
”يا يا – پرگنينٽ فيميل آف وال آف چائنا. ويري
اولڊ اينڊ بيوٽيفل فيميل.“ ۽ ھو خوشين کان جھومي
ٿو وڃي:
او پوڙھي مائي پيٽ سان – ھو جمالو
چلم ڇڪي آئي خير سان – ھو جمالو
منھنجو جمالو ھپي ڇورين سان – ھو جمالو
”ھي – اٽز ويري گڊ سانگ ....... سنڌيانو؟......“
”يا يا – سنڌيانو – ڀڙوي، ويري گڊ فوڪ سنڌيانو
سانگ.“
”او گاڊ، دس ڪنٽري از ڪنٽري آف ميجڪ! لائيڪ اي
ڊريم، وين آءِ واز لٽل، ون ڊي ماءِ مدر سيڊ ديٽ
انڊس ريور از اي ريور آف ميجڪ، بلئڪ ميجڪ. اوھ
گاڊ... ھيلپ مي فار لانگ لائيف.“ ھوءَ چري ٿيو
الله کي ڊگھي حياتي ماڻڻ لاءِ ٻاڪاري ٿي ۽ ھو – ھو
دور ولاتن جي ڇوريءَ واتان پنھنجي وطن جي ساراھ
ٻڌي ٽڙي ٿو پوي، جيئن سورج مکي، سج ڏانھن تاڻيندو
آھي، تيئن ھو ڇوريءَ جي نيڻن ۾ جھاتيون ٿو پائي،
ڀوڳ منڊل ڪرڻ کان سواءِ رھي بھ نٿو سگھي. چرچي
کان، بنھھ ڪن ۾ ٿو چويس:
”ھي – يو وانٽ بارن تو لٽل ڪڊس ايٽ اي ٽائيم؟...
آءِ مين ٽوين.“
ڇوڪري سندس ڳالھھ سمجھي ٽھڪ ڏئي رڙ ٿي ڪري: ”ٽو –
ايٽ اي ٽائيم؟!..... او نو نو!..... آءِ ايم ناٽ
سو ھيوج از يور ڪيسل. او نو نو......“ ٻئي ڄڻ کلي
کلي کيرا ٿي ڄارين ۽ کٻڙن جي جھنڊ ھيٺ ويھي ٿا
وڃن، ڳالھيون ڪرڻ لاءِ، پيار ونڊڻ لاءِ.
ڇوڪري حيرت ۾ حيران، سج جي تيج کان چنجھائجي ويل
نيڻن دور رني ڪوٽ جي دونھين سمان اڀين چوٽين مٿان
بيٺل منارن ۾ نھاري ٿي. کيس الائي ڪھڙا پتڻ ۽ پار
ٿا ياد اچن.
”ھي – ھيئو يو سين دي گريٽ فرٽ آف پامپي، ان بُڪز
آر پڪچرز؟“
”يا – ان فلمز، پڪچرز، فوٽو گرافز، آءِ نو آل
ابائوٽ پامپي، دي فال آف پامپي، بُڪ آف ماءِ
چائيلڊ ھڊ. ائنڊ فلم ”دي لاسٽ َيز آف پامپي“ ائنڊ
پري ھسٽارڪ روم... رومن امپائرز...... امپورز ائنڊ
گاڊس، جؤپيٽر، جوليس سيزر ائنڊ ادرز......“
”اجنٽا الورا؟“
”يا – اجنٽا الورا.... دلوراؤ ٽيمپل.....
دلورا!...... ائنڊ سانچي ديئر از راڪ ڪٽ ايلفنٽا
ٽيمپل آف ڪار.ي ائنڊ ان اجپٽ لئنڊ آف فرھاز. بٽ ان
بُڪز. ويري گڊ بُڪز ائنڊ فلمز، ويري گڊ بُڪز ائنڊ
فلمز آف مائي لائيف.“
”ھي سنڌيانو، ريئلي يو آر اي فني مين. آءِ ايم
فيلنگ ويري لڪي وومن، ماءِ سيلف.“
”واءِ ناٽ، بڪاز يو آر ود دي سن اف دلوراؤ، ويري
ھرامي ڪنگ پريسٽ آف سنڌ.“
”نو، يو آر جوپيٽر.“
”نو.... سن آف ديوس تپر، ائنڊ يو آر ديوس پترز
ڊارلنگ.“
”آ.... رڪي چِڪي چِڪي......“ ھوءَ سيڪسي ٿي دانھن
ٿي ڪري.
”ناٽ چِڪي چِڪي..... چيڪي چيڪي...... ڳالھھ ٻڌ،
قرآن تون ڀوري چيڪي مٽيءَ مان ٺھيڪ آھين. ھاءِ
تنھنجو ھي پڪو ٺڪراھون رنگ، ڏاڍو ساريندوسانءِ“
”پليز... ان انگلش؟ ٽيل مي دي ميننگ......
پليز......“
”تھ پوءِ ٻڌ.“ ھو اڃا وڌيڪ کيس تڙپائي ٿو.
”يو مين بُڌا.... گريٽ گريٽ بُڌا؟......“
”نو ٻڌا، آءِ مين لسن.“
”ڪيري آن پليز.“
”لڪ، نائو مائي نيم از جؤپيٽر ائنڊ يو آر جؤپيٽرز
ڊارلنگ، او – ڪي.“
”نو – اوڪي، يو جؤپيٽر.... يو ناٽي جؤپيٽر، يو
وانٽ ٽو ميڪ مي پرگنينٽ، ٽو چلڊرين ايٽ اي ٽائيم،
اوھ نو..... اٽز ويري ڊينجورس گيم. ناٽ دس ٽائيم.“
ھوءِ ٻلھڻ جيان ڦٿڪاٽ سان ھن جي چپن مان چپ ڇڏائي،
ٿيلھي سوڌي اڀري اٿي ٿي.
”لڪ ديئر.... اوڪي ..... ھيپي.“
”يا ھيپي.“
ٻئي اٿن ٿا ۽ ٻئي فيصلو ڪن ٿا تھ کائيندڙ ساڙيندڙ
سوريھ ٿڌو ٿي رھيو آھي، ڇو نھ ٻئي وکاريندا پھاڙ
مٿان شير ڳڙھ جي برجن تان بيھي، رني ڪوٽ جي انگاس
ديوارن پٺيان سج کي ڳارھو کھنبو ٿي ڍرندو ڏسن.
سنڌيا جا ڏيک پسن، جيئن پراڻي، جڳاڻي جا ماڻھو
انھن ڍڊن تان بيھي ڏسندا ھئا.
۽ پوءِ - پوءِ ٻئي ڳر لڳي، رني ڪوٽ وچان شير ڳڙھ
جي اتانگھھ چوٽين ڏانھن ٿا وڌن، ٿيڙ کائيندا، پيار
ونڊيندا، گيت جھونگاريندا.
ول آءِ فائينڊ،
دي پيس آف مائينڊ،
بيھائينڊ، چائنا گيٽ
چائينا گيٽ.
ساروڻا سارو جيون
بس ٽو اسڪوٽ روڊ تان اڏرندي ٿي وڃي. ھن کي خبر
آھي، ھاڻ ھو اھڙيءَ جان جوکم ۾ آھي جو سر تان آسرو
پلڻو ئي پوندو، جيڪو ھن الائي ڪيتري وقت کان پلي
ڇڏيو آھي. حالتون ايترو خراب ٿي ويون جو ھاڻ
عزرائيل واڪو ڏيئي، وڏيءَ ھڪل سان ٿو اچي ۽ ساھ،
ساھ بچائڻ جو حق ھر ڪنھن کي آھي. موت ۽ جيون جي
اھا راند آدجڳاد کان جاري آھي، جيئن ماڻھو، پکي،
جانار ۽ پسون – جيئدان لاءِ ھرڪو جنگ ۾ جٽيل آھي،
وڏيءَ ويڙھاند ۾، تيئن ھو بھ وڏي ويڙھاند ۾ آھي.
مھاڀاري جنگ، ٿڪائيندڙ جنگ، سندس سڪرات جي آخري
گھڙي تائين جي جنگ، جنھن جي پڄاڻي فقط موت آھي.
جڏھن کان ملڪ ۾ مارشل لا لڳي آھي، ان ڏينھن کان
ھينئر تائين ھو وڙھندو آيو آھي، اھڙي جنگ، جنھن ۾
ڪيئڻ کان پوءِ رئڻو پوي. ھو نٿو چاھي تھ ھن ڪٿان
ڪو ڀل چڪ ۾ مري پوي. ھن لاءِ ٻئي جي جيو ھتيا ڪرڻ
کان آپگھات ڪرڻ سٺي ڳالھھ آھي. انھن فوجي راڄ وارن
ڏھاڙن ۾ ھن کي سمجھھ ۾ نھ پيو اچي تھ ڪنھن سان
منھن ڏئي ڪنھن سان ڏئي. ڀلا ھن لاءِ اھا ڪيڏي وڏي
ڏکوئيندڙ ڳالھھ آھي تھ پوري ملڪ ۾ ھو اڄاتل ۽
اوپرو آھي – ايڏو اوپرو جو پنھنجي گھر ۾ بھ کيس
ڪونھ ڄاڻي سڃاڻي. ھن کي سڀ کان وڏو خطرو گھر کان
آھي. پنھنجي ماءُ پيءُ کان، جنھن شھر ۾ ھو رھي ٿو،
ان کان بھ نھ. بس رڳو ماءُ پيءُ ۽ سڳن ڀائرن ۽
ڀينرن کان ھو ڄامشوري ويندر ويگن ۾ دانھي ٿو. ايڏي
پيڙا کان جو اکيون سڪو چڪا چڪا رت رويو پونس.
”الا......! ڪھڙو ڪل يگ اچي ويو آھي. ڪھڙي نھ ھاءِ
واويلا اچي وئي آھي جو ماءُ پنھنجي ٻار جو چھرو
پڙھي نھ سگھي!...... ڀلا اھا ڪھڙي نھ رت ٽھڪائيندڙ
ڳالھھ آھي. جڏھن ھڪ ٻچڙيوال بيروزگار ماڻھو،
پنجويھارو کن روپيا ڪمائڻ لاءِ (جن جو پڪو آسرو نھ
ھجي) سج اڀرڻ کان اڳي سھي سنڀري نڪري ۽ دڳ دڳ تي
ارجي وڃنس بانڊ قسم جا وحشي ۽ خونخوار ماڻھو، چھرن
تي ميڪ اپ جا تھھ چاڙھيل جڙتو، کوکلا، اڻ سڌيل
ماڻھو ۽ ھو جڏھن واتي ويڻي، ھٿيارن توڙي بي ھٿيار
مقابلا ڪندو گھر پھچي تھ گھر جو ھر ھڪ ماڻھو، وات
۾ ارڙ نانگ واري زھريلي ڄڀ سان ڦوڪارا ڏئي رھيو
ھجي:
”ڇوريون، آيو ٿو ايمڻا کدڙو، ھاڻ مينھون ڏھي ڪي ڏھ
ٻارنھن سير کير پياريوس.“ ماءُ جون ڄڀيون:
”ڳئون ۽ مينھن تھ ڦنڊيون تي ڍرڪي مري ويون. پاڙي
وارن جي ڪا ڪتي ڏھي ڏيوس.“ پيءُ جا نفرتن ٻڏاڻا
زھريلا ڦوڪارا:
”ٻڌ، ڳائين تھ علڻ فقير کان بھ سٺو ٿو، يار ڌڪڙ
وڄائي ڌيئن کي ناچ گانو ڇو نھ ٿو سيکارين. قرآن
ڳائڻ کان وٺي..... تائين جي ٻٽي ڪمائي ملندءِ.“
ننڍڙي ڪمائو ڀاءُ جا ننڍڙا وڇونءَ جيھا ڏنگ.
۽ پنجويھن سالن کان ٻڌندو اچي، ڪڏھن ڪڏھن دل ايڏو
تھ دھڪو کائيندو اٿس جو ڌرتي پيرن ھيٺان نڪري
ويندي اٿس. ھو ڊھي، وڏا ڦٿڪاٽ ڪري، زور زور سان
ٻانھون ڇنڊيندو آھي. بولاٽيون کائي، لانگ جمپ ھڻي
ھڻي وڻن ۾ لڙڪي، مٿي کي چرين جيان جھٽڪا ۽ رسي ٽپڻ
جي ڏانو سان ايڪسرسائيز ڪري، ٻڏي ويل دل کي وري
ڪجھھ ڏينھن ساھ تڳائڻ جھڙو ڪري ڇڏيندو آھي. جيئڻ
لاءِ ۽ مات نھ کائڻ لاءِ ھو ڳوڙھا اکين کان اچڻ
بدران ڏوڪي ويندو آھي، يا ڪڏھن ڪڏھن رت جي الٽي
ڪري، ھانو کي سڌير ڪري ڇڏيندو آھي. ڏک رڳو ان
ڳالھھ جو ٿيندو آھي تھ ھن جي سامائجندڙ، شاعر ڌيءَ
رت جي الٽي ڇو نٿي ڪري؟... بس ھوءَ رڳو مٿي کي ھٿ
ڏئي، تارونءَ تي دلي جا ٿڌا پاڻي پئي وجھندي آھي،
ناڪيلي بند ڪرڻ لاءِ. پيءَ ڌي بھ ھڪ ٻئي کان رٺاڻا
لڳندا آھن. سڄي ڳوٺ ۾ ھر ڪنھن سان مرڪي ڳالھائين،
رڳو ھڪ ٻئي اڳيان لڄيندا ۽ اواڪ ھوندا آھن. عاشق
معشوق جيان ھڪ ٻئي کي ڏرا ڏئي ڳاڙھيون ٿي ويل اکين
۽ لڪ لڪوٽيءَ سان ڏسندا آھن. ڪڏھن ڳالھائيندا آھن
تھ ھينئن:
”ڊيڊي، ڀلا ڪنن ۾ ڪپاھيون دٻي دٻي وجھڻ سان بھ
آواز ڇو ٻڌڻ ۾ ايندا آھن، اڻوڻندڙ آواز؟!..... دل
ڌوڏاريندڙ؟“
”ان لاءِ تھ ھر سنگيت جي دنيا اسين يگن کان وڃائي
ويٺا آھيون. پر تون عجيب ڇوڪري آھين. اھي ناڪيلي
ڏيندڙ گيت ڪنھن لاءِ ٿي لکين؟“
”ڇا گيتن سان سر سنگيت موٽي نھ ٿو سگھي؟“
”پرٿويءَ جي اتھاس ۾ تھ ائين ڪڏھن بھ ناھي ٿيو.“
”ان جو ڪارڻ؟“
”ڪارڻ..... شايد ان جو ڪارڻ فقط ھڪڙو ئي آھي. فائن
آرٽ جي دنيا جا ماڻھو ڏاڍا ھيڻا ۽ گيدي ٿيندا آھن.
ساري ڄمار سڪارن لاءِ ڦٿڪي ھانءِ ڀارا ھڻي روئندا
آھن، پر پوکي ھڪ ٻوٽو بھ نھ سگھندا آھن. اڃا تھ
اسان کي ايتري بھ ڪل ڪانھي تھ باھ ڪيئن اجھائجي،
يا دشمن تي وار ڪيئن ڪجي؟“
”ڪڏھن ڪڏھن ٿڪجي دل چوندي آھي تھ وڏي واڪ
ڳالھائجي.“
”ڪنھن سان؟ ڇا ڀتين سان؟ جڏھن دل ڪنھن ردي ڦوڪڻي
جيان ڦاٽڻ جون ڪري تھ ماڻھوءَ کي گھرجي تھ
ڳالھائجي: وڻن ٽڻن سان، پکين، نوريئڙن سان، ٿڃ
ڌائڪ ٻارڙن سان، پينار ٻارڙين ۽ پوڙھين سان. ٻين
جا دک ٻڌڻ سان ئي ماڻھو سڪتيوان ٿيندو آھي. پر تون
تھ صفا اٻوجھھ آھين. ھي جو پنھنجو شينھن جيڏو موتي
ڪتو آھي، تون تھ ان کي ڪڏھن ٻچڪار ڪانھ ڏين.“
ھڪدم بيبي خوش ٿي وڃي ٿي.
”او ڊيڊي، حيرت آھي، قرآن! پنھنجو ڪتو ماڻھن کان
بھ وڌ سياڻو آھي. ڏس نھ، ڪالھھ پاڙي جي ڇوڪريءَ تي
گگون وھائيندڙ ڇتي ڪتي حملو ڪيو. ٻارڙي جي دانھن
تي ٽپو ئي ھڪ ڏنائين ۽ پوءِ ٻنڌ تڏھن ڪڍيائين،
جڏھن اھو آفت جيڏو ڪتو مري نھ ويو.“
”ڇو نھ، منھنجو پاليل آھي. ھن نگريءَ ۾ ڇتو ڪتو
جيڪو بھ ايندو، ماري ڇڏيندس. منھنجي ڪتي جو سڀ کان
وڏو ڪم ننڍڙن ٻارڙن کي اسڪول ڇڏي اچڻ ۽ وٺي اچڻ
آھي.“
کن لاءِ ٻنھي ۾ ماٺار اچيو وڃي. اھڙي ماٺار، جنھن
۾ رڳو سٺيون سوچون ئي اچي سگھن ٿيون.
”دل ٿي چوي اڄ شاعري ڪجي.“ ڌي خوش ٿيو تارن ڀريل
آڪاس ۾ نھاريندي ٿي اچي.
”ٻڌ، سڄي دنيا جا مزور اسٽرائيڪون ڪندا آھن، عجيب
عجيب اسٽرائيڪس. اسين بھ تھ ھڪ قسم جا مزور آھيون.
ٻيو ڪو ساٿ ڏئي يا نھ ڏئي، اسين ٻئي پين اسٽرائيڪ
ڇو نھ ڪريون، فائوٽين پين اسٽرائيڪ.“
”ساري ڊيڊي، اھا تھ ڪا شاندا ڳالھھ ڪانھ ٿي.
اسٽرائيڪس پراڻو فارمولو آھن پنھنجيون ڳالھيون
مڃائڻ جو. اسان جو ڪم زندگي کي وڌائڻ جو آھي، بھشت
بنائڻ جو. اسٽرائيڪ بدران اسان کي تھ اڃا وڌيڪ لکڻ
گھرجي.“
”ھون... الائي شايد تون سچي ۽ آئون غلط ھجان.“
ھاڻ ھيئن ڪر، وڌيڪ ڏاھپ چڱي ڪانھي، سڄي عمر آھي ۽
لکبو ڪڏھن ڪڏھن آھي، جڏھن مرضي اچي. اوڪي، ھاڻ ھل
پنھنجي بستري تي.
ڌيءَ آخر موڪلاڻي واري مرڪ سان پيءُ ۾ نھاري ٿي ۽
پوءِ ٿڌو ساھ ڀري، ننڍڙي ڀائڙي کي ڪڇ ۾ ڀري، سمھڻ
لاءِ اکيون ٻوٽي ٿي ۽ پيءُ پنھنجي وڻ ھيٺان، آرام
ڪرسي تي ويٺو آسمان ۾ الائي ڇا ڇا واجھائيندو ٿو
رھي.
|
