|
انھي
کان
پوءِ
ھيٺيان
ٽي
ٺھراءُ
متفق راءِ
پاس
ٿيا؛
1.
ھي ميڙ
ٺھراءُ
ٿو
ڪري
ته
سنڌ ۾ شاھه
صاحب
جي شعر
جي
قدر شناسي
اڃان
به سرس
ٿئي
تنھن
لاءِ ضروري
آھي
ته
ڪراچي ۾ شاھه
سوسائٽي جي
نالي
سان ھڪ انجمن
برپا
ڪجي
جنھن جون
شاخون سنڌ
۾
ھند
ھجن.
2.
مسٽر
ٺڪر
ڪرپالاڻي
شاھه صاحب
جي
شعر مان
واقعا چونڊي
انھن
جيڪي دلڪش
نقش
چٽيا آھن
تنھن
لاءِ ھي ميڙ
مسٽر
ڪرپالاڻي
جي قدر
شناسي ٿو ڪري سنڌ
جي
رھواسين کي عرضي
آھي
ته ھو صاحب
ھن
جوان
جو قدر
سڃاڻي جوان
جي
ھمت
افزائي ڪن.
3.
مرڪز
صلاحڪار بورڊ
جي
سھاري ھيٺ سڏايل
ھي
ميڙ
جنھن جي
سر
انجامي ۾ سنڌ
پرونشل اسٽوڊنٽ
فيڊريشن ۽
ڪراچي مسلم
اسٽوڊنٽس يونين
ھتي
المقدور پاڻ
پتوڙيو آھي
سنڌ
سرڪار کي استدعا
ٿو
ڪري
ته
پبلڪ
ھاليڊيز جي
ياداشت ۾ شاھه
ڀٽائي
جي
سالگرھه جو
ڏينھن
به
درج ڪيو وڃي.
جلسي
جي
ڪاروائي ختم
ڪندي
ڊاڪٽر
گربخشاڻي صاحب
فرمايو
”ھڪڙي
ڳالھه جنھن
تي
شاھه صاحب
اسان
لوڪن جو
خاص
ڌيان
ڇڪائي
ٿو
سا
ھيءَ آھي
ته
نه
ھندو پنھنجي
ھندڪار
تي
۽
نه مسلمان
پنھنجي دين
تي
سچا آھن
ملڪ
۾
ممڻ به
انھي
ڪارڻ
متو آھي‛‛
.مسلمان
کي
چوي ٿو.
ان
پر
نه ايمان،
جنءَ
ڪلمي
گو
ڪوٺائين،
دغا
تنھنجي
دل ۾ شرڪ
۽
شيطان،
مھ
۾ مسلمان
اندر
آزر آھيين
ھن کي وري
چوي
ٿو؛
ڪوڙو تون
ڪفر
سين
ڪافر
نه
ڪوٺاءِ
ھندو
ھڏ نه
آھيين، جڻيو
تو
نه جڳاءِ
تلڪ
تنين
کي
لاءِ سچا
جي
شرڪ سين
ڊاڪٽر صاحب
حاضرين کي عرض
ڪيو
ته
ھندو
مسلم ايڪتا
جي
جڙ ھن بنا
تي
ٻڌل
آھي ته
ھندو
پنھنجي
ھندڪار سان
۽
مسلمان پنھنجي
دين
سان سچا
رھن.
ڌرين
جي وچ
م
ويچارن بنسبت
مت
ڀيد
يا مخالفت
ٿي
سگھي
ٿي
پر جيڪڏھن
نيت
سچي آھي
منافقت کان ڪم نٿو
ورتو
وڃي ته
پوءِ
ڌرين
کي
ھڪٻئي
لاءِ پريم
۽
عزت
ٿي
سگھي ٿي.
ويچارن
جا
ويڇا
ڪيڏا به
ھجن
پر
وويڪ سو
ڌرين
ستھجو نه
وڪيو
ھوندو
ته پوءِ
غلط
فھمي غالب
پئجي
ڪانه
سگھندي، ۽
ڌرين جو
پاڻ
۾
سلوڪ به
ڦٽندو
ڪونه.
پڇاڙي ۾ مسٽر
لالچند
امر
ڏني
مل بورڊ
جي
پاران اٿي
صاحب
صدر ۽ حاضرين
صاحبن جا
ٿورا
بجا
آندا. انھي
بعد
جلسي جي
ڪارروائي
ختم
ٿي.
ڀٽ شاھه
ثقافتي مرڪز
جا
چيئرمين
1.
جناب
نياز احمد
مرحوم
ڪمشنر حيدرآباد
ڊويزن.
2.
جناب
ابو نصر
ڪمشنر
حيدرآباد
ڊويزن
3.
جناب
نصرت حسين
ڪمشنر
حيدرآباد
ڊويزن
4.
جناب
مسرور حسن
خان
ڪمشنر
حيدرآباد
ڊويزن
5.
جناب
اخلاق احمد
ڪمشنر
حيدرآباد
ڊويزن
6.
جناب
محمد يوسف
ڪمشنر
حيدرآباد
ڊويزن
7.
جناب
ايس ايم
وسيم
ڪمشنر
حيدرآباد
ڊويزن
8.
جناب
ڌڻي
بخش سومرو
چيف
ايڊمنسٽريٽر اوقاف
9.
جناب قطب علي شاھه حسيني چيف ايڊمنسٽريٽر اوقاف
10.
جناب پيار علي الانا وزير تعليم
۽
ثقافت،
سنڌ
سرڪار
11.
جناب الله
بخش
سومرو
ڪمشنر حيدرآباد
ڊويزن
12.جناب عبدالله
جي
ميمڻ
ڪمشنر حيدرآباد
ڊويزن
13.جناب عبدالڪريم
لوڌي
ڪمشنر
حيدرآباد
ڊويزن
14.جناب علي
محمد
شيخ
ڪمشنر حيدرآباد
ڊويزن
15.
جناب روشن
ضمير
ڪمشنر
حيدرآباد
ڊويزن
16.علي محمد
جي
شيخ
ڪمشنر حيدرآباد
ڊويزن
17.جناب سالڪ
نذير
احمد
ڪمشنر حيدرآباد
ڊويزن
ڀٽ شاھ
ثقافتي مرڪز
جا
اعزازي سيڪٽري
1.
آغا
تاج محمد
مرحوم
2.
ڊاڪٽر نبي
خش
خان بلوچ
3.
جناب
عبدالله چنه
4.
ڊاڪٽر نبي
بخش
خان بلوچ
5.
جناب
الله بخش
ايم
نظاماڻي مرحوم
6.
جناب
عبدالحميد آخوند
ڀٽ شاھه
ثقافتي مرڪز
ڪاميٽي
جي
طرفان
ڇپايل
ڪتاب
الف
رسالي
جو
سرن وار
تحقيقي مطالعو
1.
شاھه
جي
ڪلام ۾ اسلامي
اقدار مرتب ؛
ڊاڪٽر
نبي
بخش خان
بلوچ
2.
شاھ
جي
ڪلام ۾ انساني
اخلاق ۽
ڪردار جو
معيار مرتب
:
ڊاڪٽر
نبي
بخش خان
بلوچ
3.
شاه،
سنڌي
ٻولي جو
معمار مرتب
؛ :
ڊاڪٽر نبي
بخش
خان بلوچ
4.
سر
ڪلياڻ
جو مطالعو
مرتب
: :
ڊاڪٽر
نبي
بخش خان
بلوچ
5.
سر جمن جو مطالعو مرتب
: :
ڊاڪٽر
نبي
بخش
خان
بلوچ
6.
سر
کنڀات
جو مطالعو
مرتب
: :
ڊاڪٽر
نبي
بخش خان
بلوچ
7.
سر
سرير اڳ
جو
مطالعو مرتب
: :
ڊاڪٽر
نبي
بخش خان
بلوچ
8.
سر سامونڊي جو مطالعو مرتب
: :
ڊاڪٽر
نبي
بخش
خان
بلوچ
9.
سر سھڻي جو مطالعو مرتب
: :
ڊاڪٽر
نبي
بخش
خان
بلوچ
10.
سر آبري جو مطالعو مرتب
: :
ڊاڪٽر
نبي
بخش
خان
بلوچ
11.
سر معذوري جو مطالعو مرتب
: :
ڊاڪٽر
نبي
بخش
خان
بلوچ
(ب) رسالي
۽
شاھه
جي سوانح
حيات
بابت بنيادي
ماخذ
12.
لطائف
لطيفي
(فارسي
)
تصنيف:
مير
عبدالحسين
سانگي
13.شاھه جو
رسالو ( برٽش
ميوزم ) تصحيح
؛
ڊاڪٽر
نبي
بخش خان
بلوچ
14.احوال شاھ
عبداللطيف
ڀٽائي، تصنيف:
مرزا
قليچ بيگ
15.
شاھه جي
رسالي جا
سرچشما، تصنيف
:
ڊاڪٽر
نبي
بخش خان
بلوچ
16.شاھه جي
رسالي جي
ترتيب، تصنيف؛
ڊاڪٽر
نبي
بخش خان
بلوچ
17.شاھه جو
رسالو
( 69-1270)
ھه جي
ٽن
نسخن
مطابق تصحيح
:
ڊاڪٽر
نبي
بخش خان
بلوچ
18.پنج گنج:
تصنيف فقير
قادر
بخش بيدل
19.شاھه جو
رسالو سر
سسئي
سان شروع
ٿيندڙ
ڏھن
نسخن
مطابق تصحيح:
ڊاڪٽر
نبي
بخش خان
بلوچ
20.
شاھه
جو رسالو
ٽن
جلدن
۾
مرتب
:
ڊاڪٽر
ھوتچند مولچند
گربخشاڻي
21.شاھه جو
رسالو مرتب
:
ڊاڪٽر
ارنيسٽ
ٽرمپ
22.
لطائف
لطيفي سنڌي
ترجمو مترجم
:
عبدالرسول قادري
(ج)
سنڌي
ثقافت ۽ ادب
23.
شاھ
ڪريم
بلڙي واري
جو
ڪلام
مرتب
:
ڊاڪٽر عمر
بن
محمد دائود
پوٽو.
24.
مضمون
۽
مقالا، تصنيف
ڊاڪٽر
عمر
بن محمد
دائود پوٽو
25.
سنڌي
موسيقي جي
مختصر تاريخ،
تصنيف:ڊاڪٽر
نبي بخش
خان
بلوچ
26.
سنڌ
صدين کان مرتب:
ممتاز مرزا
27.
رسالو
غلام محمد
خانزائي جو
تحقيق ۽ مقدمو
ڊاڪٽر
نبي
بخش خان
بلوچ
اردو
ڪتاب
حيات
و شاعري
اختر
انصاري اڪبرآبادي
ڪليان، ايمن
ڪليان،
کنڀات
”شاھه
ڪي
ڪلام
ڪا
اردو
منظوم ترجمه
آغا
سليم
سد
مومل رانو
آغا
سليم
انگريزي
ڪتاب
حصو
ٻيو
ھوندا سي
حيات
الف)
ساروڻيون
(ب) شروعات
(ج) عشق
جو
آواز آ:
نارو
ڀڳت
(د) نچ
ناچو
اٿئي ويل
نچڻ
جي:
فقير
يار
محمد
(ھ)اربيلو استاد
؛
استاد منظور
علي
خان
(و) سنڌ
جو
سينگار
:
فقير
عبدالغفور
(ز) نم
ھيٺان
بيٺل
ھيڪلو
آواز
:
مائي
ڀاڳي
(ح) اروڙ
جو
مست
:
اقبال
جوڳي
(ط)مري ٿيا نه
مات
:
لوڪ
ڳائڻا
۽
وڄتا
(ي)شاھه جا
راڳائي
:
ابتدا
کان
اڄ
تائين
ساروڻيون
يادگيريون، جيڪي
سدائين ساھه
سيباڻيون ۽ دل
۾
لاٽ
پيدا ڪرڻ واريون
ٿين
زندگيءَ جون
ڪي
ڳالھيون
اھڙيون ھي سدائين
لاءِ
ذھن تي
ثبت،
ته ڪي
ڳالھين دل
جي
ڦرھيءَ
تان پنھه
ميسار جي
وڃن
۽
ڪي
وري اڻ
لکيو
ساروڻيو، ويل
وقت
جا
ھڃاڻ
ڏيئي
ڇرڪايون
ڇڏين لطيف
سائين جي
ميلي
سان به
منھنجون ڪي سوين
ساروڻيون آھن
سوچان ٿو ڇا لکان؟
جڏھن
ڳالھيون
بنھه گھڻيون
ھجن
تڏھن
انھن مان
ڪن
جي
چونڊ
ڏاڍي ڏکي ٿي پوندي
آھي
مون سان
به
اھو ئي
معاملو آھي
لطيف
سان محبت
۽
سندس
ڪلام
سان عشق؛
اسان
سنڌين جي
ڄڻ
ستي
۾
پيل آھي
مون
کي
ياد نه
آھي
ته ان
ڀيڻي
سان
سنڌين جي
سڪ
جو سلو
ڪڏھن
سيني
۾
انگوريو ۽
ٽڙيو پر
ايتري خبر
ضرور
آھي ته
لطيفي
ڪلام ۽ پيغام
جي
ٿوري
گھڻي جيڪا
به
ساڃھه ٿي، سا
سانوڻ جي
ڪارونڀار
ڪڪر
وانگر آئي
مان
ڇا
سڄي سنڌ
تي
ڀٽائي
جي ڏات ۽ لات
جي
ڇٽ
ڇانيل
آھي.
اڍائي
سئو
سالن گذرڻ
جي
باوجود اڄ
به
ھو
سنڌ جي
سيني
۾
نھايت پيار
۾
پاٻوھه سان
سانڍيو پيو
وڃي
اڄ به
ھو
سنڌ
جي دل
آھي
عام توڙي
خاص
ماڻھن جي
سوچ
۾
سندس نينھن
نياپي جي
سرھاڻ سمايل
آھي
ھيءُ
سنڌو دوست
شاعر
اسان جي
ڪڙمين،
ڪاسبين،ھر مندن سگھڙن ۾ اڄ محض انھي ڪري زندھ آھي،
ھو
بذات
خود سنڌ
جي
سھڻي ۽ سٻاجھي
صورت
آھي. لطيف
سنڌ
آھي ۽ لطيف
کان
سواءِ سنڌ
پنھنجي
ڊگھي
ٻھڪندڙ ماضي
جي
باوجود ڄڻ ته
خالي
۽
پالھي پئي
لڳندي آھي
مون
کي
لطيف سدائين
ائين
لڳو جيئن
پاڻ
چيو اٿس.
جوڳي
تي جڙاءُ،
نسورو ئي
نينھن جو،
پتنگ
جيئن
پيدا
ٿيو، سامي
سج
وڙاءُ
اچئو
ان
تڙاءُ،
ڪنوارئن
ڪڪوريو
اسان
کي
اھا
سڌ نه
آھي
ته سنڌين
ڪڏھن
ھن
سرواڻ جي
ڏڻ
ملھائڻ جي
تٿ
ٻڌي.
ٻڌل
سئل
ڳالھين
تي چئبو
ته
جڏھن نه ڪي رند
رستا
ھئا،
رڳو چارا
۽
پيچارا
ھئا، ته
سنڌين ھن سڳنڌ
ڀري
جوءِ
ڏي
وک
کنئي، گھوڙن،
ڍڳي
گاڏين ۽ پيرين
پيادن پانڌيئڙن
اچي
سلام
ڀريا.
مير
علي
شير قانع
تحفتھ الڪرام
۾
ليکو
آھي ته
”جنھن
ڏينھن
ھن
دنيا
مان لاڏاڻو
فرمايائين، انھي
ڏينھن
سندس
ماتم ۾
ڪيترن مريدن
دم
ڏنو.
سندس
مزار متبرڪ
انھي
ڀٽ
تي عجيب
روح
پرور ۽ با
صفا
جڳھه آھي
سندس
قبر تي
ھڪ
عاليشان قبو
ٺھيل
آھي.
جيسلمير جي
راجا
نغارا نذر
ڏٺو
جي
صبح و
شام
(
وڄايا ويندا
آھن،
سندس
درگاھه تي
عجيب
ڪيفيت
۽
سرور، نھايت
صفائي ۽ حضور
ملي
ٿو.
لطيف
بابت اھو
احوال سندس
وصال
کان
اٽڪل سورنھن
سال
پوءِ ٺٽي جي
بزرگن لکيو.
اھو
دور جڏھن
آمدرفت خبرچار
جا
وسيلا محض
انساني پنڌ
تي
ٻڌل
ھئا
ماڻھن جي
دلين
۾
لطيف جي
محبت
جو اھو
عالم
ھو.
برٽن بڪ
لطيف
جي ميلي
جو
ذڪيو ڪيو آھي
جيڪڏھن لطيف
جي
راڳ جي
نظام
جو مطالعو
ڪجي
ٿو
ته
ايئن خبر
ملي
ٿي
ته لطيف
جي
وصال کان ستت
پوءِ
ئي فقيرن
سندس
ڏھاڙو
ملھايو ۽ جمعرات
جو
دنبورا کڻي ويھي
سندس
ڪلام
آلا پيندا
ھئا.
انھن
فقيرن حبدارن
جي
صدقي سان
اسان
کي
سنڌ جي
ھن
سائين جي
سڌ
تڏھن پئي
جڏھن
رستا جڙيا،
بتيون
ٻريون، يادگار
جڙيا، اچ
وڃ
آسان ٿي. تڏھن
اھي
فقير پس
منظر
۾
ھليا
ويا ۽ اسان
اتي
جي ھر شئي
حاصل
ڪري
ورتي، طنبو
لڳا،
پنڊالن ۾
کڙتالن ۽ يڪتارن
تي
فقير جون
صدائون اڀريون،
عمارتون جڙيون،
سڀڪي
ٿيو
۽
ٿئي
پيو، پر
لطيف
سان عام
جي
عشق ۽ اسان
جي
حب ۾ اڃان
سنڌو
آھي وٿي
آھي.
اسان جي
دلين
م اڃان
اھو
محض گونچ
ڦٽو
آھي
پر عام
جي
دل ۾ لطيف
جي
عشق جا
لکين
گل
ٽڙيل آھن
جن
جي سرھاڻ
اسان
تائين تمام
ٿورو
وقت
ٿيو:
جو
پھتي آھي،
سچ
ته:
آيل
!
ان
نه وسھان،
ھنجھون
جي
ھارين،
آڻئو
آب
اکين ۾،
ڏيھه کي
ڏيکارين،
سڄڻ جي سارين، نه نڪين رون نه چون
ڪي
لطيف
جي
ميڙي سان
منھنجون يادگيريون
تمام
پراڻيون آھن.
سنه
1954-1955ع کان وٺي
آءُ
لطيف جي
ميلي
جو پانڌيئڙو
آھيان مون
طنبن
۽
خيمن ۾ محفلون
۽
مجلسون
ڏٺيون، ته
ٺھل
ٺڪيل
سينگاريل عمارتن
جا
اجلاس به
ڏٺا.
اوپري
سڪ به
ڏٺي
ته
اونھو عشق
به
ڏٺم.
انھيءَ
ڊگھي عرصي جون
ڪيتريون
ئي
يادگيريون
منھنجي
سيني
۾
لڪل
آھن.
مٺيون
سٺيون
به
ته
تلخ
۽
ڪوڙيون
به
سوچان
ٿو
ته
سڀ
ڳالھيون
دل
جي
دنيا
مان
اڇل
کائي
اچيو
اکين
سامھون
ٿين
لکڻ
گھران
ٿو
قلم
ساٿ
نٿو
ڏئي.
انسان
جي
اندر
جون
ڪي
ساروڻيون
آھڙي
نوع
جون
ٿي
وينديون
آھن
جن
۾
ڪنھن
ٻئي
ڀاڱي
کي ڀائيوار
ڪرڻ
ڏاڍو
ڏکيو
لڳندو
آھي
بحر
حال
اسان
ته
اڃان
انھن
مان
آھيون،
جن
لاءِ
پاڻ
لطيف
چيو
آھي
ته:
ڪجي
جيئن
ڪيچين
لئي،
تو
تان
ڪين
ڪيوءِ
ويجھائي
وڌوءِ
وک نه
کنيئي
ھيڪڙي
انھي
لطيفي عشق
جي
ميدان ۾، پنھنجي
عقل
سارو جي
ٻه
چار
وکون
کنيم، سي
به
مون لاءِ
بي
بھا آھن،
انھن
تان ساري
عمر
گھورجي ته
به
گھٽ
ڪيئي اھڙيون
صورتون ياد
اچن
ٿيون
جن ھن ڀٽ کي سينگارڻ
لاءِ
وڏا
ڪشالا
ڪڍيا ۽ جتن
ڪيا.
سنه
1954ع
۾
ڀٽ
شاھه ثقافتي
مرڪز
جي تعمير
لاءِ
رٿ، سنڌ
سرڪار منظور
ڪئي.
پيرزادي
عبدالستار مرحوم،
ميران محمد
شاڪ
مرحوم آغا
تاج
محمد مرحوم
سائين جي
ايم
سيد، مخدوم
محمد
زمان طالب
الموليا صاحب
استاد محترم
ڊاڪٽر
نبي
بخش بلوچ
۽
ٻين
جي
ڪوشش
سان لطيف
جي
يادگار قائم
ڪرڻ
جي
ابتدا ٿي. آغا
تاج
محمد مرحوم
ڪميٽي
جو
سيڪريٽري ھو سنه
1958ع
۾
جڏھن آءُ
لطيف
جي ميلي
تي
ويس تڏھن
فقط
ريسٽ
ھائوس جڙيل
ھو.
تن
ڏينھن
۾
آءُ حيدرآباد
مان
نڪرندڙ ھڪ رسالي
فلمي
دنيا جو
اسٽنٽ ايڊيٽر
ھئس
۽
حيدرآباد جي
اطلاعات
کاتي طرفان
حيدآباد
جي
صحافين سان
گڏ
ميڙي تي
وڃڻ
جو موقعو
مليو.
آغا
صاحب پنھنجي
طبيعت وارو
ماڻھو ھو سندس
شخصيت اھڙي
ھئي
جو
ھروڀرو
ڪو
ماڻھو اجايو
وڌي
وڃي ساڻس
نه
ڳالھائي
سگھندو ھو. منجھند
جو
وقت ھو روزاني
اخبارن جي
صحافي دوستن
کي
پنھنجي قلم
تي
پڪو يقين
چي:
ماني
کائينداسين
ته يادگار
ڪائونسل
وارن
جي نه ته
ٿيندو
ڳالھه
مان
ڳالھوڙو.
انفرميشن
کاتي جي
ھمراھه
گھڻو
ئي چيو
ته.
”ماني
جو
بلو وساڻ
بنگلي تي
آھي
گاڏي آھي
ھلو
کائي
اچون
اسان چئون
”متو
ميڙو
ڪيئن
ڇڏيون
اسين به
لطيف
جا پانڌيڙا
آھيون ماني
رڳو
ڪا
آفيسرن ۽
ڪامورن جي
آھي
ڇا!
سو
ٻانھون
ٺوڪيندا
آياسون، ماني
واري
شامياني تي
اھو
شاميانو موجوده
پرائمري اسڪول
۽
آغا
واري اوتاري
جي
سامھون لڳل
ھو
آغا
صاحب صفيد
قميص
پتلون سان
شامياني جي
در
تي بيٺو
ھو،
۽
مھمانن کي ماني
کائڻ
واري
ڪم
جي نگراني
پاڻ
پنھنجي سر
پئي
ڪيائين.
اسان وارو
ڊنبلو
ڏسي
پڇيائين مدعا
بيان
ڪئي
سين.
ڪجھه
ڪم
جي گھڻائي
ڪجھه
گرمي
جي سختي
ويتر
اسان جي
سرائي واري
ٽنگ،
آغا
صاحب مڙئي
ڪاوڙجي
پيو،
چي:
ميان !
جن
جا مھمان
آھيو
تن جي
ماني
کائو
ھيءُ
ته لطيفي
فقيرن جوننگر آھي
تن
ڏينھن
۾
لطيفي ننگر
جو
انتظام حيدرآباد
جي
رٽز
ھوٽل،
ڪندي ھئي ۽ سنڌ
جا
ماڻھو
ڄاڻن ٿا ته
جڏھن
حيدرآبد جي
رٽز
ھوٽل
قائم ٿي ھئي تڏھن
ان
جو نالو
ھنڌين
ماڳين ھلي ويو
ھو.
ھر ڪو ماڻھو
ان
۾
ھروڀرو
به گھڙڻ
جي
ڪوشش
نه
ڪندو ھو
.خير اسان
پوئين پيرين
ٿياسين
ته
آغا صاحب
سڏيو، چيائين،
”ابا !
دل
م نه
ڪجو،
ترسو
توھان جو
به
بلو
ڪنداسين؛ پوءِ
پاڻ
پنھنجي سر
بيھي
سڀني کي ماني
کارايائين
۽
چوندو ٿي رھيو،
”ابا !
خيال
ڪيو
فقيراڻو ننگر
آھي
پويان
ڪيئي فقير
آھن
اسان ۾ حال
ڪونھي
مھمان آھيو
اکين
تي پر
ھٿين
ٺلھو
به
ميلي ۾ نه
اچبو
آھي! مون
کي
ياد
آھي ته
انھي
سال پاڪستان
جو
تڏھوڪو صدر
جنرل
اسڪندر مرزا
ميلي
جي تقريبن
جو
افتتاح ڪرڻ آيو
ھو
ان
موقعي ته
ظفر
ڪاظمي
پنھنجي تصويرن
جي
نمائش موجوده
ريسٽ
ھائوس
جي
ڊرائنگ روم
۾
ڪئي
ھئي
۽
اسڪندر مرزا
انھي
نمائش جو
افتتاح ڪيو ھو اھا
نمائش اسان
پاڻ
ڪانه
ڏٺي،
پر ٻڌي سين
ريسٽ
ھائوس
جو در
ٽپڻ
ڏاڍو
ڏکيو
ھوندو
ھو
ھڪ
عمارت جو
رنگ
ڳاڙھو
پريان جھڙو
ٿاڻو.
ٻاھر
ڪامورن
جي
ڪري
پوليس جا
ڊنب
اسان
ماڻھو
ٿاڻي کان ائين
ڀڄون
جيئن
ڪانءُ
ڪمان
کان
سو اندر
وڃڻ
جي ھمت ئي
ڪانه
ٿيندي
ھئي.
ذڪر
ھو
ظفر جي
نمائش جو
شايد
اھا ھن جي
پھرين نمائش
ھئي
تن
ڏينھن
۾
ظفر سائين
به
ظفر ھو. بلي
جھڙي
تھڙي ماڻھو
تي
اک نه
ٻڏندي
ھئس
وڏي
ڳالھه
ته
ھمراھه
ڪراچي مان
ڪي
ايندو ھو انگري
فلمون ڏسي سائين
ڪپڙن
جا
اھڙا نمونا
ٺھرائيندو
ھو
جو
ائين لڳندو
ھو
ڄڻ
تازو
ڪنھن
ھاليوڊ
جي فلم
جي
شوٽنگ مان
آيو
ھجي
۽
خدا جي
فضل
سان سندس
سمورا وار
به
موجود ھئا ۽
ڪارا به
وارن
جو ناٽڪي
انداز ۾
ٽونز، ظفر
جي
خاص سڃاڻپ
ھئي.
دراصل
ان زماني
۾
ھندوستان
جي
فلمن جو
ھيرو
دليپ
ڪمار
سائين جو
وڏو
آدرش ھو ۽ گھڻو
ڪري
وارن
جو نمونو
ان
وانگر رکندو
ھو
سائين جي
نظر
سلامت ۽ حوصلا
بلند
ڪم
جو مڙس
ماڻھو شل
نه
ڪنھن
ڪم
۾
وچڙي بس
پوءِ
ڪري
وڃي ساھه
پٽيندو. پوءِ
ته
ظفر سان
اسان
جي ياري
ٿي
وئي
ميلي جا
چار
ڏھاڙا
رات
ڏينھن گڏ
رھبو
ھو.
سڄي سڄي
رات
ڪم
ڪندو
ھو
پيشاني تي
گھنج
نه آڻيندو
ھو.
گلمن
وڇائڻ کان وٺي
پنھنجي تصويرن
جي
نمائش ڪرڻ تائين،
ھر
ڪم
۾
موجود، ۽ دل
سان
موجود ظفر
سان
ڪيئي
يادون وابسته
آھن
انھن تي
لکڻ
لاءِ واقعي
ھڪ
دفتر
جي ضرورت
آھي.....
مان
ذاتي طرح
سان
سندس ڪم جي
صلاحيتن جو
اڄ
به دل
سان
معترف آھيان.
شرط
آھي ته
دل
سان ڪم ڪري ھن جو
ضمير
ھن
کي
ان جي
اجاز
ڏئي
جي نه
ت:
پوءِ
سائين جي
نه
ڪي
اصل نوڪوٽ
اچي
ويندا.
ڪو
لاٽ اچي
آڏو
بيھيس حال
ته
ھمراھه
کي
رھڙي وڃي
پار
پوندو ھو پوءِ
جو
ساجن پوءِ
سان
سوچان ٿو ته
طفر
جھڙا ماڻھو
پنھنجن مڙني
پورن
۽
خيالن سان
طبيعت جي
جولاني ۽ جلالي
۽
جلالي
ڪيفيتن سان
مشڪل
پيدا
ٿيندا.
1958ع
ثقافتي مرڪز
ڪاميٽي
جو
چيئرمين حيدرآباد
ڊويزن
جو
ڪمشنر
مرحوم نياز
احمد
مقرر
ٿيو. آغا
صاحب
سيڪريٽري جي
حيثيت ۾ ستت
ئي
وفات ڪئي ۽
ڪاميٽي جو
سيڪريٽري استاد
محترم
ڊاڪٽر نبي
بخش
خان بلوچ
مقرر
ٿيو.
ثقافتي مرڪز
جي
تقريبن توڙي
اشاعتي ڪمن سان
منھنجي گھري
وابستگي
ڊاڪٽر صاحب
جن
جي ڪري ٿي.
ڊاڪٽر
صاحب سان
نيازمندي جو
رستو
توڙي ساڻن
ڳوڙھي
قربت
انھي زماني
۾
ٿي.
آءُ
لغت آفيس
جي
نقل نويس
ھئس
اھو
ڪم
مون کي پنھنجي
محترم دوست
شيخ
محمد اسماعيل
جي
مدد سان
مليو
ھو.
ابتدا ۾ سنڌي
ادبي
سنگت سان
وابستگي جي
ڪري
۽
ڪن
خاص
سڄڻن جي
مھرباني
ڀريل خطن
جي
ڪري
جيڪي منھنجي
خلاف
ڊاڪٽر
صاحب ڏي ايندا
ھئا
مون
کي
پسند نه
ڪيو
ويندو ھو. مون
۾
ڪنھن
حد
تائين ڪم ڪرڻ جي
ھمت
۽
صلاحيت ھئي ۽ مون
جنھن
محنت ۾ محبت
سان
ڪم
ڪيو
تنھن جي
نتيجي ۾ مون
کي
گھڻو
ئي
ڪجھه پلئه
پيو.
سڀ
کان
وڏي
ڳالھه
ڊاڪٽر صاحب
جي
دل مان
مون
بابت اوڦٽو
خدشا
نڪتا ۽ آئون
سندن
ويجھو ٿيس انھي
زماني ۾ پھريون
ڀيرو
ڊاڪٽر
صاحب
شيخ صاحب
کي
ميلي
تي اچڻ
جي
دعوت ڏني ۽ اھو
به
چيائين ته
”ھن
ڇوڪري
کي
به
وٺي اچجو
متان
ڪو
ڪم
ڪار
ٿئي‛‛.
اسان
وياسين تن
ڏينھن
۾
ٽريننگ
ڪاليج
فارمين جا
زير
تربيت استاد
صاحب
ميلي جي
ڪم
ڪار
جي
نگراني
ڪندا
ھئا. ريسٽ
ھائوس
کان
سواءِ، اڃان
ٻي
ڪا
عمارت جڙيل
نه
ھئي
سمورن اديبن،
شاعرن ۽ فنڪارن
جي
رھائش جو
اتنظام طنبن
۾
ٿيندو
ھو
جيڪي
ڪراچي
مان نظام
الدين
ڪمپني وارا
مھيا
ڪندا
ھئا.
ڪم
مرحوم منظور
اسلام
ڪندو ھو
ڊاڪٽر صاحب
اسان
کي
به انھي
جي
حوالي ڪيو پر
ھمراه
ٿوري
دير
۾
اسان کي اصل
ڇنڊي
ڇڏيو
ڏک
ٿيو
پر
ڪجھه
چوڻ
کانسواءِ اسين
حيدرآباد موٽي
آياسين.
|
