سيڪشن؛ شاعري

ڪتاب: ڪپر ٿو ڪن ڪري

شيخ اياز

صفحو : 11

لُممبا جو ديس

 

ڪراچيءَ جي هڪ اردو شاعر جي نالي

ڀاءُ مري ٿو ڀڪ ۾، توکي ناهه ديا،

لممبا جي ديس تي، پر تو گيت چيا،

ڇو جو ناهه هَيا، ان ۾ جوکو جيءَ جو!

_

ڀر ۾ پنهنجي ڀاءُ تي، ڇو نه ڪيئه ڪهڪاءُ؟

ڪوڙي تنهنجي شاعري، هيا، تو نه حياءُ!

ڪانگو جو سوداءُ، ڪراچيءَ ۾ ٿو ڪرين!

_

هتي ڀل ته ڇني پيو، مرون ماڻهوءَ ماس،

آهي تنهنجي اوجهه ۾، آفريڪا جو قياس،

آهين ڇا نه اداس، ڪنهن ڏورانهين ڏيهه لئه!

_

ڪنهن ڏورانهين ڏيهه لئه ٻاجهاري ٻولي،

ڇو جو توکان دور آ، شومبي[1] جي گولي؟

لُنءَ لُنءَ تو لولي، پيڙا ڪنهن پرڏيهه جي!

_

ٻولَ ٻڌايئه ٻولڙيا، ساهه ڪري سانگو،

ويس ڪرين ڪهڙو به تون، نچين ٿو نانگو،

ڪوڙ ڀڄي ڪانگو، دک وساري ديس جا.

_

آءٌ لُممبا آهيان، سوريءَ مٿي سَچ!

ڀڄي مون کان بچ، توکي سانگو ساهه جو!

_

آءٌ لممبا آهيان، ۽ ٻيو منهنجو ڀاءُ،

آهي جنهن جي پيڙ جو مون ۾ اڄ پڙلاءُ،

گهوري هن جو گهاءُ، مون مان رت چڪي پيو.

_

اڄ هي منهنجو گيت جو ڌوڏي ٿو زندان،

ڪانگو جو ارمان، ان لئه ناهي اوپرو.

_ _

 


 

 

آئني فرئنڪ

 

هاءِ، يهوديءَ ڌيءَ، هيءَ تنهنجي آتم ڪٿا!

ڪيئي ڏٺا ڏيهه ۾، تو جهڙا مون جيءَ،

روز سڪايا سيءَ، ڳاڙها گلاب جا!

_

هيءَ تنهنجي آتم ڪٿا، هيءَ تنهنجي پيڙا،

آڌيءَ مانجهيءَ مونجهه ۾، تنهنجا اوسيئڙا:

اڄ به اهي ڪيڙا، چرن ماڻهوءَ چت ۾.

_

اڄ به در تي اوچتو، آڌيءَ جو ٺڪ ٺڪ،

وجهي سيءُ سرير ۾، وڌائي دڪ دڪ،

ڏوران ئي ڏڪ ڏڪ ، اڃا ماڻهوءَ هينئڙو!

_

اڄ به هينئان هيسجي، وٿين وجهي واجهه،

ٻاهر ناهي ٻاجهه، اندر روح ريون ٿئي.

_

اڄ به لڪي لوڪ کان، لکي ٿو ڪوئي،

راتين جي روئي، ڏري ڪنهن جي ڏاڍ کان.

_

اڄ به ساٿي سچ کان ڀڄي ٿيا بيزار،

هر ڪو ڪنبي ڪوڙ کان، ڄاڻي ان جو ڄار،

اڏيءَ تي انڪار، سڀ جو آهي سچ کان.

_

اڄ به آهي ڀونءِ تي، ماڻهوءَ ايڏو ڀؤ،

هر ڪو چڙي ٿو چوي، ”مون کي سچ نه چؤ!

”متان تنهنجو تؤ، ڄر ۾ ڄرڪائي ڇڏي!“

_

اڄ به جهروڪا جيءَ جا، هرڪو ٿو ٻوٽي،

متان ڪنهن جهوٽي، جند پرائي جيوڙا!

_

اڄ به ٿو ڪو ڀاءُ تي، بيهي وچ بڪي،

۽ پوءِ لڪي لوڪ کان، پنهنجو پاڻ تڪي،

ويٺو ڦٽ لَڪي، ڪُتي وانگر ڪنڊ ۾.

_

اڄ به گيسٽاپو، گهر گهر وجهي ڪنبڻي،

پنهنجيءَ ڇتيءَ ڇال سان، روز هڻي ڇاپو،

سڀ کي سياپو، اکين لڙڪ نه اُڄهي!

_

پاڇائون چوڌار، مٿان ڀونءِ ڀوائتو،

اڄ به ماڻهوءَ جي مٿان، اُڀي آهه ترار،

ڪاسائيءَ جي ڪار، اڄ به ساڳي آنڌ کي!

_

چنتا جي چکيا مٿان، اَرهيون، اَوايون،

پيڙا پرڇايون، اڄ به آڌر جندڙيون.

_

هو جو جرمن ماءُ مان، نڪتو ناهر ڦر،

اڀري ٿو تاريخ مان، هر هر سو هٽلر،

اڃا ڏاڍ ڏمر، ڏڍ کسي ٿو ڏيهه جو.

_

آئني![2] منهنجي ڀينڙي، ڏورانهين آٻلا!

اڄ جو منهنجي گهاوَ مان، رت ڪيا ريلا،

انهن ۾ تنهنجا، سهسين سڏڪا ٿو سڻان.

_ _

 


 

 

ويٽ نام، آزاديءَ جي راهه تي

 

بمن مٿان بم، ڪريا انڌوڪار ۾،

اڏاڻا آڪاس ۾، هڏن سوڌا چم،

اَلا، ڏس آدم، آزاديءَ لئه ڇا سَٺو!

_

زناٽي ۾ زوم سان، گولين تي گوليون،

ڏمري آيون ڏاڍ جون، ٽولين تي ٽوليون،

هي به ڏسو هوليون، جن پچڪاريون رت جون!

_

ڍيرن مٿان ڍير، وڍيل ٻارن انگڙا،

ڪنول وانگر هٿڙا، پوڄا جهڙا پير،

اَلا! هي انڌير، جيجل تنهنجي جيءَ سان!

_

ٿڻ ٿڻيتين جا ٿيا، ڏسو ڳجهن ڳاهه،

مرون پٽن ماهه، لهوءَ چڪي مامتا!

_

لهوءَ لويل مامتا، وڍيل ونيون، ڏس!

ڏس هي ڪيل سس، ڳولي ٿو ڪنهن ٻار کي!

_

ڏس هي ڳڀروءَ ڳاٽ، ڳولي ٿو ڪنهن مڱ کي،

ڪِنجهي ڪُرڪي ڪنهن کنيو، منجهان ڪرڪپاٽ!

لکئي ساڻ للاٽ، جليو انڌيءَ آڳ ۾.

_

بمن جي برسات ۾، ڀڳا، لڪا لوڪ،

رڙو رڙ پئجي وئي، ڪنهن به نه ٻڌا ٻوڪ،

ڪر ۾ پڪل ڪوڪ، ماريل ماڻهوءَ ٻچڙا،

_

منهن تي لهوءَ مک، ڌڙ تي ڦٽ اُلاوَ جا،

لاش وڌو آ لاش کي، مري ٻري ٻک،

ڀونءِ ڏنو ڇا بک، آزاديءَ جي راهه ۾!

_

پر پو اُڀري آگ مان، آزادي ڀڙڪي،

ويريءَ مٿان وڄ جي، قهر جيان ڪڙڪي،

ڌرتيءَ ۾ ڌڙڪي، آجي ٿيڻ جي آرزو.

_

آجي ٿيڻ جي آرزو، بندوقون ۽ بم!

ويريءَ جا آڪاس ۾، هڏن سوڌا چم،

اي آزاديءَ ڪم، ڏونگر ڏاري ٿي وجهي!

_

 

 

آزاديءَ جي آرزو، ڳڀروءَ ٻڍي، ٻار،

لهو هر ڪنهن لڱ تي، لڳي ماکيءَ لار،

آزاديءَ اسرار، پرجهي پرجهان ڪيترا!

_

گهُگهُو وڳو گهگهه ۾، ڏني جهپ جهاز،

ڦاٽا وڏي ڦاٽ سان، بمن مان آواز،

هي آزاديءَ راز، اک نه ڇنڀين آدمي!

_

هنوئيءَ هر جاءِ، آزاديءَ جو مورچو،

لکين نينگر نينگريون، مرن جيئڻ لاءِ،

ڪانئر، پير نه پاءِ، جي تو پياري جندڙي!

_

هيءَ انهن جي جاءِ، مرن جيڪي ماڳ ۾،

نه ڪا ووءِ نه واءِ، آزاديءَ جي راهه ۾.

_

مٿن پاٻوڙا ٻڌي، جهاڳين پيا جهنگ،

اڳ نه واسينگن ڏٺا، ڪڏهن هيئن نسنگ،

وڻن وجهي ونگ، ٽارين تي کسڪي ويا.

_

ڪلهن بمن ڳوٿريون، رڳو ٿاٻوڙا،

ٻُڌن تن جون ڳالهڙيون، رڳو ٿا ٻوڙا،

ٿي ويا واچوڙا، ويريءَ مٿان واٽ ۾.

_

جوڳي نئين جڳ جا، آهن گوريلا،

جن جي پاڇي کان پري، نانگ ڀڄن نيلا،

ڪڙهيل ڪسيلا، جانٺا جوڌا جنگ ۾.

_

ڪوڙي ناهه ڪٿا، ڪٿڪ! نئين جڳ جي:

ڇٽيون کولي، اڀ مان، ويري هيٺ لٿا،

ڇاپا مار جٿا، وريا تن کي واٽ ۾.

_

ناليءَ مان بندوق جي، ڏور ڏسي آڪاس،

گوليون گوريلي ڀري، کنيو اونهو ساس،

آيو ڪٿان واس؟ ڪٿي گل ٽڙن پيا!

_

ڪٿي گل ٽڙن پيا، ناهي دور بسنت!

اجهو آيو انت، سياري جي سيءَ جو.

_

وٺيون ويروتار، وڄون وري جهنگ تي،

ڇُپڻ لڳو ڇوهه کان، ڄاهو هيٺان ڄار،

ڏٺو ڇاپامار، پسونءَ کي پاٻوهه سان.

_

چؤماسي جي چيهه ۾، گهاتڪ آهي گهات،

ڊڀن پٺيان ڊونڊڙا، راوت ساري رات،

وهاڻيءَ پرڀات، ويري ايندا واٽ تي.

_

گهن گهن گهنن گهن، گجي پيو گهگهه ۾،

ڊڀن پٺيان ڊونڊڙا، ڪڏهن ننڊ نه ڪن،

چيتي چال وڃن، ويريءَ پٺيان واٽ تي.

_

جهونجهڪڙي جي جهيل ۾، ٻڏن ٿا تارا،

جهونجهارن جا جهنگ ۾، وهاڻيءَ وارا،

هو جي هچارا، اجهو آيا واٽ ٽي.

_

پتا سائي گاهه جا، چٻي مارن بک،

مور نه سارن سوک، جيسين ويري واٽ ۾.

_

ويريءَ مٿ جهڪي، هو جو آيو اڃ ۾،

اڃا پيتائين رڳو پلر اڌ چڪي،

پڳو ساٿ ڊڪي، جنبي ويو جنگ ۾.

_

هيءَ گوريلا فوج آ، آزاديءَ جي آڍ،

ڏاري ڏونگر ڏاڍ، وڌي پئي وير جان.

_

ڀانت ڀانت هٿيار، ڪنن ڪاڻيٺا گهڻا،

پوءِ به گجيا شينهن جئن، ويڙهو ڏونگر ڏار،

ويريءَ مٿان وار، پوڻا پيا ڪينڪي.

_

هٿيارن سان هير، آزادي دٻجي نه ٿي،

گدڙ نڪتا ويڙهه ۾، شڪاگو جا شير،

هائي ڍونڍن ڍير، معنيٰ ڳوليو موت ۾!

_

معنيٰ ڪهڙي موت ۾، انيائيءَ جي اوٽ!

ڪٿان ڇاتي شينهن جي، آڻن چپيل نوٽ؟

ها، هو ڳاڙها گهوٽ، مرن ٿا ڪنهن ماڳ ۾.

_

جيسين معنيِٰ موت کي، ناهي اياڻا،

هٿيارن تي هٿ ٿا، لڳن ويڳاڻا،

پاپي پراڻا! مرڻ معنيٰ ٿو گهري!

_

ڏکڻ اوڀر ايشيا، تو تي لک سلام!

تنهنجي سج اڀار کي، سهمي ڏٺو سام،

آئي منجهه عوام، آزاديءَ جي آرزو.

_ _

 

پوڙهو باغي

 

هي جي پوڙهو جهور، وڙهندي ٿيو ويڙهه ۾،

اڃا ڏمري ڏاڍ تي، آڻ نه مڃي مور،

سوچي، ڏسي ڏور، ايندڙ آرڻ ڏينهڙا.

_

اڃا آهن مڙس جا، ڏونگر تي ڏيرا،

سدا هن جا سوچ ۾، پيشانيءَ پيرا،

سانجهيءَ جي ويرا، سج لهي ٿو لڪ ۾.

_

لڪن مٿان سج جون، پويون پرڇايون،

سُري آيس سار ۾، ٻانهين سان ٻايون،

جن سان سجايون، ڪيئي جوڀن راتڙيون.

_

لڪن مٿان سج ۾، ڪنهن جي، ڪنهن جي سار!

ڪيئي ساٿي سچ جا، ڪُلهي ڪوڏيا يار،

وڙهندي جن جا وِيڙهه ۾ اڇا ٿيا وار،

اڙي موت، ميار! جيڏا روز جدا ڪرين!

_

 

سوچي ٿو بارود سان روز ڀري جهولي،

’شال ڪڏهن بندوق مان گسي نه گولي،

’انيائي ٽولي، مرڻي آهي مون هٿان.‘

_

جئن هو جهونو کيرٿر، هي به ائين اسٿر،

پڪي پيڙهه پهاڙ کي، ڌرتيءَ ۾ آڌر،

آهي ڄڻ ته امر، بيٺو جهولي جهڪ ۾!

_ _

 


 

 

پيءُ جو بدلو

 

ابا! تنهنجو رت، اڀري آيو وات ۾،

ها، مون هاريو ڀت، جان تو ويري جيئرو.

_

هيءَ ڪهاڙيءَ ڌار، ڄڻ ڪا ڪَني سج جي!

ابا! تنهنجي رت جا، مون تي ڀاري بار،

تيسين ننڊ ميار، جان تو ويري جيئرو.

_

مون تي ننڊ ميار آ، ابا! مون سوڳنڌ،

جيسين مان ڪيرائيان، تنهنجي وپريءَ ڪنڌ،

مون نه پٿاريو هنڌ، هن سان ساڳيءَ ڀونءِ تي.

_

ابا! تنهنجي نانوَ سان، منهنجو اوچو ڳاٽ،

سورهيه! تنهنجي سچ جو، چوڌاري چمڪاٽ،

لکئي ساڻ لِلاٽُ، چمڪيو چوڏهينءَ چنڊ جان.

_

موت نه هر ڪو نانءُ ٿو واريءَ تي واري،

مڙس اهو جو مهل تي، مري يا ماري،

ڏري يا ڏاري، اُڀري ڏونگر ڏاڍ جا.

_

مان ڪئن لوءِ لڄائيان، تو نه لڄائي لوءِ،

ابا! توکان پوءِ، آهه ڪهاڙي ڪڇ ۾.

_

آءٌ، ڪهاڙي ڪڇ ۾، ۽ مون هي آٿت:

’رت کي ڌوئي رت، رت نه ڌوپي نير سان.‘

_ _


 


[1]  شومبي _ ڪانگو جو رجعت پرست ليڊر، جنهن سامراجي ٽيڪر تي لممبا کي مارايو.

[2]  ائني فرئنڪ: يارهن ورهن جي يهودي ڇوڪري، جا نازي جرمنيءَ ۾ ماري ويئي، ۽ جنهن جي ڊائري دنيا جي ڪيترين ئي زبانن ۾ ترجمو ٿي چڪي آهي.

نئون صفحو --  ڪتاب جو ٽائيٽل صفحو --گذريل صفحو

ٻيا صفحا 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
هوم پيج -- لائبريري ڪئٽلاگ

© Copy Right 2007
Sindhi Adabi Board (Jamshoro),
Ph: 022-2633679 Email: bookinfo@sindhiadabiboard.org