|
ناشر طرفان ٻه لفظ
هر ڪنهن ملڪ جون موجوده اقتصادي حالتون سندس
ماضيءَ جي اقتصادي حالتن جو ارتقائي روپ آهن؛
انڪري اهي تيستائين پوريءَ طرح سمجهي ۽ سڌاري
نٿيون سگهجن جيستائين ان جي ماضيءَ جي اقتصادي
تاريخ جو مطالعو نه ڪيو ويو آهي. سنڌ جي ماضيءَ جي
اقتصادي تاريخ ئي هن وقت تائين ڪو به مستند ڪتاب
سنڌي ٻوليءَ ۾ نه لکيو ويو آهي. اها اهم ضرورت
محسوس ڪندي، سنڌي ادبي بورڊ، ايس. پي. چٻلاڻيءَ جي
مشهور انگريزي ڪتاب، ”ايڪانامڪ ڪنڊيشنس ان سنڌ
(1592ع -1842ع)“ جو سنڌي ترجمو شايع ڪري رهيو آهي.
اميد آهي ته سنڌ جي اقتصادي حالتن کي سمجهڻ ۾، هي
ڪتاب اقتصاديات جي شاگردن توڙي عالمن لاءِ بيحد
ڪارآمد ثابت ٿيندو.
هن ڪتاب جي ترجمي جو اهم ڪم محترم سراج الحق ايم
.اي. (ايڪانامڪس) سرانجام ڏنو آهي. محترم عثمان
علي انصاريءَ، ڪتاب جي ڇپجڻ کان اڳ، ترجمي کي
پنهنجي عالمانه نظر مان ڪڍيو آهي ۽ ان کي بهتر
بنائڻ لاءِ مفيد مشورا ۽ رٿون ڏنيون آهن، جن لاءِ
بورڊ سندس بيحد شڪر گذار آهي.
فهرست
باب پهريون
(تمهيد)
کوجنا جو دور ۽ مقام
معلومات جا ذريعا ۽ سندن خاميون
باب ٻيو
(سنڌ جي جاگرافي)
تاريخ ۾ جاگرافي جي اهميت
انسان ۽ ماحول
سنڌ جي جاگرافي
طبعي خصوصيتون
مرڪزي بيهڪ
آبهوا
سنڌوندي ۽ سندس اثر
ٻوڏون
وبائون
حاصل مطلب
باب ٽيون
(تاريخي پس منظر)
مغلن کان ٽالپرن تائين
مغل
دائودپوٽا
ڪلهوڙا
ٽالپر
باب چوٿون
(انگريزي راڄ کان اڳ آبپاشي)
سنڌو درياهه جون خصوصيتون
زمين جي عام سطح
آبپاشي جا طريقا
آبپاشي جي تاريخ
نور محمد ڪلهوڙي جا کوٽايل واهه
ٽالپرن جي وقت ۾ آبپاشي
حاصل مطلب
باب پنجون
(کيتيءَ جو سرشتو)
فصلن جون مندون
زرعي پئداوار
باغ ۽ سندن پئدائش
زرعي اوزار
ڳاهه
زراعت جا لاڙا
مجموعي نتيجا
آبپاشي ۽ زراعت
زمين جي ڍل
باب ڇهون
(آدمشماري، واپار ۽ صنعت جا مرڪز)
سنڌ جا شهر ۽ قصبا
(ڀاڱو پهريون)
ٺٽو
نصرپور
سيوهڻ
بکر، روهڙي ۽ سکر
لهري بندر
ٻيا شهر
(ڀاڱو ٻيون)
شڪارپور
حيدرآباد
ڪراچي
ٻيا شهر
حاصل مطلب
باب ستون
(صنعت، واپار جا لاڙا ۽ سندن تنظيم)
(ڀاڱو پهريون)
تاريخي چڪاس
(ڀاڱو ٻيون)
عام لاڙا
عام رايا
(ڀاڱو ٽيون)
صنعتون
ڪپڙي جي صنعت
خاصيت
طلب
پئداوار جو مقدار
ريشم جي صنعت
اوني ڪپڙي جي صنعت
ڪپڙي جي صنعت جو زوال
نير
کير مکڻ جي پئداش
چمڙي جو سامان
مڇي
ٻيون صنعتون
جنڊيءَ جو ڪم
ڪاشيءَ جا ٿانوَ
عاج جو ڪم
هٿيار
(ڀاڱو چوٿون)
صنعتن جي تنظيم
(ڀاڱو پنجون)
واپار
واپاري لاڳاپا
ٻاهريان واپاري رستا
اندروني واپاري رستا
اندريان مرڪز ۽ مڪاني رستا
آمدورفت جا ذريعا
دريائي آمدورفت
خشڪي آمدورفت
بحري آمدورفت
آمدورفت جي سلامتي
درآمد برآمد
واپار جي تنظيم
صنعتي ۽ واپاري تنزل جا سبب
انگريزن جي واپاري نيتيءَ جو انقلاب
صنعتي انقلاب
اندروني اسباب
سياسي بي آرامي
سنڌو درياهه تي چونگيون
هندن سان بيجا روش
اميراڻي طبقي جو ختم ٿيڻ
زرعي تنزل
باب اٺون
آدم شماري
(ڀاڱو پهريون)
ٽالپرن جي ڏينهن ۾ آدمشماري
تخمينن جي چڪاس
شهري آدمشماري
جملي آدم شماري
زراعت ۽ آدمشماريءَ جي گهاٽائي
آباديءَ ۽ آدمشماريءَ جي نسبت
فوج ۽ آدمشماري
(ڀاڱو ٻيو)
مغلن جي ڏينهن ۾ سنڌ جي آدمشماري
پوک هيٺ ايراضي
سنڌ جا شهر
ڪل شهري آدمشماري
باب نائون
معيار زندگي
قومي آمدني
عام ماڻهو
وچولو طبقو
مزوري
رواجي ۽ هنرمند مزوري
فهرست
فوجي سپاهي
اميراڻو طبقو
کاڌو، اجهو ۽ ڪپڙو
گهر
پوشاڪ
تفريح ۽ وندرون
باب ڏهون
حرف آخر
ضميمو ـــ الف
تاريخي واقعا
ضميمو ــــ ب
ٺٽي جو بنياد
ضميمو ــــ ج
ٽالپرن جي فوجي طاقت
ضميمو ــــ د
ڍلن جو سرشتو
آمدني ۽ ڍلون
ٻيا محصول
ضميمو ــــ هه
درآمد ۽ برآمد
ضميمو ــــ و
ڪتابن جي فهرست
ضميمو پهريون
ضميمو ٻيو
ضميمو ٽيون
ضميمو چوٿون |
