|
تنوير عباسي
غزل
نه ڪا حور گهرجي، نه ڪائي پري،
اهائي کپي جا ڪري دلبري.
تجليءَ ۾ گرمي، تجليءَ ۾ نور،
تجليءَ سان ليڪن پئي دل ٺري.
سري ويئي ليڪن وڏي ڪرب سان،
اوهان کان جدا ٿي گهڙي جا سري.
ڪڏهن ميڻ ڀي آهي ويندي ڄمي،
ڪڏهن پهڻ ڀي آهي پوندو ڳري.
ڏٺس تو ڀيري پيار جي هڪ نظر،
۽ ”تنوير“ ان ئي گهڙيءَ پيو کري.
غزل
اهو ٻڌايون ڪيئن تنوير اسان کي هو ڇو يار رهيو،
هڪڙو ماڻهو پيارو ماکيءَ جهڙي رنگ جو ياد رهيو.
پي ايڏو مدهوش ٿياسين جو سارو جڳ وسري ويو،
تڏهن به تنهنجو نانءُ ۽ تنهنجي گهر جو رستو ياد
رهيو.
چگهه ڳلن ۾ کاڏيءَ ۾ کٻ، اکيون ڪجليون، ڀنڀا وار،
جيون ڀر هڪ سهڻو ۽ من مهڻو چهرو ياد رهيو.
دل درياهه ملي مون کي، اڻهوند جا ڀي انبار مليا،
مون کي پنهنجي قسمت جو هي ظالم چرچو ياد رهيو.
مندون موٽيون ڏينهن نه موٽيا جي توسان گهاريم
الطاف،
هاڻي پڇتايان ٿو مون کي وقت اهو ڇو ياد رهيو.
اسان اوهان کا وسري وياسين ان تي ناهه تعجب ڪو،
ڳالهه عجب جي آهي اوهان کي شعر اسان جو ياد رهيو.
نياز همايوني
غزل
غلام گردش دوران، اسان اوهان ٻئي اڄ،
شڪار شامت اعمال ٿي ڪري پئي اڄ.
ڀرم رکڻ جي بهاني، اکين ۾ هئي جا ڪڏهن،
اسان مان ٿوري گهڻي لڄ به سا هلي وئي اڄ.
خدا ڪري ته ٿئي ”ڪين“ شال ساده دلي،
پلئه وجهي ٿي شريفن کي جا رڳي رئي اڄ
ڀڃي ٿي جنهن مان لٺيون لوڪ پئي لٻاڙ هنئي،
اسان جي ڏسندي ئي وڍجي وئي اها لئي اڄ.
رهي ٿي حسن مٿي ڌاڪ ڌن جي ڪير ڪڇي،
سڃن به ڄڻ ته محبت کان آهه بان ڪئي اڄ.
هلو ته پاڻ ئي مقتل ۾ ٿا ڪريون ميڙو،
سجهي بچڻ جي نه ڀيڻي ٿي ۽ نه ڪا ڀئي اڄ.
برابر آهن ٻئي عشق، فسق، قاضي اڳيان،
ڇڏائي جند ويا ڪيئي سر جو ڏن ڏئي اڄ
اهائي آس رکي دل ۾ جيءُ يار ”نياز“،
ڪنداسي جرم سچائي جي باب، ها چئي اڄ.
امداد حسيني
ڪافيون
گهوڙا گهوڙا گهائي ويا، آلا هاءِ نشيلا نيڻ.
ڏينهن ڏٺي جو ڌاڙو هڻي ويا،
زوران زوريءَ دلڙي کڻي ويا،
ڪارا ڪارا ڪيف ڪڪوريا، ڪجرا راشرميلا نيڻ.
سارا سور سلي به وڃن ٿا،
بيٺي پير اَلي به وڃن ٿا،
ساگر جهڙا گهرا گهرا، نرمل نيلا نيلا نيڻ.
ڇرڪن ٿا ته هڻن ٿا ڇيرا،
مرڪن سان ڪن ٻيرا ٻيرا،
هڻ کڻ واري هير انهن جي، ڪٽار کان به ڪٽيلا نيڻ.
پرچي پيارئون پريت جو پيالو،
”امداد آهي مست موالو،
جا ڳان ٿو يا سپنو آهي، سرهي سيج سجيلا نيڻ.
تون ئي سڄڻ منهنجي سر جو سائين،
توتان پنهنجي جندڙي گهوريان
ساريون راتيون توکي ساريان
ڏينهن ڏکن جا ڪيئن گذاريان،
پرچي پير پرين شل پائين آءٌ ته توسان اندر اوريان.
پل پل تنهنجا پور پچايان،
ور ور وٽ جي لات وڌايان،
نينهن لڳائي شال نڀائين- سڪ سڳو ٿي ساجن سوريان.
هر هر ويٺي هنجون هاريان،
ڳڻتين ۾ ٿي پاڻ کي ڳاريان،
ساجن سپرين ڪيسين تائين، هينئڙو هاريان جيئڙو
جهوريان.
بيت
ڪيڏارو
کنهبا پائيندياس، آئي پرڻي راتڙي،
عطر مشڪ کٿوريون، لڱين لائيندياس،
وڌندي وک وصال جي، پيرين پائيندياس،
ويهي سرتين وچ ۾، منهن مرڪائيندياس،
رڻ ۾ رائيندياس، ڳاڙهي ڳڀرو گهوٽ کي.
هڻي هوڪاري، هوڪاري هڻي،
پر پريءَ جي پڙ ۾، پاونگ ٿو پاري،
ڌڪ انهي ڌاڌاڪ جو، ماري يا کاري،
ترار ٿو تاري، سرن جي ته سمونڊ تي.
مور نه تنين مٽ، هي جي پُٽ عليءَ جا،
هڪڙو سورج چنڊ ٻيو، تاڃي پيٽي پَٽُ،
سورهين جي سرواهيين، ڪڏهن نه چڙهي ڪَٽُ
جلهون ڪن جهونجهار ائين، باز هڻي جيئن جَهٽُ،
ريهون ريهون رڻ هو، ڪيهون ڪوڪٽم،
ڪنڌ ڪرنگهر ۽ ڪلها، پهرئين ڌڪ ۾ ڇَٽُ،
کتيائون آکٽ، رانديون رمن رڪ سين.
سرواڻين سرواڻ هي جي پُٽَ عليءَ جا.
کنهبا ڍڪي آئيا، امت جا اڳواڻ،
سر ڏين ٿا ڏاڻ، وڏي سج ويڙهاند ۾.
ميدان مٿيرن، رڱيو ريٽي رت سين،
شهادت جي شوق جي شان رکيو شيرن،
پونين ئي پيرن، ڀڄي آئيا ڀڄڻا.
اُتران ڏکڻ آئيا، ڏکڻا ٿي اوڀر،
اوڀر کان اولهه هليا، اولهه کان اتر،
سائو سانگين سامهان، هٿ تريءَ تي سر،
پرين پريءَ کي پانهجي، منور نه لائن مر
پانو پنهنجي پر، پاري پڌري پڙ ۾.
ڍيرن مٿان ڍير، آهي ڍونڍ ڍيڍ جو،
ڌڙ ڌڌڙ ۾ گڏئا، پٽ پٽيائون پير،
ڪانگن جا ڪانگير، ڳجهن جا ڳاهٽ مٿن.
بر ۾ ببر شينهن، الرن اڀرن ايئن ٿا،
راتين جي پنجوڙ مان، جيئن ٿا نڪرن ڏينهن،
وسندا رت جا مينهن، ٿيندي ويڙهه وڏاندري.
جيئن کري جي کوڙ تي، ڏاند ڳهن ٿا ڳاهه،
چپجي چلهجي چٿجي، مڃ ٿئي ٿو گاهه،
ڪانئر تي ڪونڌر ائين، ڪڙڪيو ڪري ڪاهه،
پانو سين نه پڄي سگهي، نه ڪا ڀڄڻ جي واهه،
سورهيه سوريءَ سڃئا، سدا ساهه پساهه
رت سين ريٽي راهه، رت ريت سدا گلاب جي.
پڙ مٿي پاونگ، تاري هئي تلوار جا،
سر لڻي ٿي ائين جئن، لڻي هاري سنگ،
ويريءَ کي واري ائين، وڄ وجهي جيئن ونگ،
سيد سين ساٿي ائين، سهائي جيئن پتنگ،
ننگي توتي ننگ، آهن مير حسين جا.
تارن آهن ترورا، تارونءَ منجهه ترار،
هٿ ڪرايون آڱريون، ڌڙ ڌڌڙ ۾ ڌار،
ڪانئر جي ڪچي مٽي، کنئي هئي ڪنڀار،
جهرندا ڀرندا ٿي ويا، قطار در قطار،
ترار اورپار، ويريءَ جي وجود ۾.
مولهيو رتورت، آهي مير حسين جو،
پريءَ پت سپت، پانو پاري پڙ ۾.
هيءَ جا لهوءَ لار، نرمل نور نراڙ تي،
شهادت جي شوق ۾، موڙ ٻڌا مهندار،
هيڏانهن هي هيڪڙو، هوڏانهن سو هزار،
ڏيل وجهي ٿو ڏار، سرن هڻي سٿريون.
نظم
ماتم
جرم آهي جيڪڏهن ياد، حسين،
پوءِ مون کي هر سزا آهي قبول،
سر وڍي ڪر تون به تڪميل ستم،
ٻيا سڀئي حيلا فضول آهن فضول.
جرم آهي جيڪڏهن گهوڙو ڪڍڻ،
پوءِ ڪيئن دهرائجي تاريخ غم،
تازيانن جو ڀلي نڪري جلوس،
لوح دل تي ڀل لکي تيغ قلم.
آئون ئي ماتم زني پهرين ڪندس،
جرم آهي جيڪڏهن ماتم زني،
ايترو سوچي ڇڏي اڄ جو يزيد،
ڄاڻ اوڀر کان ڪڍي ٿو سج ڪني.
غزل
(1)
هونئن ته تو بن ڇا ڇا ڪونهي،
جيون کي پر معنا ڪونهي.
|
پنهنجي پنهنجي گهر جي اندر،
ڪونهي جيڏا سرتا ڪونهي،
دل به ٻڏي ويئي سيني ۾،
پٿر بڻجي لفظ وسن ٿا، |
ڪير آهي جو تنها ڪونهي.
تو جهڙو ڪو سهڻا ڪونهي.
محشر ڪوئي برپا ڪونهي.
شعر گلن جي ورکا ڪونهي. |
”امداد“ ڪهاڻيڪار ڪوي،
ڪونهي ڪونهي، ها ها ڪونهي.
(2)
الڪيل الڪيل سڀ راتيون،
سڏڪيل سڏڪيل منهجا ڏينهن.
|
شهر وڃي او ڳوٺاڻا،
ڏسندي ڏسندي راتين جان، |
ڪيئن ٿا گذرن تنهنجا ڏينهن.
ڪيئن گذري ويا پنهنجا ڏينهن. |
ڇڏ ڙي يا ”امداد“ کڻي،
ڪهڙا ڏينهن ۽ ڪنهنجا ڏينهن.
(3)
سنڌڙي سر، سنگيت، سڳنڌ
مون کي سائينءَ جو سوڳنڌ.
|
ماڳ ڀاڳ ڏي موٽي آءُ،
مشاهدو ماڻڻ چاهين،
مِٽي ٿڃ ۽ مِٽي رَتُ،
”لطيف“ هوندي ڪهڙو ڊپ؟ |
اکيون پير ڪري ڪر پنڌ.
ڪور ڪلهن تان پهرين ڪنڌ.
سرهو آهي هرڪو سَنڌُ،
سورج هوندي ڪهڙو انڌ؟ |
ڪارونجهر ٿيجان ”امداد“
جهڪي وڃي سو ڪهڙو ڪنڌ!
(4)
مٽي ٿڃ ۽ مٽي رت،
پوءِ به منهنجي موڙهي مت.
|
سرتيون هليون، هيڪل هاڻ،
اندر ۾ ئي جهاتي پاءِ،
مرڪياسين ته لڙي پيا لڙڪ،
توکي دانگي ڪيئن سڏيان،
اڱڻ اجرو، چوڏهينءَ چنڊ،
تون به ته پنهنجو آهين يار، |
ويهي پوڻي پوڻي ڪت.
دئيت هڻيو ويٺو ٿئي دت.
هونئن ته ڪائي ڳالهه نه ڳت.
دانگيءَ تي ٿو اٿلي رت.
ٺارجي کڻي جيڪر ڀت،
تون به ڀلي ڪا گهاڻي گهت. |
لـــــــــوئــــــــــيءَ لـــــــــــــــٺ
بچائجانءِ
پارج پنهوارين سين پت.
عنايت بلوچ
غزل
من ڪو سڪ جو ساز وڄائي،
سندرتا جو ديپ جلائي.
سؤ سؤ ڀيرا سر کي گهوريان،
ٻيجل جان ڪو تند تپائي.
محفل مان مهمير هليوويو،
ماڻهو ويٺا واٽ وڃائي.
اندر اجڙيل ٿي پيو اجرو،
او اربيلا! تنهنجي آئي.
در دلبر تان موٽي آيس،
پور پرائي، سور سمائي.
پاپ نگر ۾ پيار کي ڳولي،
ڪير ”عنايت“ کي سمجهائي.
بشير مورياڻي
غــــــزل
درد کي مون دوا ڪيو آهي،
پيار مجبور ٿي ويو آهي.
|
جنهن کي سمجهو ٿا نور جو مرڪز،
سون گهوري ڇڏيان ٿو سيڻن تان،
ظلم جو تيز تر ٿيو طوفان،
عزت نفس کي رکڻ قائم،
منزل شوق پرڀري ناهي،
جنهن کي سمجهان ٿو آئون ديسان دور،
تنهنجي هن پر هجوم محفل ۾،
دل جي ڌڙڪن ٿي ويئي آهي تيز،
بي حجابانه آءٌ دل ۾ هلي،
تون جو آئين ته راهه روشن ٿي،
روشني روشني ٿيو ماحول،
تنهنجو چهرو هجي يا چانڊوڪي،
ڇو نگاهون ملي جهڪي ويئون،
وقت جي بيهجي وئي رفتار،
دل جي کڙڪي مان ڇوليئا پايو،
تون اجايو جلين پئي گوري، |
سج جو هڪڙو ترورو آهي.
منهنجي دل جو هي فيصلو آهي.
پاڻ کان ٿورو پرڀرو آهي.
اهل دل جوئي فيصلو آهي
دشمنن کان هي ڏس مليو آهي.
سو ته دل کان به ويجهڙو آهي.
ڪوئي انسان هيکلو آهي.
تنهنجي آمد جو آسرو آهي.
بعد مدت جي در کليو آهي.
پهتو منزل تي قافلو آهي.
رخ تان پردو سري ويو آهي.
منهنجي اندو جو اولڙو آهي.
نيٺ ڪوئي ته سلسلو آهي.
بعد مدت جي هو مليو آهي.
ٻاهر اندر جو سوجهرو آهي.
منهنجو ساجن ته سانورو آهي. |
روپ جي رڻ ۾ پر فضا پاسو،
تنهنجي زلفن جو ڇانورو آهي.
ذوالفقار راشدي
غـــــــزل
وڃؤن ٿا محب ڏي ذهني تحفظات کڻي،
مکيار
آهيون
اڳيان، ڳالهه ڪا وڻي نه وڻي.
اڃا ته ڪوئي به زنجير ڳل پٽو نه بڻاءِ،
نراس ٿئي نه طبع دوستي بڻي نه بڻي.
رکو نه عشق جو گردن ترار جي رخ تي،
وجهو نه وقت کان اڳ روح ۾ ڪٽار هڻي2.
صليب جوڙ نه جذبن جي خودڪشيءَ خاطر،
رهي ٿي سوڙهه ته احساس تي اڳي ئي گهڻي.
اڳي ته خواب جي خوشبوءِ جيان وهي گذري.
الائي جاڳ ۾ ڪٽڻي اٿم ڄمار گهڻي!
ڪچا نباهه جا وعدا وعدا، نڪار ڪاغذي گهوڙا،
کٽي اڪير اها جيڪا توکي ڪانه وڻي.
گهٽي نه مار ڄمڻ بعد ولولا من جا،
چڱو جنم کان اڳي خواهشن کي پور کڻي.
اسان جي روح ۽ دل جي عجيب عادت آ،
ڳهون ٿا زهر جي چسڪين سان ڪائي هيري ڪڻي.
اسان ته سوچ جي واهڙ کان پئي پناهه گهري،
ڇلن ٿا سمنڊ تفڪر جا تون بچاءَ ڌڻي.
سدائين مان ها ”ذوالفقار“، چانڊوڪي،
اسان جي روح جي رڻ پٽ تي جيڪا رات ڇڻي!
حافظ محمد احسن چنا
غزل
دل ۾ ته عڪس صاف عيان روئي يار جو،
هن آئينه ۾ نام نه آهي غبار جو.
منصور هيءُ به حڪم نرالو ته يار جو،
سچ ڪو چوي ته سو به سزاوار دار جو.
اميد کان بدل ويون مايوسيون سندم،
آيو جو ڌيان رحمت پروردگار جو.
ناڪام دل کان منهنجي ٿي نڪري اها دعا،
ڀڄندو نه آسرو ڪنهنين اميدوار جو.
پيريءَ ۾ ۽ شباب ۾ مان بي خبر رهيس،
عالم هو نشه جو ۽ هيءُ عالم خمار جو.
ديدار اڄ پساءِ تون ”احسن“ غريب کي،
مقبول ڪر هيءَ عرض تون هن جان نثار جو.
جڳ ۾ پيارو آهي دلدار نام تنهنجو،
پوءِ ڇو نه مدح خوان ٿئي هر خاص عام تنهنجو.
شب روز نام تنهنجو ورد زبان آهي،
هر وقت آ تصور دل ۾ مدام تنهنجو.
جنهن دم زبان مان تون ڪا گفتگو ڪرين ٿو،
هر ڪنهن کي پيو وڻي ٿو شيرين ڪلام تنهنجو.
وحشت ته مون کي تنهنجي، سوداعه سر ۾ تنهنجو.
دل ۾ به ياد تنهنجي، لب تي به نام تنهنجو.
غمگين دل کي دلبر ڪو آسرو نه آهي،
اميد دل کي ڏئي ٿو پيارل پيام تنهنجو.
سردار تون سڀن جو، مٽ ڪو نه تنهنجو جڳ ۾،
آهي غريب ”احسن“ ڪمتر غلام تنهنجو.
سليم ڳاڙهوي
نظم
سوال؟
نينهن جي مينهن کي نروار ڪجي يا نه ڪجي؟
آس جو واس ۽ ويچار ڪجي يا نه ڪجي؟
پرت ۽ پيار جو پرچار ڪجي يا نه ڪجي؟
يعني دک درد جو اظهار ڪجي يا نه ڪجي؟
ڇا ڪجي ڇا نه ڪجي،ڪير سڻائي ڪنهن کي؟
قرب جي ڪوٺ، محبت جي ادا تي بندش،
سوچ ۽ لوچ، سچائيءَ ۽ سخا تي بندش،
سوز جي ساز، ديانت ۽ وفا تي بندش،
درد جي دانهن ۽ سورن جي صدا تي بندش،
ڇا ڪجي ڇا نه ڪجي، ڪير سڻائي ڪنهن کي؟
ڏاڍ جا ڏيهه ۾ ڏهڪار ۽ هاڃا آهن،
روهه ۽ ڊوهه جي راڪاس جا راڱا آهن
بخت ۽ تخت ڀڳو ٿي پيا ڀاڱا آهن،
پڻ پيا دين الاهيءَ ۾ ورهاڱا آهن،
ڇا ڪجي ڇا نه ڪجي، ڪير سڻائي ڪنهن کي؟
ديس جا، درد جا آڙاهه اجهائڻ خاطر،
من جي گلشن ۾ چراغن کي جلائڻ خاطر،
سک جي سيجن کي سنوارڻ ۽ سجائڻ خاطر،
پنهنجي بگڙيءَ کي وري پاڻ بنائڻ خاطر،
ڇا ڪجي ڇا نه ڪجي، ڪير سڻائي ڪنهن کي؟
ڪيتري رنج ڀري آهه ڪهاڻي پنهنجي،
دل جي دنيا ۾ رهي آس نماڻي پنهنجي،
تيز طوفان لڳو، شمع اجهاڻي پنهنجي،
واٽ جي ور ۾ اچي، خاڪ اڏاڻي پنهنجي،
ڇا ڪجي ڇا نه ڪجي، ڪير سڻائي ڪنهن کي؟
غم ۽ گوندر ۾ ڪري ڪير گذارو يارو!
آه! ظلمات ۾ اڀريو نه ستارو يارو!
ڪو به ڪنهن جو نه ٿيو ساٿ، سهارو يارو!
واءِ، حسرت ۽ هلاڪت جو نظارو يارو!
ڇا ڪجي ڇا نه ڪجي، ڪير سڻائي ڪنهن کي؟
جيڪڏهن آهه، ته دنيا ۾ برائي آهي،
جيڪڏهن آهه، ته عالم ۾ ڪڌائي آهي،
هر جڳهه درد ڀري دانهن دهائي آهي،
جا بجا ڪنهن کي ڪٿي ڪهل نه ڪائي آهي،
ڇا ڪجي ڇا نه ڪجي، ڪير سڻائي ڪنهن کي؟
پنهنجي برپٽ کي وري گل ۽ چمن ٿا گهرجن،
اي ”سليم“ آس جي دامن ۾ عدن ٿا گهرجن،
سوچ ۽ سچ کي سنوارڻ جا سخن ٿا گهرجن،
حال جا قال سڻڻ لاءِ به ڪن ٿا گهرجن،
ڇا ڪجي ڇا نه ڪجي، ڪير سڻائي ڪنهن کي؟
عبدالجبار جوڻيجو
نظم
يـــــاد
---- آهي پڊ جتي پاڻ گڏبا هئاسين،
اتي جي نٿا هاڻ گڏجون
تڏهن پڻ،
اهي پڊ گهڻو ئي مٺا ۽ گهڻو پيارا آهن.
---- اهي گس جتي پاڻ گڏجي گمياسين،
اتي جي نٿا هاڻ وڙڪون
تڏهن پڻ،
اهي گس گهڻوئي مٺا ۽ گهڻو پيارا آهن.
---- اهي بينچ جن تي رهاڻيون ڪيوسين.
اتي هاڻ نٿا جي رهاڻيون ڪريون
تڏهن پڻ،
اهي بينچ گهڻوئي مٺا ۽ گهڻو پيارا آهن.
---- اهي شهر جتي ٽول وٺندا هئاسين،
اتي جي نٿا ٽول هاڻي وٺون
تڏهن پڻ،
اهي شهر گهڻوئي مٺا ۽ گهڻو پيارا آهن.
---- اهي گهر جتي ساٿ هو پاڻ جو،
اتي هاڻ جي ساٿ ناهي،
تڏهن پڻ،
اهي گهر گهڻوئي مٺا ۽ گهڻو پيارا آهن.
---- ۽ هي ڏينهن، جو هيئن ڌار آهيون،
ڇا سچ پچ ڌار آهيون؟
جي آهيون تڏهن پڻ
هي ڏينهن گهڻوئي مٺا ۽ گهڻو پيارا آهن
هائڪو
نينهن ته آهي شينهن
جفا ڪاري رات،
وفا چٽو ڏينهن
چانڊوڪيءَ جو رٿ
جذبن جي آه اڳ،
تنهنجو آهي هٿ.
اهڙو آئون نادان
جهڙو آهي چڪور،
تهڙا وهم گمان.
تنهنجو آهه ڀروسو
تنهنجي ٿڌڙي هير،
جڳ جو واءُ ڪوسو.
استاد بخاري
وايون
ازل ابد جا، حد بيحد جا، پلڪ پلڪ پاڇا.
اک آئينو،
اچرج سينو.
فرش تماشا، عرش الائي ڇا! ڇا مان ٿيا ڇا ڇا!
اک آئينو،
اچرج سينو.
پوءِ تي پوءِ اچون ٿا ”پاپا“! اڳ ڪنهن واڳاڇا؟
اک آئينو،
اچرج سينو.
ڪاٿان ”ٿيءُ“ ۽ ”ٿيڻيون“ ڪيتر؟ ڪير ڪري ڪاڇا!
اک آئينو،
اچرج سينو.
سو سمجهاڻيون، سڀ هٺ هاڻيون، ڇا به چوين چاچا!
اک آئينو،
اچرج سينو.
جيڪا جان جهانن جي آ، سا شڪتي آ ڇا؟
·
نيهي ناتا ها، منهنجا توسان ماڻهپا!
نيهي ناتا ها.
لوءِ لوءِ لوليءِ ۾ ڏنا، مون کي ماتا ها!
نيهي ناتا ها.
مون هي پاتي ڀونئن تان، چونڊي چاتا جا.
نيهي ناتا ها!
ميرا، سادا ماروي، پنهنجا پاتا ها.
نيهي ناتا ها!
ڌرتي تنهنجي ڌوڙ ۾، دولهه ڌاتا ها.
نيهي ناتا ها!
ادڙن سان ”استاد“ تو، ڳنڍڻ ڳاتا ها.
غزل
قضا، حيات سان اوريو، حوال منهنجو هو،
خدا، خضر کي ٻڌايو، خيال منهنجو هو.
ڀڳم بهشت جا قانون تنگ ٿي زوري،
ڪيئن به قيد مان نڪرڻ ڪمال منهنجو هو.
صليب، توب، سزا مان صدا گجي منهنجي،
مسيح، مير، حسن جو مثال منهنجو هو.
هيم ته شعر ۾ شرناءِ، پر نه ٿي ڇيڙيم،
ملول شهر سڄي جوملال منهنجو هو.
پڙهي سگهي نه نئين سنڌ ترجمي ڌاران،
ڏسي سگهي نه سڌو ڪو جمال منهنجو هو،
”اچي جناب بخاري، نئون غزل ڳائي“،
جواب ڪو به نه آيو، سوال منهنجو هو.
·
مان جو آهيان، اُهو اهو آهيان،
صبح سج، شام جو ڏيو آهيان.
مان مڃان ٿو يڪو جليو هوندس،
تون چوين ٿو ته چمڪيو آهيان.
جيت جي شوق ۾ ڦڪيم هار ون،
موت جي وات ۾ جيو آهيان.
جوڻ جيئري به يار مٽبي آ،
مان برابر ٻيو، ٽيو آهيان.
تيز تڙڪو ته ڇانورو ٿڌرو،
پيار ۾ پٻيڙ ٿي پيو آهيان.
آئون ”استاد“ ڌوڙ جو داڻو،
ماڳ جي مهر موکيو آهيان.
عطا محمد
”حامي“
غزل
تنهنجي حسن ڏي موليٰ خير ڪري حيران هزارين پيا
ٿيندا،
تنهنجي نينهن جي نازڪ ناتي ۾ نقصان هزارين پيا
ٿيندا،
تنهنجي زلف جي قيدين ڪاڻ ڪٺا سامان هزارين پيا
ٿيندا،
هر روز نون تعزيرن جا اعلان هزارين پيا ٿيندا.
تنهنجي تيز نظر جي تيرن سان بي مان هزارين پيا
ٿيندا.
تنهنجي قدمن ساڻ قيامت جا سامان هزارين پيا ٿيندا.
تنهنجي گهورجا گهايل گهوٽ گهڻا، اڻموٽ چڙهن ٿا چوٽ
گهڻا.
تنهنجي حسن جي روشن شمع ڏسي بي جان هزارين پيا
ٿيندا.
جي ٻول مٺا پيا ٻوليندا، سي مرغ چمن جا سڪ ٿيندا،
صياد جي پاپي پڃري ۾ مهمان هزارين پيا ٿيندا.
تنهن رات کي جن روشن نه چيو، تنهنجي زهر کي جن
ماکي نه سڏيو،
تنهنجي پيرن ۾ پامال اهي انسان هزارين پيا ٿيندا.
تنهنجي ناز ادا جي شعلن مان ڪا باهه مبادا ڀڙڪي
پئي،
تنهن باهه ۾ تنهنجي تباهيءَ جا امڪان هزارين پيا
ٿيندا.
جنهن پنهنجي جگر جو خون ڏئي، تنهنجي حسن ۾ رونق
آندي آ،
تنهن عاشق تي الزامن جا احسان هزارين پيا ٿيندا.
هر ورز فلڪ ناراض رهي پيو لوڻ جفا جو ٻرڪيندو،
هيئن اهل وفا جي دردن جا درمان هزارين پيا ٿيندا.
هر لهر لتاڙي سير لنگهي، جنهن وقت ڪناري تي ايندي،
تنهن وقت اسان جي ڪشتيءَ کي طوفان هزارين پيا
ٿيندا.
هن وقت نٿو جو قدر ڪري، هڪ ڏينهن اهو افسوس ڪندو،
”حاميءَ“ جي مرڻ کان پوءِ سندس ارمان هزارين پيا
ٿيندا.
”انور“ هلائي
غزل
|
منهنجي سجدن کي آگهي بخشيو،
ظلم و فرقت جي انتها ڪريو،
مرڪ اوتي پيان اچو اوري،،
نوڪ خنجر سان وڍي چيري،
مست نيڻن ۾ گم ٿيڻ ٿو گهران،
پنهنجي رخ تان پري ڪري گيسو،
اڄ لبن ساڻ مهر ثبت ڪريو،
دل ٿي چاهي ته روز شب پوڄيان،
مان اوهان سان ڪيان ڪا گستاخي!
ذڪر سرور زبان تي ورد اٿم،
لاالا جون هدايتون ڏيئي، |
لذت غم وري وري بخشيو.
منهنجي شعرن کي نغمگي بخشيو.
تشنه لب کي ڪا تازگي بخشيو.
زخم دل کي ڪا شگفتگي بخشيو.
سرخوشي ساڻ بيخودي بخشيو.
”سال نو کي ڪا زندگي بخشيو“،
آه و فغان کي خامشي بخشو.
مون کي صناع بت گري بخشيو.
مون کي ايڏي نه خودسري بخشيو.
حرمت شان سروري بخشيو.
مير مرسل جي پيروي بخشيو. |
پنهنجو ”انور“ اوهان کي پرتو آ،
هي ملاقات دائمي بخشيو.
غزل
|
عشق صادق تي افتخار ڪبو،
لذت درد ساڻ پيار ڪبو،
پنهنجي خوشين کي باوقار ڪبو.
جام ومينا کي ڪين ڌار ڪبو،
تنهنجي دل ۾ گهڙي ڪري ديرو،
پنهنجي جذبن تي اعتماد رکي،
هر طرح شان بي نيازي سان،
تنهنجي منصوبي کي شڪست ڏئي،
ها! اگر هار تون مڃين دل سان، |
پنهنجي لغزش تي انحصار ڪبو.
پاڻ کي ئي ستم شعار ڪبو.
اضطرابي کي زير بار ڪبو،
پاڻ پي توکي ميگسار ڪبو.
تنهنجي خوابن کي شرمسار ڪبو.
پاڻ لئه توکي بيقرار ڪبو.
تنهنجي نخوت کي تار تار ڪبو.
توکي مايوس بار بار ڪبو.
پوءِ ماحول کي سازگار ڪبو. |
پنهنجو ”انور“ ڪري مڃين جي تون،
توکي دل ساڻ پنهنجو يار ڪبو.
آغا سليم
نظم
ڀرم
|
جنهن وقت شام ميري،
تارن جي پائي چولي،
يادن جا سڙه ڦڙڪن،
ڪي نانو دل ۾ ڌرڪن،
دل ڪونج ڄڻ ته ڪائي،
وڇڙي ولر کان آئي. |
جنهن وقت چنڊ کڙندو،
ڪنهن دل ۾ پيار ٽڙندو،
مان دل جي ديولين ۾،
ڪو گهنڊ بڻجي کڙندس.
|
|
جنهن وقت بوند برسي،
۽ ڪونج ڪائي ڪرڪي،
پن ڇڻ جو گيت بڻجي،
تنهن وقت ياد تنهنجي،
من ماٿريءَ ۾ گونجي،
اکڙيون ڀنل ڀنل ڄڻ |
تارن جي روشني ۾،
پن ڇڻ جي چانڊوڪي ۾،
مان گيت بڻجي گونجان،
اتر ۾ جيئن ته گونجان،
مان په ريون پيار جذبو،
مان خواب ڪو ڪنوارو، |
|
موتن لڙيون ڇڳل ڄڻ. |
مان مرڪ ڪن چپن جي. |
|
|
آلاڻ اکڙين جي. |
|
آ وقت ڪيڏو ويري، |
لالاڻ مان شفق جي، |
|
سورج مان مال موٽي، |
سانوڻ جي پهرين بارش، |
|
مسجد ۾ ٻانگ گونجي. |
مان اکڙين جا آرس. |
|
|
|
|
ڏس، ڄاڻ شام آئي |
|
|
پوءِ موت جي اونداهي، |
هي ڪُوڙَ سهڻا پيارا، |
|
تارا ڪتيون نه ٽيڙو، |
دلڙيءَ جا هن سهارا، |
|
ساڻا ٿڪل واٽهڙو. |
جندڙيءَ جا هن سهارا، |
|
اي موت! مان نه مرندس، |
ڪيڏو حسين حسين ڀرم آ، |
|
صورت ڪنهنه ٻيءَ ۾ جيئندس. |
پر موت بي رحم آ. |
بي آواز شهر جي صدا:
نظم
دور، ڏاڍو دور کان ٿو اڄ وري ڪوئي سڏي،
جسم جي پاتار مان ٿو روح منهنجي کي ڇڪي.
شهر آهي سانت جو، جت لفظ بي آواز هن،
سانت جي ان شهر مان اڄ ڪا صدا ٿي پئي اَچي.
گهر سڀ سينگاريل پر ڪو به رهواسي نه آ،
واءُ در کڙڪائيندي ڪنهن جو پتو ٿي پئي پڇي.
آرزو جي شهر ۾ اڄ پن پيلا ٿا ڇڻن،
سڏ ڪندڙ پيلي هوا ٿي شهر ساري ۾ گهُلي.
غزل
اڄ وري هير گهلي، گل کڙيو آهستي،
نانءُ ڪو هانءَ هنريو، چاڪ چڪيو آهستي.
درد جي هير گهلي، چاڪ پيا سڀ چڪي،
هٿ پاٻوه مان تو دل تي رکيو آهستي.
شهر دل جا ته اڀا منگهه هئا رت رتل،
شفق درد ٽڙي،واءُ گهليو آهستي.
ڪالهه اڌ رات جو ٿي بوند پئي، کنوڻ کنوي،
دل جي دروازي هو سڏ ٿيو آهستي.
پن ڇڻ، پن ڇڻيل ڄڻ ته تنهنجا منهنجا خواب،
گهر جو ويران اڱڻ، چنڊ چڙهيو آهستي.
يوسف شاهين
وايون
ڪوه پچائين پور ميان منصور.
سر ڏي ته سهاءُ ٿئي، دائم رک دستور.
ڏس ڏس هن ڏيهه تي، ڪيڏا ٿئا ڪلور.
رات کٽي روڄ جي، ٿئي شال اسور.
ڪيئن سلي عام سين، جي يوسف سٺا سور.
·
ڏيـﮧ مٿي ڏهڪار هوشيار، خبردار.
جي ويئي ويل وهامي، ته ملي سڀ ميار
پاڻا هلو پرت سين، هڻي سڀ هاڪار.
ويريءَ مٿي واهڙي، وڏا ٿين وسڪار.
هلو هلو هڪل سين، ڇڏي پاڻ پچار.
ڪانئر هلند ئي ڪينڪي، هتي تيغ ترار.
ساڻيه ڏنا سڏ، ته ڪرندا ڪنڌ هزار.
ڪيو ساڻ ”يوسف“ سين، ڪسڻ جا قرار.
·
اٿي جهيڙو کاءُ لاهه جهيڙو جيءَ تان.
لهي لوه لڱن تان، شل وري اهڙو واءُ.
ڍال جيان ڍوليا، هيڪر هلي آءُ.
پاڻا هڻ پڌر تي، ڀڻڪو سڻي ڀاءُ.
گهوريو گهوريو جندڙي، مرڪي مٿان ماءُ.
سڏ ساڻ ”يوسف“ صدقي ڪيو ساهه.
الياس عشقي
بيت
ساراهيان سبحان، جنهن سيد کي ساراهيو،
”وماارسلناڪ الا رحمته للعٰمين“، چيو منجهه قرآن،
سڄو هيءُ جهان، پيدا جنهن جي لاءِ ٿيو.
ڪهڙي هئي سا خاڪ، جنهن سان خليقو حبيب کي،
جنهن کي آد جڳاد کان، پرور ڪيو پاڪ،
”لولاڪ لما خلقت الافلاڪ“، آيو جنهن جي شان ۾.
ڪنهن کي هئي نه ڄاڻ، اڳي مرسل مير سين،
ڇا لئه آهي خلقيو، مولا هي مانڊاڻ،
”اول ما خلق الله نوري“، فرمايائون پاڻ،
پاڇو ڪونهي نور جو، آهي هيءُ اهڃاڻ،
چڱيءَ پر سڃاڻ، احمد عربي ڄام کي.
مالڪ نه ڏي عذاب، اهڙو مون مسڪين کي،
ٻيو ڇا هوندو پانڌ ۾، اکين ڪونهي آب،
ڪيئن ان جي سامهون وڃان، ناهي اهڙو تاب،
منهنجو وٺج حساب، سيد کان پاسو ڪري.
منهنجي دل جو حال، توکي آهه معلوم سڀ،
هيڻن جو توکان سواءِ، ڪندو ڪير خيال،
لڄ رکج لٺپال، آئون اگهاڙو آهيان.
آئون اگهاڙو آهيان، ستر ڪج ستار،
گذري وئي گناهه ۾، منهنجي سڀ ڄمار،
ڍڪيج منهنجا ڍولڻا، رک نه پاڻ کان ڌار،
سيد تون لهه سار، تو ۾ اميدون وڏيون.
تو ۾ اميدون وڏيون، لهه تون سار سنڀال،
شافع آهين شفيع تون، مالڪ ۽ مختار،
منهنجا ڏوهه هزار، تون شافع ڏينهن قيام جو.
ڪنهن آلاپي ڀيروين، اڄ هيءَ سانجهيءَ ويل،
تنهنجي منهنجي روح جو، آهي سرن ۾ ميل،
آءُ پرين سويل، سليون سور فراق جا.
من ۾ مچ مچائي ٿو، اڻڄاتو آواز،
ڄڻ ته چري ٿو چت ۾ ڪو روحاني راز،
يا ڪو مام مجاز، ڏسان پرين جي نيڻ ۾،
ستن سرن جي سيج تي، سنجهي جاڳي ڪيئن،
ڪنهن دل تي ولهار ۾، مکڙيون ٽڙن جيئن،
منهنجا نيڻ به ائين، ڏسن خواب وصال جا.
سمهي سرن جي سيج تي، ڪيئن گذاري رات،
پڇي ٿي پرڀات، هيءَ سنجهي جي سانت سين.
خوشبو آهه شراب، هر مکڙيءَ جي جام ۾،
ڏسان پيو مان خواب، تنهنجي مست اکين جا.
ڪنهن کي ٿا ڳولين هي، راتين جا رولاڪ،
ڇوٿا لڪائين لوڪ کان، دل جا چڪندا چاڪ،
پرهه ڦٽي جي ماڪ، روئندي ڪنهن جي حال تي.
چانڊوڪي ۾ چيٽ جي، گهلي ٿڌي هير،
من ۾ آهي او ميان، آڌيءَ رات اڪير،
نيڻ وهائن نير، نينهن لڪايو نه لڪي.
1. مکيار= مختيار يا مرضيءَ وارو.
2. سارتر جي هڪ ڪتاب جو ٽائيٽل ”آئرن ان دي
سول“. (Iron
in the soul).
|
