تازو جڏهن محترم سڪندر بلوچ ۽ ڀاءُ نصير مرزا مون وٽ هلي آيا ۽ ٻڌايائون ته ريڊيو پاڪستان وارا گولڊن جوبلي جو جشن لهائي رهيا آهن ته مون کي اُهو ڏينهن ياد اچي ويو 14-آگسٽ 1947ع منهنجي چاچي اسان ننڍڙن کي ساڻ ڪري سڄي گهر جي بتين جا بٽڻ هيٺ ڪرائي، ڏيئن ۽ ڏياٽين جهڙو،  ڏينهن ڪرائي جشن ملهايو هو،  سڪندر ۽ نصير ڄڻ ته نئين سر اڄ اسان سڀني کان بٽڻ هيٺ ڪرائي ڏيئن ۽ ڏياٽين جهڙي روشني سان جشن ملهائي رهيا آهن، پر آءُ اُن ڏينهن کان پريشان آهيان،  جو هنن چيو ته ريڊيو حيدرآباد جي حوالي سان پنهنجي يادگيرن جي سفر سان هن سڄي جشن ۾ ڪي ڏيئا،  ٻاريان ڪا ڏياٽي،  ڪا مشعل جهليان،  جو آواز جي دنيا جا دوست به هن خوشيءَ ۾ شريڪ ٿين.

هڪ چٽا ڀيٽي واري ريڊيائي پروگرام جا جج:ع.ق. شيخ،

ڊاڪٽر شيخ محمد ابراهيم خليل ۽ سيد پناهه علي شاهه

اندر ۾ روشني ٻاري اُن کي گهڻو وقت روشن رکڻ وڏي دل گُردي جو ڪم آهي، ڇا ڪاڻ ته هر روشن دل پاڻ کي ٻاري ٻين جون دليون روشن رکندي آهي ۽ پوءِ کيس روشني وري ٻين دل وارن کان ملندي آهي. اهو سلسلو صدين کان جاري آهي.

اڄ اسان جڏهن ٻرڻ ۽ ٻارڻ واري تسلسل مان نڪري اهڙي هنڌ تي پهتا آهيون، جڏهن اندر ۾ نهاريون ٿا ته ڪٿي به ڪو ڏيئ يا ڏياٽي ٻرندي نظر نٿي اچي باقي دل جو دود آهي جو دکندو نظر اچي ٿو اُن چڻنگ کي وڌيڪ دکائڻ ۽ ڀنڀٽ باهه بنائڻ لاءِ اُنهن جي روشني جي منارن ڏانهن واجهائڻو پوي ٿو جيڪي دل وارا هيا ۽ پنهنجي پاڻ کي ٻاري، ڪيترين ماڻهن ۽ ادارن جا اندر اُجاري ويا! ادبي ادارا هجن يا آواز جي دنيا جا امين اِهي ادرا هجن، انهن مڻيادار ماڻهن بزرگن ۽ مفقرن جي ٻاريل روشن مشعلن کان سواءِ ڪجهه به نه آهن اسان جي يادگيرين جي ورقن تي انهن جا صرف نالا اُڪريل آهن،  جن ادب کي اُجاريو ۽ هنن ادران کي سنواريو،  ريڊيو پاڪستان حيدرآباد اهڙو ادارو آهي،  جنهن بنيادي طرح اهڙي فقر جا ماڻهو آندا جن مڻيادار ماڻهو ميڙي پنهنجي دونهي دُکائي ۽ انهن جي مڻيا سان پنهنجو اڱڻ روشن رکيو.

ريڊيو پاڪستان سان لاڳاپيل احباب خود اهڙا جوهر شناس هئا جوهُو هن اداري کي روشن رکڻ لاءِ علم ۽ ادب جي سمنڊ ۾ ٽٻيون هڻي ڪيئن موتي ڳولي ڪڍي آيا، هن فن ۾ هنر جا صاحب ڪئين هيا: ذوالفقار بخاري. جيڪو ”زيڊ اي بخاري“ جي نالي سان مشهور هو،  ۽ آل انڊيا ريڊيو ڇڏي ريڊيو پاڪستان جو پهريون ڊائريڪٽر جنرل ٿيو، هن اداري جو ڄڻ ته پڪو پختو بنياد وجهڻ وارو هو. مشهور ليکڪ ۽ آواز جو بادشاهه پطرس بخاري سندس ڀاءُ هو اُن جو تخليقي فن ريڊئي جي لاءِ وڏو سرمايو آهي.

سي پوڄارا پُر ٿيا،  سمنڊ سيويو جن،

آندائون عميق مان، جوتي جواهرن،

لڌائون لطيف چئي،  لعلون مان لهرن،

ڪانهي قيمت تن،  ملهه مهانگو اُن جو.

                                                (شاهه)

جڏهن 1955ع ۾ اُن وقت جي وفاقي وزيراطلاعت ۽ نشريات پير علي محمد شاهه راشديءَ ذاتي توجهه۽ تحريڪ سان ريڊيو پاڪستان حيدرآباد جي وجود  ۾ آيو ته سنڌ ۽ سنڌي ٻوليءَ جي حوالي سان هنن کي اڱڻ اُجارڻو هو.

سنڌ جي تاريخ جو پنهنجو پس منظر آهي.اُن جي ٻوليءَ جي پنهنجي سواد ۽ ميٺاج آهي.سنڌ پنهنجي تاريخ جي تهذيب،  ٻولي ثقافت،  ۽ موسيقيءَ  جي سگهه سان صدين کان وٺي عام ۽ خاص جي دلين تي راڄ ڪندر هڪ قوت آهي جنهن کي نزاڪت ۽ نفاست سان آواز جي لهرن وسيلي ورجائڻ ڪو سولو ڪم نه هو، ريڊيو حيدرآباد هڪ ڪلوواٽ جي ٽرانسميٽر سان، هومسٽيڊهال جهڙي عام ۽ ننڍري عمارت ۾ قائم ٿيو.مختصر عمارت،  مختصر سامان. ۽ مختصر ماڻهو! پر انهن مختصر ماڻهو منڊل لڳائي ڇڏيا. ذوق سليم وارا ماڻهون ڇڪجي آيا. نوجوانن جا ميڙ لڳي ويا. آڊيش پيا ٿين،  راڳي پيا راڳ ڳائين،  مشاعرن جا منڊل پيا ٿين،  ناٽڪ نويس ۽ پنهنجي ناٽڪن ۽ ڪردارن سان گڏ سڄي سنڌ کي سنوارڻ جو عزم ڪيو پيا اچن مقرر پنهنجي تقريرن وسيلي پنهنجي ڏاهپ جا نقطا پيا بيان ڪن،  ٻارڙا پيا گيت ڳائن،  ٻارڙن ۽ عورتن جا الڳ پروگرام پيا ٿين. پر انهيءَ سڄي سلسلي کي سنوارڻ ۽ ڳنڍڻ لاءِ ڪيترن ئي ڊائريڪٽرن،  پروگرام پروڊيوسرن،  ڊيوٽي آفيسرن ۽ انجنئرن ڏينهن رات محنت ڪئي. 1962 ع ۾ موجود نئين عمارت ۾ حيدرآباد ريڊيو وارا

مصطفيٰ حيدر جتوئي، ڊاڪٽر غلام حسين جعفري، بي. ڪي. شيخ ۽ مخدوم امير احمد

لڏي پراڻي آيا. 1971ع ۾. 120 ڪلو واٽ جو هاءِ پاور ٽرانسميٽر لڳو ۽ ٻه چينل ٿيا. شروع کان وٺي ريڊيو جا ڊائريڪٽر سجاد حيدر،  حميد نسيم،  ايم، بي،  انصاري،  اي ايم،  چاڳلا،  الياس عشقي،  عنايت بلوچ،  بدرعالم،  آغا سليم،  شڪيل فاروقي ۽ ٻيا انهيءَ ڪوشش ۾ رڌل رهيا ته مڻيادار ماڻهو مڙن ۽ ميلومچي، ڪيترا نوجوان پروڊيوسرن جي صورت ۾ ايندا ويا؛پيراسحاق سرهندي، الله بخش،  مصطفيٰ قريشي،  سڪندر بلوچ،  انور بلوچ، ممتاز مرزا،  سرور بلوچ،  عبدالڪريم بلوچ ۽ ٻيا ڪيترا.

سنڌي ادب ۽ تحقيق جي حوالي سان هن اداري، هوا جي لهرن تي جيڪي ڪجهه ڏنو اُهو سمورو مواد جي گڏ ڪجي ته هزارين ڪتاب ٺهي سگهن ٿا۽ڪوڙين ڪا يائون بدلجي سگهن ٿيون.

هو مسٽيڊ هال ۾ هڪ نئون تجربو ڪيو ويوته سنڌي شاعريءَ جي بنيادي۽ اهم صنف ”ڪافي“ جو مشاعرو ڪيو ويو،  جنهن ۾ سنڌ جي معروف ڪافي گو شاعرن ريڊيو وسيلي نه رڳو پنهنجون ڪافيون پيش ڪيون،  پر مشهور ڳائڻن اُن کي ڳايو به.

مرزا اجمل بيگ، ”بلاول“ پرديسي،..، ”پروانو“ ڀٽي، علي محمد ”خالدي“ ، سيد سردار علي شاهه ذاڪر، ”نور“ شاهين، مولانا غلام محمد ”گرامي“ ۽ مرزا اسد بيگ

 (محفل مشاعره، ريڊيو پاڪستان حيدرآباد- 1970ع)

جهڙي طرح شاهه ۽ سچل کي ماڻهن ڳايو ۽ اهي صوفي بزرگ هر ڪچهريءَ جي  جان هئا تهڙيءَ طرح حيدرآباد ريڊيو اسان جي سمورن صوفي بزرگن ۽ شاعرن جي ڪلامن سان هرٻڌندڙ جي اندر کي روشن رکيو،  شاهه سچل،  سامي،  ميون شاهه عنايت،   بيدل،  بيڪس،  روحل،  دريا خان مصري شاهه،  صديق فقير،  منٺار فقير،  شاهه نصير،  خوش خير محمد،  نانڪ يوسف،  فقير ولي محمد لغاري،  زمان شاهه،  رکيل شاهه ۽ سرائيڪي شاعرن بُلي شاهه،  خواجه فريد ۽ ٻين صوفي فڪر جي ڪلامن کي عام ڪيو،

شاهه سائينءَ جي هيءَ وائيءَ ڏسو:

ڇوري ڇڏ ۾ ڇپرين،  ٻاروچل ٻانهي!

جانت جهڙو جڳ ۾ ناهي ڪوثاني،

پنهل نيو پاڻ سان پورهيت پرٽياڻي،

پورهيو ڪنديس پرلئه، ڀريندس پاڻي،

هوت مَ ڇڏيو هيڪلي هيءَ جا وندر وڪاڻي،

اديون عبداللطيف چئي ايندم آرياڻي.

سچل سائينءَ جو”دل ڪر درخت جي دستور“ هجي يافقير خوش خير محمد جو سنيهو،

رحُ رانجهن ماهه مُنير هويا،

ساڌا دمَ دمَ ساهه سُڌير هويا.

 خواجه غلام فريد ”ميڏا عشق وي تون“هجي يا بُلهي شاهه جوڪلام هجي،  سنڌ جي شاعرن انهيءَ ڪافي،  وائي،  بيت۽ غزل جي تسلسل کي قائم رکيو،  ٽمامي مهراڻ هجي،  ماهوار روح رهاڻ هجي،  ماهوار فردوس هجي،  ماهوار مارئي هجي يا ٻيا ادبي رسالا هجن،  پنهنجي فڪر  ۽ فن کي سنڀاليو پئي آيا،

ريڊيو حيدرآباد هڪ اهڙو پليٽ فارم بڻيو،  جت هنن پاڻ اچي شعر  ٻڌايا ۽ فنڪارن سندن شعر ڳايا، مخدوم محمد زمان طالب الموليٰ ڊاڪٽر شيخ محمد ابراهيم خليل،  محمد خان غني،  ساشار عقيلي،  سيد منظوري نقوي،  شيخ عبد الحليم جوش،  مرزا گل حسن”احسن“ ڪربلائي،  مرزا اجمل بيگ، مرزا اسد بيگ، زيب عاقلي، ”بيخود“حسيني، شبير”هاتف“،  نياز همايوني، تنوير عباسي، بلاول پرديسي،  علي محمد مجروح،  رشيد احمد لاشاري،  مظفر حسين”جوش“ عبدالله خواب،  شمشير الحيدري،  نُور شاهين،  عبدالقيوم صائب،  امداد حسيني،  پروانو ڀٽي،  مرتضيٰ ڏاڏاهي، وغيره،

تاج بلوچ، قادر بخش (پروگرام پروڊيوسر)، زيب عاقلي، مرتضيٰ ڏاڏاهي، محمد خان غني، اظهر گيلاني ۽ شيخ عبدالله ’عبد‘

 مخدوم طالب الموليٰ جڏهن ريڊيو جي مشاعريءَ ۾ هيءَ شعر ٿو پڙهي ته ريڊيو تي سندس گونجندڙ آواز سان چوڌاري بهار جو سمو پيدا ٿي پوي ٿو،

رهي ٿي ڪانه دلبر يار يڪتائي ٻيائي ۾،

جدائي ٻن پوي،  ملندي حقييقت هيڪڙائي ۾،

سڄڻ چوڏهينءَ جي آهي چنڊ کان برتر خدا جو سنهن،

ٻڌائي ڪو ڀلا ٿيندي ڪڏهن اوندهه سهائي ۾.

اُنهن فنڪارن کي به   ڪيئن  ٿو وساري سگهجي جن سنڌي شاعريءَ کي دوام بخشيو؛ ماسٽر محمد ابراهيم،  محمد جمن،  استاد منطورعلي خان،  ناروڀڳت،  سُشيلا مهتاڻي،  فقير عبدالغفور،  فقير امير بخش،  روبينه،  زرينه،  فقير يار علي،  صادق علي،  سنگهار سليم،  نور بانو،  مائي ڀاڳي،  موهن ڀڳت،  حسين بخش خادم،  عابده پروين،  مٺو ڪڇي،  ڍول فقير،  علڻ فقير،  محمد يوسف،  سهراب فقير،  وحيد علي ۽ ٻيا،  ان طرح خمينسي خان،  مصري خان جمالي،  اقبال جوڳي،  بلاول بيلجم،  مٺا خان زرداري،  ميرمحمد لنڊ،  غلام نبي_ عبداللطيف، فيروزگل، استادنياز حسين ۽ ٻين به سازن ۽ سُرن سان سنڌي شاعريءَ ۽ موسيقي کي وڏي جلا بخشي.

جن مفڪرن ۽ مقرر پنهنجي فڪر و نظر سان سڀني جي دلين ۾ محبت ۽ پيار جو دُد دُکايو انهن مان ڪي هيءُ آهن؛ مخدوم اميراحمد،  ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ،  پير حسام الدين راشدي،  مولانا غلام مصطفيٰ قاسمي،  مولاناغلام محمد گرامي،  محترم عبدالله چنا،  بيگم زينت چنا پروفيسر محبوب علي چنا،  ڊاڪٽر نبي بخشُ قاضِي،  عبدالعلي قلباڻي،  ڊاڪٽر حميده کهڙو،  محمد عثمان ڏيپلائي،  شيخ علي محمد،  قاضي عبدالمجيد عابد،  ڊاڪٽر عبدالجبارجوڻيجو،  ڊاڪٽر غلام علي الانا،  ڊاڪٽر محمد علي قاضي،  ميرمحمد نظاماڻي،  علي نواز جتوئي،  محرم خان،  مير محمد ڀيو،  معمور يوسفاڻي،  محمد سومار شيخ،  ڊاڪٽر گل حسن لغاري، شيخ محمد اسماعيل،  محمد ڪاشف،  پروانو ڀٽي، ٻيڙو فقير ڪنڀر ۽ ٻيون ڪيتريون ئي شخصيتون.

سُشيلا ميتاڻي

سنڌي ادب جو وڏو حصو ڪهاڻي۽ ڊرامي سان ڀريل آهي،  سنڌي ڪهاڻيءَ جي اُنهن محفلن ۾ مان به شريڪ ٿيو هوس. جڏهن ڪهاڻي پڙهي ويندي هئي ته دوست راءِ به ڏيندا هئا. مون پنهنجي ”سمنڊ ۽ مان ڪهاڻي  1963ع پڙهي،  جا بعد ۾”مهراڻ ۾  شايع ٿي هئي. مونکي ڪي ادبي ڪچهريون  ياد آهن،  جن ۾ عبدالغفور انصاري، ع. ق. شيخ،  مقبول ڀٽي،  نجم عباسي،  مُراد علي مرزا،  ممتاز مرزا،  علي بابا،  قاضي خادم،  مقبول صديقي،  عبدالقادر جوڻيجي ۽ ٻين دوستن کي سنڌي ڪهاڻيءَ جي نئين سماجي رُخ کي روان دوان ڪندي ڏٺم۽ ٻڌم، ادبي پروگرامن ۾ ڪيترا دوست گڏ ٿي ڪهاڻيون ۽ شهر پڙهندا هئا.

ريڊيائي ڊرامو هڪ اهڙي صنف آهي، جنهن تي لکڻ ڪوسولو نه هيو۽ وري ريڊيوجي پاليسي مطابق لکڻ ليکڪن لاءِ وڏو مونجهارو رهيو.جيئن ته هيءَ صنف تمام جلد مقبول ٿي ويئي، ڇاڪاڻ ته پهريائين ترجمان پيش ڪيا ويا.سنڌ جي لوڪ ڪهاڻين، شاهه سائين جي سورمين جي ڪردارن کي ڊرامي ۽ تمثيل جي شڪل ۾ پيش ڪيو ويو.عمر مارئي، سورٺراءِ ڏياج، مومل راڻو، نوري ڄام تماچي۽ ٻيون ڪيتريون ئي ڪهاڻيون هنيون،  جن کي ريڊيائي ڊرامي جي صورت ۾ آئي ڪيترن ليکڪن پاڻ ملهايو.

حميد سنڌي

سنڌي ڊارمي جي واڌاري لاءِ پهريون دفعو حيدرآباد ريڊيو تي ٽن ڏينهن ۾ ڊئريڪٽر محترم سجاد حيدر جي سربراهيءَ ۾ هڪ گروپ قائم ڪيو ويو،  جيڪو هر هفتي پاڻ ۾ ملندو هو۽ هرليکڪ پنهنجو ڊرامو کڻي اچي پڙهندو هو. انهن گڏجاڻين کي آرگنائيز ڪرڻ ۾ آغا سليم جو وڏو هٿ هو. پهرين گڏجاڻي

ê ۾ مون پنهنجو ڊرامو”طوفان ۽ رات “پڙهيو،  جيڪو سجاد صاحب کي تمام گهڻووڻيو ۽ آغا سليم پٺي ٺپري،  جڏهن نشر ٿيو ته مون کي نه وڻيو،  جو سنڌي ڊرامي جي وقت گهٽائڻ ڪري مٿس قينچي هلي هُئي،  جيتوڻيڪ اُهو ٻڌندڙن کي يا ريڊيو وارن کي ايترو ته وڻيو هوجو ڪي ورهيه مسلسل پيش ٿيندو رهيو. ”طوفان ۽ رات“ سائين گرامي صاحب ٽماهي ”مهراڻ“ ۾ ڇاپيو، ٻي گڏجاڻيءَ ۾ ڊاڪٽر  شيخ محمد ابراهيم خليل پنهنجي جاسوسي ڪهاڻي”فُيل پا“ کي ڊرامائي شڪل ڏئي پيش ڪيو هو،  منظوري نقوي،  آغاسليم،  قاضي خادم ۽ ٻين دوستن جي ڊرامن پيش ٿيڻ کان پوءِ سجاد صاحب جي بدلي ٿيڻ سان هيءُ سلسلوپ ختم ٿي ويو. اسڪٽس يا ننڊن ڊرامن جو هفتيوار سلسلو”گلدستو“ پروگرام وسيلي شروع ٿيو.جنهن پروگرام ۾ ڪيترن دوستن ۽ اسان ننڍڙا ڊراما اسڪٽس جي صورت ۾ لکيا. سنڌي ڊرامي ترقي ڪئي ته سيريل به پيش ٿيا،

ڊراما ليکڪن جا ڪجهه نالا،  جيڪي هينئر دل تي تري آيا اٿم،  اُهي ڪجهه هيئن آهن،  ڊاڪٽر شيخ محمد ابراهيم خليل،  ابن الياس سومرو، سيد منظور نقوي،  ايم. بي. انصاري، محمد اسماعيل، ابن واصف، رشيد احمد لاشاري،  عبدالڪريم بلوچ،  آغا سليم غلام حيدر صديقي،  زيب عاقلي، امر جليل، علي بابا، ممتازمرزا، قاضي خادم، ڊاڪٽر محمد يوسف پنهور،  عبدالقادر جوڻيجو،  منظور قريشي،  شوڪت شورو،  گل زمان قاضي،  فيروزالدين احساس،  رهبرڀٽي،  امداد حسيني،  نور گهلو،  سيد ماڪن شاهه رضوي،  مشتاق چنگيزي،  هي خاڪسار۽ ڪجهه ٻيا.

ڪراچيءَ تان نشر ٿيل سنڌيءِ ڊرامن جا ڪجهه ليکڪ هيءُ هيا: امام بخش نياز،  حبيب الله. عبدالڪريم شاد،  خديجه    چاڳلا،  عبداللطيف عباسي ۽ ٻيا.

حيدرآباد تان جن پروڊيوسرن ڊرامن جي سرپرستي ڪئي ۽ محنت ڪري سٺا ڊراما پيش ڪيا. سي هيا؛ آغاسليم،  زيب عاقلي. ايم،  بي،  انصاري،  الياس عشقي،  الله بخش شاهه بخاري،  منظورنقوي،  مصطفيٰ قريشي،  عبدالڪريم بلوچ، پيراسحاق سرهندي،  سڪندر بلوچ،  سرور بلوچ،  انور بلوچ،  مراد علي مرزا،  ممتازمرزا،  ابراهيم شيخ،  زاهد قلباڻي،  گل حسن قريشي،  جهانگير  قريشي ۽ ٻيا.

همت احمد علي چاڳلا جي ڊرامي ”خوني“ جو ذڪر نه ڪرڻ ناانصافي ٿيندي. هيءُ اسٽيج ڊرامو هو،  پر 1960ع ۾ ريڊيو طرفان ايم. بي.انصاري پروڊيوس ڪيو ۽ گورنمينٽ ڪاليج ڦليلي جي اسٽيج تي آندو ويو.اُن ۾ جن صداڪارن حصو ورتو اُهي صداڪاريءَ جي دنيا ۾ اُن وقت وڏا نالا هيا: نسيم مغل،  نصرت چنا،  روبينه،  سيما،  ايم بي،  انصاري،  مصطفيٰ قريشي،  سيد صالح محمد شاهه،  مشتاق مغل،  عبدالحق ابڙو،  قربان جيلاني ۽ ڪامران ڀٽي،  اڳتي هلي صداڪاريءَ ۾ هڪ اهم نالو اُڀريو،  اُهو هو مهتاب چنه جو نالو. جنهن نه ڊرامن ۾ صداڪاري ڪئي. پر خاص طرح ٻارڙن جي پروگرامن ۾ حصو وٺي پنهنجو نالو موکيو. مهتاب چنه ڪمپيئرنگ ۾ جنهن طرح پنهنجو نالو روشن ڪيو،  اُهو آواز ۽ ٽي وي جي دنيا جو وڏو نالو ٿي اُڀريو.

حيدرآباد ريڊيو جا اُهي پروگرام ڪيئن وسرندا،  جيڪي ادبي ۽ لوڪ پسند حيثيت رکندا هئا : ”جهڙا گل گلاب جا “،  ”گلدستو“،  ”نئون سج“،  وغيره.

صالح محمد شاهه ( فتح خان) جي ڳوٺاڻي ڪچهريءَ ۾ ڏاهپ جا نقطا وسارڻ جهڙا نه آهن سندس بزرگيءَ وارا انداز ڪيترا نوجوان ۽ پوڙها اڄ به اُن وانگر ڳالهائيندا آهن. ان طرح سندس ساٿي ”گنهور خان “ (عبدالڪريم بلوچ)جو ڪردار به وسارڻ جيهڙو ڪونه آهي. لطيف سرڪار جي ڪلام کي تحت اللفظ پڙهڻ جو انداز سندس شاه سائينءَ سان عقيدت منديءَ جو وڏو اظهار هو.

ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ، ڳوٺاڻن ڀائرن جي ڪچهريءَ واري مشهور پروگرام

 ”جمهور جو آواز“ ۾ سنڌ جي سگهڙن کي ڪو نقطو سمجهائي رهيو آهي. کاٻي تي، سنڌ جو مشهور سگهڙ، ٻيڙو فقير ڪنڀر ويٺل آهي

اڄ به ادبي پروگرامن جو سلسلو جاري آهي،  جنهن جي پيشڪش ۾ به وڏي نواڻ آهي. ان سلسلي ۾ نصير مرزا رات ڏينهن جي اڻٿڪ جاکوڙ سان سڄيءَ سنڌ ۾ پنهنجي معيار جي هڪ خاص مڃتا حاصل ڪري چڪو آهي،  ان طرح سندس همعصر گل حسن قريشي،  ڪوثر ٻرڙو،  علي نواز خاصخيلي،  الاهي بخش ٻانڀڻ ۽ ٻيا به پنهنجو پاڻ پتوڙين پيا هيءُ ريڊيو ادب جو نه ختم ٿيندڙ سلسلو آهي،  جيڪو اصل ۾ تخليق جو سفر آهي،  خيالن ۽ هوائن جو نه ختم ٿيندڙ سفر آهي، جيڪو ازل کان ابد تائين به جاري ۽ ساري آهي،  هيءُ هيو انهن جوڳيئڙن جي سفر جو مختصر احوال ۽ ٻري جن ٻاري،  جي نه ختم ٿيندڙ ڪهاڻي.

نوري ۽ ناري،  جو ڳيئڙا جهان ۾،

ٻري جن ٻاري،   آءُ نه جيئندي  ان وري.

ريڊيو جي بُوٿ ۾ ناميارو پروڊيوسر نصير مرزا، اسٽوڊيو - رڪارڊنگ کي غور سان چڪاسي رهيو آهي.

(مُراد علي مرزا ۽ ن. ا. ش ساڻس گڏ ويٺل آهن.)

اِهي شخصيتون اڄ به اُنهن ادارن جي ايوانن کي روشن ڪيون بيٺيون آهن جن کي ياد ڪرڻ سان اڄ منهنجي اندر ۾ به جشن جو سمان پيدا ٿيو آهي،  ڪيئن ڏيئا ڏياٽيون ٻري پيون آهن،  مشعالون قطارون ڪري سفر پيون ڪن. خاص طرح ريڊيو پاڪستان حيدرآباد وارن کي منهنجي طرفان لک لک مبارڪون هجن،  اُن سان گڏ آواز جي دنيا جا دوستو! اوهان کي به خوشيون مبارڪ هجن،  شال اوهان جو اندر نه وسرندڙ يادگيرين جي روشنيءَ سان منور رهي.