روايت[2]*

بيت چيل مير ٻگهيي جا

1-                  ساراهيان سچو ڌڻي، رازق رب رحيم

هڪ الله جوآسرو، حڪمت جو حڪيم

موچارو محمد ڪيو، قادر نبي ڪريم

’ٻاچو‘ ۽ ’ٻاراچ‘ هئا، ذات ڀَلي بَهليم

تن جوگهارڻ ’ڪلان ڪوٽ‘ تي ماڳ ميا محليم[1]

بديءَ کڻي بدنام ڪيا، چوريءَ ڪيا چَڪيم [2]

حڪمت ڪاڻ هلي ويا، وٽ راول جوڳي ريم

سبق سيکاريو سيم، جنهن مان گن گهڻو ٿئي.

2-                  وڏي سبق ياد ڪيو، ننڍو خدمتگار

عقلوند اڳي هئا، وهم وڏي ويچار

ساڌوءَ تنهن ساميءَ کان، ٿيا هوش ڀريا هوشيار[3]

سامي سيکاري سڦرا ڪيا، جوڳيءَ ڪيا جُهار

ڪامل گهڻو ڪڪوريا، تنهين کان تڪرار

ويندي ڏٺائون وڻ تي، ڪو آکيرو اظهار

چئي: اهڙو ڪري اسرار، آنا ڳيريءَ کان ڳنهون.

3-                  وڏو چڙهيو وڻ تي، ڪامل قوت ساڻ

ڪڍي آنا ڪوڙيءَ کان، اچي لڪايئن پاڻ

پکيءَ پيو نه گماڻ، ته ڪو چور اچي چوري ڪئي.

4-                  ننڍو ڀاءُ وڏي کان، وير پڙهيو هو وڌ

سورهيه ڏيئي سڌ، ڪڍيس آنا گوڏ مان.

5-                  چور ڪري چوري، جڏهن لهي آيو آءِ

ننڍو پڇي ٿو وڏي کان، آنا ڪي آنداءِ

اتي هنيوهٿ گوڏ ۾، بيٺو ورن ۾ واجهاءِ

چئي: آهي سُنهن الله، مون هُتان لاهي هت ڪيا.

6-                  وير! چڙهندي وڻ تي، وڄا تو ويئي

تَو چڙهندي وڻ چُري پيو، ڪ ڪَل پکيءَ پيئي

رهيا آنا اتي ئي، هت ماڳهون موٽي آئين.

7-                  اتي ڪاوڙجي ڪارو ٿيو، ڌُٻي مٿي ڌر

کلڻي پکيءَ جو آنهرو، ٿو کوهيان پکيءَ پَر

پکي پوئي نه ڪَر، تو ڪو ويٺو رهي وڻ تي.

8-                  پَر ننڍو ڀاءُ وڏي جي، ٿو وٺي هيٺين وٽ

چئي: شابس تنهن ساميءَ کي، ڪانهي تو ۾ گهٽ

هي ڏس آنا مون وٽ، مون ٿي پرکا لڌي پانهنجي.

9-                  کِلن ڪڏن پاڻ ۾، ٻئي وير وريون

ٻهڳڻ ٻانڀڻ واهه جو، هلي شَملي شيل ڪريون

سجن ٿيون ان پار ڏي، ڪي پوشيديون پريون

ڇڏي گهوٽيا گام دريون، اٿي پُريا انهي پار ڏي.

10-            پُريا انهيءَ پار ڏي، دانهه ديکڻ لاءِ

جانب انهيءَ جاءِ، آيا ڪَهي ”ڪلان ڪوٽ“ تي.

11-            ڪهي ”ڪلان ڪوٽ“ تي، آيا او اظهار

پوشيدي پئي پاڻي ڀريو، جهليو منجهه جهالار

ٻاچوءَ پاڻ سنڀائيو، وهندي تنهين وار [4]

سوناريءَ جو سک ڦٽو، بيٺي نيڻ ٽمائي نار [5]

گهَڙي تي گلزار، هنجا هٿ اڙي رهيا.

12-            تڏ پايو پاند ڳچيءَ ۾، بيٺي زال ڪري زاري

اديون اِن تَڙا منهنجي عمر لنگهي ساري

ڪا جا ٿيس ڪاري، منهنجو دلو ڌرتيءَ ڊوهيو.

13-            چئي:سهيءَ مرندينءَ ٻه– ٿڻي، توکي جوکو آهي جيءُ [6]

توکي ديو دٻائيو، اچي ڪنهن تي قويءَ

پيٽ اٿئي جا ڌيءَ، تنهنجو باسين سڱ ته بچاءُ ٿئي.

14-            اتي ڳڻي توري ڳالهڙي، بيٺي ڌيان ڌري

هي وَسَن ڪنهن ولات ۾، هنن جو پنڌ پري

ٻئي مهيني ٻالڪي، متان پئي مري

اَيها ڳالهه ڳڻي، هوءَ باسي سڱ ڀَري هَلي.

15-            موٽِ پنهنجي مڙس سان، ڪامڻ ڪري پئي ڳالهه،

ته پوڄڻ پير خضر کي، ميان ويس في الحال

مانگر اڙيو ”مير“ چئي لالڻ دلو لال [7]

ڪَيم سائينءَ الڳ سوال، ته ميان! کڻايو مون اچي.

16-            ميان کڻايو مونکي، آءٌ ٻَڌي ويٺيس ٻول

ڏسي لڇڻ لال جا، ڪري ويٺيس قول

ڍڪج تون ڍول، ڏيئي پاند پناهه جو.

17-            ڏيئي پاند پناهه جو، رامون رکيو راز [8]

اسان اونهون پاڻ ۾، سهجان ڪيو ساز

نميو ساڻ نياز، ٿا مانيون ڪن ملوڪن جون

18-            وريا وير وطن ڏي، دلڙي جاءِ ڪَري

ايندا نيٺ انجام تي، اوڏا خواهه پَري

هُن ساعت ڪين سري، جن اُٿڻ ڪيوهو اوچتو.

19-            آيا ٻانڀڻ واهه تي، قادر لڳ ڪريم

چائي سوناري ويا اتان، فڪل ساڻ فهيم

ترت ڏيئي تعظيم، اچي وڏو پرڻي ونار کي.

20-            هڪو رسيو رحمت رب جي، تِنهان ننڍو پاس

ٿيو ٻيلي هيڪڙو، رت رنائين راس

موٽي مداين کان، دهلي دل سندياس

پوءِ توبهه ترت ڪياس، چوري ويس چت مان.

21-            چوري ويس چت مان، دل سچيءَ سين داءِ

’اوڀايو‘ ’ٻاراچ‘ کي، ڏنو پاڻ خداءِ [9]

بيٺو طرحين تعظيمون ڪري، ستت من ساماءِ

ات به وچان رضا رب جي، وڻي ويئي ساءِ

پر پيءُ مُئي ٿيو ڇورڙو، پيو ٽڪر لاءِ واجهاءِ

ڄرڪا چراڙيءَ ڍنڍ جا، ڪُرڙا پنيو کاءِ [10]

ڪار سکيو ميئڪي، هنر سرس سواءِ

پوءِ ملاحن پرڻاءِ، کڻي وير ويهاريو وچ ۾.

22-            وير ويهاريائون وچ ۾، ٿيو سهاڳي سو

ڇهه پٽ پهرينءَ مان، ٻي جا پرڻيو جوءِ

تنهن مان مانجهي مورڙو، پَر ڏَر ڄائو پوءِ

لوڪ مڙيوئي چوءِ، ته اٺين ڀيڻ ”سيرهين“.

23-            ”پڙهيار“ ”اڱاريو“ ٻه ڄڻا، ٽيو ”مانجهاندَهه“ ساڻ

چوٿون ”للو“ لاڏلو، پنجون ”سانئر“ ڄاڻ

ڇهون هنجهه ڪراڙو هٺ جو، ستون ”مور“ سڃاڻ

پوءِ سوجهي ”سون مياڻ“، راڄ ٻڌائون پانهنجو.

24-            راڄ ٻڌائون پانهنجو، بَنائي بَئنتر

مَڏي تن ملاحن جي، هُئي تيرهن ويهون تَر

نَوَ سـﺂ ٻيڙو گام مان، جُنبيو گهِڙي جَر [11]

اول مٿن عاج جا، سڙهه ڪراڙا سَر

رَڇ سانبوهيون تن سان، واڌو هئا ويتر

ماري ڪُن مٿو ڪري، ڀَنَ ڀيري ڪَيئون ڀَر [12]

خوش ٿي خاطر پانهنجي، سڀ ڪوموٽي گهر

ڀاڱو موڪلين ڀاءُ کي، وانٽو ويٺي گهر

کائين کڳل پاڻ ۾، ضافو اُڳڙي زر

اٺين ڏينهن آنڪي، لک دلوءَ جي در [13]

پر پاڻيءَ گهڙڻ جي پَر، مُور نه سکيو مورڙو.

25-            مور نه سکيو مورڙو، ڄاڻي ساڻ ڄمار

ڀائر مانجهي مور جا، هئا خاصا خدمتگار

چڱي ڇانءَ ڇَٽن جي، هئي چـﺂ رنگ تي چوڌار

کِيو منجهه خمار، هئو ڀَرُ پرين ڀائرن جو.

26-            مور نه سکيو مورڙو، ڪار نه سکيو ڪاءِ

جوڙي ڏني جُنگ کي، ڀائرن ڀَلي جاءِ

چيئون: چڱي دستورسين، ويٺو وانٽا کاءُ

جاڙون تنهنجي جوءِ ڪري، گندري وڏي گاءُ

سٽيو شريڪن تي، سهمن ساڻ ستاءِ

ڏيراڻيون ڪنهن ڏاءُ، وڙهيون سَجهه سهي ڪري

27-            ڏنا ڏيراڻِن ميهڻا، ساهيڙين ستت

ته: ڪانئر وَرَ جي ڪامڻي، هاري هورين وت [14]

اسان تو پاڻ ۾، ڪانهي شريڪت

لاهي لاڳاپا وڙهيون، وڃي پري پيون پهت [15]

هن معلوم ڪيو مور سان، روئي روئي رت

ايڏو پاڻ اَپت، مون سان ڏيراڻين ڪيو. [16]

28-            چئي: آءٌ ڀَرُ ڀائرن جو، ائين جو يُون ماريو جک [17]

هو ڪڏهن سهن ڪينڪي، مون تي ڪهه ڪتر ڪک [18]

هاڻي لوڪ پوندي لک، متان واتئون ڪا وائي ڪڍين.

29-            ڪيائين چُپ چوڻکان، ٻولڻ ساڻ ٻهار

تنهن کي ويا نبري، ڏينهن ٻه ٽي ڪي چار

چيائونس: ڪت ڪاتو ڪامڻي، تون وهُه ڏيئي وَر مار

پلي آسرو پُرسَ جو، وڃي مائٽن گهر گهار

انهيءَ نر سان نارَ ٻڏي نه مرين ٻپُڙي!

30-            ڪانئر ور جي ڪامڻي! ڪانڌ تنهنجو ڪم چور

ويٺن ونڊي ناهه ڪا، ڀاڱو نه ڪو ڀور

اهي ويڻ ڪنن سان، ٻڌندو آيو مور

مَٽي تنهن ملاح جو، ويو هنيون لَپٽي هور

وير پيو وماس ۾، دانهه رکي دور

ترت رکيائين طور، ٻهڳڻ ٻانڀڻ واهه تي. [19]

31-            هنن پليون جويون پانهنجون، ويا ڀائر ميڙ ڪري

ميڙ مڃائين ڪينڪي، اماڻيائين ڀيري [20]

ڳالهيون سڱن بَدن جون، نَرويو نبيري

پوءِ دلوءَ کي ديري، گڏيو ٻهڳڻ ٻانڀڻ واه تي.

32-            دلوءَ پڇيس:ڪير آهين،ڪاڏي وڃين،ڪهڙوسندءِ نانءُ؟

چئي: پٽ اوباهي ملاح جو، مور منهنجو نانءُ

نوڪر بيهندس آنءُ، جي سائين! سڏايين پانهنجو.

33-            دلوءَ ڏيئي دلاسو، کڻي ويهاريو وير

مڇڻ ماندو ٿين مورڙا! هُنيون ڪر سُڌير

کيڻ کنڊون ۽ کير، توکي مولو ڏيندو مورڙا.

34-            لکي موڪو لاڏلي، ڀائن ڏانهن پيغام

”سون مياڻي“ سڀ کي، ساري جو سلام

نٿو ڇڏيم بادشاهه، ڏئيم اِنعام ۽ اِڪرام

لاهجو غيرت تـﺂن غلام، ٻابا! مون تان روح رنج جو.

35-            خط اوباهي پڙهيو، پَر ۾ پروانو

لکيو ڏسي مور جو، ٿيو تن ۾ توانو

چئي: ڏوهه ڪنهن جو ڪونڪو، هي حڪم ربانو

هاڻي ڀائر ڀري جانو، وري وٺي اوچو وريام کي.

36-            آيا ٻانڀڻ واهه تي، ڀائر ميڙ ڪري

هل سون مياڻي سپرين، تون ادا پير ڀري

تو ڌاران مياڻ ۾، اسان ڪين سري

اوباهو آهون ڪري، ٿو تو لئي مور! مري

هَلي لڳ ڳري، ٻيٽا! پنهنجي ٻاپ کي.

37-            سون مياڻي سپرين، آءٌ هلي ڪريان ڪوهه

سڻي سُهما ڀاڄاين جا، مون کي اندر ٿيو اندوهه

لٿو راڄن تان روڪو، منهنجي ويٺي وانٽي وٺڻ جو.

38-            جوين سندي ڳالهڙي، ڪاڪا ڪجي نه ڪَن

تون ادو اسانهجو، اسين جويون وجهون ٻَن

اهي مَر پيون پسرن، کليو ويٺو کاءُ تون.

39-            ڏمر ڪڍي ڏيل مان، ڪيائين ڀائرن سان پرچاءُ

آءٌ ڪريان ٿو ڳالهڙي، ادا آئين سڻجاهه

ڪلاچيءَ جي ڪُنَ سين، قلعو ڪو مَ ڪجاهه

پرين پريين پار جو، سُڄي ڊپ سٽاڻو ڊاءُ

مون کي ڀانيو ڀاءَ، ته اها مصلحت لايو من سين.

40-            پرچي تن پرين سين، هو ڏينهن اٺين آيو

ڀاڄاين پيرين پئي، گوڌو ڳر لايو

پوءِ سهجان ڪري سعيو، ان کي سَوَ ڏنائون سوکڙيون.

41-            لائي گهڻا ڏينهڙا، وري ويو دلوءَ لوءِ

چئي: مون وڏو وهم ٿيوءِ، جو گهڻا لاتئي ڏينهڙا.

42-            چئي: گهڻا لاتم ڏينهڙا، مائٽن ۾ ويهي

ماءُ پيءُ ڇڏين ڪينڪي، جن کي اڪنڊ اڳيئي [21]

ماڻهو ”سون مياڻ“ جا، ڏڍ گڏيم ڏيهي

ڳالهه ڪريان ڪيهي، حاڪم اُني جي حب جي.

43-            سُنهاڻو سڀني ۾، دانهه منجهه دربار

دُنگ ڏنائينس دست ۾، ويٺو ماڻهن موڪ پيار

قاصد چڙهي آئيو، چئي: چڙهو شوق شڪار

ڪو نه ڪري ٿو ڪيهر تي، سندو اچڻ آر

مڙس ماري مات ڪيا، هن نَو پورا ٻيا چار [22]

شينهن سان سامهون ٿيڻ آهي، سڀ ڪنهن کي لاچار

تڏ سڀئي وڙهيا شينهن سان، صوبا ۽ سردار

پر ڪنهين ڪا نه ترار، وهي سر مٿي شير جي.

44-            تڏ واهي مير مورڙي، تائُوءَ کي تلوار

لهي ليث ڏانهن هليو، لنگهي لڪن پار

کٽي موٽيو مورڙو، جنهن کي سوڀ ڏني ستار

اهو گهوڙو ۽ هٿيار، هئا ان کي بخشبا بادشاهه.

45-            تڏ ڪاهي گهوڙو پڇيو، هن کان دوڙي دلوراءِ

جوان تنهنجي جنگ جي، اها آڏ وَڏائي آءِ

پيءُ ملهايئي پانهنجو، مَر مَرڪي سندءِ ماءُ

گهرين جيڪي گهر کڻي، اٿئي سورهيه مهل سندياءِ

چئي: لاهي ڏن ڇڏاءِ، ”سون مياڻي“ سڀ جو.

46-            تڏ دَلُو دِلاسو ڏيئي، ويهاريو وريام

ٿيءُ داروغو در جو، ڏيئين هٿ ۾ ڪُل ڪمام

هن کي راجا رائر بخشيو، ملڪ معاف مدام

وڃي کڻي ڏيهه انعام، سون مياڻي سڀ جو.

47-            هڪ انعامي اڳي هئا، ٻيو ناڻو هڙ ۾ روڪ

ماني ٿين موڪ، تڏهن وهم رکيائون ويڙهه تي.

48-            هڪ انعامي اڳي هئا، ٻيو ڏيهه ملين ڏاني

ڦري فهميدن سان، ٿي دولت ديواني

موڪ ٿين ماني، تڏهن وهم رکيائون ويڙهه تي.

49-            اوباهيو پٽن کي، پاڻ پلڻ آيو

ايڏانهن وڃڻ جو، ابا اَئين پهه لاهيو

اُت خوني وجهي کايو، ڪو جو قهر ڪلاچ ۾.

50-            ماءُ جهلي پٽن کي، جيجل ڪري آهون

جي وڃن ڪلاچيءَ ڪن ڏي تنجا ڪَلها ڪن دانهون

اهڙيون ملاحيون، ورن ري ولهيون نه ٿين.

51-            ماءُ جهلي پٽن کي، ڳاڙي لُڙڪ اکياءِ

الله! ان ٻچن کي ڪوسو لڳي م واءُ

ماءُ چوي، پُٽاءُ! آئين ڪـﺂنر ڪلاچي نه وڃو.

52-            ڀيڻ جهلي ڀائرن کي، ڪري زبانئون زاري

ڪامل انهيءَ ڪنڌيءَ تي، ڪو مَڇ سُڄي ماري

اهو ڪُن آهي قهري، ائين ڪـﺂنر ڪلاچي مَ وڃو.

53-            پٽ تنهن پڙهيار جا، آتائي آهين

ٻيڙا ڪڍيو ٻاهر ڪريو، بيٺا ملاح مکائين

ريشم منجهان راس ڪيو، پيا واڍيون وٽائين

اولا سندن عاج جا، بيٺا جوهر جڙائين

ڪشتيون ڪوٽ ڪلاچ ڏي، لهواريون لاهين

پهٽا ڪريو مهراڻ ڏي اُڀائي آهين

هاڻِ لکيو لوڙائين، اڄ ڪ سڀاڻي انگ جو.

54-            هڪ انعام اڳهين، ٻيو کنيا پاڻ اجل

اچيو پڇن اوباهي کان، مهاڻا ۽ مَل

ڪلاچيءَ جي ڪُن جي، گهاتو! ڏي ڪا ڪل

بابا! ڪر نه جهَل، سندي ڪُنَ ڪلاچ کان.

55-            ڏس ته ڏيندس ڪو نه جي هونديم سڌ سرير ۾

انهيءَ کانچ خيال کي، لاهي عاقل ڇڏيو ڇو نه

آن کي ڏس ڏيندس ڪو نه،جو اَٿوَ ڪرڳل انهيءَ ڪُن ۾.

56-            مهاڻي ملاح وٽ، آيا وير وري

ڪامل! انهيءَ ڪوڙ جي، ٻَڌج ڪامَ ڀري

ڏي ڪا سُڌ سري، ته ڪُن گهڙيو ڪو ڪڏهين؟

57-            اتي ساڳين ساڻ سچي ڪئي، پهريندي پڙهيار

ته وڏا مهاڻا ملاح هئا، دانهن دعوادار

پاريئون شرع رسول جي،سنت سچي سردار

پر ڪلاچيءَ تڪرار، ڪو نه گهڙيو ڪو ڪڏهين.

58-            ڪلاچيءَ جي ڪُن کي، ڪيئن ٻهڳڻ وجهون ٻن!

دانهه ديواني مڇ جي، شابس نه وڌيئي ڪن!

ماري مڇ مڇن، وڃي ڪڍون ڪُن ڪلاچ مان.

59-            توبهه جا تنهن ڪئي، پرچي ڪين پڙهيار

ازل کنين اوچتو، اچيس ڪين اعتبار

گهوري ڪُن ڪلاچيءَ تان، مڇ ڏينداسون مار

مڇ ماريون، مير چئي، شملا ڪري شڪار

هاڻي ڪڇـﺂن سان واپار، ڪندا ڪـﺂنر ڪلاچ ۾.

60-            گهر ۾ گهاتوئڙن جا، پيا رڇ سونهن

مَٽ ملوڪن رکيا، رڇ به راڇاڙن

حڪيم ٿين حڪيم جو، ڪونهي ڏوهه ڪُنن

پوءِ پُٽن پوشيدن، ويهي وياچي ڳالهڙي [23]

61-            گهاتو گهوڙڻ هليا، ڏيئي رڇن کي رڱ

ڪلاچ نه ڏسي مهندئون، سياڪا ۽ سڱ

ڌوڃ هئا جي ڌڱ، سي ڪـﺂنر ڪلاچي جهليا.

62-            گهاتو گهورڻ هليا، ڏيئي رڇن کي پاهه

اهڙائي ملاح، ڪـﺂنر ڪلاچيءَ جهليا.

63-            گهاتو گهورڻ هليا، ڇڏيائون اوطاق

نَو سـﺂ ٻيڙو گام جو، هُونگ پوي پئي هاڪ

پڳهه کڻي پُريا، مٿي ڪُن قزاق

دانَهه ساڻ دماڪ، بيٺا اولا ڏين عميق ۾.

64-            اولا ڏين عميق ۾، سڙهه ڪيائون سَر

سانبو هيون ۽ رڇ هئا، واڌو ٻيا ويتر

سڀ ڪو موٽيو گهر، خوش ٿي خاطر پانهنجي.

65-            خوش ٿي خاطر پانهنجي، موڙيون مڪڙيون ملاحن

ورندي ٻيڙي وير تان، ڪا ايرادي آندن

اُت ڪَڇئين جي ناڀن، رڇ کڻي هو روڪيو.

66-            جهليو جوان زور ڏيئي، بيٺو ”لَلو“ ڪرارو

ڄولي ڪڍان ڄار سين، جي هجي وڻ سڄو سارو

ڀائرا! ورو، ڪري وارو، رڇ ڪڄاڙي رنڊيو.

67-            تڏهن ان کي اُتهين، پهرين چيو ”پڙهيار“

چار پهر ٽٻي منهنجي، آهي هٿيڪي هڪوار

ان وعدي نه وران، ته رهيس منجهه پاتار

پوءِ ڄيري وجهي ڄار، اَئين موڙي وڃجو مڪڙيون.[24]

68-            ٻيو چئي ادن کي، ”سانئر“ ڳالهه ڪر

ٽپهري ٽٻيءَ جو، منهنجو واجهه وري

ڪندس وس ورڻ سان، ٻيو ادا ڪو م گهڙي

پوءِ اهڙا ڪم ڪري، ائين موڙِ وڃجو مڪڙيون.

69-            ٽيو ادن کي چئي، ”مانجهاندو“ مذڪور

پهرن ٻن ٽٻيءَ جو، آءٌ ڄاڻان ٿو دستور

انهيءَ وعدي نه وارن، ته ٻيو گهڙي ڪو مَ ضرور

پاهون ورائي پُور، آئين موڙي وڃجو مڪڙيون.

70-            چوٿون چوي ادن کي، ”للو“ لاڏ منجهاءِ

پهر ڏيڍ ٽٻيءَ منهنجي، اٿوَ هٿيڪي ساهه

انهيءَ وعدي نه وران، ته پورا ڏينهن ٿيا

تنهان پوءِ منهنجا ڀاءَ، اَئين موڙي وڃجو مڪڙيون [25]

71-            پنجون اُت ادن کي، ”هنج“ چئي ٿو هيئن

پهر هيڪ ٽٻيءَ جي ساعت ڄاڻان سينءَ

ان وعدي نه وران، ته پوءِ پورا ٿيڙا ڏينهن

اڃا سڄ نه مٽي سيئن، ائين موڙي وڃجو مڪڙيون[26]

72-            ڇهون ادن کي چئي، اڳيان ”اڱاريو“

ڪندس وس ورڻ سان، جي واليءَ ڏنو وارو

مُنو پهر ماٺ ڪجو، اتي ائين ڀائرو!

تنهان پوءِ يارو! ائين موڙِ وڃجو مڪڙيون.

73-            ڪِري پيڙو ڪُن ۾، ”پڙهيار“ پهريائون

وٺي رس رمي رهيو، سٺ پُرهين تائين

ڪڇئون هو ڪُن ۾، ڪو انت نه اُتائين

ترت گهڙڻ تائين، کڻي ويريءَ ڪيڙو وات ۾.

74-            ٻيو ڪري پيو ڪُن ۾، ڪري ”سانئر“ الله توهار

وٺي رس رمي هليو، پهتو منجهه پاتار

ڪڇئون هئڙو ڪُن ۾، پنهنجي خوءِ خمار

ويندي تنهين وار، او پڻ ان گمائيو

75-            ٽيو ڪِري پيو ڪُن ۾، مانجهاندو مهميل

وٺي نوڙ نمي هليو، اوڙاهه منجهه عليل

ڪڇئون سندي ڪُن ۾، هئي گڙدن واهي گيل

آءٌ ڪيئن موٽان پوئتي، جو منهنجا خان گمايائين خيل

ويندي تنهن ويل، ٽيو پڻ هن گمائيو [27]

76-            چوٿون ڪري پيو ڪُن ۾، ”للو“ صورت لال

وٺي رس رمي هليو، اوڙاهه ۾ الحال [28]

فڪر ڪري في الحال، او پڻ ان گمائيو.

77-            پنجون ڪِري پيو ڪُن ۾، ڪري ”اڱاريو“ آهه

وٺي نوڙَ نمي هليو، سٺ پُرهه اوڙاهه

ڀائر منهنجا ماريا، ٻيلي هئا جي ٻانهه

ڪاڏنهن چريو ڪينڪي، ڪڇئون مست متاهه

ويندي تنهن وسيلاهه، ان پنجون پڻ گمائيو [29]

78-            ڀائرن ڀيرو نه ڪيو ”هنج“ ڇهون ٿو روءِ

محبت نه موٽيا پوئتي، لال ڇڏي ويا لوءِ

هو ڪري پيڙو ڪُن ۾، مڙني ڪنان پوءِ

گڏ کنيائين گوءِ، اُو پڻ اُن گمائيو.

79-            اولڻ لڳيون اوليون، ويڙن سڙهه ملوڪ

ويڌن ويچارن سين. ٿي هنڌين ماڳين هوڪ

ڌَڌَ ڌَڌاڻا ڌوڪ، ڀيري ڀَنن جَهليا.[30]

80-            ڪڇئون مارين ڪُن ۾، رات مٿان پيئي

اوليون اُجهڻ لڳيون، ويڙن وجهه وَهي

ڪلاچئون ڪَهي، ماري مڇ نه موٽيا.

81-            ماري مڇ نه موٽيا، هنئين ملاحن هور

نه ٿيو اوباهيي کي، ڄڻ ملاح به مور

تن عاجَوَتين اَڌ ڪيا، ڳهه ٽوڙيائون زور

هاڻ جُهٽ ٻَڌي جهور، تن ڀيري ڀَنَڻ جَهليو.

82-            ڀيري ڀنڻ جهليو، سڄڻن لاءِ سَٽي

مادر ملاحن جا، ڪڍيو پار پٽي

ويٺي رهي وچ تي، هڻندي ڪين هُٽي

هاڻي ڪانڌن ڪاڻ ڪُٽي، ملاحن ڪيا منهن رتڙا.

83-            وَٺيو ڀَر ڀائرن جي، ”سيرهين“ سڏ ڪري

اوڏا هئا تان آئيا، جڪس ويا پري

آءٌ روئان ڪيئن ڪري، ڪـﺂنر ڪلاچيءَ جهليا [31]

84-            ملاحن ڪيا منهن رتڙا، ڪُٽي ڪانڌن لاءِ

مياڻيون رهيون ماتام ۾، سوڙهي هڪ به جاءِ

ماڻهو مُنجو هاڻ مور ڏي، وڃي سُڌ سڻائيس ساءِ

جيڪي ڀڙ هئا تنهنجا ڀاءَ،سي ڪڇئون ماري ڇڏيا ڪُن ۾.

85-            کٿوريون پاڳن ۾، جن جي وارن وانگوڙا

ونهيان پَٽ پرين جا، گهر اندر گهوڙا

ناهي هُل هُٽَن تي، مڙن ٿا ميڙا.

ڀاءُ ڪُن ڀيڙا، تنهنجا ڪنهن اجل اُپاڙي نيا.

86-            نڪا بوءِ بازار ۾، نڪا ڇُلر ڇَٽ

جتي ڏنڀرين جي، اڳي هُئي اَکُٽ

سي پِڙ پسيو پَٽَ، ماڻهو وڃن موٽيا.

87-            دانهين وڏي دانهڙي منجهه پيهندي ڪوٽ

ماني ڏي ملوڪن جي، هلي مور اَموٽ

ڪڇئون ماريا ڪُن ۾، جيڪي تنهنجا گهاتو هئا گهوٽ

هو جُهٽ پِٽيندي جوٽ، روئندو ويو راءِ ڏي.

88-            روءِ مقابل راءِ جي، وڃي لُڙڪ ڳاڙيائين لال

منهنجا گهاتو گهر نه آئيا، جو ڪﺂنر پَهري ويا ڪالهه

ڪڇئون مارين ڪن ۾، ٻَر ٻَر منهنجا حال

مون سان ڪر ڀلايون ڀال، آءٌ واريان وير ڀائرن جو.

89-            ماڙيءَ چڙهيو مورڙو، ٿو ڏئي دلوءَ کي دانهون

ڪالهه ڪري ويا ڪُن تي، سورهيه سٽائون

نه ڪو موٽي آئيو، نڪي ماڻهو مُڪائون

ڏسيو سُڃا گهر گهاتن جا، ڪري اوباهيو آهون

ادن ري آئون، ڏک گذاريان ڏينهڙا.

90-            ماڙيءَ چڙهيو مورڙو، بيٺو سُڏڪيو سڏ ڪري

هيءُ ڪهڙو ڪو ڪٽ ڪُن ۾، جو نهوڙيو ٿو ني

ڪو گهاتو خبر نه ڏي، ته رڇ ڪڄاڙي رنڊيا؟

91-            ماڙيءَ چڙهيو مورڙو، بيٺو دانهن دلوءَ کي ڏي

ماريان هلي مڇ کي، مون کي ڏي ٽي شيخون گهڙائي

هڪ ڪَبُهه ڪائي جي، سا به ڏي جودئون جوڙائي

قدر جنهن جو ڪيترو، جنهن ۾ هڪ ماڻهو سامائي

ڪُنجي ان جي قيمتي ڏي جوپ به جوڙائي

مون سان مدد ڪرائي، ڪو ڪارڻ رب ڪريم جي.

92-            سڻي مصلحت مور جي، چڙهيو دلوراءِ پاڻ

سنڀري چڙهيو شير سان، ڪڇئون مارڻ ڪاڻ

اچي لٿا آهن جواڻ، طنبو تاڪي تڙ تي.

93-            ماڙيءَ چڙهيو مورڙو، ٿو ڏسي ڀاڄايون

نڪي نٿون نڪن ۾، نڪي ڪلهن ۾ ٻانهيون

هُن وٽ ڀاڄايون، آيون ڪارا ڪري ڪپڙا.

94-            اوباهيو آهون ڪري، دانهون درد منجها

گهوٽن مُئي گهٽيون ٿين. سڙيو وڃي ٿو ساهه

ستون ڏئي سر سير ۾، ڪوهه ڪڄاڙي لاءِ

چئي: سون مياڻي سپرين، سا مڙيئي اوهان جي آهه

پارت اٿو پيءُ جي، مونجهان پڄاڻاءِ

جن جا وارث آهن ويا، سي سمهنديون ڪيئن سيڄن تي.

95-            سمهنديون ڪيئن سيڄن تي، سي ٿيون ڏک ڏسن

ولهيون ويچارن جا، رويو رند پڇن

مورڙي کي به ملاحن جا، من ۾ مچ ٻرن

ٻيا پيا لک اچن، منهنجا پاڙيچا پري ويا.

96-            ڪڇئون پڇيو مور کان، تون ڪامل آهين ڪير

ڪلاچي جي ڪن ۾، متان پائين پير

هت سُڄان ٿو شير، ڪونهي جناور ٻيو جر ۾

97-            تون جناور سُڄين جر ۾، ته آءٌ مور سڄان ٿو شير

ڪين ڇڏيندس ڪڏهين، ويري توکي وير

ڍونڍ ڪندو سئين ڍير، ڪڇئون توکي ڪُن ۾.

98-            هاڻي ڪل ڀڃي ڪائي جي، ڪيو بانڪي بهانو

جوڙي وڌائين جنگ جو، ثابت سامانو

ڏيئي ڪات ڪلين کان، ڪيس راوت روانو

پوءِ دسيو ديوانو، گهاتو پهرئين گهاو سان.

99-            گهاتو پهرئين گهاو سان، ڪيو خونيءَ کي کيرو

وڍيائين ويريءَ جو، جيءُ بڪيون جيرو

آفرين دلوراءِ چيس، ته ماريو مٿيرو.

ارڏا ڪيئي اهڙو، ڀائرن تي ڀيرو

اهو ڪوپا ڪم تيرو، جوورتئي وير وقوف سان

100-      وٺي وير وقوف سان، وري ڪيائين ور

اچي ڪﺂنر بيٺو ڪلاچ ۾، درس دلوءَ جي در

پوءِ ڏيکاريائين سو ڏر، جتان سانَهن ساهي ڪڍيو.

101-      سانَهن ساهي ڪڍيو، وير وڏو ڪيو وس

ڪي مئا، ڪي مرندا، ڪن جيئرن کٽي جَس

ڪانهي تن کي ڪس، جن چيو ڪلمون نبي ڪريم تي،

لا اِلـٰﮧ اِلَالله مُحمد رسول الله.

--------

نئون صفحو --  ڪتاب جو ٽائيٽل صفحو
ٻيا صفحا 1 2 3 4 5 6 7 8   9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
هوم پيج - - لائبريري ڪئٽلاگ