|
ڪبايان ڪنڌ هيٺ ڪري چونئرن چونڊڻ ۾ محو رهيو. سهرس
جيئن ئي محسوس ڪيوته ڪبايان هن طرف نه پيو ڏسي
تيئن ئي ٽپ ڏيئي ڳوڻ اندر گهڙي ويو ۽ پنهنجي
چوڌاري چونئرا پکيڙي پاڻ کي ان ۾لڪائي ڇڏيو.
ڪبايان لڳاتار اهڙو نمونو ڪندو رهيو ڄڻ هن کي ڪا
خبر ئي نه آهي.
ڪلاڪ کن ٻيو به ڪم ڪندو رهيو ان بعد هٿ ڇنڊي اُٿي
بيٺو ۽ جتي سندس سهري چونڊو پئي ڪيو اتي چونئري
سان ڀريل ڳوڻ ڏسي زور سان چيو: ”مارا! ڳوڻ ته سڄي
ڀري پيئي آهي خبر ناهي پوڙهو پاڻي پيئڻ لاءِ
ڪيڏانهن هليو ويو. بهرحال هاڻ وڌيڪ ترسڻ اجايو
آهي. سندس چونئرا به آئون ٿو کڻي هلان. پٺيان هو
پاڻهي پيو ايندو.
ان بعد ڪبايان ڳوڻ جو منهن رسيءَ سان چڱيءَ طرح
ٻڌي ٻه ٽي دفعا مٿي تي کڻڻ جو مکر ڪيو: ”اڙي! ڏاڍي
ڳري آهي. ههڙي ڇپ جهڙي ڳوٺ کي بازار تائين مٿي تي
کڻي هلڻ مون اڪيلي جي وس جي ته ڳالهه ناهي، ها
البت هينئن ٿو ڪريان ته ان کي ڇڪي ڇڪي ڳوٺ تائين
رسايان.“
ان بعد ڪبايان ڳوڻ کي ڇڪڻ لڳو جيڪا هن جي پٺيان
پٿرن ۽ بنڊن مٿان، دڙن ۽ کڏن تان سادا کائيندي
آئي. واٽ تي ڳوڻ مان ايندڙ عجيب آوازن ڏي ڪبايان
ڪجهه به ڌيان نه ڌريو ۽ سڌو اچي شهر جي ڀاڄي
مارڪيٽ ۾ نڪتو. ڀاڄين جي دڪان وٽ بيهي هن ڳوڻ جو
منهن کولي جهڙو ليٽايو ته چونئرن سان گڏ سندس سهرو
به نڪري آيو. سندس سڄو جسم رهڙن ۽ سنڌن سان ڀرجي
ويو هو.
”هيلو!منهنجا پيارا سهرا!“ ڪبايان معصوميت مان
پڇيو.“ ”ڳوڻ اندر توهان ڇا ويٺي ڪيو؟ مون سمجهيو
ته توهان ڪٿي پاڻي پيئڻ ويا آهيو.“
جواب ڏيڻ بدران ڪبايان جو سهرو ٽپ ڏيئي اٿيو ۽
پاسي ۾ پيل بانٺو کڻي کيس مارڻ لاءِ ڊوڙيون پر
ڪبايان گوهي کائي کانئس ڇڏايوويو.
حاجي سڳوري لاءِ دعوت
گهڻي وقت کان ڪبايان کي سڻڀو طعام نصيب نه ٿيو هو
۽ لڳاتار هفتن جا هفتا سندس گذر ’پاڻيءَ پسئي خشڪي
ڀت‘ ۽ دال تي ٿي رهيو هو. هن ڪنهن ريت چڱو کائڻ
چاهيو ٿي. ”پر ٻوڙ پلاءُ ڪيئن حاصل ٿي سگهي ٿو”“
هن سوچيو.
ڪبايان کي اها خبر هئي ته سندس سهرو حاجين مان
متاثر آهي ۽ جڏهن به ڪو حاجي گس پنڌ مليس ٿو ته ان
کي ماني کارائڻ بنا ڇڏي نٿو. ان لاءِ ماني به جهڙي
تهڙي نٿو ڪرائي پر ڀت ۽ ڀاڄيءَ کان علاوه مڇي، ڪڪڙ
۽ ريڍو يا ٻاڪرو گوشت پڻ پچرائي ٿو. انهن طعامن جو
سوچي ڪبايان جو وات پاڻي ٿيڻ لڳو. سندس سهري کي
اڃا حج نصيب نه ٿيو هو پر ڀلي پاڪ کان جيڪو به آيو
ٿي ته ان کان اتي جون خبرون چارون پڇي پنهنجي دل
خوش ٿي ڪئي.
ڪبايان کي اها رٿ واهه جي وڻي ته حاجين وارا ڪپڙا
پائي حاجي ٿي سهري اڳيان اچجي ۽ سهرو کيس سچو حاجي
سمجهي ضرور دعوت ڪندو. اهو سوچي هن آر جي اڇي ٽوپي
۽ اڇو ڪوٽ هٿ ڪيو جيڪي اڪثر حاجي پائي ايندا هئا.
هيٺان هڪ صاف سٿرو سارونگ (گوڏ) ٻڌي . ڳچيءَ ۾
ڊگهي تسبيح ۽ پيرن ۾ تازا پالش ٿيل چڪمندڙ بوٽ
پاتا ۽ پوءِ اکين هڪ پراڻي فئشن جي هڪ عينڪ چاڙهي.
چپن مٿان کونئر هڻي هن ٻڪريءَ جا ڪجهه ڪارا وار ان
تي چنبڙيا ته بلڪل مڇون ٺهي پيس.
ڪبايان کي خبر هئي ته سندس سهرو روز ان وقت ڪافي
پيئڻ لاءِ هڪ هوٽل ۾ اچي ٿو. سو ڪبايان حاجيءَ
جوروپ ڌاري ان هوٽل ۾ پهتو. اندر گهڙي ڏٺائين ته
سندس سهرو هڪ ٽيبل وٽ اڪيلي سر ڪافي پي رهيو آهي.
ڪبايان به ساڳي ٽيبل تي وڃي ويٺو. ويهڻ وقت سندس
سهري ڪنڌ مٿي کڻي ڪبايان ڏي نهاريو. ڪبايان موٽ ۾
مرڪيو ۽ سمجهي ويو ته سندس سهري کيس بنهه نه
سڃاتو.
”اسلام عليڪم ورحمة الله وبرڪاتة“ ڪبايان جهيڻي
آواز ۾ سلام ڪيو.
”وعليڪم سلام ورحمة الله وبرڪاتة“ سندس سهري عزت
سان جواب ڏنو.
ڪبايان ان بعد هٿ جي اشاري سان بئري کي سڏ ڪيو. پر
سندس سهري يڪدم کائنس پڇيو: ”سائين منهنجا توهان
ڇا پيئڻ پسند ڪندائو. ڇا مون طرفان ڪافيءَ جو ڪوپ
پيئڻ قبول ڪندائو؟“
”اکين تي. توهان جي مهرباني.“
ان بعد سندس سهري بئري کي ڪبايان لاءِ ڪافي آڻڻ
لاءِ چيو. جڏهن اها آئي ته ڪبايان ڍُڪ ڀري پنهنجي
سهري کي چيو: ”سائين توهان جا لک لائق. وڏي مسافري
ڪري صبح کان آئون هلي هلي ٿڪجي پيو آهيان. هيءَ
ڪافي پيئڻ سان ضرور فرحت اچي ويندم. شام جو وري
مون کي پنهنجو سفر جاري رکڻو آهي.“
”حاجي صاحب اها ڪا وڏي ڳالهه ناهي. آئون ته هر وقت
توهان جهڙن نيڪ ماڻهن جي خدمت جو انتظار ڪندو رهان
ٿو. آئون پاڻ ته اڃا حج ڪري نه سگهيو آهيان. ٿي
سگهي ٿو توهان جهڙن جي دعائن رسڻ سان هڪ ڏينهن مون
کي به اتان جو سڏ اچي وڃي.“
”ضرور ضرور، انشاءَ الله.“ ڪبايان چيو.
پوءِ سندس سهري چيو: ”حاجي صاحب توهان کي شام جو
وري ڊگهي سفر تي نڪرڻو آهي هينئر ٿڪل به آهيو.
منهنجي گهر ڇو نٿا هلي ماني به کائو ۽ آرام ڪريو.“
ڪبايان ٿوري دير لاءِ ماٺ ڪئي ڄڻ سوچي رهيو هجي ته
آيا هن کي ترسڻ به کپي يا نه.“ منهنجي
خيال............. ۾ ........“
”سائين مڙيئي خير آهي. ٿوري دير لاءِ فرحت ڪري
پوءِ کڻي سفر تي نڪرجو.“
”چڱو ڀلا. توهان زور ٿا ڪريو ته مونکي قبول آهي.
توهان جي مهرباني.“
ڪبايان جو سهرو ڏاڍو خوش ٿيو ۽ حاجي (يعني ڪبايا)
کي وٺي پنهنجي گهر آيو. گهر پهچي زال کي چيو: ”مون
سان گڏ مهمان به آهي ۽ منجهند هتي ڪري پوءِ ويندو.
سو وارو ڪر. هڪ ٻه ڪڪڙيون ڪهائي وٺ ۽ ڀت ڀاڄيون ۽
ٻيون شيون تيار ڪري وٺ. ڪافي لاءِ کنڊ به ولايتي
وٺي اچ.“
بهرحال ڪبايان پيٽ ڀري ماني کاڌي. اهڙو مزيدار ٻوڙ
پلاءُ کاڌي هن کي ڏينهن ٿي ويا هئا. مانيءَ بعد هن
يڪا ٽي چار ڪوپ ڪافيءَ جا به چٽ ڪيا. پر بدقسمتي
سان ڪافيءَ جي گرمائش ۽ ٻاڦ هن جي مڇن جي کونئر کي
وٽڙائي رکيو ۽ ٻڪريءَ جا وار جيڪي هن مڇن خاطر
استعمال ڪيا هئا سي پنهنجي اصل جاءِ تان رڙهي اچي
هيٺين چپ وٽ پيا. سندس سهرو جيڪو ڀر ۾ ئي ويٺو هو
تنهن هيءَ لقاءُ ڏسي سمجهي ورتو ته هي حاجي ڪو ٻيو
نه پر سندس ئي ناٺي ڪبايان آهي. چڙ ته ڏاڍي ويس.
هيڪر دل ۾ آيس ته ڀَت جو ڀريل پيالو منهن ۾ وهائي
ڪڍيس پر بهتري ان ۾ سمجهي ماٺ ٿي ويو ته ان جو
پلاند ٻئي ڪنهن ڏينهن لاءِ رکجي. سو هن ڪبايان کي
اهوڏيک نه ڏنو ته هن سڃاڻي ورتو آهي. ان کانپوءِ
سگهوئي ڪبايان هٿ ڇنڊي اٿي کڙو ٿيو. ”ماني ٽڪيءَ
لاءِ وڏي مهرباني. سائين،“ ڪبايان چيو، ”شل سدا
سکي رهو.“
”توهان به سدا سلامت رهو. هيڏانهن ڪڏهن وري اچڻ
ٿيانوَ ته پيا منهن ڏيکارجو.“ سندس سهري پنهنجي
ڪاوڙ کي اندر ئي دٻائي ٻاهران خوشيءَ جو اظهار
ڪيو. کيس خارون ته ڏاڍيون پئي آيون ته هن پنهنجي
نڪمي ناٺيءَ کي ڏني نه ورتي ويهي هيڏي ماني کارائي
۽ هاڻ ڪنهن ريت پنهنجي ناٺيءَ مان پڻ ايڏي وڏي
دعوت ڪڍڻ لاءِ سٽل سٽڻ لڳو.
ان ڳالهه کي مهينو ٻه ٿي ويو پر ڪبايان جي سهري ان
بابت گهر ۾ ڪوبه ذڪر نه چوريو. هڪ ڏينهن ڪبايان
جيئن گهر ۾ ليٽيو پيو هو ته درتي ڪنهن اچي تاڙي
هنئين. اٿي در کوليائين ته سامهون هڪ حاجي نظر
آيس.“ ”سائين اسلام عليڪم.“ حاجي چيو.
”وعليڪم سلام، سائين.“ ڪبايان وراڻيو.
آئون آگوس نواريءَ نالي هڪ همراهه کي ڳولي رهيو
آهيان مون سمجهيو ته هو هن ڳوٺ ۾ رهي ٿو پر افسوس
جو هتي نظر نه آيو.“
”مون کي پڻ اهڙي نالي وارو ڪو همراهه نٿو سجهي.“
ڪبايان جواب ڏنو.
”ڀائو!“ حاجيءَ چيو، ”سندس ڳولا ۾ سڄي شهر ۾ ڦرڻ
ڪري ٿڪجي پيو آهيان.“
ڪبايان ايتري ۾سمجهي ويو ته حاجي حقيقت ۾ سندس
سهروئي آهي پر هن نمونو اهو ڪيو ڄڻ هن پنهنجي سهري
کي نه سڃاتو آهي.
”حاجي صاحب! ڀلا اندر اچي ڪجهه دير لاءِ آرام
ڪيو.“
”هائو بابا. مهرباني. مون کي ٿوري دير آرام ڪرڻ جي
تمام گهڻي ضرورت آهي.“
ڪبايان جو سهرو اهو چئي اندر آيو ۽ کٽ تي پٿل ماري
ويٺو.
”توهان جي منهن مان ئي لڳي ٿو ته توهان تمام گهڻو
ٿڪل آهيو ۽ ماني به شايد نه کاڌي اٿوَ. توهان ويهو
ته آئون پنهنجي زال کي چئي ٿو اچان توهان لاءِ ڪا
ماني ٺاهي وٺي.“
”وڏي مهرباني. واقعي مونکي ڏاڍي بک آهي.“
ڪبايان پاسي وارو در ٽپي پٺيان آيو جتي سندس زال
ڪڪڙين کي ان ڏيئي رهي هئي. هن ڄاڻي واڻي زال سان
وڏي واڪي ڳالهايو جيئن سندس سهرو به ٻڌي سگهي:
”عجيم! پاڻ وٽ هڪ معزز مهمان آيو آهي.“
ڪبايان اهو ڪير آهي؟“ سندس زال پڇيو.
”ڪو حاجي آهي. ڀلين جاين جي زيارت ڪري موٽيو آهي.
پاڻ کي هن لاءِ عاليشان ماني تيار ڪرڻ کپي. هو
تمام گهڻو بکايل آهي. هڪدم چانور ۽ ڀاڄي چلهه تي
چاڙهي پوءِ وڃي ڪو وڏي ٻانگ وارو متارو ڪڪڙ ڪهائي
اچ.“
”پر- پر، ڪابيان، پاڻ وٽ.....“ سندس زال ڪجهه چوڻ
چاهيو ٿي پر ان کان اڳ ڪبايان رڙي ڪري چيس.:
”نه نه. ڪڪڙ نه. ههڙي ڀلاري حاجي لاءِ ڪڪڙ رڌڻ
صحيح نه ٿيندو. پاڻ کي ڪا ٻڪري يا رڍ حلال ڪرڻ
کپي. هيئن ڪر جو ڪا ٿلهي سگهاري رڍ کڻي وڃي ڪاسائي
کان ڪهائي اچ.“
”پر ڪبايان، توکي ته خبر آهي ته پاڻ وٽ ڪابه ٿلهي
متاري رڍ ناهي.“ عجيم چيو.“
”ها. اها ته مونکي به خبر آهي. پر تنهنجي پيءَ وٽ
ته آهي سندس گهر جي پويان هڪ گهيٽو ٻڌو پيو اٿئي.
ان کي ڇوڙي ڪهائي اچ. تنهنجو پيءُ بلڪل رنج نه
ٿيندو. پاڻ خوش ٿيندو ته پاڻ حاجيءَ جي مزماني
ڪئي. هو پاڻ به ته چوندو رهندو آهي ته حاجين کي
سٺي ماني کارائڻ ثواب جو ڪم آهي. مهينو ڏيڍ اڳ به
هن هڪ اڻ ڄاڻ حاجيءَ کي عاليشان ماني کارائي هئي.
چڱو هاڻ گهڻي دير نه ڪر. جلدي ائين وڃي ڪر جيئن
ٻڌايو مانءِ.“
هوڏانهن جڏهن ڪبايان جي سهري اهو ٻڌو ته سندس ئي
نقصان ٿو ٿئي ته اچي پريشان ٿيو. هن کي پنهنجي
ٿلهي متاري گهيٽي جو فڪر ٿيو ته ماڳهين ٿو ڪسي. سو
ماٺ ڪري ويهڻ بدران ٽپ ڏيئي اٿيو ۽ سڌو رڌڻي ڏي
ڀڳو، جتي ڪبايان ۽ سندس زال بيٺي هئي. ”سائين مون
چيو منهنجي ڳالهه ته ٻڌجو. مهرباني ڪري مون لاءِ
ماني نه ڪجو. مون کي هينئر هينئر هڪ ضروري ڪم ياد
آيو آهي. ان لاءِ مونکي هينئر جو هينئر ڀر واري
ڳوٺ ۾ پهچڻو آهي. ان ڪري آئون ته هلان پيو، خدا
حافظ.“
اهو چئي هو ائين وٺي ڀڳو جو ڪبايان کي جواب ڏيڻ جو
به موقعو نه مليو.
عجيم وائڙن وانگر ڪبايان ڏي نهاريندي چيو: ”تنهنجي
مهمان حاجي صاحب کي ٿيو ڇا جو وٺي ڀڳو؟“
ڪبايان مرڪندي وراڻيو: مون کي پاڻ خبر ناهي.“
گهوڙي تي گهٽ بار
هڪ ڏينهن ڪبايان کي سندس سهري گاهه ڪرڻ لاءِ ٻنيءَ
تي موڪليو. ٿوري دير بعد جڏهن ٻه وڏيون ڀريون گاهه
جون ٿي ويون ته هو گهر ڏي موٽڻ جي تياري ڪرڻ لڳو.
گاهه جون ڀريون چڱيون ڳريون هيون ۽ هن کي پنهنجي
سهري جي گهر تائين انهن ڀرين سان گڏ پنڌ موٽڻو هو.
بهرحال هڪ ڊگهي ڪاٺي کڻي هڪ هڪ ڀري ڪنڊ کان ٻڌي
ڪاواٽيءَ وانگرڪاٺيءَ جو وچ ڪلهي تي رکي هلڻ لڳو.
گاهه جي گهڻي وزن ڪري ڪاٺي هن جي ڪلهي تي وڍ وجهي
رهي هئي ۽ کيس رکي رکي ساهي پٽڻي ٿي پيئي.
ڪجهه دير هلڻ بعد اوچتو هن کي پري کان هڪ گهوڙو
نظر آيو. اهو سندس سهري جو گهوڙو هو جيڪو هتان
هُتان چرندو واپس گهر ڏي وڃي رهيو هو. سندس ڳچي ۾
لغام به پيل هو. ڪبايان گاهه جون ڀريون رکي گهوڙي
ڏي ويو ۽ لغام کان ڇڪي گاهه وٽ وٺي آيس. پوءِ گاهه
جون ٻئي ڀريون مٿائنس رکيائين ۽پاڻ گهوڙي پٺيان
آهستي آهستي هلڻ لڳو. گهرپهچڻ کان اڳ رستي تي هڪ
ٽڪري آئي ٿي. اها چڱي خاصي اتاهين هئي ۽ ڪبايان
پنهنجو پاڻ ۾ مٿي چڙهڻ جو سَتُ نه پئي ساريو. سو
گهوڙي کي بيهاري پاڻ به ان جي پٺيءَ تي گاهه جي
پويان ٿي ويٺو.
گهوڙو آهستي آهستي ٽڪريءَ تي چڙهڻ لڳو. ٿورو مٿي
چڙهڻ بعد گهوڙي جي رفتار اڃا به گهٽجڻ لڳي. ڪبايان
کي خيال آيو: ”گهوڙو شايد ٿڪجي پيو آهي. اهو
منهنجي سهري جو گهوڙو آهي ۽ جي هو ٿڪل ٿڪل گهر
پهچندو ته سهرو مون تي ڪاوڙيو. ٿي سگهي ٿو هن کي
هن وقت گهوڙي تي چڙهي ڪيڏانهن وڃڻو هجي ۽ غريب
گهوڙي تي واقعي گهڻو بار آهي- گاهه جي ٻن ڀرين
کانسواءِ منهنجو پڻ.“
ڪجهه دير سوچڻ بعد ڪبايان کي دماغ ۾ هڪ رٿ آئي سو
ٻئي گاهه جون ڀريون گهوڙي جي پٺتيءَ تان کڻي
ڪاواٽيءَ ذريعي وري پنهنجن ڪلهن تي کڻي رکيون.
آهستي آهستي ٿي گهوڙو نيٺ سهري جي گهر تائين پهتو.
سهري گهوڙي مٿان ڪبايان ۽ ان مٿان گاهه جون ڀريون
ڏسي تعجب مان پڇيو: ”اڙي ڪبايان هي ڇا تماشوڪيو
اٿئي؟ گهوڙي مٿان چڙهي گاهه وري پاڻ تي رکيو پيو
اچين!“
ڪبايان معصوميت مان وراڻيو: ”چاچا ڳالهه آهي ته
مون کي خبر آهي ته توهان جي گهوڙي کي گهڻو بار
کڻائيندس ته توهان جو گهوڙو ٿڪجي پوندو ۽ توهان
مون تي ڪاوڙ ڪندائو. ان ڪري مون سوچيو ته گاهه
آئون ٿوکڻي هلان ۽ گهوڙو فقط مون کي کڻي هلي.“تتةة
هرڻ جو شڪار
هڪ ڏينهن ڪبايان پنهنجي سهري کي هرڻ ڦاسائڻ لاءِ
ڪوڙڪو ٺاهڻ لاءِ چيو: ”سارين جي پوک پويان گذريل
هفتي، مونکي ڪيترائي هرڻ گهمندي نظر آيا آهن. اچو
ته ڪوڙڪو ٺاهي وڻن جي وچ ۾رکي اچون.“
”ڪبايان وڦلين ته نه پيو،“ سهري ٽوڪيندي چيس،
”ڪوڙڪو
۽ تون ٺاهيندين!“
”ها. ها. بلڪل سچ ٿوچوان،“ ڪبايان پڪي ارادي سان
چيو، هرڻ جي ڦاسي ويو ته پاڻ ٻئي ڄڻا ان جا حصا
ڪري هفتوکن مزي سان کائي سگهنداسين.“
”مون کي ته سمجهه ۾ نه پيو اچي ڪبايان ته تون
ڪهڙيون ڳالهيون پيو ڪرين. هن کان اڳ ته ڪڏهن به ڪم
جي ڳالهه تنهنجي واتان نه ٻڌي اٿم. هي اڄ توکي
ٿيوڇا آهي. ڪا بيماري ته نه لڳي ويئي اٿئي؟“
”نه، آئون بيمار بلڪل نه آهيان ۽ سنجيدگيءَ سان
ٻڌائي رهيو آهيان ته اچو ته ڪوڙڪو گڏجي ٺاهيون ۽
جي هرڻ ڦاٿو ته اڌو اڌ ڪري کڻنداسين.“
”بهرحال ڳالهه هي آهي ته اڄ مون کان ڪم بلڪل نٿو
پڄي.“ سهري وراڻيو.
”چڱو توهان ڀلي مونکي همراهي نه ڪرايو پر جي آئون
هرڻ جهلي ٿو وٺان ته پوءِ مون کان حصو پتي هرگز نه
گهرجو.“ ڪبايان چيو.
ڪبايان جي سهري ٿورو سوچيو. هن هرڻ جو گوشت کائڻ
به چاهيو ٿي پر کانئس هن وقت ڪا محنت به نٿي پڄي
جو کڻي هرڻ لاءِ ڪوڙڪو ٺاهي. هڪ ته سج جي تپش ساڙي
رهي هئي ۽ ٻيو ته ٿڪل به ڏاڍو هو. هن ڪبايان کي
چيو: ”چڱو هينئن ٿو ڪريان جو هرڻ لاءِ ڪوڙڪو ٺاهڻ
جي ته مون ۾ هن وقت همت ناهي، باقي پکين جو ڪوڙڪو
کڻي ٿو ٺاهيان. پر اهو ٻڌي ڇڏجانءِ ته منهنجي
ڪوڙڪي ۾ ڪو پکي ڦاٿو ته ان مان توکي ڪوبه حصو نه
ڏيندس ۽ سڄوئي پاڻ وٽ رکندس. سمجهئه.“
نيٺ ڪبايان اڪيلي سر هرڻ کي ڦاسائڻ لاءِ ڪوڙڪو
ويهي ٺاهيو. ٻن ٽن ڪلاڪن جي لڳاتار محنت بعد اهو
ٺهي تيار ٿي ويو. سندس سهري ته منٽن۾ پکي ڦاسائڻ
جو ننڍڙو ڪوڙڪو ٺاهي ورتو.
”هاڻ مون کي ٻڌايو ته ڪير سست آهي،“ ڪبايان پنهنجي
سهري کي چيو، ”اميد ته اڄ رات منهنجي ڪوڙڪي ۾ هڪ
ٿلهو متارو هرڻ اچي ڦاسندو. پوءِ پاڻهي توهان کي
پڇتاءُ ٿيندو ته منهنجي مدد ڇونه ڪيانوَ.“
سندس سهري ٽهڪ ڏيندي چيو: ”بلي! ڏسنداسون ته ڪهڙو
نڀاڳو هرڻ تنهنجي ڪوڙڪي ۾ ٿو ڦاسي. مونکي پڪ آهي
ته منهنجي ڪوڙي ۾ ٻه چار ٿلها متارا پکي ضرور
ڦاسندا.“
ان رات ڪبايان ته ڏاڍو ٿڪل هو سو سمهڻ سان ننڍ کڻي
ويس سندس سهرو صبح جو سوير ئي اٿيو ۽ جتي ڪبايان
ستو پيو هو اتان پٻن تي آهستي آهستي هلي ڏٺائين ته
ڪبايان اڃا گهاٽيءَ ننڊ ۾ هو. سو ڪنهن کي ٻڌائڻ
بنا هي سڌو پنهنجي ڪوڙڪي وٽ آيو جتي هڪ به پکي
ڦاٿل نه هو. ان بعد هي سارين جي پوک پويان
جهنگل۾ويو جتي ڪبايان پنهنجو ڪوڙڪو منڍيو هو. ڇا
کڻي ڏسي ته ڪبايان جي ڪوڙڪي ۾ هڪ ٿلهو متارو هرڻ
ڦاٿو پيو آهي.
”واهه سائين واهه،“ هن دل .ئي دل ۾ چيو، ”لئه ٿي
ويئي ڪبايان جي. چئبو ته هاڻ ڪبايان سڄو هفتو هرڻ
جي گوشت مان وارا ڪندو ۽ مونکي هڪڙي ٻوٽي به نه
ملندي، مون کي ضرور ڪجهه ڪرڻ کپي.“ پوءِ هن کي هڪ
اٽڪل آئي. ”هڪ ڪم ڪري سگهجي ٿو ته هن هرڻ کي اتان
ڪڍي پنهنجي ڪوڙڪي وٽ اچي ٽنگيانس. اهو ضرور آهي ته
منهنجو پکين جو ڪوڙڪو آهي جنهن۾ڪو جانور ڪيئن ٿو
ڦاسي سگهي، پر ڪبايان ڄٽ کي ڪهڙي خبر ان فرق جي.“
سو ڪبايان جي سهري اُن ٿلهي متاري هرڻ کي ڪبايان
جي ڪوڙڪي مان ڪڍي اچي پنهنجي پکين واري ڪوڙڪي جي
ڀر ۾ هڪ ٽاريءَ سان ٻڌو. ان بعد تکوتکو پنهنجي گهر
موٽي آيو. ڪبايان اڃا تائين ننڊ ۾ هو. پاڻ به چادر
تاڻي وري سمهي رهيو ۽ ڪبايان جي اٿڻ جو انتظار ڪرڻ
لڳو.
جڏهن سج چڱو مٿي چڙهي آيو ته ڪبايان ننڊ مان اٿيو.
ان کي اٿيل ڏسي هي به هنڌ تان اٿيو ۽اکيون مهٽي
ڪبايان اڳيان ائين هلڻ لڳو ڄڻ هاڻ ننڊ مان اٿيو
هجي.
”رات اهڙي ننڊ کڻي ويئي جو مس مس هاڻ اک کلي آهي.
ڪبايان تون ڪر خبر رات ننڊ سٺي ڪيئي يا نه؟“
”ها مونکي ته سٺي ننڊ اچي ويئي هئي.“ ڪبايان
وراڻيو.
”مونکي به اهڙي گهاٽي ننڊ اچي ويئي هئي.“ جو هاڻ
تنهنجي هلڻ جي آواز تي اک کلي آهي. بهرحال ڪر خبر
چار ڇاجي تياري آهي؟“
”پنهنجي ڪوڙڪي جي سار لهڻ ٿو وڃان ته ڪو هرڻ ڦاٿو
يا نه رات جو خواب ۾ ڏٺو اٿم ته هڪ ٿلهو متارو هرڻ
منهنجي ڪوڙڪي ۾ اچي ڦاٿو آهي.“ ڪبايان چيو.
”چڱو هل ته آئون به ٿو هلان.“ ڪابيان جي سهري چيو.
”هل ڀلي پر اها اميد هرگز نه رکجانءِ ته ڪو آئون
هرڻ جي گوشت جو حصو توکي ڏيندس.“ ڪبايان چيو.
ٻئي ڄڻا گهران نڪتا، سارين جي فصل جو ٻنو ڏيئي
جهنگ ڏي روانا ٿيا. جڏهن ڪوڙڪي جي ويجهو پهتا ته
ڪبايان جو سهرو ڄاڻي واڻي ٿورو ٿورو پٺيان هلڻ لڳو
جيئن ڪبايان ڀلي اڳيان وڃي پنهنجو ڪوڙڪو پهرين
جانچي..
”ڪر خبر ڪجهه نظر اچي پيو؟“ سهري پڇيو
”نه، اڃا ته ڪجهه به نه.“ ڪبايان وراڻيو.
”آئون نٿو سمجهان ته ڪوڙڪي ۾ ڪي ڪجهه آهي.“
پوءِ جڏهن بلڪل ويجهو بيهي ڏٺائون ته منجهس ڪاريءَ
وارا ڪک هئا. ڪبايان کي ڏاڍو ڏک ٿيو.
”ٺهيو. هاڻ هرڻ ئي نه ڦاٿو آهي ته مونکي ان جو حصو
نه ملڻ لاءِ جيڪو ڏک هو سو هرگز ڪرڻ نه کپي،“ سهري
چيو، ”ڏسان ته منهنجي پکين واري ڪوڙڪي ۾ڪو پکي
ڦاٿو آهي يا نه. تون به گڏ هلندين.“
ڪبايان کي جيتوڻيڪ هاڻ ڪا دلچسپي نه رهي هئي پر
پنهنجي سهري جي پٺيان هلڻ لڳو. جڏهن ڪوڙڪي جي
ويجهو پهتا ته سهرو تکيون تکيون ٻرانگون ڀرڻ لڳو.
”منهنجي خيال ۾مون واري ڪوڙڪي ۾ ڪا شيءِ ڦاٿي پيئي
آهي.“ اهو چئي هو پنهنجي ڪوڙڪي ڏي ڊوڙڻ لڳو. ”واهه
ڙي واهه. ڪجهه ته ڦاٿوآهي. ڪبايان وارو ڪر ۽ اچي
ڏس ته سهي ڪهڙو نه سٺو هرڻ ڦاٿو پيو آهي.“
ڪبايان هرڻ ڏي نهاريو. اهو واقعي هڪ ٿلهو متارو
هرڻ هو جيڪو ڪوڙڪي سان گڏ وڻ جي ٽاريءَ ۾ ٽنگيو
پيو هو. ڪبايان جي سهري ان کي هيٺ لاٿو. واهه
واهه! ڇا ته متارو هرڻ آهي. هي سڄو هفتو مون لاءِ
عيش ٿي ويو. ڪبايان تو لاءِ افسوس اٿم ته تون
بکايل ئي رهندي.مڃين ٿو نه ته آئون ڀاڳن وارو
آهيان.“
ڪبايان ڪجهه به نه ڪڇيو. سندس سهرو هرڻ کي ڪلهن تي
رکي گهر ڏي روانو ٿيو. ڪبايان ڀت وانگر اتي ئي
بيٺو رهيو ۽ ڪا دير پنهنجي سهري کي ويندو ڏسندو
رهيو.
جڏهن سهري گهر اچي هرڻ کي لاٿو ته ان کي ڏسي سڀ
خوش ٿيا. سندس زال۽ ڌيءَ تعريف ڪرڻ لڳيون ۽ سڄو
هفتو هرڻ جو گوشت پيٽ ڀري کائڻ جو سوچي خوش ٿيون.
ٻپهري تائين گهر جا سڀئي ڀاتي هرڻ جي گوشت کي
وڍيندا ۽ صاف ڪندا رهيا ۽ پوءِ جڏهن نيرن ڪرڻ لڳا
ته ڌيڻس پڇيو؛ ”بابا منهنجو مڙس ڪبايان نظر نه پيو
اچي؟“
”خبر ناهي، توکي ته هن جي افعالن جي خبر آهي. پڪ
ڪٿي ويٺي ويٺي ننڍ کڻي ويئي هونديس.“ سهري کين
ٻڌايو. ان بعد ڪنهن به ڪبايان جو نه سوچيو ۽ هر هڪ
پنهنجي ئي ڪچهري ۾لڳي ويو. شام تائين جڏهن ڪبايان
نه موٽيو ته سندس سس رڙ ڪري چيو: ”ڪبايان جو اڃا
تائين ڪو پتو نه پيو آهي. اجهو ته هاڻي رات به
ٿي.“
”واقعي ڪبايان ڪيڏانهن گم ته نه ٿي ويو آهي؟“
”ڪڏهن ڪڏهن يڪو ٻاهر هليو ويندو آهي پر هينئن ڪڏهن
به نه ٿيو آهي. مانيءَ لاءِ ته هو ضرور موٽي ايندو
آهي، اڄ ته سڄو ڏينهن نظر نه آيو آهي.“
”مون کيس صبح جو ڏٺو هو،“ سندس سهري چيو. ”ان وقت
ته هو بلڪل چاق چڱو ڀلو هو. منهنجي خيال ۾ هن کي
هرڻ نه ڦاسڻ جوڏک هوندو. ڄاڻ ته اچي نڪتو.“
ٿوري دير ٻي گذري پر هو گهر نه آيو. ڪبايان جي زال
۽ سس کي ايترو اچي فڪر ٿيو جو نيٺ ڪبايان جي ڳولا
لاءِ تيار ٿيون. هنن کي اهوئي ڌيان ۾ هو ته شايد
ڪبايان کي ڪو حادثودرپيش آيو هوندو. پهرين سارين
جي فصل پويان جتي هن هرڻ لاءِ ڪوڙڪو لڳايو هو اتي
ڪبايان کي سڀني ڳوليو پر اتي به نه مليو. ڪڏهن
ڪڏهن منجهند جو ڪبايان هڪ وڻ هيٺان وڃي سمهندو هو.
سو هاڻ هي سڀئي ڪبايان جي ان دلپسند جڳهه تي آيا
پر اتي به هن جو ڪو پتو نه پيو.
”مون کي لڳي ٿو ته منهنجو پيارو ڪٿي درياهه ۾ ته
نه ٻڏي ويو.“ ڪبايان جي زال روئندي چيو. ۽ پوءِ
ٽيئي ڄڻا ڪبايان کي ڳولڻ لاءِ درياهه ڏي وڌيا.
درياهه جي ڪناري تي ڏسن ته ڪبايان پٿل ماري مٿي کي
هٿ ڏيئي درياهه جي وهندڙ پاڻي کي به ڏسي رهيو آهي
ته ڪجهه سوچي به رهيو آهي.
”ڪبايان! ڪبايان! تو ڇا پيو ڪرين؟“ پر ڪبايان ڪو
جواب نه ڏنن ۽ سندس نظرون درياهه جي وهندڙ پاڻيءَ
۾ئي کتيون رهيون.
”ڪبايان ڇا ڳالهه آهي.“ سندس سهري پڇيو. ”چاق ته
آهين؟“
ان تي ڪبايان ورندي ڏني، آئون هڪ عجيب شيءِ ڏسي
رهيو آهيان.“ ۽ پنهنجو ڪنڌ مٿي ڪرڻ بدران پاڻيءَ ۾
ئي گهوريندو رهيو.
”عجيب شيءِ؟ اها ڪهڙي عجيب شيءِ آهي جيڪا تون ڏسين
پيو پر اسان کي نظر نٿي اچي.“
”ڇا توهان کي نظر نه پئي اچي؟ چڱو وري پاڻي ڏي
چتائي ڏسو.“
ان تي وري سڀني پاڻيءَ ڏي چتائي ڏٺو پر کين ڪجهه
به نظر نه آيو. سڀني هڪ ٻئي ڏي تعجب مان ڏٺو.
ڪبايان جي سهري اڳيان وڌي ڪبايان جي نبض تپاس ڪئي
ته ڪٿي تپ دماغ تي اثر ته نه وڃي ڪيو اٿس. ”لڳي ٿو
ته ڪبايان کي ڏينهن لڳي ويو آهي.“ ڪبايان جي زال ۽
سس هائوڪار ۾ ڪنڌ ڌوڻيون.
”وري چتائي ڏسو. ڇا توهان کي ڪجهه نظر نٿو اچي؟
ڪبايان پڇيو.
”چتائي ڇا ڏسون؟“ سهري وائڙن وانگر پڇيو. عجيب
حرڪت جيڪا پاڻي ڪري رهيو آهي.“
”ڪهڙي عجيب حرڪت؟“
”اها ته هو ٽڪريءَ تان هيٺ واديءَ ڏي وهي رهيو
آهي.“ ”ان ۾ ڪهڙي عجب جهڙي ڳالهه آهي؟“ سهري پڇيو.
هن جي زال ۽ سس وري هڪ ٻئي ڏي تعجب ۽ فڪر مان ڏسڻ
لڳيون.
”منهنجو مطلب آهي ته اهو ائين ڇو پيو وهي. واديءَ
کان مٿي جبل ڏي ابتو ڇو نٿووهي؟“ ڪبايان پڇيو.
”اهو ان ڪري ڄٽ، جو اهو پاڻيءَ لاءِ ناممڪن آهي.
پاڻي هميشه مٿاهين کان هيٺ وهندو آهي.“
”چئبو ته اهو پاڻيءَ لاءِ ناممڪن آهي. باقي هرڻ
لاءِ ممڪن آهي ته جانورن جي وڏي ڪوڙڪي ۾ ڦاسڻ
بدران وڻ ۾ ٽنگيل پکين جي ننڍڙي ڪوڙڪي ۾ ڦاسي پوي.
جيڪڏهن هرڻ لاءِ ممڪن آهي ته پوءِ پاڻيءَ لاءِ به
ممڪن ٿي سگهي ٿو.“
ڪبايان اهو چئي سهري ڏي منهن ڪيو. سندس زال ۽ سس
به شڪي نگاهن سان سهري ڏي نهاريو ۽ سمجهي ويون ته
اصل ڳالهه ڇا آهي ۽ هرڻ سهري نه پر ڪبايان ڦاسايو
آهي. اهو حال ڏسي سهرو ڏاڍو شرمندو ٿيو ۽ ماٺ
مٺوڙي ۾ اتان کسڪي ويو.
ان بعد ڪبايان هرڻ جو سڀ گوشت پاڻ رکيو ۽ سڄو هفتو
پاڻ، سندس زال ۽ سس کائيندي رهي. جڏهن گوشت ختم
ٿيو ته ڪبايان پنهنجي سهري وٽ آيو ۽ چيو ”آئون
ايترو ڪمينو نٿو ٿيڻ چاهيان. ان ڪري ڏسو مون توهان
لاءِ گهٽ ۾ گهٽ هرڻ جا هڏا بچائي رکيا آهن.“
ڏاهو کيکڙو
برما جي شهر رنگون ڀرسان هڪ مٺي پاڻيءَ جي ڍنڍ
هئي. هن ڍنڍ ۾ ننڍيون وڏيون هزاريون مڇيون رهيون
ٿي. جيئن ته اها بادشاهه سلامت جي ڍنڍ هئي سو سڀ
مڇيون ان ڍنڍ ۾ خوش پاش هيون. بادشاهه سلامت سڄي
شهر ۾ پڙهو گهمرائي ڇڏيو هو ته ڪوبه سندس ڍنڍ مان
مڇي نه ڦاسائيندو. ان ڪري روزانو شهر جا ماڻهو
مڇيون مارڻ لاءِ شهر کان ٻاهر درياءَ تي ويندا
هئا. هنن ڪڏهن ڀلجي به بادشاهه جي هن ڍنڍ ڏي رُخ
نٿي ڪيو. ان ڪري ڍنڍ جون مڙيئي مڇيون خوش ۽ حفاظت
۾ زندگيءَ جا ڏينهن گذاري رهيون هيون. |
