مٿان بورڊ پئي لٽڪيو، جنهن تي ’بسم الله هوٽل‘ لکيل هو، سامهون ٻيو بروڊ هو، جنهن تي وري ”سبحان الله هوٽل“ جا اکر لکيل هئا. سمججهيم ته اُهي ڪي نئين نموني جون اسلامي هوٽلون کليون آهن، جن ۾ ’لا الله الا الله‘ جو ذڪر اذڪار ٿيندو هوندو، چتائي کڻي ڏسان ته هت ته ڪوپ ساسر جي ڪڙڪڙ ۽ سگريٽ جي دونهين جون لاٽون لامارا ڏيئي رهيون هيون... باقي خير صلاح.

پاسي کان، ’پاڪستاني اسٽور‘ وٽ/ ٻهراڙيءَ جا ڪارن ڪپڙن سان ماڻهو، بافتي جو ڪپڙو ڏسي رهيا هئا. منهنجو روح به نه رهيو، اڳتي وڌي مون به ڪپڙي کي هٿ لاتو ۽ اگهه پڇيو، چي، ”صرف تين روپيه گز“ تاڪئي کي اٿلائي کڻي ڏسان ته احمد آباد جي ڪارخاني جو ٺپو نظر آيو ۽ مال هلندڙ مهيني جوئي نڪتل هو، وري عجب ته اهو، جو ان جي ريزڪي وڪري جو اگهه ڏهه آنا وال هو.

بيٺلن مان هڪڙي ڄڻي چيو، ”شڪر آهي ڪپڙو ملي ته ٿو، سهانگو يا مهانگو، نه ته ڪنٽرول جي زماني ۾ ته ڪپڙو ڪيڏانهن گم ٿي ويو هو.“ وري ٻئي ڦٽل ڦٽل اردوءَ ۾ چيو، ”دو روپيه وٺينگا؟“ اهي اکر ٻڌندي دڪاندار جي چهري جو رنگ بدلجي ويو، ڳوٺاڻن کي هيٺ مٿي نهاري، چرئي وانگر رڙ ڪري چوڻ لڳو: ”جائو جائو، بڙي آئي ليني والي، دو روپئي مسن تو ٽاٽ ڪي بوري بهي نهين ملتي،... جا، جا! تمهاري بابپ دادا ني بهي ڪپڙا پهنا تها.“ هن جو آواز هن جي چهري وانگر ڦري ذري گهٽ جانور جهڙو ٿي پيو.

هو ويچارا هڪا ٻڪا ٿي، دڪان ڇڏي، پاڻ ۾ گڏجي ٻاهر ٿي بيٺا، جهڙيءَ طرح ڪارا ٽنڊڻ ننڍن ٻارن جي ستائڻ تي ڇرڙ هڻي دت ڪندا آهن.

ڪي لانگهانو وري پاڻ ۾ چوندا ويا: ”وه ديکو ڪالي شلوار والي سنڌي هين!“ بئي چيو، ”سڀ سنڌي ڪالي شلوار پهنتي هين.“ نه ڄاڻان ڇو، منهنجو دماغ پينگهه وانگر لوڏا کائڻ لڳو، اکين اڳيان بنهه ڪاير ڪاري اوندهه اچي ويئي. اها اوندهه، اها ڪاراڻ، وڌندي، وڏي ٿيندي رهي. بازار جي رونق، نظارو، هل بکيڙو الائجي ڪيڏانهن ڪا گهڙي گم ٿي ويا. ايسين تائين، جو منهنجي ڪنن هڪ مٺو مٺو آواز ٻڌو، چوڌاري ساڳي دنيا جاڳي اٿي، ساڳيا رستاس، ساڳيون محلاتن جهڙيون جايون هيون، پر اهي ماڻهو جن سان اها رونق هوندي هئي، سي ڪيڏانهن ويا؟ منهنجي ڀرسان ڪي ڪارن برقعن سان ۽ ڪي منهن اگهاڙيون عورتون کلنديون، ٽهڪ ڏينديون، ڀڙڪو ڏيئي هليون ويون ۽ اهي ڪارن ڪپڙن وارا سنڌي، هيڏانهن هوڏانهن ڏٺم، پر نظر نه آيا.

نازو- (1948ع)

نيرو ۽ نفيس ريشمي ڪپڙو،تنهن تي وري اڇا ٽٻڪا، جهڙو آسمان ۽ ان ۾ ٽمڪندڙ ستارا. اڄ هوُ اها گھاگھري پائي، ائين پئي گھمي، جهڙو رنگ برنگي پوپٽ. معصوم، ٻولي ڀالي، ڀورا وار. سندس عمر ئي ڇا هئي، بس اهي پنج ڇهه سال. ڳورو رنگ، چمڪندڙ اکيون ۽ توتلي زبان. جنهن وقت هوءَ پنهنجي پيءٌ جي هنج ۾ ويهي، کيس ڳچيءَ ۾ ڀاڪر وجهي، ”بابا“ ڪندي هئي ته جانو خوشيءَ جي لهرين ۾ لڙهي ويندو هو. خوشيءَ جون اهي لهريون ٽلڪنديون  ٽلڪنديون کيس گذريل زماني ڏانهن ٿيلهينديون هيون ۽ اڪثر کلندي مشڪندي هو ڪنهن ڳوڙهي خيال جي دنيا ۾ غرق ٿي ويندو هو. هو ڪجهه سوچيندو ته هو، پر الائي ڇا؟

اڄ نازو تمام خوش هئي. ٺينگ ٽپا ڏيندي، اچي جانوءَ جي هنج وسايائين ۽ چوڻ لڳي، ”بابا، ڏس هيءٌ گھاگھري، ڪهڙي نه سٺي آهي! مون کي ته ڏاڍي ٿي وڻي.“

”تون ته ڏاهي ٿي پئي آهين نازو، سچ ته توکي اها گھاگھري ڏاڊي سهڻي لڳي. چڱو، هاڻي وڃي راند ڪر.“

هن جي چهري تي خوشيءَ ته ظاهر ٿي، پر پوءِ جلد ئي هو ڪنهن وڏي ويچار ۾ پئجي ويو. نازو هن جي هنج ۾ ويٺي رهي. هن نيري ڪپڙي تان هٿ گھمائيندي چيو، ”آهي ته جهڙو نئون ڪپڙو. ڪنهن سبي آهي؟“

”بابا، پڦان سبي آهي. ڏسو ڪهڙي نه سٺي ٺاهي اٿس. بازار مان هڪڙي رپئي ۾ وٺي آئي آهي.“

پڦان جانوءَ جي ڀيڻ هئي_ نازوءَ لاءِ پڦي نه پر پڦان هئي.

   هن جو نالو زيبو هو، هوءَ ڪنهن انگريزي اسڪول ۾ پڙهندي هئي. جانو هڪ معمولي ملازم هو. سندس گھر ۾ هڪڙو ٻيو ڀاتي به هو، اها هئي هن جي پوڙهي ماءٌ. نازوءَ زور سان سڏ ڪيو، ”پڦان، او پڦان! هيڏانهن اچ،“ زيبو هٿن ۾ نيري ڪپڙي جي ليڙ وٽيندي آئي.

پڦان، تو ڪيئن هيءَ گھاگھري سبي آهي؟

”پر هي روپيو تو ڪٿان آندو؟“

جانوءَ پڇا ڪيس. ”فيءَ مان بچيو هوم، اوهان پنجن روپين وارو نوٽ ڪين ڏنو هو. اسڪول مان موٽندي، ٺيلهي تي هڪڙي ماڻهوءَ پراڻيون گھاگھريون پئي وڪيون، ڏاڍيون سٺيون ۽ سستيون هيون. ادا، نازوءَ جي اڳين گھاگھري به ته ڦاٽڻ تي هئي.“

جانوءَ خاموش ٿي چوڻ لڳو، ”ڏاڍي سمجهو آهين، زيبو! ها، کي وٺي وڃي راند ڪراءِ.“  

پر نازوءَ چلولي ٿي چيو، .بابا، اها چاٻيءَ واري موٽر ته وٺي ڏيو. “

”نازو ڏس، اجايو ضد نه ڪر، اچ تو کي ننڍڙو رومال سبي ڏيان، ڪپڙي مان اڃا ٽڪر بچيو پيو آهي.“

زيبوءَ جانوءَ جي مدد ڪئي. نازو رومال جي آسري تي اٿي هن سان گڏجي ويئي ۽ زيبو، ليڙ اُتي ڦٽي ڪري، کيس پاڻ سان وٺي وڃي پاسي تي ويٺي.

جانوءَ نِوڙي اها نيري ڪپڙي واري ليڙ کنئي ۽ ان کي آڱرين ۾ مهٽيندي، ڦيرائندي، ان جي نرم نازڪ ڌاڳن ۾ گم ٿي ويو.ڪنهن ڳالهه ۾ گم ٿيڻ ڄڻ هن جي عادت ٿي ويئي هئي. آفيس ۾ گم، دفتر ۾ گم، گھر جي خرچ پکي ۽ سامان سڙي جي چڪر ۾ گم. پر هو هينئر نازو واري گھاگھريءَ، پراڻي ۽ لٿل ئي سهي، پر جهڙي نئين. اها اصل ڪنهن جي هوندي؟ اِهي ولايت جي ميمُن جون هونديون. انهن ميمن ۽ منڊمن کي ڇو اهڙن ڪپڙن جي پرواهه ئي ڪانهي؟ وٽن شايد گھڻا ڪپڙا آهن. ههڙا نفيس ڪپڙا ضرور هو پئسن سان وٺنديون هونديون. ايترا پئسا هنن وٽ ڪٿان ٿا اچن؟ هنن جا مرد ماڻهو ڪمائيندا هوندا.‘ پر هو پاڻ بهته سڄو ڏينهن ڪم ڪندو هو. صبح کان شام ۽ شام کان صبح ڪندو هو. هن جا ابا ڏاڏا به ائين ئي کپي کاڄي ويا هئا، پر هنن کي ته اهڙو نرم ڪپڙو ڪڏهن به ڪونه نصيب ٿيو هو. جانوءَ جي سوچ ايئن چُرندي رهي.

صاحب کي ڪلهه بوسڪيءَ جي قميص پيل هئي، صاحب کي وڏو پگھار ٿو ملي، کيس ڪم به وڏو ڪرڻو ٿو پوي، ڏاڍو وڏو ڪم ٿو ڪري. زير دستن کي ڇڙٻون ڏيڻ، ڪاغذن تي صحيحون ڪرڻ ۽ موٽر ۾ سير ڪرڻ به ڪو وڏو ڪم آهي!

نيري ڪپڙي وارو ٽڪرو سندس آڱرين ۾ مهٽبو رهيو. هن جو خيال وري وڏن ڪمن ڏانهن ڇڪجي ويو_ ’وڏا ڪم ڪهڙا ٿيندا آهن، اهي وڏا ڪم ڪير ڪندا آهن. سيٺ، واپاري، آفيسر،۽ زميندار سڀ وڏا ماڻهو آهن. اهي ضرور وڏا ڪم ڪندا هوندا. پر هو ته بلئڪ مارڪيٽ، چور بازاري، ناجائز نفعي، سستيءَ ۽ بيڪاريءَ جي معرفت ٻين جي محنت تي پنهنجا پيٽ وڏا ٿا ڪن، ٿا، اهي سڀ وڏا ڪم آهن. پر هت ته سڄو سڄو ڏينهن ڪم ڪندڙ بک پيا مرن، ويلا پيا ڪڍن ۽ انگ اگھاڙا پيا گھمن _ محنت مزدوري ڪرڻ وارا، شايد ڪو به وڏو ڪم ڪونه ٿا ڪن. انهيءَ ڪري ئي اهي سڀ ننڍا ماڻهو آهن! هن جي دماغ جو چڪر ائين سوچيندي سوچيندي، بيهي رهيو. کيس خبر ڪانه پئي. هو اڻڄاڻائيءَ جي حالت ۾ ٽنگون لوڏي لوڏي، سامهون ڀت ۾ نهارڻ لڳو. هو پنهنجو دماغ ڪيڏي مهل وڏو بلڪل وڏو، محسوس ڪرڻ لڳو ۽ اهڙيءَ ريت، هو پاڻ کي ننڍ وڏائيءَ جي فرق ۾ وساري ويهي رهيو.

نازو، رومال کڻي، ”بابا، بابا“ ڪندي، اچي کيس خيالن جي غوطن مان ٻاهر ڪڍيو. زينوءَ نه فقط کيس رومال ٺاهي ڏنو هو، پر هڪ پٽي به ٺاهي وارن تي ربين وانگر ڳنڍ ڏني هئائينس. جانو کيس ڏسي مشڪڻ لڳو ۽ چوڻ لڳو، ”نازو، راڳ ته ٻڌاءِ.“ ”ڪهڙو راڳ؟“ ”تو ميرا چاند.....“ نازوءَ ڳائڻ شروع ڪيو- ”تو ميرا چاند مئين تيري چاندني.“ هن هڪڙو هٿ چيلهه تي رکيو ۽ ٻيو پيشانيءَ تي، ساڳيءَ سٽ کي ورائي ورائي چوندي، نچندي ۽ ڦيريون ڏيندي ڌوُ اچي جانوءَ جي هنج ۾ ڪِري- ”بابا! بابا! چاٻيءَ واري موٽر، موٽر وٺي ڏيو. ڀلا اوهان کي پگهار ڪڏهن ملندو؟ ٻين ٻارن وٽ الاهي الاهي رانديڪا آهن.“

”پٽ، انهن جا ماءُ پيءُ وڏا ماڻهو آهن، انهن وٽ پئسا آهن.“

جانوءَ کان اهي جملا بنان سوچ ويچار جي منهن مان نڪري ويا.

”بابا، اوهين مون کان ته وڏا آهيو، پئسا ته اوهان وٽ به آهن.“

”هائو پٽ، آءٌ وڏو ته آهيان پر ٺلهو نالي جو. پئسا به برابر اٿم، پر اهي ته رڳو سيڌي سامان ۾ ئي پورا ٿيو وڃن.“ هو انهيءَ کان وڌيڪ پنهنجي ننڍڙيءَ نازوءَ کي ٻڌائي نه سگهيو ۽ نه سمجهائي سگهيو.

نازوءَ وري چيو، ”بابا، ڀلا اوهين پگهار واري ڏينهن ته وڏا ماڻهو ٿيندا نه! ڏسو، آءٌ به وڏي ٿي ٿيان.“ ائين چئي، نازو کٽ تي چڙهي، هٿ مٿي ڪري چوڻ لڳي، ”آءٌ مٿي تون هيٺ، آءٌ وڏي تون ننڍو.“ هن تاڙيون وڄائڻ شروع ڪيون هوءَ تاڙيون وڄائيندي. ٽپ ڏيندي، چوندي رهي، ”آءٌ مٿي تون هيٺ، آءٌ وڏي تون ننڍو.“ جانوءَ جي دل به نازوءَ سان گڏ نچڻ ۽ ٽپڻ لڳي. ٽپا ڏيندي ڏيندي، نازو بي خياليءَ کان ڌُو اچي پٽ تي ڪِري، جانوءَ جي دل به هن سان گڏ زمين تي اڇلجي پئي.

جانوءَ هوش سنڀاليو، زيبو ۽ ماڻس کي سڏي مٿي سڏ ڪيائين. پوڙهي ۽ زيبو سهڪنديون آيون. ڇوڪريءَ کي کڻي، وري ساڳيءَ کٽ تي ليٽايائون پوڙهي مٿانئس رلي وجهي، ويهي ڪلما پڙهڻ لڳي.

جانو سراپجي پنڊ- پهڻ ٿي بيهي رهيو. نازو جون اکيون بند هيون. کيس ڪو ڏاڍو ڌڪ آيو هو. هن جي مٿي، وات ۽ نڪ مان رت وهي رهيو هو. پوڙهي چوڻ لڳي، ”جيڏيءَ مهل کان اها نڀاڳي گهاگهري پاتي هئائين، نازوءَ کي الائجي ڇا ٿي ويو هو، زمين تي پير ڪونه هوس. مون کي ته پڪ آهي ته ’نظر‘ نهوڙي نيو آهي.“

جانوءَ جو هوش جنبش ۾ آيو، هن جي جسم جا وار ڪانڊارجي ويا، هن جي دماغ ۾ ’گهاگهري‘ ۽ ’نظر‘ جا اکر زوزاٽ ڪري ڦرڻ لڳا! هن جون اکيون ڳاڙهيون لال ٿي ويون. اوچتو هن جي زبان چُرپر ۾ آئي، هو هڪ گنڀير آواز ۾ چوڻ لڳو، ”امان، تون ڇا پئي چوين، هزارين هوند وارا روز روز نوان ڪپڙا پيا پائين، انهن کي ته ڪجهه ٿئي ئي ڪونه ٿو- جيڪي هر لحظي ٻين کي ڦرين ٿا، جيڪي هر وقت کليو کلايو ٺڳيون پيا ڪن، انهن جو ته وار به ونگو ڪونه ٿو ٿئي. باقي هن ننڍريءَ نازوءَ نيلامي گهاگهري پاتي ته ڪهڙي اربع خطا ٿي پئي؟ هن معصوم نياڻيءَ ڪهڙو ڏوهه ڪيو آهي. هن ڪنهن جي چوري ڪئي آهي؟ هي ڇا جي سزا آهي. هي ڪهڙو بغداد آهي، هيءَ ڪهڙو انڌير آهي؟

”نازو! نازو! منهنجي ٻچڙي، تون ڪيڏانهن ٿي وڃين! نه وڃ! موٽي اچ! اها گهاگهري آءٌ انهن پاپين کي موٽائي ڏيندس. نه نه، آءٌ توتان اهڙيون هڪ نه پر هزارين نيون گهاگهريون گهوري، اڇلائي ڇڏيندس.“ هن جون مُٺيون پيڙجي ويون. هن جو آواز ڳرو ٿي ويو ۽ هن جون اکيون لڙڪن سان ڀرجي آيون ۽ پوءِ هو کٽ تي پيل خاموش نازوءَ ڏانهن نهاريندو رهيو.

هڪ شام- هڪ رات

(1948)

”بابا! بابا! ڊاڪٽر چوي ٿو ته ڪڪيءَ کي نمونيا ٿي پئي آهي.“ نجمه ڪڪيءَ کي واپس آڻيندي پيءُ کي ٻڌايو. ”بابا! ڊاڪٽر اهو به چيو آهي ته جيئن دير ٿيندي، تيئن ڪڪيءَ جي حالت خراب ٿي ويندي، تنهنڪري هن کي هڪدم سُئي هڻايو.“

رشيد وچولي طبقي جو هڪ ٻچڙيوال ۽ معمولي سرڪاري ملازم هو. معمولي پگهار مان ڇڪي تاڻي مهينو گذاريندو هو. ڌيءَ جي اها ڳالهه ٻڌي، رشيد جي منهن جو پنوئي لهي ويو. هن پهرين سمجهيو هو ته ڪڪيءَ کي معمولي بخار آهي. پر نمونيا جو ٻڌي، هو فڪر ۾ پئجي ويو، ۽ ڪجهه سوچي، هو پاڻ ڪڪيءَ کي کڻي ڊاڪٽر وٽ ويو. ڊاڪٽر شرافت سان مليس ۽ صلاح ڏنائينس ته ”ڪڪيءَ کي هڪدم سئي هڻايو!“ البت اهو به چيائين ته ”اها سئي پينسلين جي آهي، جيڪا اڄڪلهه بلئڪ تي ملندي.“

رشيد دل ئي دل ۾ پنهنجي کيسي جو اندازو ڪندي، سوچيو ته ”انهيءَ جي مون ۾ توفيق به آهي يا نه. ڌن، دولت ۽ پئسا، جن جي هٿن ۾ آهن، اُهي ته مزي سان ويٺا اسان جو تماشو ڏسن. اسان جي زندگي هنن جي کيسن ۾ پيل نوٽن جي ٿهن ۾ قانون جي جادوگريءَ سان سسندي ۽ سوڙهي ٿيندي رهندي آهي. مردو سرڳ وڃي يا نرڳ، تنهن سان هنن جو ڇا واسطو! جنهن شيءِ تي ڪنٽرول پوي، جنهن شيءِ کي زندگيءَ لاءِ ضروري سمجهيو وڃي، اها حڪم نڪرندي ئي ڪافور ٿيو وڃي. پر ساڳئي وقت چؤڻا پنجوڻا پئسا ڏجن ته تريءَ تي بهشت، جيڪي کپي سو حاضر، اسان جهڙن سفيد پوش ماڻهن کي ته انهيءَ کان به جواب. چي، ”مسٽر، معاف ڪجو! اها دوا اسان وٽ ڪانهي. انتظار ڪريو، ٻن ڏينهن کان پوءِ مال ايندو! ايستائين ڊاڪٽر سان صلاح ڪري ڪنهن ٻيءَ دوا مان پورت سورت ڪريو.“

وري ٻي دوا تجويز ٿي، ۽ ان لاءِ پڇا شروع ٿي. دڪان واري جو لڳ ڀڳ جواب اهو ساڳيو: ”سائين! انهيءَ دوا رکڻ لاءِ اڃا تائين ليسن ڪونه مليو آهي، درخواست ڏيندي سڄا سارا ڇهه مهينا ٿي ويا آهن، نه آهي ٻڌڻ وارو نه سُڻڻ وارو. چئو ته اها دوا ڪنهن ٻئي دڪان تان گهرائي ڏيانوَ. هميشه جا گراهڪ آهيو، پر دڪاندار ٻٽي پئسا وڌيڪ وٺندو. پاڻ کي ته پائي به حرام آهي، ملي ته غنيمت ڄاڻجو. پنهنجي غرض جي پورائيءَ لاءِ ٻٽي پئسا وڌيڪ ڏنَوَ ته اهم ڪونهي. تازو انهيءَ دوا لاءِ هٽ هٽ ڪري ڳولا ڪئي هيم، ته به ڪٿي ڪانه ملي.“

رشيد موٽي ڊاڪٽر وٽ آيو، جنهن سندس پريشانيءَ کي محسوس ڪندي چيو: ”اوهين فڪر نه ڪريو. آءٌ پنهنجو ماڻهو ميڊيڪل اسٽور تي موڪليان ٿو ته سئي وٺي اچي. اڌ ڪلاڪ کن ترسڻو پوندو. چئو ته گهرايان. هونئن به ته ڪڪيءَ جي حالت نازڪ آهي ۽ سئي ضرور لڳندي.“

رشيد کان وڌيڪ ڪجهه به سوچيو نه ٿيو ۽ هو رڳو ايترو چئي سگهيو، ”ڊاڪٽر صاحب! ڀل گهرايو، آءٌ ترسان ٿو.“ هن کي پنهنجي ٻيءَ ڌيءَ جي بيماري ياد آئي، جڏهن ڊاڪٽر جي پرمٽ ۽ ايڪيهن روپين جي موٽيءَ تان هٿ کڻڻ کان پوءِ به هن کي ٽائيفائيڊ جون نيون گوريون نه ملي سگهيون هيون، ۽ سندس معصوم نياڻي پورا چاليهه ڏينهن تپ ۾ ڳهندي ڳهندي ڪنڊا ٿي ويئي هئي. اهو سوچي هن نجمه کي چيو ته ’گهران ڏهه روپيا وٺي اچ!‘

نجمه موٽي آئي، ۽ چيائين ته ”اوهان جو دوست نعيم، ڪريم، سليم ٻاهر بيٺا آهن.“

”بيٺا آهن ته آءٌ ڇا ڪريان؟“ هن وراڻيو ۽ دل ئي دل ۾ سوچڻ لڳو ته ’هو دوست آهن يا دشمن، مون وٽ آيا آهن، ٻيو نه ته ايرانيءَ جي هوٽل تي چانهه ۽ سگريٽ ته هنن به لهڻا؛ چار اسپيشل چانهيون ۽ چار ڪئپسٽن جا سگريٽ. اهي دوست پير مرشد کان گهٽ ته ناهن، دوستيءَ جي نالي ۾ اهو خرچ مري به ڪرڻو آهي. کڏ ۾ پوي اهڙي دوستي، اڄ مون کي پنهنجي ڌيءَ کي سُئي هڻائڻي آهي، هڪ طرف هڪ معصوم جي زندگيءَ ۽ موت جو سوال ۽ ٻئي طرف هي دوست! ڀلا مون سڃي وٽ ڇو آيا آهن؟ مون کي دوست نه گهرجن. آءٌ هنن جون خوشامدون ڇو ڪريان ۽ ڇا لاءِ هيءَ روز روز جي کيسي ڦُر سهان. ٻنپهرن جو مليا هئا. جواب مليو هُئن ته اسين ڪونه هونداسين. اوهين نه اچجو. پوءِ هينئر ڇو اچي پَرگهٽ ٿيا آهن؟ ڀلي ته بيٺا رهن، آءٌ به اڄ هنن سان نه ملندس. هتي اسپتال ۾ ئي ويٺو رهندس. خبر به اٿن ته ڪڪي بيمار آهي، انهيءَ هوندي به پٺ نه ٿا ڇڏين. اڄ انسان ڇو اهڙو سنگدل ٿي پيا آهن؟ مروان موت ملوڪان شڪار!‘

رشيدَ، اسپتال جا سينگاريل ڪمرا ۽ فرنيچر ڏسي، سوچيو ته هيءُ سمورو ٺاٺ ڍانگر مون جهڙن ڪنگالن جي پگهر مان ئي ٺهيو هوندو. ڪمائين هڪڙا ۽ عيش عشرت ڪن ٻيا.

”ڊاڪٽر صاحب! گهڻا پئسا؟“ هڪڙي بيمار جي آواز هن جي خيالن جو سلسلو ٽوڙي ڇڏيو.

”پنج روپيا سئيءَ جا ۽ ٻه روپيا دوا جا،“ ڊاڪٽر وراڻيو.

”ڊاڪٽر صاحب! ڪجهه مروت ڪريو، آءٌ غريب آهيان.“

”تڏهن ته توکان واجبي پئسا وٺان ٿو. ايم بي بي ايس آهيان- پنجن روپين کان گهٽ سئي هڻائي نه وٺندس. تپاس مفت، انهيءَ ڪري جو تون غريب آهين، باقي ٻن ڏينهن جي دوا جا ٻه روپيا، اها دوا جي اصلي قيمت آهي. مون وٽ سرڪاري اسپتالن وانگر شيشن ۾ سالٽ جو پاڻي ڪونهي. چڱو، جلدي ڪڍ ست روپيا ته ٻين مريضن کي اڪلايان.“ ڊاڪٽر بيزار ٿيندي چيو.

نئون صفحو --  ڪتاب جو ٽائيٽل صفحو

ٻيا صفحا 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
هوم پيج - - لائبريري ڪئٽلاگ