غزليات
[١]
مغاڻ نڍ جام ديا هڍ مجهي ميخان ميڻ آ
زهد کوڻ چهوڙ شتابي، کها خمخان ميڻ آ
تجهه عشق کڍ پهندڍ ميڻ کيا هندو کيا مسلماڻ
زاهد بهي پهنس رها سب ايکان مين آ
”انا احمد بلا ميم“ هڍ محض محمد
عجب کيا بهيد چهپا صورت انسان ميڻ آ
منصور نڍ مارا تها اناالحق کا نقارا
سر پهينک ديا عاشق چوگان ميڻ آ
مذهب عشق نيارا هڍ کفر [و] دين سڍ
بستي سڍ نکل قاسم بڙهه ميدان ميڻ آ.
[٢]
مجهه تشنگي کي آگ بجهانڍ کوڻ نه آيا
پهر جام وصل جاني پلانڍ کوڻ نه آيا
تجهه عشق کي آتش ميڻ سدا جلتا رها ميڻ
ٽک نين بهي نينون سڍ ملانڍ کوڻ نه آيا
هم عاجز و مسکين کو کب هاتهه سڍ اپنڍ
يکبار سجن پان کهلانڍ کوڻ نه آيا
صد سوال کئڍ قاسم هنس بول توڻ هم سڍ
ٽک بيکهه گدائي کا دلانڍ کوڻ نه آيا
[٣]
بهولڍ کوڻ بتا دهر دهنک – بان کان رستا
يه مانگه نهيڻ مستو! ميخان کان رستا
گل سرو، سمن، سنبل، کهيلا هڍ چمن ميڻ
بلبل کوڻ بتا مالي! بستان کان رستا
ابرو کي کماڻ کهينچ سجن تير چلايا
لڍ تير چلا سيدها نيشان کان رستا
اي ابوالهوس تو جانه پريرو کي گلي ميڻ
مشڪل هڍ بهوت عاشق بيجان کان رستا
شب روز قاسم ديکهتا هڍ باٽ تمهاري
جيوڻ ديکهتڍ هيڻ مومناڻ رمضان کان رستا
[٤]
خدا مبتلي هوڻ جسکا ووهي يار دکها
خونواخ بهوت ديکهڍ، غمخوار دکها
بلبل کي نمط روتا هوڻ شب و روز هجر ميڻ
خس خار بهوت ديکهڍ، گلزار دکها
کائڍ کون چهپاتڍ هو بهلا چهرچ کي جهلک کوڻ
يه نور قدر ليل کان يکبار دکها
بازار ميڻ لٽک کڍ کرڍ سير سريجن
پابند کيا چنچل رفتار دکها
اڍ باغباڻ تجهه باغ کي زکواة ادا کر
آيا هڍ گدا باغ ميڻ انار دکها
قاسم کربلا ۾ لڙتا هڍ سيه دل
اس کافر کون علي شه کان ذوالفقار دکها
[٥]
خدا او دن کبهي آوڍ جسي دن يار آويگا
کله سر پر پهن شاهي سپه سالار آويگا
چپاچپ باغ ميڻ بيٽها چهپا کر آپ درسن کوڻ
چمن ميڻ چل کبهي چنچل کبک رفتار آويگا
نهيڻ کس چور کي حاجت خزا نه لوٽ لڍ جاوي
ميرڍ گهر عشق لالن کان وه چوکيدار آُيکا
رقيبِ رو سيه بدخو هڍ ديتا روبرو گالي
خدايا پهر گلي ميري نه يه خونخوار آويگا
پڙها لاتقنطوا کا ميڻ سبق استاد کامل سڍ
هووينگڍ کام سب پورڍ ابهي مختار آويکا
فجر کڍ وقت شبنم سڍ رنگيلڍ پهول کهيلينگڍ
تمهارڍ باغ ميڻ قاسم، صبا بسيار آويگا.
[٦]
هيڻ روتي بُلبلاڻ يا رب کهي بهار کوڻ لا
مٽادڍ لاله کا داغ اور کبهي هزار کوڻ لا
کرديا مجهه کوڻ ميرڍ يار سيڻ اغيار جدا
چمن سيڻ خار نکالو کبهي گلزار کون لا
چمن ميڻ پائوڻ نه ڊالڍ کبهي خزاڻ کان خدا
فجر کي وقت صبا جا تون نوبهار کوڻ لا
پاس تمهارڍ آيا هون اڍ عاشقون کي دلال
بکاتا هون بهوت سستا خريدار کوڻ لا
جن کوڻ حنا کان هاتهه ميڻ پر خود هڍ نيمچه
قاسم کسي طرح و ستمگار کوڻ لا.
[٧]
گهڙ دڍ اڍ سنارا! توڻ ميرڍ يار کان چهلا
گهڙ دڍ جو چهلا تو تماهرا هوئيگا بهلا
چهلا گهڙ دڍ سونڍ کان اب کي گهڙي
ميڻ بهي راضي هويا راضي هوئيگا الله
يار نمازي هڍ کوزه بهي چهيڍ
ميڻ بناتي هون هيا شتابي مصلا
کر ديا يار کوڻ اغيار جدا جب
کاٽڍ توڻ هيا تس دشمن کان گلا
کوئي عيسيٰ کان کهلاتا کوئي موسيٰ سڍ ملڍ
پکڙتا قاسم حيا تو نبي محمد کا پلا.
[٨]
يار وفادار سيس اغيار نه هونا
غيروڻ کي سنکڍ باتان بيزار نه هونا
کچهه رحم کيا جيئيڍ بيزار نه هونا
عاشق کي سدا حق ميڻ تلوار نه هونا
بلبل کي رسم چهوڙدڍ پروانه کي لڍ سيکهه
گل گل کڍ اوپر نس دن نثار نههونا
ايک دار پر سوار هو منصور کي مانند
هر خوبرو کان پل ميڻ خريدار نه هوندا
حاکم کوڻ مناسب هڍ انصاف عدالت کان
رعيت کان کبهي ظالم خونخوار نه هونا
حق نڍ بنايا هڍ تيرا خاک کان پتلا
اس خاک کڍ پتلڍ کان پرستار نه هونا
غيرون کي مجالس کان پابند نه هو قسم
بدکام پکڙ هاتهه سڍ بدکار نه هونا.
[٩]
جمعاتي هوڻ تم آگڍ گرو ميريڍ امامت
هڍ امانت، هڍ امانت، هڍ امانت
دين احمد کان هوويگا برقرار
هڍ سلامت هڍ سلامت هڍ سلامت
جب تلک آيا نهيڻ آغوش ميڻ معشوق
هڍ قيامت هڍ قيامت هڍ قيامت
عشق کو کرتا پکڙ يک مو ميڻ معشوق بند
هڍ کرامت، هڍ کرامت، هڍ کرامت
قاسم کهڍ عاشق کي حق ميڻ يه دشمن رقيب
هڍ علامت، هڍ علامت، هڍ علامت
[١٠]
گلشن کي ختر خوب صبا باد سڍ پوچهو
تصوير قد سرو کي شمشاد سڍ پوچهو
بيدرد کو معشوق سڍ کيا کام هڍ يارو
شيرين کي حقيقت بهلا فرهاد سڍ پوچهو!
آتڍ هو نه جاتڍ هو ستاتڍ هو بهلا کيون
تفصير هڍ کيا ميري پريزاد سڍ پوچهو
نکلا هڍ ستمگر وه لڍ کي تيغ ادا کي
مجهه خوڻ کي خبر خنجر فولاد سڍ پوچهو
غم درد کي تصوير قاسم کن کوڻ بتاؤن
آواز ميري آه کا تم ناد سڍ پوچهو.
[١١]
کن کوڻ يار ستاتڍ هو، پهر کيون مکهه چهپاتڍ هو
آتش عشق لکا ميرڍ تن ميڻ، سينڍ کوڻ سلگاتڍ هو.
پکڙ ذبح کر مرغ موالي، کاٽ کليجا کهاتو هو
اور ميڻ کرکڍ گهاتان باتان، ويکهه مجهڍ چهپ جاتڍ
هو
آتڍ هو نه جاتڍ هو، نه پهر کر بانگ بلاتڍ هو
چشمون چکنا چور کيا هڍ چترن کيون چتراتڍ هو
بات کهو سچ صاف پيا جي کن کوڻ پان کهلاتڍ هو
کهاڻ برهمن کهاڻ هڍ جوش ”لوڻ لوڻ تلک لگاتو هو
انگ بهبهوت لگاکڍ جوگي بنسر بين بجاتڍ هو
اس نگري ميڻ نيه لگاکڍ گاتي سوز سناتو هو
آپ جهروکڍ بيٽهه رنگون رنگ، محلاڻ چست بناتڍ هو
چنگ، دهکڙ، مرد هنگ تهياڻ تهاڻ، بئرا ساج بجاتڍ
هو.
خاکي خرقه پهن پيا جي آدم نام کهانڍ کو
کوچ کيا رجبوت رنگو رنگ فرنگي فوج چڙهاتڍ هو
پريم نگر ميڻ نوبت باجي، تهن هن کيا تهکاتڍ هو
کهڍ قاسم کيا خوب تماشا جهنڊا دست جهلاتڍ هو.
[١٢]
تيريڍ در پر کهڙا هوڻ ميڻ سوالي واه واه
نه چهوڙو تم سخي مجهه دست خالي واه واه
آيا هوڻ دور سڍ ساقي ميخان ميڻ آج
شتابي دڍ طهورا بڍ مثالي واه واه
ميري دل کوڻ بنا بلبل کيا بستان تيرڍ
عجب کيا باغ بويا هڍ تو مالي واه واه
ميرڍ دل کڍ کبوتر کوڻ جبهي صياد ديکها
نکالي عشق شکرڍکي دؤالي واه واه
عرض کرتا هون نهيڻ سنتا وه کبهي
يار ميرا هڍ لاابالي واه
قديمي مبتليٰ قاسم جنهوڻ کا هڍ مريد
مڪمل مرشد صاحب کمالي واه واه
[١٣]
بازار ميڻ آيا هڍ ديدار کيا چيئڍ
دل جان سڍ جي اپنا نثار کيا چيئڍ
اغيار کي کچهه بات سيڻ بيزار نه هونا
بس بات کوڻ پهر البت تکرار کيا چيئڍ
کيس وقت ضرور کي پهر بهاگ نه جانا
دشمن کڍ اوپر هاتهه ميڻ تلوار کيا چيئڍ
يارون کي مجالس ميڻ غرون کان آنا کيا
گلزار کي محفل سيڻ جدا خار کيا چيئڍ
کيا نفع کيا ضرر سڍ کچهه کام نهيڻ ميرا
سب کام ميڻ محبوب کوڻ مختار کيا چيئڍ
بوم بڙي ديکهه کڍ خوشنود نه هو قاسم
شهباز پکڙ هاتهه ميڻ شکار کيا چيئڍ
[١٤]
گهر چل همارڍ چنچل آتا کبهي کبهي
بدخو رقيب کوڻ بهي ستاتا کبهي کبهي
جس وقت او سريجن آتا هڍ انجمن ميڻ
پيڙا همارڍ هاترهه ميڻ کهاتا کبهي کبهي
در پر سدا کهڙا هون مانند گدا سوالي
اپني سجن محفل ميڻ بٽهاتا کبهي کبهي
غم درد کي کتابت لکهه بهيجتا هون دائم
قاصد حضور ميڻ جا سناتا کبهي کبهي
عاشق بازار خوبان لکهه صد هزار آتڍ
اس ميڻ بگلا کو ايک بکاتا کبهي کبهي
جلتا هون غم کي دهوپ ميڻ تجهه بن سدا سريجن
آب وصل ميڻ قاسم نهاتا کبهي کبهي.
[١٥]
دلدار دکهاتا هڍ نو ناز هنسکڍ هنسکڍ
کرتا هڍ عاشقون کي جاڻ گذار هنسکڍ هنسکڍ
عشق کڍ پهندهڍ ميڻ محمود پهنس رها هڍ
کرتا هڍ غلام شاهه کو اياز هنسکڍ هنسکڍ
اپنڍ درد کي باتراڻ محمود جا سجن کوڻ
غيرون ميڻ چهپ سناتا دل راز هنسکڍ هنسکڍ
تم سچ کهو اڍ محبوباڻ! يه مان کهاڻ سڍ پايا
عشاق کوڻ دکهاتڍ هو غماز هنسکڍ هنسکڍ
قمري همارڍ دل کي کب تک بچيگي قاسم
هر روز اڙاتا هڍ شهباز هنسکڍ هنسکڍ
[١٦]
چلا يار تو بازار موليٰ خير کرڍ
پاؤن کس طرح يدار موليٰ خير کرڍ
لڍ صورت انسان کي ميخان ميڻ آيا
پي مست هوا مست لي دست ميڻ تلوار
موليٰ خير کرڍ
بلبل کوڻ ذبح کرنڍ چل باغ ميڻ آيا
کهاتا هڍ، پکاتا هڍ کليجا کماندار
موليٰ خير کرڍ
يا ترک سيه دل هڍ، يا چهيل چهبيلا
صياد هڍ، بيداد هڍ، فولاد فتح دار
موليٰ خير کرڍ
کس بهيد سڍ ميان قاسم! دلدار کون پاؤن
دشوار هڍ، دشوار هڍ، دشوار!
موليٰ خير کرڍ.
[١٧]
او بهلا بالم جي نڍ جا کهيو فرياد ميري
مارا هڍ درد تمهارڍ، کيجيو داد ميري
يا الهٰي شب هجران ميڻ سحر هڍ يا نهيڻ
عمر جاتي بن ديکهڍ هياڻ برباد ميري
قاصدا درد کان نامه تون روبرو ديجيو
بهول گئي بات سجن کو نهيڻ کچهه ياد ميري
تمهارڍ عشق کان تلقين دل کڱيا قبول آج
نيند سوڻ آنکهه جگائي تيري ارشاد متيري
ابرو کي تيغ سڍ در پر مرا پڙا هڍ شهيد
اب تو سر پر اٽها لاش پريزاد ميري
قاسم درد کي تصوير بتائون کن کوڻ
هنوز کوک سناتا پري کون ناد ميري.
[١٧]
ڊالڍ کنوين ميڻ الله، دشمن اغيار کوڻ لڍ
جلادون آگ ميڻ اسڍ خوني خونخوار کوڻ لڍ
آنڍ جانڍ نهيڻ ديتا کوچڍ ميڻ يار کڍ وه
کاٽون ۾ اس کا گلا، هاتهه ۾ تلوار کوڻ لڍ
اگر هوتا کبهي ظالم بکري ئي شکل ميڻ
بيچوڻ ميڻ اب کي گهڙي کاٽ کي بازار کوڻ لڍ
جس ظالم نڍ ظلم کرکڍ کيا يار کوڻ جدا
پکڙ ديجيو جا اسڍ دوزخ في النار کوڻ لڍ
سن کي فرياد ميرڍ درد کي آيا هڍ علي
قتل کافر کوڻ کيا شاه نڍ ذوالفقار کوڻ لڍ
قديم قاسم مسکين هڍ مبتليٰ جس کان
بلا لاؤ گهر ميڻ ميرڍ احمد ابرار کوڻ لڍ
[١٩]
ڍ مست شتابي آ، ميخان بلاتا هڍ
سر کاٽ لڍ آ هاتهه ميڻ خمخان بلاتا هڍ
شب روز صراحي کوڻ لبريز کيا چيئڍ
بهر جام لڍ آ ساقي، مستان بلاتا هڍ
جب وقت لڙائي کان مردون کي اوپر آتا
اوس وقت بهادر کوڻ، ميدان بلاتا هڍ
آئي هڍ نونهار مچي دهوم چمن ميڻ
بلبل کوڻ اڙا لاؤ بستان بلاتا هڍ
وه رات ميڻ عشق کون گلجان بلاتا هڍ
اب شاه سلطنت کان آيا هڍ انجمن ميڻ
اٽهه چل شتابي قاسم! سلطان بلاتا هڍ.
[٢٠]
بن ياد دن کٽڍ تو صدبار حيف هڍ
اس بي بقا کوڻ ديکهنا ديدار حيف هڍ
عاشق وصل نه پاوڍ فرهاد کي مانند
جب نا لگاوڍ خنجر تلوار حيف هڍ
جنهين مدام وصول کان بهر بهر ديا هڍ جام
اس يار سڍ پهر هونا اغيار حيف هڍ
شاه نجف علي کڍ دشمن کوڻ مل سبهي
يوڻ که دوکه تجهه کوڻ خونخوار حيف هڍ
قاسم مراد وصل کي جب تک نه پاؤڻ ميڻ
هاتهون لگانا ميندي سنگهار حيف هڍ.
[٢١]
آگ ديون آيا ساجن، انگ انگ آگ ديوائي هڍ
دل ميڻ ديرا دوست کا، اندر نه اور سمائي هڍ
آجا پيا گلڍ لگ ميرڍ سينڍ ميڻ سيج بچهائي هڍ
فياد اس بيداد کي سارڍ لوک ميڻ کوک سنائي هڍ
پهر مجهچ مارن کوڻ کيا بهر نه ديد دکهائي هڍ
آنکهوڻ ميڻ انجم پاکڍ، سرمه کي ريکهه جڙائي هڍ
قيامت کان عذاب دينا، ميرڍ تن ميڻ تيغ چڙهائي هڍ
پهر مجهڍ مارن کوڻ لالي لبن سر لائي هڍ
قاسم کهڍ سن يار ميرڍ مجهڍ ديکهه کي مکهه چهپائي
هڍ
صاحب جهروکڍ بيٽهه کي اورون کوڻ دان دلائي هڍ.
[٧]
[٧٨]
خ
”خريدار نھ ھونا“
|