1-

سدا سارهه ڪر، مالڪ تنهن منان جي،

جنهن جا حڪم حجرن مٿان، ڪنبن ڀَئـي قهر،

مَلڪن فلڪن ڦرڪڻي، تکٽ هيٺ نظر،

سج آ سر گردان ٿيو، سدا منجهه سفر،

ٻانهيون ٻانهپ جي، ٻڌي قمر پاڻ ڪمر،

ڪتيون تارا ڪيترا، آهن اُڀن منجهه اگر،

آهي سڀ تي حڪم حڪيم جو، جاري جهگل جهر،

سو ته گهاري غافل ڪينڪي، ويهي پنهنجي گهر،

ڌيان ڌڻيءَ ڏانهن ڌر، ٻولي ٻانهپ ٻول تون.

2-

ياد ڪر ”يزدان وما خلقت الجن والانس الاليعبدون“،

ڪڍي ڏس قرآن،

مڪو مرسل مير کي، آگي سان احسان،

فانوسو فيض جو، جنهن روشن ڪيو رحمان،

”لولاڪ لما خلقت الا افلاڪ“، ساراهيون سبحان،

شرف تنهنجي شان کي، ڪمي آهي ڪانه،

جبرائيل جُتي کنئي، ٿيو رڪابي رضوان،

اسرافيل ادب سان، ٿيو ڪنجڪ وٽ ڪيڪان،

ميڪائيل مناديون ٿي ڪيون وٽ ڪيڪان،

آزيون عزرائيل ٿي ڪيون، سڏڪا ڪَيون سلطان،

نجم ڪتيون نثار هزار، ٿيو فلڪ اڳيون فرمان،

قمر، عطارد، مشتري، مريخ ٿيا ميزان،

اسد، عقرب، سنبله، بيٺو سِر نايُون سرطان،

زحل زاريون ٿي ڪيون، قدم چمي ڪيوان،

ٿيو وسيلو واهرو، عاصين لاءِ امان،

سو ضعيفن ضمان، ڪين ڇڏيندو ڪارڻي.

3-

خليفا خاص رسول جا، ڀلا پرجهلا،

لنگهائيندا لطف سان، هيبت هُل هاسا،

اڪبر ۾ اُميد اٿم، عمر ۾ آسا،

عينن ۾ عثمان هو، علي المرتضيٰ،

اِمامن کان آءٌ نه هجان، پل پري پاسا،

چاچا چڱي جا چوان، حمزو، عباسا،

اصحابن ڏي آرزو، اٿم طلب گهڻي تاسا،

مڻ محبت ماسا، نه آهن دُڪا دمڙيون دل ۾.

4-

سڻو حقيقت حال جي، هيءَ پڌري ڳالهه پديد،

ڪا ڏي مهر مجاز جي، جا ديد اڙي سان ديد،

عبرت عاشق جي ڏسو، جنهن غم کاڌو غمديد،

شهزاديءَ جي شوق ڪيو، شائق شير شهيد،

”شاهه محمد“ شوق جي، شيرين ڳالهه شديد،

جنهن جي دل دربد، سُڌ تنهن کي سور جي.

5-

هئو مغرب ملڪ ۾، هڪ شاهه شجاعتمند،

مالڪ مير مصر جو، هو ارڏو کان اسفند،

راڄ رعت راض هو، تنهن خاوند ڏانهن خرسند،

دارا کان دهشتي هو، خسرو کان خوش خند،

يا ڪنهن فريب فساد جو، ڦوڳئي کيڏيو ڦند،

يا ڪنهن حسد حرم تي، ڏوهيءَ هيريون ڏند،

ته ڪوري تنهن جو ڪنڌ، شاهه وڌو شمشر سان.

6-

مجلس منجهه معين، هئس واهه وزير سـي،

عقل افلاطون جو، ڪامل تنهن سان ڪين،

دانائيءَ ۽ ديانت ۾، هو ناطق ڪته چين،

ساڻي ساڻس ڪو نه پيو، زبرڪ منجهه حسين،

دختر تنهن جي دادلي هئي حيرت منجهه حسين،

توشابه جي ناز هئي، شيرين کان شوقين،

پريون اڳيئون پروين، هيون مانند مهتاب جي.

7-

سا بُهري ۾ بانو، ٿي پَلي پروس پيار سان،

شمس ڀريو ٿي شرم کان، تنهن جادوءَ جو جانو،

قمر ڪن مهٽي هليو، ترت جهلي طعنو،

ڇڏي شمع جي شعاع کي، ٿي پلٽيو پروانو،

هئو شاهه وزير جو، گڏ خاني ۾ خانو،

قلعي ۾ قابو هو، تنهن آهوءَ جو آشيانو،

قلعي ۾ قابو هم، تنهن آهوءَ جو آشيانو،

اهڙو دُ ردانو، صدف هو سوگهو ڪيو.

8-

هڪ صورت پيو ساز، ٽيان ناز نوان ڪري،

حملو ڪري هٿيارن ريءَ، مانند بحري باز،

ڪـيري ڦيري ڪنڌ پر، آڻي جي اغماز،

جي ظاهر ڪري زبان سان، اربيلي آواز،

ڪِرن قدمن جي مٿان، پريون ڇڏي پرواز،

سواءِ نوڙت نياز، بات بڻجڻ ۾ نه اچي.

9-

پر ٿيو خُلم کڙو، ڪيئن ٿي سڪ سبيل،

مچي ٿو محبت جو، ڌمچر ڌم ڌڙو،

عاشق معشوق کي، ڏيندو ڏک ڏڙو،

اِهو ڪلف ڪڙو، قادر لاهي ڪونه ڪو.

10-

ڏس بهانا برهه جا، ٿو آتش اُٿاري،

مچ ٻاريو محبت جا، ٿو اُلا اُٿاري،

ڏس رايو رمز جو، ٿي ڪيڏا ڪه ڪاري،

مهميرن کي مرض جي، وڌو ڳاراڻي ڳاري،

حالت پسي هن حال جي، ٿو شاهه هنجهون هاري،

ڪير ڌڻيءَ ڌاري، درمل ڏيندو درد جو.

11-

حڪمت مند حڪيم، هو شاهه رکيو تنهن شهر ۾،

نالو نينگر تنهن جي جو، هئو عاشق عبدالرحيم،

ارسطو تنهن جي اڳيان هئو لقمان لعيم،

بوعلي سينا تنهن کان، ترت ورتي تعليم،

پسر سندس هئو ان کان، سالڪ منجهه سليم،

طب ۾ تنهن تعليم هئي، عالم منجهه عليم،

ريءَ نبض نهارڻ جي، هئي تشخيص تعليم،

شفا شفاعت ٿي ڪئي، تنهن کي تقسيم،

تنهن جي برص ڪيو ٿي بيم، دهليو مرض دوا پسي.

12-

شوق رکي تنهن شاهه، شرط روان شامل ڪيو،

ته وٺي آءٌ وڃي ڪري، درس اهو داناهه،

ڪري دوا هن درد جي، نظر ڪري ناگاهه،

مخفي ڪج مستور جي، انهيءَ کي آگاهه،

جلد تنهن جوان کي، روان ڪيو سر واهه،

هاتڪ سو حڪيم وٽ، رسو ڪاهون ڪاهه،

پوءِ انهيءَ ڪئي آگاهه، دانهن تنهن درگاهه تي.

13-

هئي هئي ڪري حڪيم، ٿو پسر پياري کي سڏي:

جلدي وڃ جوان تون، پڇ ڳڇ ڪنهن کان ڪيم،

ڪر دوا هن درد جي، طرح وڏي تقسيم،

مهت ڏيندءِ مصطفيٰ، ٻيو رازق رب رحيم،

هليو هٿ کڻي ڪري، ڏنهن قادر رب ڪريم،

فتح ڏيندءِ فضل سان، ٻيو عالمن عليم،

عيبدار اثيم، ڍڪج ڍول ڍلائيون.

14-

الله تو آهر ڪري، گوهر ويو گڏجي،

شرف وڏي شان سان، سُگهڙ ويو سڏجي،

در مٿي ديو جي، تنهن ٿاهر ڪئي ٿڏجي،

پر ايندو اڄ اَڏجي، داغ ڏياري دل کي.

15-

ڪيو اطلاع اُتي وڃي، قاصد ڪُل ڪلام،

آندم شاهه! حڪيم کي، ابر مڃي احڪام،

شادان خرم شاهه ٿيو، تنهين وقت تمام،

گهرايائين گهوٽ کي، اهو چيائين اعلام،

ته آءُ لنگهي اورتي، گوهر تخت گهرام،

طبع طبيعت کان اچي، ٿيءُ واقف وير وريام،

تنهين وقت تمام، هو دولهه دروازو لنگهيو.

16-

ساڻ اجازت آئيو، محل ۾ سو مرد،

جان نار نهاري تار جي، ته هئي گوهر ۾ سر گرد،

البت لاءِ اسهال جي، هئي هليلا زرد،

ساڻ سفوف ثناءَ جي، دفع ڪيو تنهن درد،

شيرين شربت جوڙيا، تنهن سائڻ لاءِ سرد،

ان محل ۾ سو مرد، کيڏي راند کٽي هليو.

17-

شهزاديءَ شفا، تنهن ساعت سائڻ لڌي،

معافي تنهن تان مَن جا، ٿيا جور جفا،

حڪمت مند حڪيم کي، مليا نيڪ نفعا،

بهاني ڀرپور ڪيو، صداقت صفا،

اهڙا وُڙ وفا، شل مالڪ ملڪن تي ڪري.

18-

ٿي راضي رحمت مند، پُرس هليو جان پوئتي،

ناگاهه آيس نظر ۾، هڪ حيرت جهڙو هنڌ،

هو محلو تنهن ماهه جو، مانند فلڪ بلند،

جاري مان جلدي لنگهيو، هو اربيلو اسفند،

گهمي گهوٽ انهيءَ سان، جان خان لنگهيو خوش خند،

جاري مان جهٽڪو ڏئي، ڪامڻ وڌس ڪمند،

ديدون ديدن سان لڳيون، ڏسو عينن جو انڌ،

بيوس بي اختيار ٿيو، دل ڏيئي دلبند،

ٿڙڪي ٿاپڙجي، نئي ڪوپي کوڙيو ڪنڌ،

ٿس منجهان ڇَت ڇَهند، جو ڇَت هڻي ڇيهون ڪيو.

19-

ڇَت لڳس ڇَت مون، دريءَ ڪيو ڌاڙو،

ليئو پائي لپٽيو، تنهن ساهه ڪيو ساڙو،

بيهي تان بدنام ٿئي، بيوس بي ماڙو،

جيئن تند سٽي تاڙو، تيئن پڃيو پرت پريم جي.

20-

سور سلي تان سور، جهلي تان جهلڪيو وڃي،

حڪمت مند حڪيم کي، ورهه ڪيو وهلور،

اها مام نه مامن کي، ڏسي محبت جو مذڪور،

کنيو سو مرد پاڻ سان، ويو ٻاريون برهه بهور،

لڇندو ويو لچڪندو، ماءُ پيءُ ڏي معذور،

پدر پسر کي ڏسي، مادر ٿي مسرور،

ڪيو مرتبو مغرور، تنهن عافيت امداد ڪيا.

21-

هو ڪيو چشم چريو، هو ٿا ڏين پيار پسر کي،

عشق اولانڀا لائيا، محبت مچ ٻريو،

ڌاران دلبر دوست جي، ساعت ڪين سريو،

لون لڪو ٿي لوڪ کان، توڙي ڏاڍي ورهه وريو،

هو ڌاڳي ديد ڌريو، اها دونالي دوپار ٿي.

22-

جڏهن عينان پيون اٽڪن، تڏهن رينان گذرن رنج جون،

عاشق عشق اُجاريا، لُنگ ٻڌي لٽڪن،

درسن ٻاجهون دوست جي، هرگز نه هٽڪن،

سمهڻ کائڻ سور جو، گهر گهارڻ گهٽڪن،

رانول ريجهي ڪينڪي، ڳالهين سان ڳٽڪن،

مري ٿا مٽ ڪن، مرادون محبوب سان.

23-

پوءِ سانڀيائين ٿي سوز، هئي ڪل ڪنهن کي ڪانه ڪا،

پدر مادر ٿي پڇس، توڙي روز بروز،

ڏسڻ سندي ڏک کان، ٿي لالڻ ڪيا لب دوز،

غمازي جي غوض، رنج رسايس روح کي.

24-

هڪ صبر جو سامان، ٻي باهه برهه ڀڙڪي،

چڻنگ چپن مان نڪتي، وڃي ڪامڻ سر ڪڙڪي،

جنبش آئي جان کي، ڪل ڪڙي سڀ سڙڪي،

سڙمون سوز فراق ۾، ڦڙڪيون ٿي ڦڙڪي،

ڦٿڪيون پئي ڦٽڪي، صورت صورت ٿي کسي.

25-

هئي هئي ڪيون هيئن، ٿي چور پڙهي سٽ سور جي،

هيس هوند حبيب وٽ، ميس ڪنديس ڪيئن،

جيئڻ جانب ريءَ جڏو، جهوري جهوريس جيئن،

نازن ماري نينهن، ٿي چوي چتائي چاهه کي.

26-

هئي هئي هردم هت، سڄڻ منهنجو سانڀرو،

جنهين جانب يار سان، مان ناز ڪيان ها نت،

ڪهي ڪانگو ڪو وڃي، آهي جانب منهنجو جت،

تنهن کي وڃي تِت، سُڌ سڻائي سور جي.

27-

مرضن ماري هاس، ماريس محبت مامري،

ريءَ خريدي رمز جي، تو دلبر ڌاري آس،

وڇوڙي ورهن جي ڳاراڻي ڳارياس،

دام نظاري ديد جي، قابو ڪارياس،

نازڪ نارياس، پر تنهنجي ناتي ناس ڪيو.

28-

ڦهه ڪري ڦهڪو، راڻي ڪري روڄ سان،

داين ٻاين ٿي رنو، چهه چهه ٿيو چهڪو،

ڪِني ڪاتي عشق جي، گهاءُ ڏئي گهڪو،

ڦڪيون ڇا فرحت ڪنديون، ڏس ڏئي ڏهڪو،

پچائن پَههُ ڪو، وري سڏائن وزير کي.

29-

ووءِ ووءِ ڪندو وزير، سو دانهين آيو ڊوڙندو،

حالت پسي هن حال جي، وڪوڙيو ٿي وير،

درمان لئي دختر جي، درماندو ٿيو دلگير،

حاذق ڪاڻ حڪيم جي، تنهن ماڻهو مڪو هو مير،

هُو ته حاضر ڪونه هو، ويو پاڻ ڪبير،

جنهن ساڙي سوزصغير، سو حڪمت مند هلي ويو.

30-

آيو جان اندار، حاذق حرمسراءِ ۾،

جان نار نهاري نار جي، ناريءَ ساڙي نار،

قبضون نا طاقت ٿيون، جان دم اُڌو هو ڌار،

دست داور کان هليو، زيرڪ جو غمزار،

انهيءَ وقت وزير کي، اکر چيائين چار:

يا سرديءَ مان سرسام هئا، ڪامڻ سان ٿي ڪار،

يا خفي ٿيو خفقان جي، وڪوڙي وينجهار،

يا جگري تپ جگر ۾، ڄاڻي هيئن ڄمار،

امر اهو اختيار، جو بيبي بچندي ڪينڪي.

31-

انهيءَ حال هلاڪ، ڪيو وجود وزير جو،

چاڪ انهيءَ ناچاق ڪيو، اُڏي ويس ادراڪ،

ڪِري پيو ڪوڪاٽ ڪري، چائن مٿان چاڪ،

اڃان گهڙي گذري ڪينڪي، هو غم اندر غمناڪ،

ته راڻي رحلت کي رسي، ويس جسم مان جيءُ پاڪ،

دانهون ڪيون درد جون، عرش رنو افلاڪ،

ساري حرمسراءِ ۾، ڌم اُٿي هيءَ ڌاڪَ،

خاڪي پڃرو خاڪ، جنهن جو مرغ هليو ويو ماڳ ۾.

32-

پوءِ ڪيائون قبر ڪفن، ۽ تياري غسل جي تڪڙي،

آيا ماهه مقام ۾، دوست ڪري دفن،

گل لاله گل گربيءَ جي، ڇڏيو چهرو چمن،

اچي ويراڳي وزير کي، لڳو ريءَ سبزي سوسن،

پر هو صنوبر سَمن، سرسر خضر خزان ڪيو.

33-

پر ڪانه هئي ڪا ڪن، قابل کي ڪيفيت اها،

هِئو غمناڪ اصل کون، تار وڌي هئس تن،

سَرهائي سورهه کي، مور نه مطلق من،

درد بنان ”ديدڙ“ چئي، ٻيون ڳالهيون وجهي ٻن،

جو ذوق چکايس من، ته عاشق ٿو آهون ڪري.

34-

پوءِ سڪندي ٿياست سال، هئي هئي ڪندي حڪيم کي،

سندايائين سبحان کي، آزيون ڪري احوال،

ته معلوم ٿي منهنجا ڌڻي! حقيقت هن حال،

ٻڌڻ وارو ٻيو ڪونه هو، آ توکي سُڌ سنڀال،

جدائيءَ جي جال، ماريو آ مسڪين کي.

35-

بلبل کي جي باس، آئي گل لاله گلشن جي،

ريءَ گلزار گذارجي، طاقت بي واس،

پُٽ پڇي ٿو پيءُ کي، طلب گهڻي هئي تاس،

پڻس چيو ٿي پڌرو، ڪامل ڪيون قياس،

ته: راڻي رحلت کي رسي، هئي ڌڻيءَ جو درخواس،

سڻندي خبر سڪي ويو، جو ويس هوش حواس،

درد فلڪ فراق جي، وڪوڙيو وسواس،

اڃا نه پوري آس، اڳڻين سڄڻ سڌائيو.

36-

رت ڪيون ريلا، عاشق عينن مان ڪڍي،

موليٰ تنهن محبوب سين، جلد ڪري ميلا،

ويجهو ڪار وصال کي، ڪڍي وٿيءَ جا ويلا،

عاشق ڪر اربيلا، آهن پيارا پيغمبر پاڪ جا.

37-

هئي ڪَيون هيهات، ٿو ڳالهيون ڳڻي ڳجهه جون،

پڇائي پيو پاڻ ۾، مرد اها مصلحات،

ته ڏينهن گذري ڏکن جو، روشن ٿيندي رات،

ته ڪڍندس مڙهه محبوب جو، پاڻ وڃي پرڀات،

ويهي ورونهان ڪندس، اٿم طلب تنهن جي تات،

هوندي جيتر جند حيات، تيتر رهندس طلب سان.

38-

پوءِ روشن ئي جارين، ٻي خلق سمهي خوش خواب ۾،

نينهن نهوڙي بند ڪيو، نار اها کان نين،

اٿيو قصد ڪمان مان، آب جهلن نه عين،

روئندو ويو راهه سان، سنڀاليو صقلين،

گوهر گورستان جي، بانڪو ويو جابين،

ته زيب چڱي سان زين، هو مقبرو مهتاب جو.

39-

ڏسڻ سان ٿي ڏريو، ڦاٽي دل فراق کان،

گوهر انهيءَ گور تي، وڃي ڪوپي ڪنڌ ڌريو،

ڳاڙي ڳوڙها ڳلن تان، پڻي ڳڻتيءَ منجهه ڳريو،

ته جانب اهڙيون جاڙون، مون سان ڪين ڪريو،

اڃان ناهي ٺپ ٺريو، داغ تنهنجيءَ ديد جو.

40-

درد مندي ڪري دانهن، پڌري پيس پرينءَ جي،

عاشق کي آزار ۾، سال ست پيا ماهه،

قرب ڪري ڪمذات تي، موٽي آ مون ڏانهن،

آءُ وري ڏيانءِ ٻانهن، دلير سان ديد کي.

41-

پوءِ روئي راز چئي، کُڻ پٽيائين پيرن سان،

صاف ڪيائين سيگهه ۾، پيهي پاڻ پئي،

لاشن تائين هئي لٽيل، قبر هيٺ وئي،

پوءِ ميت، پاڻ ٻئي، نازڪ آيا نڪري.

42-

پوءِ لٽيائين سو لوڙهه، جهڙيءَ طرح جڙيل هو،

گوهر گڏ ڪري هليو، خاڪ مٽيءَ جو کوڙ،

ڪڇ ۾ ڪنوار ڪري، هليو محبت ٻڌي موڙ،

مخفي مورت جاءِ تي، نيئي ترت رسايائين توڙ،

جانب جيءَ جِي جوڙ، خان سمهاري کٽ تي.

43-

پوءِ جهاتي پايون جوان، ٿو مرد ڏسي مورت ڏي،

ساڳي صورت سوڀيا، ڪا ٻي علت ڪانه،

نرم بدن نازڪ هو، ٻيا درج دهن دُ دان،

ڄڻ ته خواب خيال ۾، پَري هئي پروان،

عين پسيو عين کي، ويا اندر جا مرمان،

منهن چميون ٿي ماهه جان، روءِ روشن آ رخشان،

اهڙا ڪين گمان، ته راڻي رحلت کي رسي.

44-

نئين ڪا صورت، ڀانيائين منجهه حجاب،

خاص سمهاري کٽ تي، هئي نوشابه نوشاب،

مخفي ماڻهن کي هئي، سج ٿيو مهڻي هاب،

هو جي ويٺو هو اُتي، دَردان دل ڪباب،

ته ناگهه اچي نڪتس، باب انهيءَ کان باب،

تنهن سمهيو صورت کي ڏسي، اکين آندو آب،

پيءُ پڇي ٿو پُٽ کان، هيجان ساڻ حجاب،

ته هيءَ دختر ڪنهن جي دادلي، آندي ڪنهن ارباب،

پري زور پدم کون، مسيحائي مهتاب،

تاب تجلي جو پسي، ٿئي ڪرمش قمر ڪذاب،

يا ڪنهن ڪيف ڪلور جي، کير وڌايس خواب،

يا نشي آهي نادان ڪئي، يا برهه ڪئي بيتاب،

يا مرض ڪئي ماندي گهڻو، جوڙي ڏج جواب،

پٽ چيو ٿي پيءُ کي، منجهان شوق شتاب،

ته ابا! اڄ ڏئي ويا، هيءَ ناري سان نقاب،

دائودي طب اڪبري، ڪڍ ڪامڻ ڪاڻ ڪتاب،

ڏس تون قبض نواب! ته آهاريل اطوار اٿس.

45-

پوءِ نادر ٿي نزديڪ، نار نهاري نار ڏي،

اچي ويو عجب ۾، ويتر وير وڌيڪ،

ڪاوڙجي ڪامل چيو، تاب رکي تحقيق،

ته هئي نا سمجهڻ جهڙي نار، آ فتورت فريق،

اُهاريل اطوار اٿس، وار ته تنهين ويڪ،

پر اَٺ پهر پوري اٿن، اندر خاڪ خليق،

پوءِ ٿي راهه رفيق، آندائون علاج لاءِ.

46-

پر هاڻي ڪر همت، اول آڻ علاج ڪو،

اڳي ناري ته سمهي، ريءَ ڦڪي فرحت،

جانب! وڃ تون جاءِ تي، سگهو آءُ سُتت،

ثابت آڻي صندوق ۾، هڪ شيشو سان شربت،

ٻيا تان عرق عجيب آڻي، آڻ سگهو البت،

آڻيو استعمال ڏين، مريض کي فرحت،

آهي قادر جي قدرت، پر ٿيندي جند حيات هيءَ.

47-

ترت منجهان تعميل، تنهن عاشق آندو عرق کي،

مهٽيائون ٿي ماهه کي، ڪي قدر قليل،

جنبش آئي جان کي، پٽي عين اصيل،

عاشق ٿي الحمد ڪيا، جل جلال جليل،

پسي منهن محبوب جو، ڏور ويا ڏک ڏيل،

هئي زال ذليل، سا عافيت آجي ڪئي.

48-

ويا وهم وهي، شاديون شائق ٿي ڪيون،

ڇڏيو مرض مباحثو، رَتي ڪانه رهي،

صاحب ڏانهن صورت کي، هئي صحت صاف ڊهي،

پر حيرت آ حڪيم کي، جنهن سُتـي ڪئي نه سهي،

اها مام ته عامن کي هئي، جو سگهي لوڪ لهي،

ٻئي ڪنهن ڪل نه رهي، مالڪ ريءَ مخلوق کي.

49-

مام نه هئي ملڪن، عاشقي ۽ معشوقيءَ جي،

رندن بنا رمز کي، هلڪا نا حل ڪن،

اهي مرد ڍڪيون ڍلڪن، عاشق عيد عام کي.

50-

پوءِ خوب خوراڪ، ڪئي عاشق معشوق جي،

پنج پنج ڀيرا پهر ۾، ٿو ٻهرائي پوشاڪ،

خلاصي تنهن جان ڪئي، اربيلي اوطاق،

صدقه مان صدبار ٿيو، تنهن مهروءَ تان مشتاق،

لٿا فلڪ فراق، آهن عيدان ديدان دوست جون.

51-

بيهوشيءَ مان هوش، جان جان ڊَهِي مان کي،

عين کڻي عاشق ڏي، آيس جنبش جوش،

رني زارون زار ٿي، سا دوش ڏئي سان دوش،

مان ته محب ممات هيس، ميخوردن بينوش،

تڏهن کنيو خان خبر کي، خاتون ڪئي خاموش،

ٻُڌو ٻائيءَ ٻاجهه سان، گفتو ڏيئي گوش،

آءُ مون آغوش، تان شابس شائق کي ڪئي.

52-

قصو پاڻ ڪلان، جي چوان تان چوڻو ٿئي،

شهزاديءَ شائق کي، ڪئي شابس مون شان،

مون تي تو منهنجا پرين! الف ڪيا احسان،

حاصل تو حاجت ٿئي، نِيان نام منان،

اٿئي جس جوان، جو جان ڏني تو جان کي.

53-

ڏينهن ٻٽي- پنج- چار، گذريا گڏجڻ کي،

پُٽ سچي ڪئي پيءُ سان، گوشي ۾ گفتار،

ته هيءَ جا عافيت اڄ ڪئي، سانا سمجهي نار،

دختر ڌيءَ وزير جي، بانو هئي بيمار،

منهنجو مٿس مجاز هو، آخر اهڙيءَ ڪار،

لڪايم پرت پچار، پر ٿي عالم ۾ اظهار،

بعد مرڻ مورت جي، درد اُڌو هو ڌار،

گل گلستان مان کڻي، آندم پنهنجي پار،

هاڻي آئينده تو اختيار، بابا! سڻ پيان تون.

54-

پوءِ هئي ڪري حڪيم، دم ڪڍيو تنهن درد مان،

شائق توکي شاهه جو، بابا! ڪونهي پيم،

ٻڌنديئي ٻيڻو ڪيو، درد جثو دونيم،

وڏو ڪج وزير جو، خطرو خوف خصيم،

رکندو رب رحيم، پيش وڃي تنهن جي پوان.

55-

ويو وٽ وزير، حڪمت مند حڪيم سو،

سارو باب بيان ڪيو، تنهن سان عقلمند امير،

شهزادي شائق جي، هئي ترت ائين تقدير،

اصل هئاسون عشق ۾، اسين ٻئي اسير،

حياتيءَ جو حال ڪيو، تنهن سان ويهي وزير،

ڏسي سچن جو سير، هاڻي مارين يا معافي ڏين!

56-

اهي صادق عاشق سچ جا، مان ڪڏهن ماريان ڪين،

مرڻ پڄاڻان مون ڇڏي، حجت حق حزين،

اها امانت ان جي، جنهن مشقت ڪئي مسڪين،

ڀلي بي تسڪين کي، ترت رسي تسڪين،

نيئي ڏيو خبرون خان کي، شهزادي شرين،

شرع ساڻ شفيع جي، جو احمد آهه امين،

ترت هڪو ترسين نه، شادي ڪيو شهزور جي.

57-

معافي تنهن تان مير ڪيا، ڀو ڀُلڪر ڀاڄ،

لٿا هول حڪيم تان، اگهيا سڀ علاج،

اڳي عاشق جي ڪئي، حل سڀيئي حاج،

اهي مر ماڻن معراج، جن کي دان ڊهيا در گاهه مان.

58-

مانند بارش تيز هليو، ويو تڪڙو واد،

پيءُ مبارڪ پٽ کي ڏني، دل سان ٿيا دلشاد،

ويا غم گذار ٿي، جڏهن الله ڪئي امداد،

دان مليا ٿيا داد، درد دلين کان ڌار ٿيا.

59-

شوق منجهان شادي، ننهن پير پياري جي ڪئي،

دهل دماما ڪيترا، ٿي مُلڪين منادي،

اُٺا مينهن مهر جا، ٿي بيحد برساتي،

اڱڻ تي عاشق جي، ڪئي الله امدادي،

مرادان محفوظ ٿيون، ٿي عشرت آبادي،

شائق ۽ شهزادي، ٻنهي لاوان لڌيون.

60-

جنهن جو عشق امام، وڏا طالع تنهن جا،

ٻڌڻ ٻار تنهن کي، عاشق کي احرام،

”شاهه محمد“ شوق مان، رهيا نشان ۽ نام،

سدائين پڙهه سيد تي، صلواتون سلام،

ڪلمي چئي ڪلام، عاشق اجايت ۾ رسيو.

لا اِلٰھ اِلاالله محمد رسول الله

1-

ساراهجــــي ســـــو ڌڻــــــي، جــــو رب سڀني راء،(1)

قادر، قديم، قائم دائم، ڌڻي ڌُرياء⁽²⁾،

صفت تهِ صاحب جي، آئي ڪَرهو ڪاء،

جِيڻي جڳ اُپائيو، نبيءَ جي نُورا،

عــــــرش ڪرسي، لــــوح قلم، مَنڊيائين مورا،(3)

سج، چنڊ، ستارن سين، پائي ڪيائين مُورا،

ڏنائين رونق روشني، ڏسجن ٿا ڏوراء،

مڃئو امر الله جو، ڦِريو ڏينِ ڦرا.

2-

نڪو سک سائِرَ کي، نڪين وسامي واء،

مــــاڙهُــــو مــــِرُ سڀڪــــو، کڻـــي ساهه پَسُــــاهه(1)،

ڪِهه کي قرار ناهه ڪو، اَمر ڪِئو الله.

3-

ڏينهن منجهان رات ڪري، راتين منجهان ڏينهن،

مٿي موسم پاهنجي، اچئو وسن مينهن.

4-

ري پوکـي اوڀڙ اُڀرن، ڀُونيُون ڪن بهار⁽²⁾،

ولڙيون وڻن کي هليو ٻڌن هار⁽³⁾،

ڪين منجهائي ڪين ڪري، وڏي سگهه ستار،

اُتِ اُپايا بادشاهه، عالم گهڻا آپار⁽⁴⁾.

5-

ايڏا ڪم ڪريم ري، ٻئو ڪير ڪري!

مٿي شاخين سائيـين، ڳاڙها گُل ڌري.

6-

واکاڻ ته واحد جي، ڪِه پَرتُون ڪندو⁽⁶⁾!

ٿَڪِي رهندو منجهه ٿورڙي، عقل تو سندو.

7-

عجز آندو مَلڪـين ۽ نياز نبين،

”ماعر فناڪ حق معرفتڪ“، پئو ڪين ڪُڇن.

8-

رحمت تِه رحمان جيءَ آهيون اُميدوار،

جِھ مُڪو محمد مصطفيٰ سٻاجهي ستار.

9-

اول اُپائي ڪري، پيدا پوءِ ڪِياس،

مولي مُلڪ پاهجو، لکي ڏات ڏناس.

”اَنا مولڪ اَمت محبوبي“ اِيهين پاڻ چياسِ.

10-

اِلٰهي عفو ڪري، اَسان ڪر آسان،

ته هِينـين ۾ هوش ٿيـي، زَينُ منجهه زبان،

ته منجهان نعمت نبي جي، ڪريون ڪين بيان،

خالق خاص خلقئو محمد مهربان.

جِھ تان جهان صدقو ڪئو تو قربان،

”اَفديت مُلڪي عليڪ يا محمد“ ڦرئو اِي فرمان.

11-

شفيع سڀ جهان جو محمد موچارو،

عفــــو ڪــــــري عاصين کــــي ڇــــڏڻ نهَ وارو(1)

جنين محمد مڃئو، ڍَرئو تِن ڍارو،

پار پسندا پَيڙا، سي سڀ سَوارو،

تِه شفيع جي شفاعت جو آهـيئُون آسارو.

12-

هوءَ رحمة رب جي، مٿي محمد مصطفيٰ،

حرمت تِه حبيب جِي، سائين ڏههُ صفا.

13-

۽ مٿي آل رسول جي ۽ مِڙنين صحابَن،

هوءِ رحمة رب جِي نازل مٿي تَنِ.

14-

هوء رحمه تِن تي، جي چوکا چارئي يارَ،

اعليٰ هئا افضل گهڻو خاصا خبردار.

15-

پِهرو صدق شفيع تي اَبابڪر آندو،

غوطا نه آيس غار ۾، ٿئو نه درماندو.

16-

پَسي اَمر الله جو، تِهه سَچي صدق ڪئو،

”لاَنُحا ربُواُد خلوافي الغار“ حڪم اي ٿئو⁽²⁾،

17-

وِسُوڙو ويساه ڪري، ڪانه ڪِيائين ڪَٿ،

هوء تمام ته تي، رباني رحمت.

18-

پُڻ اَمير عمر ٻئو، جه عدل ڪِئو اَنَم،

ڪڍيائين پَهجي پُٽ ڪنا، هڻي دڙين سين دَمُ ⁽³⁾.

19-

عثمان پٽ عفان جو، جه جمع ڪئو قرآن،

سُوروُن سِيپارا ٿِئا، ”فاضل“ چئي فرقان.

20-

جيئن لکئو لوح محفوظ ۾، تيئن ڪِيائين تمام،

هوءِ رحمت رب جي، مٿي تِه مُدام.

21-

عَلي پٽ ابوطالب جو، سندو سائين شير،

قاتل ڪفارن جو، دائم هئو دلير.

22-

دروازو علم جو ۽ حاصل حِلمُ ڪيائين،

ماري منافقن کي، ڪُفر ڪوٽ ڀڳائين.

23-

مهدان محمد مصطفيٰ، سو اُڀو منجهه ادب،

هوءِ مدام تِه تي، رحمت سندي رب.

24-

سائين مُهجا سڏڙا، شفيع لڳ سڻـيج،

حرمت حسن مير حسين جي، مومنن کي مرهيج(1)،

مائٽن سيـن مُهجـي، قادر ڪرم ڪريج،

موت وقت محشر ڏينهن، مون ڏُهلو ڏک مَ ڏيج،

گناهه هن غريب کي، تون گانڌيراه کميج⁽²⁾.

25-

فڪر ڏئـين ”فاضل“ کي، موليٰ هن مسڪين،

هه جو اٻوجهه گهڻو، ڪِٿهين ڄاڻـي ڪين.

26-

اچي ڪو عشق جو تِهه کي پَههُ پئو⁽³⁾.

پردو ڏيئي پِري کي، تِه ڏک ڳالهايو.

27-

الله عالم ڌڻي، قادر ڪرم ڪري،

قلب منجهه قدرت جا، آڻيو دُرَ ڌري.

28-

ڪي عارف عاشق، ڪي پڻ عابد ٿئا،

وروُنهَ ڪن واحد سين، منجهائين پرت پئا.

29-

ڪي مُصلي متقي، ڪي مومن مسلمان،

راتو ڏينهان روح ۾، ساراهه ڪن سبحان،

پڙهيو پڙهن پرت سيـن قاري کي قرآن.

30-

محموداڻي مجني جان ويٺي دور ڪِئو،

”ونحن اقرب اِليھ من حبل الوريد“ اتي جان آئيو،

تان معنيٰ لڳيس دل سين، فڪر منجهه پئو.

31-

سُڻيندي سَرهو ٿئو، خبر اِي خوشحال،

ساهه رڳن ئون اوڏڙو، واحد جو وصال.

32-

اُٿي آئيو استاد ڏانه، اڀِي عرض چياسِ،

آية اِيءَ اول ڪنان، پڙهي سڻاياسِ:

33-

تابع کـــــي توجه ڪري، شغـــــل ڪـــــو سڻاءِ،(1)

ته اَٿي طلب توحيد جي، جان آءٌ ڪريان ڪاءِ،

34-

تڏه مرشد ڪئو مريد کي، اُتي هيءُ ارشاد:

”لامقصود في الدارين اِلاهُو“، ٿئو شغل سين شاد.

35-

ڪثرت ڪري قلب سين، روئين راتو ڏِينهَ،

پهتو آهي پورَ ۾، چڙهيو مٿي چيئن⁽²⁾،

اکين آرتو لايو گهڻو، ڪر واسي وسن مِينهَ،

جو وَسان وئو پاهجـي، تِه سين ڪيو ڪيئن!

”اَلعشق نارالله اِذا وقع في القلوبُ العارفين يَحرق

ماسويٰ لله“،  اصل آهي ايئن.

36-

مشغول مراقبي ۾، ويٺو جان هئو،

مشاهدو محبوب سين، تِه کي تِت ٿئو.

37-

هيڪڙو دم حبيب اُو، وِهـي وٽ جِهين،

رهي ته هوش هِنـين ۾ عقل کي تِهين.

38-

محبوب وٽان مجنون جڏه سو هلئو،

عقل ان عاشق جو ڪري ناز نئو،

تڏهن قيس قريب کي، اُٿي ايئن چيو:

39-

ته ڪڏهن پسندس توکي، جِه مون تون جي تات،

تان چٻي: مونکي پسندين ننڊ ۾، سُتي اڌ رات.

40-

ڪنان فراق ”فاضل“ چئي، سو ٿئو بيهوش،

وري ٿئو وجد ۾، ڪري جوش خروش.

41-

ماخوليا کي مجني، ڪئو خوش خيال،

ليليٰ ڪارڻ لڇندو ڀُوڻـي سو بيحال.

42-

نڪا سار سرير ۾، نڪا رات ۽ ڏينهن،

پَچي سو پِرين لئي، آٽي ٿيو ايئن.

43-

ليليٰ نالو رات جو، جا منجهه عربي وائيءَ،

۽ ليليٰ نالو نار جو، جا قمر قاضي ڌيءَ،

هُن کي راتيون روح ۾، هي تان ڀائين هيءَ.

44-

ڏِيهان روئي رات کي، راتيون پَرَ کي رات،

رويـــــو روئـي رات کــــي، ڇڏيائين ٻي تــــات،(1) 

ويندا سي ايمان سين، ڪلمون جنين وات.(2)

45-

تڏه ماڙهُو مڪي شهر جا، مڙئو ميڙا ڪن،

ٿئو ڪڄاڙو قيس کي! اچيو ائين چون.

46-

ڪو چئي: پيس جن جُثي ۾، ۽ عقل ڦرئوس،

پڙهيا پُڇي پنڊ تا، ڪو دارون دوا ڪرهوس.⁽³⁾

47-

ماڙهوئن چيو ماڻس کي: تان تون ڪين پاڻ پُڇينس،

جيڪا هوئس هِنيـين ۾، سا تون ڳالهه ڳِنهـينس.

48-

تڏهه ماءُ پڇئو کي مجني: ڪهڙي لڳي ڪيڻاءِ،

جا تو جي من ۾، سا مون ڳال سڻاءِ.

49-

مجني چيو ماءُ کي: ليليٰ لاءِ لُڇان،

پسڻ ڪارڻ پرينءَ جي، پانڌي پهي پڇان.⁽⁴⁾

50-

ڪو مسافر مصر جو، ويٺو تت هئو،

ماءُ وٽان کي مجني، ڪوٺي تِه چيو.

51-

چئي: آهه مصر شام ۾، ههڙي ليليٰ لال ڪنوار،

سُنھُ سمانگر سُندري، عاقل عقلدار،

هرڻ اکيون، هنج کڻي، ڪَٺ ڪووَل جي ڪار⁽⁵⁾،

نڪ نِيري ڦر جهڙو، ڀِروءَ ڀَنڀائي وار،

جاءِ ڦلن جهڙا، ڏنس ڏند ڏاتار،

پاٻوهِيندي پڌرا، ڪَر کڙيا کٽڻهار،

ڪُنگُوءَ وَرنِي ڪَرائيون، بازو بند بهار،

ميناڪاري مُنڊيون آڱرين آپار.

52-

پَڪـي وَرَن پَدمڻي، سانولِي سُرنگ،

سَــــرب ڪنان سُونهڻي، آپَــــر مڙوئــــي انگ.(1)

53-

ڪبوتر جئن ڪَسئي، سينـي سُنهاري⁽²⁾

چيل چُيٽائين سونهڻي، ڍَرئي ڪرڍاري.⁽³⁾.

54-

نٿ نموري، مِٺڙو حَمالَ هَرائي⁽⁴⁾،

ماڻِڪَ موتي تِن ۾، جوهر جڙائي،

ڳهڻا سڀئي ڳچيءَ ۾، پُويون ٿي پائـي،

ماڻهو پَسي منڌَ کي، سائين ساراهي.

55-

ڪَنـين سو نُهنَسَ سونَ جا، ڀونرا بهاري،

لُڏي لال ڦُلن سين، ڪر ڏاڙهونءَ ٽاري.

56-

ڪُونجيءَ جيئن ڪر کڻي، چوٽو جهونانگ⁽⁵⁾،

مَڙهي جا موتين سين، منه مڙوئي مانگ⁽⁶⁾،

ايئن ڏُورائين ٿي ڏسجي، ڪَر ڦلار ئي ڦانگَ.

57-

هيڪڙو نيهُ نماز سين، ٻي پڙهڻ جي پِرت،

روزا رکي رمضان جا، چڱا لائيو چِت،

ري سخاوت سَتيءَ کي، ناهه ڪا ٻي تِرتَ،

متيون ڏئي ماڙهوئن کي، سُنهاريءَ سُرت.

58-

ايءَ سڻيندي ڳالهڙي، سو اُٿئو تِهين وير،

موٽي هلئو ماءُ ڏانه، پائوَن ڀري ايءُ پير⁽⁷⁾.

59-

اچي چيائين ماءُ کي، ته رخصت ڏئينم رضا،

آءٌ سو مصر ڀيٽيان، جِت قمر جي قضا،

صلح جا شرع سين، ماڙهو ڪن مزا،

تِن کي طريقت سين، ساري ڏينِ سزا،

هِنيون حقيقت گڏئو، غازي ڪري غَزا،

مشاهدو معرفت سين، جانڪِبتان جزا.

60-

تان چـي: پِرين! وڃ مَ پرڏيهڙي، موٽي چيس ماءُ،

ويٺو آنءُ وطن ۾، جتي توکي سک سَواءُ.

61-

تان چـي: اصل آءٌ نه هتي جو، وطن هي نه مامَ،

سوئِــــي ساڻيهه مُهجو، ساڄــــن جــــت سندامَ.(1)

62-

تان چـي: محب مُهجا مجنا! وطن تو جو هيءُ،

پِرين! پراهون مَ ٿيءُ، جانڪيتان ٿو جِيءُ.(2)

63-

خوشيون ڪر کُٿاب ۾، کلئو کُٿابين ساڻَ،

اَٺئي پهر اُستادسين، رِيجهئو ڪر رهاڻَ.⁽³⁾

64-

حوض، حويليون، حجرا، اڇا آڏائيان،

ڪارڻ تو ترتيب سين، چڱا چٽائيان.

65

ملان مڙئو مجني کي، اچئو متيون ڏين،

احسن اخلاق تنهنجا ويٺا واکاڻين.⁽⁴⁾

66-

تان چي: ميان! منع مونکي، آئين ڪام ڪرهو،

جِه مهجي جيءَ ۾، اچي ڏوهه ٻرئو.

67-

وساري وطن کي وري نه وِهندوس،

”حُب الوطن من الا ايمان“ ڪُوڙو تان نه ڪندوس.⁽⁵⁾

68-

تڏهه جر هاري جال گهڻو، روئي ماءُ ورياس،

ماڙهو مڪي شهر جا، ڪاروُن ڪن ڪيڻاس.

69-

ڪه جو وارئو نه وري، ٿيو سٽاڻو شاهه،

کڻي حَمال هلئو، رڙهي مٿي سو راهه،

ڪاسو ڪَچ ڪپور جو، کنيائين کـيداه،

”ڪلُ نوم علي المحب حرام“ ڪيائين ڳالهاءُ،

ڏوري ڏونگر لڪيون، چڙهيو چوٽين تان،

جهوتـــــون ڏي جهريـــــن ۾، ورائـــــي وراڪـــــا،(1)

تکو وڃي تڪڙو، رائـي رڻ منجها،

وهي ويساهه نه کڻي، ڏکويو ڏجها⁽²⁾،

آنگهن مٿان اُتري، ٿئس انگ آڇا.⁽³⁾

70-

ڏوري ڏونگر لَڪيون، سپريان جي ساءِ،

آڻيو آب اکين ۾ ويچارو واجهاءِ،

لوچئو لوهَ پرين ري سور سٽاڻا کاءِ⁽⁴⁾،

مصر جي مارڳ جي، مونکي سائين ڏيين ساڃاءِ،

وينتيون واحد ڌڻي! ڪريان ٿو ڪِيڻاءِ،

الله! عاشقن کي، تون ميان محب ملاءِ.

71-

ريهُون ڪيو رُڃن ۾، رويو جر هاري،

ڏکيا ڏينهه پريز ري، گهنگهر ٿو گهاري،

ڇِنا پير ڇپرين، وڍجي ويچاري،

دانهون ڪئو درد سين، ٻَرٻَر ٻاڪري،

منجها من محبوب کي، وير نه وساري،

نڪا اُڃ نه بُک ڪا، مـيس ڇڏيائين ماري،

ويهو وڃي وير تهين، اَلله آساري⁽⁵⁾،

مان مڙان کي سڄڻـين، آءٌ گوندر گذاري.

72-

سُڪي چم هڏن اُتي، ڪارو ڪَڙهِي ٿئوس،

من ۾ محبوبن جو، ويتر وَهه پئوس،

جَر هاري جال گهڻو، ڏاڍو ڏک لڳوس،

ڏوريندي منجهه ڏونگرين، ماڙهُو ڪو مڙئوس،

مصر جي مارڳ جو، تِهين ڏَس ڏنوس،

پَسي وَڻ واڳئو، وَهي سُور وئوس.

73-

سَرهو ٿئو سرير ۾، وئس ڏک وَهِي،

مصر آئيو مجنون، ڪوڏان قيس ڪَهِي.

74-

ڪَهِي قيس آئيو، مصر محبتي،

وِهسئو واڙيءَ ڦل جيئن، ٿيس روءِ رَتِي،

سرهـــــو ٿيو ســـــريـــــر ۾، جـــــاتيـــــرو جَتِي،(1)

ڳالهاري ڳوٺـين کي هليو حالتي⁽²⁾،

75-

ڪِها قصر قاضين، اُڀو گهڙي گهاٽَ،

ميان! مونکي مِهت جي، ڪو ڏيکاري واٽَ،

اوڏو ٿي استاد کي، جان آءٌ ڪريان جاٽَ،

پرين جي پسڻ جي، آهيم اُڃ اُساٽ،

اوري اکڙين سِين، مان پرايانَ ماٽ⁽³⁾.

76-

تان چي: آهه آڳانجهي گهڻي، ڪامصرين مروت⁽⁴⁾،

کلي تن کيڪارئو، هلئو ڏينس هٿ.

77-

چي: هوءِ ملان مهتيون، هوءِ قَصر قاضين،

هُڳا جت هُل ٿئي، اوءِ پرڏيهي پڙهن.

78-

قاضي ڏينَ ڪپڙا، ٻيا کارائِن کـڻ،

ويٺا پڙهن پِـــــرت سين، نـــــت نِمايو نيڻ.(1)

79-

جلد سونـيري سهڻا مصحف موچار،

رڱاڻئل رحل ڪمانگري، غلاف گُلذار⁽²⁾.

80-

دَواتون درست ڪئو، وجهن قلمن قَطَ،

لايو ’لام‘ ’الف‘ سين، ٿا خوب لکن خَط،

فرض واجب سنتون، سکئا شريعت.

81-

طريقت جو تن ۾، اچي ورئو واءُ،

علم ڌاران اُنين منجهه ٻِئي ڪانه ڪاءَ⁽³⁾.

82-

حقيقت هِنيـين ۾، ڪيائون معرفت مَن،

آهينِ نيه نماز سين، روزا سڀ رکن،

بيزار ڪنا بدعت جي، مَٺي مور نه ڪن،

مورنئون مِٺا گهڻو، سونهن سڏ سڀن⁽⁴⁾

حافظ هزارين گهڻا ٿا قاضيءَ ڀر ڪنبن،

هڏ گهڻئي هارئا، محبت پائي من،

پڙهي پوڙها سي ٿي، چڱيءَ راه رن⁽⁵⁾.

83-

پوڙها پڙهي سي ٿئا، رسئا راه رحمت ⁽⁶⁾،

ٿيءُ محرم مجنا! تون پڻ تِنين جيءَ سَت⁽⁷⁾.

84-

هوء حويليون، هوء حجرا، هوءِ منارا مَسيت،

ڪُرنش ڪج قاضيءَ کي، سڃاڻي سو ڏيت⁽⁸⁾.

85-

تڏه مرڪي پـيئو مهت ۾، سرهو شاهه ٿئو⁽⁹⁾،

گهر پڇي قاضيءَ جا، حجري هلي آئيو.

86-

منجهان حب هلي ڪري، ڏنائين سلام،

قاضيءَ چيو قيس کي: وعليڪم السلام.

87-

هٿ ٻنڌي حضور ۾، اُڀو ادب ڪري،

قاضي گهڻي قرب سين، ته کي ڳالاري،

غربت ساڻ غريب کي کلئو کيڪاري،

آءُ تون اوڏو اُسري، پرڏيهي پير ڀري.

88-

آهين شرط سنت جا، سُڄن چوکا چار،

قاضيءَ چيو قيس کي: اسان سـي آڇارَ.

89-

ڪير آهيـين ڪٿي رهين، ڪڄاڙو نالوء،

آءٌ ٿو پڇان ڳوٺيا! ڪـيسينءَ قصد ڪيوءِ؟

90-

تان چي: گهاريان مڪي شهر ۾، هـيسينءَ قصد هوم،

آءٌ انصاري آهيان، قيس نام سندوم.

91-

تڏهه ميوا ڪڍئا مجني، عربان جي آندائين،

سُنة قاضيءَ سامُهان، چڱي چِت رکيائين.

92-

قاضيءَ ڪري ڪَترا، وڍي وراهِيا،

ماڙهو مُلان مِهت ۾، کائي سي خوش ٿيا.(1)

93-

ڪي پرزا پاند ۾ رکيائين سـي ليليٰ لاءِ،

کٿابئا! کڻي وڃو، جان سـي خوشيان کاءِ.

94-

تڏه کِيندي خماري، چرئو ٿئس چِت،

ٻائي ٻاتاڙي ٿئي، نيڻ ٽمائي نت.⁽²⁾

95-

چي: هن مٺائيءَ ميوو، ڪڏهين نه کاڌوم،

ساهو ٿئو سرير ۾، جان چکڻ سو چکئوم،

سڪان ته ساجن کي، آڻي جھ ڏنوم،

سٻاجهو ٻاجهه ڪري، تِه سين ميڙيندوم.

96-

تڏهن قاضي چيو قيس کي، چي: مَنان لاهه مرم،

مصر آئين مجنا! تون ڪهڙو وٺي ڪم؟

تان چي: ڦرهِي لک فقير جي، قاضي ڪر ڪرم،

”اطلب العلم ولو ڪان نالصين“ آهيم اِيءُ عزم،

سبق ڏنائين شاهه کي، تِت ”نون وَالقلم“،

وڃي پڙهه پرت سين، درست جهلي تون دم،

محرم آهين مجنا! ڀانئج ڪو مَ ڀرم.

97-

تڏه سڻي سبق سَرهو ٿئو، ناهه ڪو نياز،

محبت منجهان مجني، ڪئو ٿي الحانِي آواز،

سڻي سُرود شاهه جو، پکي ڪن نه پرواز،

ڪَنين پئو ڪامڻي جـي، ته عاشق جو آواز،(1)

ويچاري واڍوڙئـي، جه کي مَن مجاز.

98-

ڪو کٿابي آئيو آهي سو عربي،

پڙهيو پڙهي پرت سين، ڪري نِڀائي نيبي،⁽²⁾

ته سين ڪري ٻي ڪانه، پرينءَ پَئون ڪِبي.

99-

محبت ڪري مجني، ليليٰ لوهُ لڳو،⁽³⁾

ٻنهين کي ٻَهون ٿئو ويچارن وِروه.

100-

ڳِجهه ڳَرهين پاڻ ۾، انت نه آڇارين،

هي هيڪڙا ٻئن کي سڏائين سارين⁽⁴⁾،

کڻئو هٿ خــــدا ڏانه، دائم دعـــــا ڪريــــن.(5)

101-

الله! اولا لاهيـن، تون ميان محبتين،

جي جِنين جا سيڪڙو، سي ميڙيـين کي تِن.(6)

102-

الله اولا لاهييــــن، جــــان ســــچاڻئــــون ســــچ،(1)

اورئي سين ڪي اجهامي، جو من ۾ ٻرئو مچ.⁽²⁾

103-

ليليٰ لڇي لُونء ۾، پريان لاءِ پيئي،

محبتي وٽ مجني، ويٺي جان هئي.

104-

گوشي پرين گڏئا، ٻئو ڪونه هئو،

محبتي کي مجني، تڏهن ته چو،

چي: مون سهڻـي ۾ سپرين! توسين سير ڪيو.

105-

تونهين رهين روح ۾، نت توڏانه ئي نيڻ،

سڀئي وئم وسري، جيڪين سڳا ۽ سيڻ.

106-

نيڻين ننڊ وِهُ ٿي، نڪا اُڃ نه بک،

ٻئا سڀئي گهوريان، ساجن تو ري سک.

107-

ڪَرَ موڙي قيس، ڏنو هي جواب:

من تو جي مامري، آءٌ ڪُسي ٿئو ڪباب،

پرين پرچي پاڻ ۾، لاٿائون هور حجاب،

مَندي ناهينِ من ۾، سڃاتائون ثواب.

108-

اکيون اکين سامهيون، ڏينه سڄوئي رات،

ويٺا ووڙين پاڻ ۾، ڇڏي ٻي تات.

109-

ڪري وڇاڻ وِهسئا، منجهه موچاري ماڳ،

اچي ويهه تون سپرين، ساجن سين سهاڳ،

ڪامل ڏهاڻي قيس کي، چڱا ڪاري چاڳ،

ڦوٽا، ڦُل، سوپاريون، سندي لونگن ٽاڳ،⁽³⁾

رَنڌي کين خوشيءَ سين، سهسين ڀَتين ساڳ.

110-

نوري نرمل ڪپڙا، اڇا اوڇائـي،

آگر، چندن، چُئو، ڪيوڙو، لالن لائي.

111-

گهورئو پاڻ پرينءَ تان ڪري قرباني،

ذات زبوني آهيان نالي نماڻي.

112-

ائين چيو عاشق کي، وِهسي وير وتار:

پيرن هيٺ پرينءَ جي، آءٌ وڇايان وار.

113-

ڪاڙهـي گهڻيءَ ڪارسين، کنڊُون پايو منجهه کير،

پياري پرينءَ کي، اچئو ساڻ اُڪير.

114-

ڪري خذمت خوشيءَ سين، پيئي پريان يار،

ايئن اوريائون پاڻ ۾، چوکا مهينا چار.

115-

تڏهه پاٻوهيندي پاڻ ۾، ليليٰ لاڏ ڪئو،

محبتي کي مجني، تنهن کلي هٿ هنيو.

116-

ڪِنين ڏٺو ڏُجهڻين، اُڀا اچي اوچتا اُت،(1)

اچي چيائون قاضيءَ کي، ڪري چاوت چِت.

117-

چي: دُرد ديوانو ڌاريون، پرڏيهي پڙهـي،

سو تو جِي ڌيءَ سين، کلئو هٿ هڻي.

118-

تڏه قاضيءَ گهڻو ڪَرپئو، اِن ڏکويو ڏنجهه،

جي ٻئا ويٺا ٻهر پڙهن، مجنون گهاري منجهه.

119-

مَٺي مُوراهين من ۾، ان کي ڪا هئي،

منجهه افواهه عام جي، پڌري ٿي پيئي.

120-

ههڙي مهنجي حرم منجهه، ڪڏهين ڪنه نه ڪئي،

’نامعقول نااهل‘، پَسي اٿئو ايئن چئي،

ماري وڌائين مجنون، ڪامُن ساڻ ڪَهي.

121-

اُٿي ديوانا! دُور ٿي، هاڻي هت مَ ويهه،

ادب نه ڪيئي استاد جو، تو ۾ مڪر مـيهه.

122-

تان چي: قاضي! ڪامون ڪيئن هڻين؟ ميان! پسي مريض،

هن منهنجي حال جي توکي ناهه تميز.

123-

هن منهنجي حال جي، تون پڇي ڪر پرک،

اصل عاشقن پٺئان، چغل چاري لک،

مَٺِي ناهه من ۾، اُو جُوٺا مارين جک.

124-

هِنيون هڪلي هنڌ ڪر، قاضيءَ ڪوهه ٿئو؟

هيڏو ڏمر ڏيلَ ۾، ڪڄاڙي کي ڪئو؟

صحيح لوڙيو لکيو، لکئان ڇٽي نه ڪو،

”لاتحرڪ ذرة اِلا بِاذن الله“ لکئو تان ڏٺو.

125-

تڏه قاضي ليليٰ ڪوٺَئي، اُڀو چئس ايئن:

ديواني! سين ڌارئين، تو هٿ هنيو ڪيئن؟

سُڀان ٿينديـن شرمندي، سندي محشرت ڏينهن.

126-

قاضي ليليٰ ڪوٺـي، اُڀو ڪري بيان:

جت حاضر ڪبو حضور ۾ سڀ جهان،

اَگهٽ ٿيندين عملين، جتي منڊبو ميزان،

ووڙيو جنين نه وَرَن سين، سي پُونديون پشيمان.

127-

تان چي: سڻ ٻاٻا! سچي ڪريان، جان تون پڇين مون،

من رَتو سين مجني، جڏه ”ڪُن فَيڪون.“

128-

لکئو انگ ازل ۾، پارڻ سو پئوم،

جو آهه خواهش خدا جي، تان نه مـيٽيندوم.

129-

تڏه لڇيو چئي ليليٰ کي: کاڻِي ڏسجين کريل،

ڪهڙو آه ڪم تو جو، اِن چُرٽـي سين چريل؟

130-

تان چي: ابا! ڪو انصاف ڪر، ٻاٻا ٻول مَ ايئن،

محبتي کي مجني، تون چريو چئين ڪيئن؟

جو عاقل اکرين پُورو، مِٺو جهڙو مينهن،

ڀرئــــا آهين بيکَ لئي، نيڻن ســـــدا نينهن،(1)

پيئم جي پرينءَ ري، سي ڏُجارا ڏينهن،

قلب منهنجو قيس ري، چڙهيو مٿي چِيئن.

131-

محبتي سين مجني، وڏي جاڙ ڪَيئي،

هن اسان جي حال جي، خبر تان نه پِيئي.

132-

ري گناهه غريب ڏانه، ڪئو جن گمان،

ويڇون ٿئو وير تَهين، سندو تنه ايمان.⁽²⁾

133-

تڏه موٽي ماڻس کي چيو، قاضيءَ ڪَپَ ڪري،

چي: ليليٰ لکڻ ڇڏئا، واريان تان نه وري.

134-

تون ڌتاري ڌيءَ کي، پير ڀري پَليـينس،

منهنجو چيو نه ڪري، هلي تون هَڪلـينس،

منهنجا ڀيڻج ڀائٽيا، سي تون آڇاريـينس،

جئن چرئـي مٿان چِت کڻي، ور تِهين واريينس.

135-

پَر پنهنجيءَ ۾ تڏه، متيون ڏئيس ايئن ماءُ،

چئي: ليليٰ! مَ ڇڏ لڄ تون، ڪر لياقت ڪا،

ڪهڙي منهن قاضيءَ سين، اُڀي ڪرين ڳالهاءَ؟(3)

ريساجي روح ۾، مون تي تپئو ڪري تاءَ،⁽⁴⁾

دزد ديوانو ڌاريو، چريو لاهه چِتاءَ،

ماڙهو ڏينداءِ ميهڻا، سڳا سيڻ سِيا،

پر ڪرينِ ٿا قاضيءَ جو، سڀئي روح ريا.

136-

تان چي: ”محب منهنجو مجنون، بُڇيان سو بيزار،

ري گناهه غريب سين، ڪئو کٿابين کار،

چارين جو چيو ڪري، قاضي ٿئو قهار،

ڪُٽيائين ڪامُن سين، آکڙين جو آڌار،

تِنهان پوءِ پرائيو، جيءَ منهنجي جار،

اندر آٽن آڱرا، ڪَڻمِ ناهه قرار.“

137-

تان چي: ڪِهان قيس آيو، کاڻو مُئو کريل،

ڇورو ڇنـين ڪپڙين، ليڪو ڏسندهين ڏَل،

ٽـيرُ ٽڪريءَ هيرئون، نڪو ليڪو نه لَل،

چرٻي مٿان چِت کڻي، هاري! هٺ هڪل.

138-

مسافر سين مِٽي، ڇوري ڇِني ڇڏ،

مڇڻ لوڪ لَک ٿئي، ڪرمَ وڏي سڏ،

سڳا سوٽ سندا جي، مَن تِن سين گڏ.

139-

تان چي: مادر! مون پِرين ڏي، ولهي وائي مَ وار،

عاقل گهڻي ادب سين، پئي م مَٺيءَ پار،

ويٺو پڙهي پرت سين، محبتي موچار،

طعنا ڏيئي تنه جا، وڌئي مون جيءَ جنجار،

محبتيءَ سين مجني، اتم لڳمِ آر،

سڳا سوٽ سڀئي، مونکي مَ آڇار،

جنه جو لڳم ميهڻو، آءٌ پيئي تنه جي پار،

ڪم نه اچن قيس ري، هندورا ۽ هار

سڀئي ويم وسري، ساجن ري سينگار.

140-

ڪنين منهنجي قيس ري، وجهه مَ ٻئو ويڻ،

رنڌيان طعام طلب جو، خوب پچايان کـيڻ،

کِيندو جو خوشيءَ سين، سو منهنجو سيڻ.

141-

تڏهن ساڍا نوءَ سير سُندريءَ تُراري توري،(1)

وڍي رکيائين وِهه جا، ڪاتيءَ سين ڪوري،

دارو پايو ديڳ ۾، سو اوري ۽ گهوري.

142-

ڪاڙهي گهڻيءَ ڪار سين، رنڌي راس ڪيائين،

’ڪوٺي آءُ قرابتي تون‘ ماڻس کي چيائين.

143-

تڏه کلي کٿابي آئيا، وِهسن لاءِ ويهان،

پَسي وَنَڪ وهه جي، هٽڪئن هِنيان،

سڱ سڀڪنهن ساهه سين، مري ڪير ميان!

144-

ڪِنين مَنيون کُڏيون، ڪي ڀڄي ٿئا بيزار،(1)

ڪندو ڪونه قيس ري، سندو وهه واپار.

145-

تڏه آيو مرڪي مجنون، جا سيڻـين سڏ ڪئوس،

تڏه سرهو ٿئو سرير ۾، وَهي سور وئوس.

146-

هٿ وڌائين وهه ۾، گوڏا کوڙي گهوٽ،

کائي وئو خوشيءَ سين، چنچل ڏيئي چوٽ.

147-

مٺو ماکيان ئي گهڻو، کائيو کِلئو چوءِ،

سو پڻ ڏئينم سپرين، جيڪِين ٻئو هوء.

148-

ٿورو هئو ٿانءَ ۾، هَڏ مَ ڀڳيم هِڪ،

خاطر ههڙي کيڻ جي، آءٌ سدا مران سڪ.

149-

تڏه ڪامل چيو قيس کي: ساجن تو سندوم،

توهي سندو ميهڻو، ور ڀلي ڪري لڌوم،

ڇني سياڪا سڳايُون، توسين روح رتوم،

انگ اڳهين لکئو، سو پارڻ پوءِ پئوم،

پورو ڪئو پاتساهه، قادر ڪم سندوم،

هنيـين حُب جنه جي، محب سو مڙئوم.

150-

تڏه پرين پرچئو پاڻ ۾، ويٺا دور پڙهن،

پسئو صلح سڄڻـين، سي کَرَ ٿا کامن،

قيس جا قاضيءَ سين، وڃيو ڪُرنِش ڪن،

چئي: حضرت! هيئن نه گهرجي، هٽڪئو هٿ هڻن.

151-

تڏه قاضيءَ سو ويڻ سڻي، وهم پئو وري،

اڄ مون سين ڳالهڙي، ڪئي کٿابين کري.

152-

تڏه قاضي قرب ڪوٺائيو، اُڀو چئي ايئن،(1)

محموداڻي مجني سين، هاڻي ڪريان ڪيئن؟

153-

تڏه قرب چيو قاضيءَ کي، چي: ويٺو ڪيم وماس،

مصر ڇڏي مجنون هل، جان وڃو واس.

154-

خبر اِن کرئل کي، هڏ نه ڪرهو ڪامَ،

ٿيندو بيزار بک جي، ترت ريءَ طعامَ،

ويندو رهندو ورچي، منجهان مصر شام،

ويندا سي ايمان سين ڪلمون جن ڪلامَ.⁽²⁾

155-

تڏهن سنڀوڙا ”سيد“ چوئي، ٿا پَر ۾ پلاڻين،

مصر ڇڏي مجنون، ٿا اهڙا گهاٽ گهڙين،

سٽون سڀ سنڀايو، ڪئو درست ڌرين،

ثمر ڀتا سَر ڪئو، پاڻي پاڪ ڀرين،

اُٺن مٿي آڻئو، سي پخالون پائين،

ڳويون، مينهون، ٻڪريون، سَرڪِيون سنڀائين.

156-

ليليٰ کي لاڏاڻي جي، جڏه سڌ پيئي،

وِرچي واريءَ مُٺ جيئن، ويچاري ويئي.

157-

جر هاري جال گهڻو، پسئو کٿابين کـيرَ،

سرها سڀئي سنرا، ڇورُون ڪن ڇُڳـير،

کڻئو منڌيون مَٽ، اُڀا ڏينِ اُلير،

ڪارُون ڪري ڪريم در، ويچاري تنه وير،

تنين ڦوڙائو مَ ڏي، جنين هيڪاندي هير،

اٿي هلي هوت ڏي، پَر ۾ ڀري پير.

158-

ڳجهه ڳِرهيائين پرينءَ سين، اچي ساڻ اُڪير،

نيڻئون نار ڪري، نِڪون لائيو نِير،

ته اسان پَرَڀُون پُوريو، اي محب مهنجا مير،

هلڻ جي هِنبين ۾، تون ڪا ڪر تدبير.

159-

اي سڻيندي ڳالهڙي، چَرئــــي ور وڻـــــو چِــــتُ،(1) 

جر هاري جال گهڻو، نين ٽمائي نِت.⁽²⁾

160-

پرين هلئا پرڏيهڙي، هاڻي ڪريان ڪيئن،

سانگ مَ ڇڄي سڄڻين، اُڀو چئي ايئن.

161-

سُپـيريان جي سور جو، نڪو ويڄ نه ويرُ،

مَن اندر مچ ٻري، نيڻين ٽمي نير،

جي ڦوڙايو سڄڻين، ته هنيئڙو ٿيو فقير.

162-

تڏهِ جمعي بعد ئي جُنبئا، اُٿي پار عراق،

طنبو طنابون تڪئا، پوش کنيائون پاڪ.

163-

هونگاري هلئا، سي ڪرها قطاري،

ڪاهيائون قدوس ڏانه، واڳَ ڇڏيائون واري،

ويچاري وير تِهين، رويو جر هاري،

”فاضل“ چئي، فراق ۾، گهايلَ ٿي گهاري،

اتر بيهو ان پار ڏي نظر نهاري،⁽³⁾

آسرِ ڀَري آهيان، آءٌ الله آساري،

مانَ مِڙان کي سڄڻين، آءٌ گوندر گذري.

164-

تــــڏه چريي کڻــــي چمڙو، ڀيڙي ٻــــڌو ٻيٽُ،(4)

پيرين ڪري پنڌڙو، محبت جي مـيٺُ.

165-

کڻي حمال هلئو، ڪڇ ۾ ڪري ڪاسو،

ڦوڙائـي فراق جو اندر جيءَ جاسو،

ڪنه نه ڏنو قيس کي، دوستن دلاسو،

رويو چوءِ رڃِ ۾، هُو کٿابي خاصو،

قادر ڏئين مَ ڪِن کي، پرينءَ ري پاسو.

166-

موليٰ مون مَ منجهائيين، ڪنا واٽ تِهين،(1)

سانگ مهنجا سپرين، وئا جُوءِ جِهين.

167-

تڏه پسي سڳر ساٿ جو، سرهو ٿئو شاهه،

ليليٰ ڏٺو لال کي، ايندو اندرين راهه.

168-

اونُــــــون ڏئي عقــــــاب جيئن، اچــــــي اُماڻــــــو،(2)

قاضي پسي قيس کي، روح ۾ ريساڻو،

منڊيائين مجني سين، رڻ ۾ راماڻو،

چئي: موٽي مصر وڃ تون، پاهون ڏئي پاڻو.

169-

پاڻي ناه، پنڌ گهڻو، اڳيان رڻ رائو ۽ رڃ،

مري رهندين مجنا! تون اُساٽجي اُڃ.⁽³⁾

170-

تان چي: مران ته مانُ لهان، جي موٽان ته ميهڻو،

جتي ويندا سپرين، صحي سو ڏيهه مون ڏسڻو.⁽⁴⁾

171-

جِت صحي سڄڻ ويهندا، ڏسان سو ڏيھُ،

مان نه موٽان مورهين، ڏسندو صحي سيھُ.⁽⁵⁾

172-

تان چي: موٽي وڃ تون مجنا! وَهم واري جهل،

هٺ هڪلي هنڌ ڪري، پاڻ پروڙي پل،

ڏک مَ وجهه ڏيل کي، جان پئين پار خلل.(6)

173-

تان چي: ڏک نه ساريان ڏيل جا، جي هئا سيني ساڻ،⁽⁷⁾

اکيون اکين سامهيون، راتو ڏينهن اِيءَ رهاڻ،

ميان! محبوبن سين، مونکي قاضي وجهه مَ ڪاڻ،

مر مران مارڳ ۾، آءٌ هڏ نه موٽان هاڻ.

174-

تـــڏه قاضي چيو ليلـــيٰ کـــي، ڏمرجـــي ڏَند،

چئي: ايندو پس اُڇل سين، روڏو مٿي رَند،

اچئو اُن سين آکڙي، جـــي بالا قـــد بلند،(1)

ڪُهي وجهندا قيس کي، ڪاتيون هڻي ڪُند،

سڻج هِنيين ڪنن سين، مت مهنجي مُنڌ!

نا ته ڇڏ موٽائي مجنون، ڪنه فڪر ساڻ فند.

175-

جيلاهه آيس مت، وڃئو ٿي واريس،

ته هوت مهنجو هيڪلو، مڇڻ ڪو ماريس.

176-

چئي: محب مهنجا مجنا! مصر ونءُ موٽي،

هوت توجـي هٿ ۾، مون چَڳن سين چوٽي،

ڦوڙائي فراق جي، لالن آءٌ ٿي لوٺي،

رجهـي تان نه رهو، پئو ٻئن سين ٻوٽي؟(4)

آءٌ توجِي آهيان، کري جي کوٽي.

177-

ٿي موٽائيين مجنا، جيلاهه لڳيم ڪان،

تکا ٿو تير هڻي، قاضي ساڻ ڪمان.

178-

تان چي: موٽان ته لڳي مهڻو، جي پاهُون پير ڏيان،

اُڀو آهيان اِنهين، جانسينءَ ٿو جيان.

179-

تان چي: اُڀين مجنا! اتهين، محب ڪارڻ مون،

اسين ’قُدوسان‘ ڪاهي ڪري سگها اينداسون.

180-

تان چي: جان ايندا، تان اُسهو، الٰهي تُهار،

ڦري هن فقير جي، سگهي لهجا سار.

181-

سگها موٽو سپرين، وڃو تان ورجاه،

وٺئو وڃو پاڻ سين، هنيون، حُب ۽ ساهه،

حال مهنجو ههڙو، آئين پسو ٿا پِرياه!

182-

پيرين پئي پرين کي، جڏه نِڱي نار،

ويچاريءَ جـــو وِپَـــري، پئو جـــيءُ جنجـــار.(1)

183-

اُتر بيهو اُن پار ڏونه، سا نظر نهاري،⁽²⁾

جو ڦوڙائو سڄڻين، تِنه رويو جَر هاري.

184-

اُرندي اَنـــرُو ٿئو، جيئن سو ڪوئي واءُ،⁽³⁾

ڦوڙائيندي سڄڻين، تَن پُڻ تهڙو ساءُ.

185-

رويو پَرني رب کي، ڪِئو ڪنڌ ڦـيرُون،

هُيون جي هوتن سين، هئي ڀڳيون هـيرُون.(4)

186-

تڏه پسئو پُٺيرا سپرين، قيس ڪَرَ موڙي،

پاتائين اُن پار منجهه، اکيون اُکوڙي،

نيڻين سندا نار وئا، ڇڏيائين ڇوڙي،

اُڀو روءِ رنجاڻيو، وڍئو وڇوڙي.⁽⁵⁾

187-

عاشق اُڀـي اتهين، پيئي پهرين رات،

اُڀو ڪَنـبي ڪانڊارجي، وائي نه ڪري وات،

هاڃي هنيون هڻي ڪري، سيڻن نئو ساٿ،

سي قادر ايندا ڪڏهين؟ تَن ۾ جنه جي تات.

188-

ٻِيجيءَ ماهه ٻَهون پَرين، سُورين ڏنس سَلَ،

لڙئو پون لطيف جا، ڳوڙها مٿي ڳَلَ،

هِنيين حُب حبيب جي، اندر ٿئي اُڇَل.

189-

اکيون اوهيرا ڪري، ٽيجيءَ ماهه ٽِمن،

اچي اوهيرا ڪئو، هاگامون هَنجُن،

ڦاٽئو ڦٽ فراق جا، لائيو جهُڙ جهِڄن،

راه جـــنِـــي جـــي راتـــيـــون، الله! اوءِ اچـــن،(6)

سانگهـيڙا سُور ڪئو، چوٿينءَ ماهه چُرن،

هنيين ۾ هوتــــن جـــــا، ورهــــه وَڍَ وجهــــن،(1)

مَن انــــدر مــــچ ٻري، لائــــو دُونهــــن دکــــن،⁽²⁾

سي پرين وئا پرڏيهڙي، جي تَن ۾ طَبو ڪن.

190-

پنجينءَ ماهه پلٽئا، نِڪُون لائي نيڻ،

وئا ويچاري وسري، کِل، خوشيون ۽ کـڻِ،

چارئي پهر چِت ۾، اُڀو ساري سيڻَ.

191-

اچي سور سرير ۾، ڇهينءَ ڇلڪئا،

دوست دائم دل ۾، ڏيئي ڏک ويا،

ورهنئون وڏا ڀائيان، پَلَڪ جي پئا،

مجهان ئي مَن محبوب مون، وير نه وسرئا،

ڏينه مهنجا ڏک کي، جهجها جار ٿئا.

192-

ستينءَ ماهه سڪي وئو، منجهان رت رڳن،

وئا اُساٽي انگڙا، لُڙڪ تان نه لڙن،

اَٺينءَ عاشق سديون اکيون اُڃ مرن،

نوئين نرمل نه پِئـي، پاڻي ري پرين،

ڦاٽئو لڱ فقير جا، ڏهينءَ ماهه ڏرن،

ڪارهين ڪِئا قيس تي مانڊاڻا مينهن،

ٻارهينءَ ماهه ٻَهون پَرين، اچئو وِڏُرَ وسن،

تيرهينءَ ماهه تين سين، گوڙيون ڪئو گجن،

چوڏهينءَ ماهه چمڪئو، وڄڙيون ور وجهن،

پَنرهين ماهه پلٽئو، پاڻي منجهه پٽن

لڳي واءُ واڪا ڪئو، سورهينءَ ماهه سانگن،(3)

سترهينءَ ماهه سَره، سوئر، شينهن، ريهون ڪئورڙن(1)،

جُهڙن جهوري ڇڏئا، ڪانهي طاقت تِن،⁽²⁾

ارڙهينءَ ماهه اوڀڙ اڀرئا، سبز ڪئو سونهن،

اوڻهينءَ ماهه عاشق جو، پئو نظر مٿي تِن،

گَڊَ، گينڊا، گورخر، گَلا ڪئو ئي گهمن،

وڌي گاهه وڏو ٿئو، ٿا چڱيءَ ڀَت چرن،

پاڻي پاڪ پٽن ۾، ڪئو تماشو تَرن.

مينه وَسي واسي ڪئا، سڄڻ تان نه اچن،⁽³⁾

گهڻا لايائون ڏينهڙا، پسو پرڏيهيڙن،

اَوَسَرَ جي وڇوڙڻا، سـي اُٺي مانَ ملن،

موليٰ! محب ميڙئين، ميان محبتين،⁽⁴⁾

193-

آسر لڳي اُن جي، ڏُکيءَ ڏينهن ويا⁽⁵⁾،

ٿي وَس وڏاندري، مولـي مينه ڪِئا،

ساڻهه ۾ سک ٿئو، موٽو پرڏيهيا!

194-

موٽــــي اچــــو مـــــون پريــــن! سُهايــــو ساڻيهه،⁽⁶⁾

جتي لائِيان ڏينهڙا، گهورئو سو پرڏيهه.⁽⁷⁾

195-

واٽون ولڙين ڇانئيون، ڀونر ڀِرڪا ڪن⁽⁸⁾،

مندون موٽي آئيون، سڄڻ مانَ اچن،

وساريان نه وسرن، سدائين چِت چُرن،

اچڻ آڏُون ٻڌيون، سي وچان پَئي کَرن،⁽⁹⁾

لاٿو ڏرت ڏيهه تان، وسي وڄڙين،

اُپو واٽ نهاريان سندي سپرين،

ڪر نه لڌي ڪڏهين مهنجي محبوبن،

پرين جي پرڏيهه منجهه، سي ڪوهه ڄاڻان ڪيئن ڪن!

جُڪس وئس وسري، آءٌ منان محبوبن.

196-

تڏه ٿئو نماڻو نِڪــڻي، ڪانهي اميد ڪا،

ڇـــــڏي مراد مقصود جـــــي، تعلق تِنه جهـــــا(1)،

مجني تي مهر جو، واحد وارئو ئي واءُ،

وئس درد دماغ جو، موٽي ماخوليا.

197-

من ۾ محبوبن سين، ٿيس ويهينءَ ماهه وصال،

سوا الله صفت جو، ناهس خواب خيال،

ڪنان رياضت روح ۾، اچي پئو احوال،

سيني کي صاف ڪري، حاصل ڪيائين حال⁽²⁾،

”وَفي اَنفسڪم اَفلانبصرون“ اتي قيل نه قال.

198-

ايڪهينءَ ماهه عاشق کي، وئو وسري پاڻ،

مخفي ٿئو محبوب سين، ٻايَهين ماهه ٻهڄاڻ،

تَزڪيه جو تَن ۾، تِريهين ماهه ڪري ٽاڻ،

اُڀي رهئو اُتهين، فرتو ٿي نيشاڻ.⁽³⁾

199-

اُڀو رهي اوراهون، چارئي چويهينءَ ماهه،⁽⁴⁾

پنجيهين ٿئو پاڻهين پنجهون پاتشاهه،⁽⁵⁾

ڇيهين ماه چئين ڏسين جي، رَسي ڇڏيائين راهه، ⁽⁶⁾

ستايهين اَتم ڪئو، سو عالم منجهه الله.

وڃي وحدت ۾ پئو، اُوڻٽيهين ماه اُهاءُ،

ڪنا عشق عارف ٿئو، پُنو پهرو ماه.

200-

تڏه ابتدا آراڙ جيءَ، وراڪئو وِلين،

آنٽا ڏِهو عاشق کي، ڪيو جوپ جهلن.

201-

عشق پيچ اُٺايون، ڦانگين مٿي ئـــــــي ڦــــــل،(1)

کيلوڙين کِچيون، ڪئا مٿس گولاڙن گُل.⁽²⁾

202-

سڱرين سندا سهرا، هَس کر جا هار، ⁽³⁾

چڱا ڪئا چادرين، سي ڀَليءَ ڀَت بهار.⁽⁴⁾

203-

ولهڙين وراڪئو، کيلو جئين اُت کنيو،

ائين اُڀي عاشق کي، ٻِئو ماه ڀُتو.

204-

مٿي شاه سِرَ اُن منجهه، پار نه پَکيڙن،

ٻوليون ڪئو ٻاجهاريون، چڱي لات لون،

اچي اوطاقون ڪيون، تنهين ماڳ مِروئن،

محبتي ڏانه مجني، ترسي تان نه ترسن.⁽⁵⁾

205-

چِيچا، چٻؤن، چمڙا، چَنون گهڻا چڪور،

ڪبوتر ۽ قُمريون، ٻاٻيڙَن ٻَرٻور،⁽⁶⁾

ڪارايل ڪر کڻيو، ڪن مِيائو مور،

واسينگ وتن ويڙههَ ۾، نانگ نماڻا نور.

206-

ليلها، تِتر، لاورا، ۽ سُرخ سي سُر کليون،

ڪانگ ڪٻرون قيس تي، بُچڪ بربليون.⁽⁷⁾

هرڻ چيٽا هيڪ ٿِئو، هيڪاندا هلن،

ڪئي بگهڙن ڀائپي، ڦري سي ڦڙهن،

207-

اُونِي نيه اُت گهڻـي، سَها ۽ سِيار،

ڪن ڪُرڍون پاڻ ۾، مِڙئو مجني دار.

209-

سَرهه، سانورَ، سينهن گهڻا، رڇ، راڱا ۽ روجهه،

اولياءَ جي اوصاف ۾، ساڱاهه ٿين سوجهه.

210-

ڪونه ماري ڪِنه کي، نَڪين آزارين،

محبت سندي مجني، گڏ ٿِئو گذارين.

211-

اکين ٿي اُلِي لڳي، جُثو ٿيو جهُنو،

ايئن اُڀـي عاشق کي، ٽيو ماهه پُنو.

212-

سچي سڪ سيڻن جي، اندر ڪئو اُها،(1)

ويندا سي ايمان سين، جي ڪلمون چون مها.⁽²⁾

203-

تڏه ليلي ڀُوڻي لڇندي، پوتِي اندر پُور،

پرين ري پرڏيهه ۾، ٿِئي منڌ ملُور،

سگهي ساعت نه هيڪڙي، چارئي پهر چُتور،

ڀُوڻـي ويچاري واڳئي، سدائين سين سور،

سـيڻ ڇَڏيائين سُڃ ۾، ماري تنه مامور.

204-

اَٺو پهر اَڻ نِمري، گهڻو روئي سين رنج،

هيڪلو واريائين هوت کي، ان ڏکوئِي ڏنج.

205-

جر هاري جال گهڻو، نت ٽِمائي نيڻ،

اَن کاڌي اُٿئو وڃي، کامئو مٺا کيڻ،

رويو چوءِ ريهُون ڪِيو ويچاري هي ويڻ:

قادر! ڪڍ ڪِيائين تون، سائين! منهنجا سـڻ.

216-

محب مهنجو مجنون، تون واحد واري آڻ،

جان آءٌ قيس قريب سين، ڪريان روح رهاڻ.

207-

تڏه قاضي چئي: کٿابيا! ليليٰ ڪئي اُڪير،

وڃي ڏُرندي ڏيل ۾، جيئن ڦوڙائو فقير،

سُڪي ڀوڻـي سندري، دوستن ري دلگير،

ڪري ڳالهيون قيس جون، اَئين ڌنـي ڏِهو ڌير.

218-

تڏه ليليٰ کي لِوَ ڏهو، اچئو ڌُتارين،(1)

وٽس ويهو ڳالهيون، سنديون قيس ڪرين.

209-

چئي: اڄ پڻ اوٺي آئيو، منجهان مصر شامَ،

قيس جا قاضيءَ کي، ٿي ڏنائين سلامَ،

ته سکي سلامت سو گهڻو، تاهـيس ڪا ملامَ.⁽²⁾

220-

خوش خبرون کٿاب جُون، ٻيون ڏنائين هي،

چئي: مصر ويٺو مجنون پاڙهي کٿابي.

221-

تڏه سرهي ٿي سرير ۾، وِهسئي وير وتار،

کڻي هٿ خدا ڏانه، ويچاري تِنه وار،

چئي: قادر! قاضي وارئين، تون سٻاجها ستار،

جان مِڙان آءٌ محبوب سين، پسان پِرين پار.

222-

تڏه بَڊي بحرين جَر ناه، جهر اَيٿ اُڀرئو،(3)

موٽڻ سندو من ۾، قاضيءَ قصد ڪئو،

ڦوڙائو فراق جو، وچان وهي وئو.

223-

مٿي مصر موٽيا، پُرئا پير ڀري،

صحي سلامت آئيا، ڌَڻ ڄَڻ مال ڪري،

جي جِنين جا سيڪڙو، سي لڳا تِن ڳَري.

224-

موٽي مصر آئيو، قاضي قرب ساڻ،

مصر جي ماڙهوئن تي، وڏي ٿِي وَراڻ،

سڀئي سرها سندا، ريجهئو ڪن رهاڻ،

اَچئو پڇي قيس لئي، ڪَرَ ليليٰ منجهه لاڏاڻ،

هينئڙو هوت حبيب سين، ٻڌس ڪنه ٻَڌاڻ،

هلئو نهاري حجرا، سَٽون ڏهو سڄاڻ،

’محب منهنجو مجنون، هت نه ڏسجي هاڻ‘،

پئي ويچاري وِيري، پرين لئي پاڻ،

آهون ڪئو آٽـي گهڻو، ڪاجا آهِس ڪاڻ:(1)

ساڄن ڇڏئو سڃ ۾، محبتي مهراڻ،

ڪوه ڄاڻان ڪيڏانه وئو، جانيئڙو جواڻ،⁽²⁾

ايئن چيو عاشق لئي، پئي پَڇاڙي پاڻ.

225-

پاڻ پڇاڙي پِرينءَ لئي، کڻيو مٿان کَٽ:

ساڄـــــــن ڇڏئم سُـــــڃ ۾، وڏيءَ ڪِنه وَرَٽَ،(3)

جُڪس عاشق مون اُڃَ مَري، ڪ لڳي پَٽ.⁽⁴⁾