|
[فصل -8]
دلبر ۽ منهنجو راز و نياز جون ڳالهيون
(1)
طَرح طَرح دِيان ڳالهِين مَيڪون دل وچ پي پَسڻَ
دِيان:
نَهِين ڏسڻ دِيان
هِڪڙيان
ڏُور ضَرور ڪَنُون، وَت ڪي ڪي ڪول وَسڻ دِيان:
نَهِين ڏسڻ دِيان
هڪڙيان دُرس دلاسي واليان، هڪ وت نيٺ نسڻ ديان:
نَهِين ڏسڻ دِيان
نال حمل گُفتاران ڪِيتيان، دلبر دِلين کَسَڻ
دِيان:
نَهِين ڏسڻ دِيان
(2)
درد فِراق فِڪر ڪَر فوجان، جانِ جگر وِچ جُتي
ساري رات کَڙا سُڙڪاوَان، دَلبر دي در اُتي
ڏيک مَيڪُون ڊُرڪ ڏاڙهڻ ڪيتي، کَڙي ڪُوڪارَن ڪُتي
تَنهنِ ڪُتي تُون قربان حمل جنهن دوست جڳائي سُتي.
(3)
ستي لوڪ سڄڻ لنگهه آيا، نال ٻُڪل دي ٻُڪ ڪر:
لوڪؤن لُڪ ڪَر
ڇَپدا ڇَهندا ٻَهندا آيا، ساهه سمورا سُڪ ڪر:
لوڪؤن لُڪ ڪَر
ٻاجهه ڪَنُون آ ٻيٺا ميڏي جهولي دي وِچ جهُڪ ڪر:
لوڪؤن لُڪ ڪَر
حمل ڪُون ڳَل لاءِ ڳِرهاٽيان پاءِ ڄُليا وَل ڄُڪ
ڪَر:
لوڪؤن لُڪ ڪَر
(4)
ڏردي، تين لُڪ ڏِهدي تيڪُون، لوڪ ڪَنون لاچاري:
ڦِردي چَاري
هِڪ فِراق وِڇورا، ڏوجها بار ڏُتُئي سِر بَاري:
تين سِر باري
سَهس هَزار ڦَٽِئي مَئي ڏِٺي، تيڏي عِشق آزاري:
تَؤن در زاري
حمل دا سِر صدقي تُؤن تُون، وَل وَل وارڻ واري:
تين لَک واري
(5)
لَڄ دي ماري، لوڪ ڪَنُون مَئين لُڪ لُڪ پايان ليي:
هڪ تَؤن ليي
مَهسين آزِيان عرض ڪِيتمُ، ”ڦؤٽ“ نَه ڪا وَل ”جي“:
نِرجَا جيي
مَئين مِسڪِين نِماڻي دي، چاني ڪر دِل نِپيي
سا تؤن پيي
عَجَب جيهي هڪ جَال حمل دي نال خودي تؤن کيي:
رَمز رَکيي.
(6)
يار سَڄ دي آڻڻ ڪيتي، وَل وَل گهَتان وَلي:
مَن وَل وَل گهتان وَلي
دلبر دي ديدار ڪَنُون، دل ڪونَه ڪوئي پَل پَلي:
پَل پَل ويک پِيا ڪُون پَلي
عاشق شُدا شوق شِڪَستا، دلبر دا دَر ملي:
دلبر دَردان دا دَر ملي
حمل ڪُون سَئين ساه اَندر وِچ، سِڪ ڪَڍيي چا سِلي:
تان ڀي سِڪِ نه ڪَنهن ڪُون سَلي
(7)
دوس ڳَئي پَرديس، شالا! ول ديس وطن تي وَلَنِ
ڪَر ڪَر ڳالهِين ياد سڄڻ دِيان، ڳَچ اندر دي
ڳَلَنِ
پَل پَل پُور اندر وِچ پوندي، ڪونه پُوران نُون
پَلَنِ
حمل! هُن محبوب مِلي، غم درد اسان تُون ٽَلَن.
(8)
دوس بِنان فِردوس نه ويسُون، جان ڦِر دوس نَه
آسِي:
تين ڳَل لاسي
حُوران باغ قَصُوران
ڪلُي، بِهِشت نَه مَن ڪُون ڀاسي:
پِي پياسي
رات ڏِينهان رَحمان اڳي، هي عاشق ايهه اَرداسِي:
ٿِي ڪَر عاصِي
حمل نال هميشان شالا، جاني جاءِ خُلاصِي
ٿي گڏ ٻاهسِي
(9)
پَل پَل ياد پِياري ديان هِنِ مَيڪُون مَست
مَقالان:
سوَز سَنڀالان
ڪوٺِيَان تي چَڙهه ڪانگ اُڏيندي، ڦِر ڦِر پَئيندي
ڦَالان
وَل وَل ڀَالان
درد اَندوهه اندر دي جي وَت ڪَڍ مَئين ڏُک
ڏِکالان:
ڏُونگر ڏالان
حمل! هِمِ اميد ايها، جو نال سڄڻ گڏ جالان:
تين ڏک ٽالان
(10)
ڦِر ڦِر ڦِيريدار وانگون، مَئين دَم دَم تَون دَر
آوان:
ڦيري پاوان
صِفَتَ، ثَناءِ، سِتايش تيڏي، ڳَلي ڳَلي وِچ
ڳاوان:
لوڪ سُناوان
هِمِ اميد اِرادا ايهو، تون دَر ڪَم ڪَماوان:
پر جي ڀاوان
حمل! حيلي نالي ڪَنهِين، وَڃ مَنِ مَنِ دوست
مَناوان:
مَن، مَن ڀاوان.
(11)
جَنهِن دَم دلبر ياد ڪَري، مَئين تَنهن دم حاضر
ٿِيسان:
تين مَئين جِيسَان
رَنج رُسامين ڇوڙ، ڪَريسي مُحب مِٺِيان مَجليسان:
تين مَئين جِيسَان
ڦَٽِيي ڦَٽ فِراقان دي، وَل سَهج ڪَنُون مَئين
سِيسَان
تين مَئين جِيسان
نال حمل گڏ هوسي شالا! لوڪ ڪريسي رِيسَان
تين مَئين جِيسَان
(12)
تيڏي نال ڳُجهان ڪي ڳالِهِين ڪَرڻِيان هِنِ
ڪَڏاهين:
سُڻو جَڏاهِين
دوست! تيڪُون، ٻَهه دؤر سڻيسان، درد تيڏي ديان
داهين:
سُڻو جَڏاهِين
واهه تيڏي بِن واههَ نَهِين ڪا، واه! ٻَڌِيُئي ڪُل
واهِين:
سُڻو جَڏاهِين
حمل! دي احوال اندر دا، پوسَئي قدر تَڏاهِين:
سُڻو جَڏاهِين
(13)
هِڪ ڏينهن دِلبر دَرس ڏِکالِيا، تَرس کَڙا تِل
تائين:
سَرجَنِ سائِين
نال اَدب مَئين عرض ڪِيتا، ڪَڍ سَوزئُون سَهسِ
صَدائِين:
ڪَر دِلجائِين
تيڏي ڪاڻ فَقِيري پاڪي، ڪِيتُم شَهر گَدائِين:
مِلو ڪَڏاهين
پيرين دِيان تون پيءَ پَسَڻ ڪُون، مَنِيُم سَو
منتائين:
مُفت متاعِين
ڪَرم ڪَنُون کَڙ نَرم اَلايُس، ڀال لَکِين لَک
ڀائين:
سَؤ ڳُڻ ڳائِين
هڪ دم دي وِچ دَرد ڪَٽيي، تَنهن نافع نيڪ
اَدائِين:
ميٽ مَدائين
حمل ڪُون خوشحال ڪِيتا، تَنهن آوڻ دي ڪَر ”آئين“:
بَخش خطائِين
(14)
دلبر آکيا هِڪُ ڏِهاڙي، ”آءُ تان ڳالهه آکائين“
آکِيم: ”آک جِيوين فَرمائين“!
”هِڪو نُڪتا نَغز نِهايَت، سَمجهه سُخَن دِل
لائِين“.
آکِيم: ”آک جِيوين فَرمائين“!
”هَر جاءِ ڄاڻِين آپ اُهو هي، سَڀ ڪُون سَڏ تُون
سائين“.
آکِيم: ”آک جِيوين فَرمائين“!
”حمل! حُر حسينِ حَسَنَ دا، رک تُون سَوز
سَدائين“.
آکِيم: ”آک جِيوين فَرمائين“!
(15)
دلبر آکيا هِڪ ڏِهاڙي: ”حال سُڻا هِڪواري“.
آکِيم: ”صَدَق ٿِيوان سَؤ واري“!
راتِ ڏِينهان غَمنَاڪ ڏِسيندَئِين، مَن تُون لاهه
مُونجهاري.
آکِيم: ”صَدَق ٿِيوان سَؤ واري“!
آوسُون مول نَه رَهسُون توڙي چُغل هووَنِ ڪي چَاري
آکِيم: ”صَدَق ٿِيوان سَؤ واري“!
حمل! هو خوشحال سَدا،ٿيا تَؤن نال لُطف لغاري!
آکِيم: ”صَدَق ٿِيوان سَؤ واري“!
(16)
دلبر سان ڪُون سڏ آکيا: ”اَڄ رات اسان ڪَنِ
ٿِيوين“
آکيم: ”شال! گهَڻي جُڳ جِيوين“
”جام، صراحي، مَئي در مجلس، پُر ڪَر پيالي
پِيوين.“
آکيم: ”شال! گهَڻي جُڳ جِيوين“
”بعد اَزين همراز هميشان، صُحبت وِچ سڏِوين“
آکيم: ”شال! گهَڻي جُڳ جِيوين“
”حمل! هو هوشيار بَڻي تي، مُول مَلُول نه ٿِيوين.“
آکيم: ”شال! گهَڻي جُڳ جِيوين“
(17)
دلبر آکِيا هِڪ ڏِهاڙي: ”آءُ ٻَهُون گَڏ اوري.“
آکِيُم: ”گهوري سائين گهوري“
”پيش رَقِيبين رَنج ڪَڍُون، تين رَل مِل ڏِيوؤن
ٽوري.“
آکِيُم: ”گهوري سائين گهوري“
”جيندي ڦير مُلاقي“ ٿيوسي، مَن اَلہ دي ٿوري.“
آکِيُم: ”گهوري سائين گهوري“
”حال حمل! مَعلوم تيڏا هِم، ڪِيا ڪُجهه ڄاڻَنِ
ڀوري.“
آکِيُم: ”گهوري سائين گهوري“
(18)
دلبر آکيا: ”ڪول اَساڏي ٻَهه ڪَر رِيجهه
رِهاڻِينَ.“
آکِيُمِ: ”شال سدا سُک ماڻِين“
”ڪَر ڪَر صُحبت سِڪ لاهِيُون، جو ويندي عمر
وِهاڻي.“
آکِيُمِ: ”شال سدا سُک ماڻِين“
”ڪاڻ اسان تَؤن ڪاڻان ڪَڍِيان، هُڻ نا ڪَڍ تُون
ڪاڻِين.“
آکِيُمِ: ”شال سدا سُک ماڻِين“
”حمل! هوسُون گَڏ هَميشان، سخَن سَچا ڪَر ڄاڻِين.“
آکِيُمِ: ”شال سدا سُک ماڻِين“
(19)
”اڄ تان آ ٻَهه ڪول اَساڏي“ آپ اِيوين فَرمايُس:
ٿورا لايُس
رنج رُسامي ڇوڙ سَڀيئي، خوش ٿي کِل اَلايُس:
ٿورا لايُس
ٻانهه پَڪڙ ڪَر ٻاجهه ڪَنُون، گَڏ گوڏي نال
ٻِلهايُس:
ٿورا لايُس
حمل دي هِڪ داعت ديوِچ، دل دي درد وِڃايُس:
ٿورا لايُس
[فصل-9]
سڄڻ جي سڪ مون کي اڳي کان اڳري
(1)
سَؤ سال سَڄڻ گڏ نال وَسي، ته ڀي آکين ڏيک نه
رَڄدِيان
پَل پَل ويک پِياسِيان اَوَنِ، وَ وَل ويکَڻ
ڀَڄدِيان
لوڪ توڙي لِک ٽوڪ ڪري، ته ڀي لوڪ ڪَنُون
نالَڄدِيان
حمل! عشقَ اَساڏي دِيان، ڌَم ڌُوم ڌمالان
وَڄدِيان.
(2)
هڪ دم دلبر يار بِنان ڀي، اَکِيان ڪُون آرام نَهين
خواب، خوشي، خوراڪ ڳَئي، تين طلب تقاضا طعام نَهين
سال ڳَئي، وَل حال نه پُڇُسُ سُڌ سَنڀال سَلام
نَهين
حمل ڪُون هڪ دوست بِنان، ڪو سُک صبر آرام نَهين
(3)
سُهڻي صورت سهڻي دي، هي دم دم دلدي اَڳُون
ڪَر ڪَر صورت ياد سَڄڻ دي، تاري تَنهندي تَڳُون
[پُور اُتي سؤ پُور پووَن، نِتِ وِره اِهين وِچ
وَڳُون]
حمل! جَنهن دل دوست لُٽي، ڊرڪ دامن تنهندي لَڳُون.
(4)
دوست ڳَئي پرديس، شالا! وَل ديس وَطن تي وَلِنِ
ڪَر ڪَر ڳالهِين ياد سڄڻ دييان، ڳَچ اندر دي ڳَلنِ
پَل پَل پوندي پُور اندر وِچ، ڪونَه پُوران نُو
پَلنِ
حمل! هُڻ مَحبوب مِلي، غم درد اَسان تُون ٽَلن.
(5)
ڪَر ڪَر ڳالِهِين ياد سَڄڻ دِيان، رات ڏينهان دِل
جُکي
ٻاهر ٻاڦ نَه نِڪلي، تين پِيا دِل وِچ دُونهان
دُکي
ڏاڍيان نال پِريت لڳي، جي دل ڪالي مُنهن رُکي
حمل! حال جِنهِاندا اِيهو، پِيُون تِنهاندي پُکي.
(6)
ڪَر ڪَر ڳالهِينِ ياد سَڄَڻ دِيان، دِل جهُري وِچ
جهوري
وس ڪَنُون بيوس ٿِيان، جو نَس ڳَئي دل زوري
جهَل پَل رَهيُسِ گهڻا مَئين، دل وڃ اٽڪي نيٺ
نِدوري
حمل! هُڻ محبوب ميل، ڪا ٿِيومِ ساعت سَدوري.
(7)
آسِ، پِياسِ، اُداسِ ميڪُون، نِتِ راتِ ڏِينهان
دِلبر دي
اُٿيان ٻيٺيان آرام نَهين، ڪُل ڪار وِسِر ڳَئِي
گهَر دي
ڏُور سَڄڻ ڪُون ڏِينهن لڳي، ميڏي ڏِٺي ٻاجهه نه
سَردي
حمل! هِم اُميد آسي، اڄ اَکِ اَساڏي ڦردي
(8)
کاوڻ پِيوَڻ تين خوش ٿيوڻ، سَڄڻان ٻاجهه نه سُجهدا
ڪَر ڪَر ڳالهِينِ ياد سڄڻ دِيان، روح اندر وِچ
رُجهدا
دلبر دوست پياري ٻاجهؤن، حال نه ٻيا ڪو ٻُجهدا
حمل! هُڻ محبوب مِلِم، جو مَحرمَ مَيڏي ڳُجهدا.
(9)
ٻاجهه سَڄڻ دي ٻاجهه بِنَان، مَئين تاري ڪَنهِن دي
تَڳسان؟
دلبر دوست پياري ٻاجهُؤن، لاري ڪَنهِن دي لَڳسَان؟
رُم رُم ديوِچِ رُچ رهيا هي، روح وانگُون رڳ رَڳ
سَان،
حمل هووَم يار راضي، ميڏا ڪَم ڪيها ٻئي جَڳ سَان.
(10)
نال ڪِنِهاندي ڪَم ڪيها، اسان ٻاجهه سَڄڻ دي ٻَڌي
[سِڪ اَساڏي سيني، ويرُؤن وير سڄَڻ ڏَنہ وَڌي]
مَنصَب ميڏا ڏيک مُنافق، روح اندر وِچ رَڌي
حمل! حَاسِد ڏيک، حَسد وِچ ڏُک ڪَنُون سڀ ڏڌي.
(11)
يار ڪَنون دَم ڌار ٿِيوڻ، ايهه درد مَندان ڪُون
ڪارنَهين
ٻاجهه ڏيکڻ ديدار سَڄڻ دي، دل ڪُون قُوت قَرار
نَهين
شُهرت تين بَدنامي ڪَنُون، عاشق ڪُون ڪُجهه عَار
نَهين
حمل ڪُون ٻي، هردوجهان وِچ، دوست بِنان دَرڪار
نَهين.
(12)
سَڄڻ سَدائين پرتي هووَن، شَلا نَه هووَنِ پَرتي
پَرتي ڏيک ٿِيونِ خوش سَرتي، هووَن سَدائِين سَرتي
دَر تي دلبر يار سڄڻ دي، دم دم جاوان دَر تي
حمل! هُڻ ڳَئِي عُمر گُذَر، ڪِيا ڀَرواسا ڪَنهن
ڀَرتي!
(13)
تَنهن دي نال تَقابل ڪيها جو ٿِيا سِر دا سائِين
جيوين آکي تيوين مَن تون، ڪَر اَمنا آئِين
ساهه مَنگي، تان ڏي سِر سُوڌا، آزي نال اَلائين
حمل حُجت ڇوڙ، تَنهن دي دَر دا سَگ سَڏائين.
(14)
ڍولَڻ نال نهين ٻيا ٻولَڻ، هِڪا ٻانهَپَ ٻولِي
ٻانهييان دا ڀي ٻَانهان ٿي کڙ، ڪيا ڪُجهه گولا
گولي!
نَال خُودي خود خاص نه مِلدا، ڳالهه اسان تَڪ
تولِي
حمل، هِڪي ڏِينهن سَڄَڻ تُون، گهول سَٽِي جِند
گهولِي.
(15)
دلبر يار دِلين دا مالڪ، دلبر دل دا سائين
دِل وچ ديرا دلبر دا، تين لُون لُون وِچ لَک
جائِين
ساه پَساهُون نيڙي
وسدا، دَم نا دُور ڪَڏاهِين
حمل! هي محبوب اندر وِچ، ٻاهر پير نه پَائين.
[فصل-10]
هاءِ! مون ڇو نينهن لاتو
(1)
محبت دا ميدان اڻانگا توڙي عِشق مَجازي:
سِر دي بازي
سُوره ڪي سِرِ چاءِ تَلِي تي، آئُوسَنِ غازن غازي
سِر دي بازي
زور زَبر دي جاءِ نه جِٿان، وَتِ ڀِي اَلبَت آزي:
سِر دي بازي
حمل! هِمت والي اُٿان، آڻ تِرپَيندي تازي:
سِر دي بازي
(2)
پَرديسِي نال پيت پيوسي، اَٽڪي دِل اڻانگي
سانگي والي پِيتِ سَکيري، ٻَن پرِيتِ ڪُسانگِي
نا ڪوئي قاصد آوي جاوي، نا ڪوئي وَڙڪي وانگِي
حمل: هي افسوس اُسيدا، جا دل دَرد نه دانگِي.
(3)
ڪيڏُون ٿِي ايهه نِينهن لَڳوسي، ڪيڏون باتان
بَڻيان!
ڪيڏون دِلبر دِيدان لايان، ڪيڏون اَکِيان اَڙِيان!
ڪيڏُون دِلِ لُٽاءِ ٻيٺاسي، ڪيڏون فَوجان
چَڙهِيان!
حمل! هوسِي سُڌ تِنهان، جي سَوز اِهين وِچ سَڙيان.
(4)
هئي! هئي! هُڻ تان هَٿ مَليندا، اَڳي مت نه آيُم:
ڪِيُون دِل لايُم
نا ڪَنهِن نيڪ نَصِيحت ڏِتي، نا ڪَنهِن سَڏ
سَمجهايم:
ڪِيُون دِل لايُم
رات ڏِينهان ويچ سوزَ سڄڻ دي، جُک جُک جِيءُ
جَلايُم:
ڪِيُون دِل لايُم
حمل! هوش، صبر، سُک ٽِريئي، ويکَڻ نال وِڃايُم:
ڪِيُون دِل لايُم
(5)
هئي! هئي! ڪِيون مَئين اَکِيان لايان ڪِيُون مَئين
دِل ڦَسائي!
ڪِيُون مَئين ساعت صحبت ڪيتي، ڪِيُون مَئين دِلِ
کَسائي!
ڪِيُن اڄ ڪَنهنَدي ڪاڻ ڪَڍان ها، ڪِيُون دل ڦِري
تَسائي!
حمل! هرڪا بات اَپڻي، سان تُون بِرِه بَسائي.
(6)
هئي! هئي! ڪِيُون مَئين اَکِيان لايان، ڪِيُون
مَئين دِلِ اَڙائي!
ڪِيُون مَئين ظالم چشمين دي، ني چُنهنبين دِل
چڙهائي!
ڪِيُون مَئين سَنهنجي جان سُکي، ني سوزين وِچ
سَڙائي!
حمل! هُڻ تان نين سَڄڻ دي لَٽپٽ ڪَرِن لَڙائي.
(7)
هئي! هئي! ڪِيون مَئين اَکِيان لايان، ڪِيُون
مَئين دلبر ڏِٺا
ڏيکڻ نال آرام ڳِيا، تين سُک صبر سڀ ڦِٽا
پِڇين طام زَهر ٿِيا، تين پَهلون ماکي مِٺا
حمل! هرڪو ڀوڳي اِٿان، روز اَزل دا چِٺا.
(8)
ڌِيان نَه آها دِل دا، جيڏي تيڏي دل وڃ اَڙيئي:
قابُو ڪَڙيئي
دَوڙ پَئي وِچ دام زُلف دي، ڦاندي ديوچ ڦڙِيئي:
قابُو ڪڙيئي
دم دَم دِل ڪُون ياد سڄڻ، تَنهن خيال اُتي کُپ
کَڙيئي
قابُو ڪَڙيئي
حمل! هُڻ وَل وَلي ڪيوين، جا چشم سڄڻ دي چُڙهيئي!
قابُو ڪَڙيئي
(9)
جَنهِن ساجَن سُون مَئين سيها ڪيتا، هَور سيهي سَڀ
سَٽ ڪَر:
سِـر دي سَٽ ڪَر
جهاَتي پاڪي جهاتِ ڪيِتوسي، ويس وڳي ڪُل پَٽ ڪر:
ڪَـنڌيان پَٽ ڪر
پَهلُون پِيتِ پِيار ڏِکايس، آخر ڳِيا مُنهن مَٽ
ڪر:
ميَڪُون مَٽ ڪَر
حمل ڀي هوشيار آها، پَر نال زِبان دي چَٽ ڪر:
ڳِــيا دِل چَٽ ڪَر.
(10)
ٻَن گهتان مَئين اينجهي دل، جا سُور وَتي وِهڃيندي
آپؤن ڏاڍِيان نال اٽڪدي، بار بِره سِر چَيندي
ڏَردي موت نَه فوتَ ڪَنُون، ودي هَٿ کُڏين وِچ
پَيندي
حمل! سُهڻي سَخت دِليندي، ڪاڻ نه رَکدي ڪَنهِندي
(11)
ننَڍڙي لاڪُون مَر وُڃان ها، ڪِيُون سُوران ڪاڻ
سَماڻي آ
آ پَؤن ڏاڍيان نال ڪيڏُون، مَئين لايا نينهن
نِماڻي آ
سُهڻي صورت ويک سَڄڻ دي، هئي! هئي! مَئين حِرصاڻِي
ڄاتُم مَئين تي مِهر ڪَريسي، ٿِيسي ريجهه، رِهاڻي
پَل پَل ڦيري پايان تَنهِن در، ڪِيتي عِشق اَياڻي
جَڏان بي پرواهه ڏِٺُم، دل لاءِ پِڇين پَرتاڻي
ڪَنهن ڪُون ڏيوَان ڏوهه، جو مَئين وڃ آپي آپ
وِڪاڻي
حمل! هوءِ رَضا تي راضي، جيڪا رب ڪُون ڀاڻِي
(12)
نال سڄڻ گَڏ وَسدي هاسي، عجب اُهي ڪي ڏِينهن آهي!
مَحبت پَهلي موڙ ڪَڍيي، تين نَوين لَڳل وَتِ
نِينهن آهي
صُحبت ساري رات ڪَرُون، سي مِهر والي ڪي مينهن اهي
نال حمل محبوب سدا شب روز مِلڻ دي شِينهن آهي.
(13)
هَئي وي فراق! فِراق لَڳِيئي، باهِين:
سوز اَندر پيا سَڙسِين، تيڏِيان عرَش سُڻيسَن
آهِين
مُحبان دي مُک ويکَڻ ڪِيتي، دَر دَر ٿِيسِين
دانهين
حمل دي احوال اندر دا، پوسَئي قدر تڏاهِين: لَڳِئي
جَڏاهين.
(14)
نَال جَنهيندي حال ڪَران، ڦِر دُشمن ٿيوي سوئي:
سَڄڻ نَه ڪوئي
سَهسين سُور سڄڻ دي وِچ، پُوران دي وِچ پوئي:
سَڄَڻ نه ڪوئي
تَنهن ڪُون ڀي ڪاڪاڻ نَهِين، جَنهِن ڪاڻ لوڪان وِچ
لوئي:
سَڄڻَ نه ڪوئي
حمل! هِڪ حق پاڪ بِنان، ٻيا ڪونه ڪري دِلجوئي:
سَڄَڻ نه ڪوئي
(15)
ڪِسي نال ڪَران مَئين قِصي، نِسي ويڌَنِ ڀائِي:
ڪِيا ڪُجهه ڀَائي!
جنهِندي تسئي، تسي آکُون، هَور نَه وِسي وائي:
ڪَرُون نَه وائي
دلبر نِسي، تان دِن نِسي، اِسي روز والي روشنائي،
ڪَم نه آئي
حمل حِصي حِصي ڪَرڪي، جِسي دل ڪَمائي،
تِسي ڪَم آئي.
(16)
نازڪ جاءِ وَڃ نِينهن لَڳا، هُڻ ڪيهي سُور سُڻاوڻ
نا ڪو ڏيکڻ ڀالَڻ ٿيندا، نا ڪوئي کِلَڻ اَلاوَڻ
نا ڪو سُڌ سَنيها پَهُچي، نا ڪوئي آوَڻ جاوَڻ
حمل ڪُون هُڻ تَنهن در آئي، ڦِر ڦِر ڦِيري پاوڻ.
[فصل-11]
دل جو دلبر ڪڏهين ايندو؟
(1)
هر ويلي هَر وقت هَميشان، ياد ميڪُون تون يار سدا
هڪ دم دِل ٿُون دور نِوِهي تُون، دوست مٺا! دلدار
سدا
نا پَلَڪ پَري ٿِي پاسي، هو گڏ هردم ڳَل وِچ هار
سدا
مئين حمل ڪُون هي بِرِه تيڏي دا، بَرسَرِ باري بار
سدا.
(2)
يا رب! يار اَساڏا آوي، ويک لاهيُون دِل سِڪان
رات ڏينهن آرام نَهين، تين سِڪَ لايان سو ڇِڪان
سِڪ سڄَڻ دي سوڙها ڳِڌا، ڪيڏي سِڪ نُون ڌِڪان
حمل! هر جاءِ سِڪ مِلي، مَئين جاءِ ڪِهڙي هُڻ
ٽِڪان!
(3)
دلبر آسي تين ڏُک جاسي، اَکِين ڪَريسم عِيدان
ڪَر ڪَر صُحبت سِڪ لَهيسون، لاءِ ديدان وِچ دِيدان
روُءِ سِياه رَقِيبان ڪُون، وَڃ ڏيسَنِ رَنج
رَسِيدان
حمل! ويچ حضور همَيشان، هو تُون عَبد عَبيدان.
(4)
رات وِها پِرڀات ٿَئي، ميرا جاني يار نَه آيا
سُهڻي ڪيتي سيج وڇا، مَئين چوٽا چَندن لايا
تيل ڦُليل عَبير عطر مَک، سَهجؤن سيس ڳُنڌايا
تاري تَڪ تَڪ تاري ٿَڪي، پاند پِره ڀِي چايا
حمل! هُن محبوب مِلي، تان ٿِيمُ سِينگار سَجايا
(5)
قِسمت قيد الماءِ نِيتا ڇِڪ جاني يار جَڏاهِين
پَکِيان والي پَر ٿِيوم، تان اُڏران طرف اِڏاهين
پَهُچ پووَان وڃ پيرين تي، ڪَڍ آهِين سَهس
اِلاهِين
وَاڳان ڦير وَطن وَل سهڻا! نيڙي نِينهن نِباهِين
حمل هردم ويکي تَينُون، ٿيوَسِ تَڳڻ تَڏاهِين.
(6)
نيڙي آهي تانتِ ڏِسيندي، ڪَنهن قسمت چا چائي
رِزق مَهاران ڇِڪُ نيتي، اوهه دلبر ديس پَرائي
چُوڻي پاڻِي چاءِ چَنبيان وِچِ، واڳِين واءُ
اُڏائي
حمل! هُڻ محبوب مِٺي ديان واڳان رب وَلائي!
(7)
يا رب! يار اَساڏا شالا! سَدا هووي نِتِ نيڙي
اِنهان اَکِيان نال ويکان، ول آءُ وسي وِچ ويڙي
شادِيان تين شُڪراني ٿيون، ٽُرت پوون جَنگ جهيڙي
هردم حمل! گَڏ گُذارون، وَل نا رَب نِکيڙي.
(8)
ڪَڏڻ آسِي تين دُک جاسِي، ڪَڏَڻ ٿِيسي ول ميلا
ڪَڏڻ سَهجُؤن سيج وِڇيسان، ڪڏڻ ٿيسي اوه ويلا
[ڪڏڻ مُحب مُلاقي ٿِيسي، ڪَڏَڻ آسِي اَلبيلا]
ڪَڏَڻ حَبِيب حمل! ول مِلسِي، ويسِي ڏُک ڏُهيلا
(9)
پَل پَل بيٺِي ڦالان پايان، يار ڪَڏان گهَر آسي!
رات ڏِينهان آرام نَهِين، تين ڦِردا جِيءُ اُداسِي
اُوهو ڏِينهن ڪَڏان ول ٿِيسي، آسِي ٿين غم جاسِي
حمل! جَنهِن دل دوست وِسارِيا، سا دل ڄاڻ اَناسِي.
(10)
ول ول ويکان واٽ سَڄَڻ دي، مَئين ڪَن مَن ڪُجهه
آوي ڀِي
ڏيک آکِيين ڏُک لاهِيان، وَل مَن پير اَڱڻ ڪُجهه
پاوي ڀِي
شِير شَڪَر کَنڊ جوڙ رَکان، آ خوش ٿي مَن ڪُجهه
کاوي ڀِي
حمل! هِمِ اُميد اِيها، وَل مَن ڪُجهه رَب مِلاوي
ڀِي.
(11)
سِڪدِي سال ڳَئي لَنگهه مَيڪُون، مُنهن نَه ڏِٺُم
دلبر دا
ڪَنهِن ڪُون آکان، آک سُڻايان، دَرد اَندوهه اَندر
دا
جِها عذاب جُدائي دا، تِها نَهِين عَذاب قبر دا
حمل! وقت وِڇوڙي والا، ڄاڻ حِساب حَشر دا.
(12)
اُوهو ڏِينهن ڪَڏان وَل ٿِيسي، آسِي دلبر دِلدا:
تين خوش کِلدا
مِل ڪَر لوڪ مُبارڪ ڏيسي، ويک اسان ڪُون مِلدَا:
تين خوش کِلداَ
اِنهان اَکِيان نال ويکان، وَل اهِين اڱڻ تي
ٽِلدا:
تين خوش کِلدَا
حمل! حَج هَزار ٿِيون، مُک ويکُون ماه مِثِل دا:
تين خوش کِلدا
(13)
اُوهو ڏِينهن ڪَڏان ڪو ٿيِسي، ڏيک سَڄَڻ سُک
پايان:
تين ڏک لاهِيان
رَب ڪَرَسِ چا راضي، تان ڪَر آزي عَرض اَلايان:
تين ڏک لاهِيان
جائِين جوڙ اَکِين وِچ، اَپڻا ٻَهڳُڻ يار
ٻِلهايان:
تين ڏک لاهِيان
حمل! هِمِ اُميد اِيها، چا نال ڳِچي ڳَل لايان:
تين ڏک لاهِيان
(14)
عيد ڪَنُون وَل عيد ٿِيوي، جي ڪول وَسي دِلجاني:
قَسم رَباني
دم دم ديوِچ دلبر دا رخ ڏيک ٿِيوي ڏُک فانِي:
قَسم رباني
جو ڪجهه جانب نال گُذاران، بيشڪ بهشت نِشاني:
قسم رَباني
حمل! ڪُون نِتي بيت بَيان دي، بره پَرهايُس بَاني
قَسم رباني
(15)
يار سڄڻ دي آؤڻ ڪيتي، سَهس مِٺايان مَنان
بَرڪت پِير فَقِيراندي، مُڙ مَئين ڪَنِ آوي مَنان
سيج اُتي سڀ سُهڻي ڪُون، ٻَهه رات ساري مَئين
مَنان
حمل! هردم ويک سَڄڻ، لَک ٿوري رب دي مَنان.
(16)
يا رب! يار اساڏا شالا! سَدا وَسي نِت ڪولُون
طَرح طَرح دِيان طوطي وانگُون، ٻيٺي ٻوليان ٻولُون
ڳُجهه اندر دِيان ڳالهين ڳُجهِيان، نال خوشي دي
کولُون
آکي حمل! حاسِد شالا! مَرسِي ڀَڙوا ڀولوُن.
ڪافي
آ ميان ڍولڻ آ، مُلڪ وَٺا موليٰ مينهن وَسائي
1. وَڃ مِيان قاصد ڪر ڪَل ڪائي ميان! ڏي ڪو سُڌ
سما:
ڪيهي ڳالهِيئون ڪِيُون نَهين آئي!
2. ٻانهان ٻَڌڪي آکِين اِيوين ميان! پاند ڳِچي وچ
پا:
ڏور تُسان ڪِيُون ڏِينهڙي لائي!
3. مُلڪ وُٺا ٿَئي مُد ملڻ دي مِيان! آ تون آپ
ڀَلا:
ڪوڙيين تون لَئي مَئين ڪانگَ اُڏائي!
4. حمل! هردم حَمد هَزاران ميان! ڳييا سو ڏَرت
ڏُئا:
آيا ساجَن، سُور سِڌائي!
خودي تون کيي= (تون) خوديءَ مان خماريو
(وتين).
(6) گهتان ولي= وراڪا پيو وجهان. من ول ول ولي
وچ ولي= متان وري انهيءَ وراڪي جي ور ۾ وري
پوي. پل پلي= هڪ گهڙي به پري هٽائي. پل پل ويک
پياڪون پلي= ذري ذري محبوب کي ڏسي پئي (دل)
تڳي. شوق شڪستا= سڪ جو ماريل. در ملي= در جهلي
بيهي. دردان داد رملي= دردن جو دارون آهي.
سلي= 1. انگور 2. ظاهر ڪري.
(10) اسان ٻاجهه سڄڻ
دي ٻڌي= اسان کي يار جي مهرباني ٻڌي قابو ڪري
ڇڏيو آهي. [ويرون وير سڄڻ ڏنہ وڌي= جئن پوءِ
تئن گهڻي آهي] منصب= درجو- دوست وٽ مقبوليت.
روح اندر وچ رڌي= اُهي پنهنجي دل ۾ جلن پيا.
ڏک ڪنون سڀ ڏڌي= (حاسد) غم سبب جهري ويا آهن.
سڪ ملي= سڪ ڀرپور آهي.
(4) هن بيت
جي پڙهڻي
حمل جي هٿ لکيل بالڪل انهيءَ طرح آهي. محترم
علي محمد صاحب سيال کان مليل هڪ زباني روايت
موجب هن بيت جي پڙهڻي هن طرح هئي ته:
رات وِها پرڀات جو ڪيتم، جاني يار نه آيا
تاري تَڪ تَڪ تاري ٿَڪ ڳئي، پَاند پره ڀي چايا
تيل ڦليل عطر مُک، سهجؤن سِرکَنڊ سينڌ چٽايا
سَت هارتين سَت سينگار به ڪيتم، ست رڇ طعام
پڪايا
هفت اندامي حوري بن ڪر، تان سيج پلنگ وڇايا
حمل! هڻ محبوب ملي، تان هويا هار سينگار
سجايا.
نيڙي نينهن نباهين= ويجهو اچي
محبت جا ڏينهن گهارج.
(6) نيڙي آهي تانت ڏسيندي= ويجها هئا ته ڪر
ڏسڻ به ايندا هئا. ڪنهن قسمت چا چائي= ڪنهن
قسمت کڻي کنيا (جو ڏور هليا ويا). چوڻي پاڻي=
رزق.
|
