افتتاحي تقرير

از: جناب پيار علي الانا

 وزير تعليم ۽ ثقافت، حڪومت سنڌ

معزز حضرات!

مارئيءَ کي حـُب هئي پنهجي وطن جي لاءِ- ڇو جو مارئي ٿرپارڪر جي هئي- پر پيار عليءَ کي ٿرپارڪر ضلعي جي لاءِ حب آهي ۽ ان جو ثبوت اهو آهي ته هڪ سال جي اندر چار دفعا هن ضلعي ۾ اچي چڪو آهي، ۽ سنڌ جو اهو واحد ڊسٽرڪٽ آهي،  جنهن ۾ چار دفعا اچي چڪو آهي.  مون کي ائين لڳي ٿو ته اهڙي قسم جي حب تڏهن ئي ٿي سگهندي آهي،  جڏهن ان سرزمين جي اندر ضرور ڪي خوبيون هونديون آهن. بلاشبه ٿرپارڪر ضلعي ۾ اهڙيون خوبيون موجود آهن، جن جي ڪري ماڻهو ڪراچيءَ مان اچن ٿا.

ٿرپارڪر ضلعي جو هنر، خاص ڪري دستڪارين جو هنر، نه صرف پاڪستان ۾ مشهور آهي، پر سڄيءَ دنيا اندر مشهور آهي. سنڌ حڪومت جي، ۽ خاص ڪري منهنجي اها ڀرپور ڪوشش آهي ته جيتريقدر ٿي سگهي، هن ضلعي جي فنڪارن جي مدد ۽ حوصله افزائي ڪريون.

سنڌ جي مشهور فنڪار مائي ڀاڳي، جيڪا هن ضلعي جي آهي، ان لاءِ جڏهن مون کي معلوم ٿيو ته بيمار آهي، تڏهن ان جي علاج لاءِ ڪراچيءَ ۾ انتظام ڪري ان کي اتي وٺي وياسون، ۽ اسپتال جي وي آءِ پي روم ۾ ٻن مهينن تائين حڪومت جي خرچ تي علاج ڪرايوسين،  مائي ڀاڳيءَ جي علاج تي حڪومت طرفان ڇهه هزار روپيا خرچ ڪيا ويا. نه صرف ايترو، پر ان سان گڏ حڪومت طرفان مائي ڀاڳيءَ لاءِ درماه ٽي سو روپيا  وظيفو مقرر ڪيو ويو آهي. مائي ڀاڳي هينئر تندرست هٿي واپس ٿرپارڪر موٽي آئي آهي ۽ سندس صحت پهرين کان گهڻو بهتر ٿي چڪي آهي. بهرحال، حڪومت جي ڪوشش رهندي اچي ٿي، پر فقط حڪومت جي ڪوشش ايتريءَ حد تائين ڪامياب نه ٿي وڃي، جيستائين عوام پاڻ پنهنجي مدد ڪرڻ لاءِ توجهه نه ٿو ڪري.

هيءَ جيڪا اڄوڪي نمائش منعقد ڪئي اٿو، ان لاءِ مون کي تمام گهڻي خوشي محسوس ٿي آهي. مون کي ڊاڪٽر بلوچ صاحب پڻ ٻڌايو آهي ۽ غلام مصطفيٰ شاهه صاحب کان پڻ معلوم ٿيو آهي ته اها هڪ  ”بهترين“
 نمائش آهي.

ثقافتي سرگرمين جي ميدان ۾ ميرپورخاص جو هيءُ شهر، حيدرآباد ۽ ڪراچيءَ کان ڪنهن به حالت ۾ گهٽ نه آهي. آءٌ تمام گهڻي خوشيءَ سان، حڪومت جي طرفان، اوهان کي يقين ڏيارڻ ٿو چاهيان ته اوهان کي جيتري مدد جي ضرورت آهي يا جيڪا مدد اوهان گهرو ٿا، سا حڪومت جي طرفان اوهان کي ملندي. ثقافتي سرگرمين جي ميدان ۾ اوهان جيڪو به ڪم ڪندؤ ته ان کي پسند ڪيو ويندو. عوامي حڪومڪت چاهي ٿي ته هر ضلعي اندر جيڪا به ثقافتي سرگرمي ٿئي، اها بهتر آهي. اوهان جي وڏي مهرباني، جو مون کي ياد ڪيو آهي، مهرباني.

اڄ پڻ اتر پار ڏي، ڪڪر ڪارونجهر سونهن،

لڳو ڦٽ فراق جو، دل ۾ دکيا دونهن،

توريءَ ور ورونهن، ڪانڌ ڪنديس ڪن سان.

- صوفي صادق فقير رحه

شڪريه ادائي

از: چوڌري رفيق احمد

(ڪنوينر مرحبائي ڪميٽي)

اها منهنجي لاءِ عين خوش نصيبي آهي، جو مون کي مرحبا ڪاميٽيءَ جي ڪنوينر جي حيثيت ۾ اوهان صاحبن جي شڪريه ادا ڪرڻ جو موقع مليو آهي.

سائين! اوهان صاحب سفر جي تڪليف گوارا ڪري، ڪراچيءَ کان ميرپورخاص اچي، خاص طور هن محفل ۾ رونق افروز ٿيا آهيو، جنهن لاءِ مان ڪاميٽيءَ جي ارڪان طرفان اوهان صاحبن جو نهايت ٿورائتو آهيان. اسان کي ان ڳالهه جو پورو احساس آهي ته اوهان مهرباني ڪري، اسان جي جذبن ۽ خواهشن جو خيال رکي، اسان جو عرض اگهايو ۽ اسان وٽ قرب جا پير ڀري اسان جو مان مٿاهون ڪيو. اسان جي سڀني ارڪان حضرات جي اها دلي چاهت هئي ته اوهان صاحب ئي هن مجلس ۾ مهمان خصوصيءَ جي حيثيت ۾ تشريف فرما ٿيو، ڇاڪاڻ ته ”سنڌ صدين کان“ جي سلسلي ۾ ٿيندڙ هي نمائشون، محفلون ۽ مجلسون اوهان جي ڪوشش جو ئي نتيجو آهن ۽ اوهان صاحب ئي حڪومت سنڌ ۾ وزارت تعليم ۽ ثقافتي امور جا نگران آهيو. اسان چاهيو ٿا ته اوهان بذات خود اسان وٽ موجود جهونن نوادرات جو خزانو ۽ گهريلو صنعت جو سامان ڏسي سگهو. حقيقت ۾ اسان پنهنجي هن املهه خزاني تي فخر ڪريون ٿا.

سائين! اسان ان ڳالهه جو اعتراف ڪرڻ ضروري سمجهون ٿا ته سنڌ جي ثقافتي ورثي ۾ اوهان جي شخصي دلچسپي وٺڻ سان سنڌ جا ڪيترائي وساريل فنڪار ۽ ماهر منظر عام تي اچڻ لڳا آهن ۽ انهن جي تسلي بخش نموني ۾ حوصله افزائي ٿي رهي آهي. هن کان اڳ اهي فنڪار بلڪل نظر انداز ٿيندا رهيا ۽ ريڊيو ۽ ٽيليوزن جهڙن عوامي ادارن تي جهونن خاص قسم جي گوين جي هڪ هٽي رهي يا وري بلڪل جديد پاپ ميوزڪ کي اتي جاءِ ملي. نوان اڀريل مقامي فنڪار مقامي فن تي عبور رکڻ جي باوجود بلڪل نظرانداز ٿيندا رهيا. فن ۽ موسيقي صرف هڪ خاص طبقي جو حق ۽ ورثو سمجهيو ٿي ويو، جن کي موسيقيءَ سميت فن جي دنيا جا وڏيرا يا ٺيڪيدار چوڻ بيجا نه ٿيندو!

منهنجي ناقص راءِ ۾ اسان کي هن قسم جي بناوٽي ۽ ڌارئي فن ۽ موسيقيءَ کان پاسو ڪرڻ کپي. بدقسمتيءَ سان ديسي فلمي گانن ۽ مغرب کان آيل فلمن اسان جي عام ماڻهوءَ جي ذوق کي بگاڙي ڇڏيو آهي ۽ هو هينئر مغربي پاپ ميوزڪ ۽ ريڊيو سيلون جي ڌنن کانسواءِ ٻي ڪا به شئي پسند نه ٿا ڪن، تنهنڪري، منهنجي گذارش آهي ته ريڊيو ۽ ٽي وي جهڙن عوامي ادارن کي ماڻهن جي بگڙيل ذوق جي سڌارڻ طرف توجهه ڏيڻ کپي.

هي مقصد صرف مقامي راڳيندڙن ۽ موسيقارن جي سرپرستي ۽ همت افزائي ڪرڻ سان ئي حاصل ٿي سگهي ٿو ۽  هن لاءِ هر ضلعي ۾ اهڙي قسم جا موسيقيءَ جا پروگرام مرتب ڪرڻ کپن، جن ۾ صرف ان ضلعي جي فنڪارن کي ئي مدعو ڪرڻ ۽ کين پنهنجي فن جي مظاهرو ڪرڻ جو موقعو ڏيڻ کپي.ل

گذريل رات هتي جيڪا محفل موسيقي منعقد ٿي، تنهن ۾ هڪ ئي وقت ڪيترائي مقامي راڳيندڙ ۽ موسيقار موجود هئا، جن مختلف اندازن ۾ پنهنجي پنهنجي فن جو مظاهرو ڪيو. هن کان اڳ ايڏي پيماني تي مقامي فنڪارن تي مشتمل محفل موسيقي مون نه ڏٺي هئي. راتوڪي محفل ۾ اسان کي ريڊيو ۽ ٽيليويزن تي پيش ٿيندڙ مشهور راڳيندڙن سان گڏ ڪيترن نون فنڪارن کي به ٻڌڻ جو موقعو مليو، جن جو فن به اوترو ئي دلچسپ ۽ وڻندڙ هو ۽ ڪنهن حالت ۾ انهن کان گهٽ نه هو. اسان کي اهڙن فنڪارن کي همٿائڻ کپي ۽ انهن کي بار بار اسٽيج جو موقعو فراهم ڪرڻ کپي. نه صرف ايترو، پر اسان کي انهن فنڪارن جو فن ريڊئي ۽ ٽي ويءَ جي ذريعي ٻين ماڻهن تائين پهچائڻ جي ڪوشش ڪرڻ کپي. اسان کي ڪن خاص فنڪارن، جهڙوڪ اقبال بانو، مهدي حسن، خميسي خان ۽ ٻين اهڙن تائين محدود نه رهڻ کپي، پر اسان کي گهٽ شهرت رکندڙ فنڪارن کي به موقعو ڏيڻ کپي ته جيئن هو پنهنجي فن کي وڌائي سگهن ۽ ترقي ڪري سگهن- ٻيءَ صورت ۾ اهڙا اڀرندڙ فنڪار بي توجهيءَ ۽ نظرنداز ٿيڻ سبب گمناميءَ ۾ ئي گم ٿي ويندا. مان يقين سان چئي سگهان ٿو ته انهن فنڪارن ۾ ڪيترائي فنڪار اهڙا آهن، جن کي قدرت فنڪاريءَ جي صلاحيت سان نوازيو آهي ۽ جن کي جيڪڏهن صحيح تربيت ۽ توجهه ڏنو وڃي ته هو ڪنهن به اسٽيج تي پنهنجي فن جو جادو جڳائي سگهن ٿا. اسان جي موسيقيءَ جي استادن کي به ان طرف توجهه ڏيڻ جي ضرورت آهي ۽ انهن کي گهرجي ته هو نون فنڪارن کي ضروري فني صلاح مشورو ڏين.

محفل موسيقيءَ ۾ اٽڪل سو کن فنڪارن حصو ورتو. اسان جي نمائش ۾ ڪيترائي اسٽال موجود هئا، جن ۾ مختلف شيون نمائش لاءِ رکيون ويون هيون، جن ۾ ٿر جي دستڪاري، ٺڪر جا جهونا ٿانوَ، جهونا قليم نسخا، گهرو سامان، هٿيار، شيشي جو سامان، زيور، سنج ۽ ٻيون شخصي استعمال جون شيون شامل هيون. نمائش ۾ موجود شين کانسواءِ ٻيون نمائش ۾ رکڻ جهڙيون انيڪ شيون ضلع ۾ موجود هيون، ليڪن اهي وقت جي ڪمي ۽ ٻين ڪن مجبورين جي ڪري پهچي نه سگهيون.

اهڙي قسم جون نمائشون جيڪڏهن وقت بوقت ٿينديون رهن ته ٻيون اهڙيون ڪيتريون ئي تاريخي شيون پيش ٿي سگهنديون، جن سان سنڌ جو ثقافتي ورثو منظر عام تي اچي سگهندو.

مان ضلعي جي نوجوان ڊپٽي ڪمشنر مسٽر نور احمد شاهه جو شڪريو بجا آڻڻ تمام ضروري سمجهان ٿو، جن جي شخصي دلچسپيءَ ۽ ڪوشش جي ڪري ئي اسان اهڙي قسم جي ڪامياب نمائش منعقد ڪري سگهيا آهيون. هونئن ته اسان جو ضلعو ثقافتي سرگرمين کان خاص ڪري مشهور آهن، جنهن ۾ اهڙي قسم جي نمائش ۽ موسيقيءَ جي محفل پهريون دفعو ٿي آهي، جنهن ۾ فنڪارن ۽ نمائش ۾ حصي وٺندڙن جي وڏي اڪثريت جو تعلق صرف هن ضلعي سان هجي- انهيءَ سڄي ڪاميابيءَ جو سهرو اسان جي هر دلعزيز وزير تعليم و امور ثقافت حڪومت سنڌ مسٽر پيار علي الانا ۽ جوان همت ڊپٽي ڪمشنر مسٽر نور احمد شاهه جي سر تي سونهي ٿو.مان مير محمد بخش خان ٽالپر ڪنوينر نمائش ڪاميٽي، ايڊمنسٽريٽر پيپلس ميونسپلٽي ميرپورخاص بمع سندس اسٽاف، ايڊيشنل ڊپٽي ڪمشنر مسٽر عبدالرحيم خشڪ، اسسٽنٽ ڪمشنر مسٽر مولا بخش لغاري، اسسٽنٽ ڪمشنر مسٽر محمد هارون ميمڻ، ضلعي جي مختيارڪارن، روينيو کاتي، ڊسٽرڪٽ ڪائونسل ۽ ميونسپل جي ملازمن ۽ سڀني حضرات جو نهايت شڪرگذار آهيان، جن پنهنجيءَ پنهنجيءَ جاءِ تي وڏي محنت ۽ مشقت ڪري، هن پروگرام کي ڪامياب بڻايو. مان مقررين حضرات،نمائش ۾ حصو وٺندڙ حضرات، ڪاميٽيءَ جي ميمبرن ۽ سڀني حاضرين مجلس جو پڻ شڪريو بجا آڻيان ٿو، شڪريو.

جهان جهان ڪري جهميو، اوهيرن اچي،

اکين آگم لائيا، پريَن لاءِ پچي،

جن جي سڪ سچي ، سي اُٺي وئڙم اڪري.

-صوفي صديق فقير رحه

تاثرات

جناب پيار علي الانا

 وزير تعليم ۽ ثقافت، حڪومت سنڌ

مون هينئر تائين سنڌ جي مختلف هنڌن تي جيڪي نمائشون ڏٺيون آهن، يا جن جا افتتاح ڪيا اٿم، تن سڀني مان هيءَ نمائش ”بهترين“ آهي. آءٌ جيڪب آباد، سکر، خيرپور، ڪراچي ۽ حيدرآباد جي نمائشن ۾ ويو آهيان، مگر هتي تمام بهترين قسم جون دستڪاريون رکيون ويون آهن. ميرپور خاص  ۾ نهايت ئي منفرد ۽ اعليٰ قسم جي نمائش جو اهتمام ڪيو ويو آهي.

ٻيو ته ٿرپارڪر جا جيڪي خاندان آهن، خاص ڪري ٽالپر خاندان، تن پهريون دفعو پنهنجن تاريخي ۽ يادگار نوادرات جي هتي نمائش ڪئي آهي. هو صاحب هتي جيڪي نوادارات کڻي آيا آهن، سي ساراهڻ جوڳا آهن.

ان طرح هن نمائش ۾ رکيل پراڻن هٿيارن کي ڏسي آءٌ نهايت متاثر ٿيو آهيان. خاص ڪري تلوارون ۽ ٻيا پراڻي دور جا هٿيار نهايت دلچسپ ۽ يادگار قسم جا آهن.

ان طرح سئيءَ جو ڪم، جيڪو هت رکيو ويو آهي، اهو پڻ ساراهڻ جوڳو آهي. مخطوطن ۽ مسودن جي ڏس ۾ ڪيئي ناياب ۽ڪمياب شيون ڏسڻ ۾ اچن ٿيون، جي نهايت دلچسپ آهن.

مون کي اميد آهي ته سنڌ جي ٻين ضلعن ۾ پڻ ان قسم جي نمائشن جو اهتمام ڪيو ويندو ۽ ان ئي طريقي سان انهن کي سجايو ويندو.

(ريڊيو پاڪستان کي رڪارڊ ڪرايل)

جشن ”سنڌ صدين کان“ ڪميٽي ميرپورخاص

- مسٽر نور احمد شاهه                                                                                         چيئرمن

    (ڊپٽي ڪمشنر)

(الف) نمائش لاءِ نوادرات هٿ ڪرڻ واري ڪميٽي

(ب) انتظاميه / استقباله ڪميٽي

جشن لاءِ مليل عطين جي ڄاڻ

نئون صفحو --  ڪتاب جو ٽائيٽل صفحو
ٻيا صفحا 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

هوم پيج - - لائبريري ڪئٽلاگ