مشهور نواب هو. ٺٽي جيڪودري بازار سندس تعمير ڪرايل آهي.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
مشهور ناظم هو. شهزاده داراشڪوه کيس هفت هزاري منصب تي رسايو
۽ انهن ڏينهن ۾ شهزاده جو نائب ٿيو هو.
هيءَ، شاهجهان بادشاه جي دور جو آخري ناظم
هو.
شاهجهان بادشاه جي وڏي فرزند اورنگزيب عالمگير جي حڪم سان آيل
هو.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
پهريائين بکر جي قلعي جو فوجدار هو. (مهرباني ڪري بکر جي
نوابن جي لسٽ ۾ 64 نمبر تي نظرڪريو).
هيءَ نواب، اورنگزيب عالمگير جو مامون هو.
مڪليءَ جي مقام ۾ مدفعون ٿيو. سندس تربت جي مٿان هيٺيون ڪتبو
لڳل آهي: بگفتا بي حجاب از غيب هاتف سعادت
جا وداني يافت پي پي.
ٻيو ڀيرو نواب ٿيو
.. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
هڪ هندو راجا جو پٽ هو. پوءِ مسلمان ٿيو ۽ مريد خان جي نالي
سان مشهور ٿيو. مؤرخن لکيو آهي ته جڏهن نئون
نئون آيو ۽ ٺٽي شهر جي ٻاهران پهتو، ته کيس
معلوم ٿيو ته وڏَ ڪاسائن (ڳئون ڪهيندڙن) جي
بازار مان لنگهڻو پوندو. انهيءَ ڪري سهرجي
قاضيءَ ڏانهن لکيائين ته سڀاڻي وڏي گوشت جي
بازار بند ڪرائي وڃي. ڇو ته مون سان ڪي
راجپوت ساڻ آهن. متان انهن کي اها ڳالهه نه
وڻي قاضيءَ ان جي برعڪس هڪ تاڪيدي حڪم جاري
ڪيو ته جيتريون ڳئون روزانو ذبح ڪندا آهيو،
سڀاڻي انهن کان زياده ذبح ڪجو. مسلمان
بادشاه جي حڪومت هجڻ سبب قاضيءَ جو نالو ته
ڪو به وٺي نه سگهيو، مگر راجپوت ٻين مسلمانن
کي ايذائڻ لڳا، جنهنڪري سڀني مسلمانن گڏجي
بادشاه جي خدمت ۾ هڪ عريضو موڪلي، حقيقت پيش
ڪئي. اتان جواب آيو ته سندس نالي (مريد) جي
حرفن جا نقطا هيٺان ڪڍي، مٿان رکو (مُرتد) ۽
کيس موقوف ڪري ڇڏيو.
ٺٽي ۾ فوت ٿيو. هڪ شاعر سندس تاريخ وفات تي اهڙو شعر چيو اهي،
جو تقدير تدبير جي مٿان کلي ٿي.
سبوئ زندگي خان زبردست قضابين از کجا آورده بيشکست
[1]
ترجمو
زبردست خان جي عمر جو گهڙو، ڏس ته تقدير ڪٿان کڻي اچي ڪٿي
ڀڳو.
ٻيو دفعو نواب ٿيو.
هيءُ نواب، شاهجهان بادشاه جي وزير نواب سعد الله خان جو
فرزند هو. سيوهڻ ۾ جهولي جي جهڙپ اچڻ (لُڪ
لڳڻ) سبب فوت ٿي ويو. هڪ شاعر سندس وفات جو
سال قرآن مجيد جي هن آيت شريف مان ڪڍيو اهي
”فلهم جنت الماويٰ نرلاً بما ڪانوا يعملون“.
جنهن مان سال 1112هه ٿو نڪري، جو سال 1700ع
جي مطابق آهي.
عرف خان زاد خان، سعيد خاني ۽ چنگيز خاني هو.
هيءُ نواب به امير خاني، خاندان مان هو. هن جو ذڪر مٿي ٻه
دفعا ٿي چڪو آهي. نمبر 8 ۾ ٺٽي جي نوابن جي
سلسلي ۾ ۽ نمبر 11 ۾ بکر جي نوابن جي سلسلي
۾ مڪليءَ ۾ سندس تربت تي قرآن مجيد جي آيتن
۽ حديثن کانپوءِ هيٺيون قطعو لکيل آهي:
خان باتمکين امير الدين امير عالي از حسن عمل درجات او چون
سفر کرداز جهان بي ثبات سال فوتش ”داخل
الجنات او“ ابجد جي حساب موجب ان مان سال
1167هه ٿو نڪري، جو 1715ع جي مطابق آهي.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
هن نواب جي زماني ۾ بادشاه اورنگزيب عالمگير 1118هه مطابق
1707ع ۾ هن فاني دنيا مان عالم جاودانيءَ
ڏانهن انتقال ڪيو ۽ سندس فرزند ارجمند بهادر
شاه پنهنجي موروثي تخت تي ويٺو.
بهادر شاه جي حڪم سان مقرر ٿيو.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
ٻيو دفعو نواب مقرر ٿيو. جڏهن 1124هه مطابق 1712ع ۾ بهادر شاه
بادشاه وات ڪئي ۽ سندس فرزند معز الدين
جهانداد شاه تخت نشين ٿيو، ته هن نواب کي
برطرف ڪري ڇڏيائين.
معز الدين جهاندار شاه جي حڪم سان نواب مقرر ٿيو.
29 نمبر نواب (احمد يار خان) جو فرزند هو. نوجوان ۽ بي تجربه
ڪارهو. آخر نواب لطف علي خان جي هٿان قتل
ٿيو.
بکر جي ساداتن مان هو. پنهنجي شجاعت جي ڪري ”شجاعت علي خان“
جي لقب سان ملقب ٿيو. هن جي وفات کانپوءِ
هڪڙي شاعر هن جو سال وات 1145هه ”اد خلقه في
الجنات“ مان ڪڍيو، 1732ع جي مطابق آهي (1)
اها تاريخ مڪليءَ تي سندس قبر جي مٿان لکيل
آهي. وڏن کان ٻڌو ويو آهي ته هن نواب جو
فرزند سيد مير ذوالفقار علي شاهه حيدرآباد
جي ٽالپر ميرن جي زماني ۾ مختيارڪار هو. ان
جو فرزند سيد حاجي روشن علي شاه منهنجي
ملازمت جي ڏينهن ۾ پهريائين ڪراچيءَ جي ڪورٽ
۾ ناظر هو. پوءِ جهرڪن جو مختيارڪار ٿيو.
سندس فرزند سيد غلام مرتضيٰ شاه زميندار
آهي. شعر ۾ درڪ اٿس ۽ ”مرتضوي“ تخلق. راقم
الحروف جو دوست آهي ۽ تمام سٺو ماڻهو آهي.
بادشاه محمد شاه غازيءَ جي حڪم سان برطرف ٿيو.
وزير اعظم عبدالرحيم خان الملقب به ”خان خانان“ جو فرزند هو.
بادشاه محمد شاه غازيءَ جي حڪم سان مقرر
ٿيو. جڏهن 1125هه مطابق 1722ع ۾ فوت ٿيو ته
سندس لاش لاهور نيو ويو ۽ سندس پٽ کي ننڍپڻ
۾ سندس جانشين بنايو ويو.
هيءُ نواب بهائي خان (نمبر 38) جو فرزند هو، جو ننڍي عمر ۾
نواب مقرر ڪيو ويو.
هيءُ نواب شيو هو. شيعه مذهب کي فروغ ڏنائين ۽ هر قسم جي نشي
تي بندش وڌائين. چيو وڃي ٿو ته هڪ ڏينهن هڪ
نشئي وٽس آيو ۽ عرض ڪيائين ته نواب صاحب!
منهنجي محبوبه (ڀنگ) کي مون کان ڇو جدا ڪيو
اٿئي. مان هن جي جدائي ۾ سخت پريشان ٿي پيو
آهيان. جواب ڏنائينس ته تنهنجي مهبوبه بدراه
ٿي پئي هئي، انهيءَ ڪري پردي ۾ ويهاريو
اٿمانس. آخر 1143هه مطابق 1730ع ۾ وفات
ڪيائين ۽ کيس مڪليءَ تي امامن سڳورن جي جلوه
گاه م دفن ڪيو ويو، جو 1140هه مطابق 1727ع ۾
پاڻ تعمير ڪرايو هئائين. سندس تربت تي هڪ
دلڪش مصرعه لکيل آهي: ”دست وي با دامن آل
عيا است“ جنهن مان سنه 1143هه ٿو نڪري، جو
سنه 1730ع جي مطابق آهي.
وڏو پهلوان هو، يعني اسم باسميٰ.
مٿي ڄاڻايل نمبر 40 نواب (سيف الله خان) جو فرزند هو.
مٿي ڄاڻايل نمبر 39 نواب (سلطان محمود خان) جو فرزندهو. هيءُ
هندوستان جي بادشاهن جو آخر نواب هو. |