دري کولي ڊگها ڊگها ساهه کڻان ٿو. دريءَ کان ٻاهر نهاريندي منهنجو من ڄڻ ڌڙڪندي ڌڙڪندي بيهي ٿو رهي.

شهر - !؟ ٿڪل ٽٽل، مُئل، ڪانڌين جي اوسيئڙي ۾، برف تي رکيل لاش. اهو ئي شهر ڪجهه ڏينهن اڳ تائين جيئرو ۽ ساهه کڻندڙ. فيصلو ٿي نه سگهيو آهي.

ان لاش کي دفنائڻ گهرجي؟ جلائڻ گهرجي؟ پاڻيءَ ۾ ٻوڙڻ گهرجي؟ يا – يا – ڪانون ۽ ڪُتن جي اڳيان ڦٽو ڪرڻ گهرجي!؟ شايد آخري رٿا تي سڀئي متفق ٿين. ها شايد!! شايد معنيٰ شڪ! شهر جي آخري رسمن سميت، اسان جي/منهنجي جيئڻ/مرڻ جا فيصلا شڪ ۾ پيل. بهرحال قبرستانن ۾ جڳهه خالي ڪانهي ۽ نه ئي ان جو ڪو امڪان آهي. قبرستانن جي اندر مرڻ وارن جي رش آهي. قبرستانن کان ٻاهر ماتمين جي پيههءَ لڳي پئي آهي. قبرستانن جي ديوارن تي نعرا لکيل آهن ۽ قبرستانن جي ديوارن جي پاڙن ۾ پيشاب جي بوءِ آهي. منهنجو لاش!؟ دفنايو ويندو؟ جلايو ويندو؟ پاڻيءَ ۾ لوڙهيو ويندو؟ پولار کان هيٺ ڦٽي ڪيو ويندو؟ پرزا پرزا ٿي وڃائجي ويندو ۽ لڀندو به ڪونه!؟

شهر جو لاش/منهنجو لاش/اسان جو لاش!!؟.

هو سامهونءَ وارو رستو جتان مان روز لنگهندو آهيان، ايندي به ويندي به . لنگهڻ ۾، رستو پار ڪري بس تائين پهچڻ ۾، ماڻهن ۽ ٽريفڪ جي پيهه ڪاڻ جتي مون کي پندرهن منٽ لڳندا آهن، هينئر ٻن منٽن جي برابر ٿو ڀاسي. هينئر ڄڻ هتان راڪاس گهمي ويو آهي. ماڻهن کي ڳهي ويو آهي. ننڍڙا ننڍڙا جيتامڙا ماڻهو. سناٽو. اڌ اڌ فرلانگ تي بيٺل ٻه ٻه، ٽي ٽي وردي پوش. تاڻيل اسٽين گنون، رستن تي وڇايل، ڪانڊاريل لوهي تارون. فسادن دوران ساڙيل ٽائر، موٽرون ۽ رستن تي ڦٽي ڪيل پٿرن جو ڍير. هو ڇا آهي؟ هو – ڳاڙهو – ڳاڙهو. وچ رستي تي، عين وردي پوش جي بوٽن هيٺ ڇا آهي؟ رت!!؟ ڪنهن جو؟ آخر ڪنهن جو؟ ڪنهن جو به ٿي سگهي ٿو پر آهي ته ماڻهوءَ جو رت. رت ڏسي هانءُ ڪچو ٿيندو آهيم. حملا آور بادشاهن جي فوجن هٿان ڪرايل قتل عام جا داستان. آباد شهرن کي باهيون ڏيڻ جا منظر. انساني سرن جا پهاڙ کڙا ڪيل ۽ اُنهن جي چوٽيءَ تي لهرائيندڙ فتح جا جهنڊا ۽ آخر ۾ لٽيل مال سميٽي، عورتن جي لويل کويل جسمن ۾ ٻار ڀري، لاشن مٿان گهوڙا ڊوڙائيندي حملا آورن جي واپسي. اُن واپسيءَ کان پوءِ پڪ ته ائين ئي رستا سنسان ٿي ويندا هوندا، جيئن هينئر منهنجي دريءَ کان ٻاهر آهن. ڇا تاريخ انهن واقعن کي ورجائي ٿي؟ ساڳين شهرن ۾؟ ساڳيءَ ڌرتيءَ تي؟ ڇا مان به – اسان – به - !!؟ ڇاتي مهٽيان ٿو. هانءُ ٿو ڪچو ٿئيم. اُلٽي ڪرڻ ٿو چاهيان. نڙيءَ ۾ ڪڙو پاڻي ٿو ڀرجي اچيم. ڪنهن کي سڏ ڪريان؟ دريءَ ۾ بيهي رڙيون ڪريان؟ هيلپ – هيلپ – پوءِ جڏهن هو ايندا ته ڇا چوندس!؟ ڊڄان ٿو؟ ڇا کان؟ اهو به ته ٿي سگهي ٿو ته رڙيون ڪرڻ تي پابندي پيل هجي. هيءَ گهري/ڊگهي سانت ته اهو ئي ظاهر ڪري ٿي ته رڙيون ڪرڻ تي به پابندي هوندي . پوءِ جي هو مون کي آواز استعمال ڪرڻ جي ڏوهه ۾ شوٽ ڪن ته!؟ نه، پاڙي واري کي ٿو سڏ ڪريان! نه، اهو به رسڪ آهي. پاڙي ۾ مخالف گروهه سان تعلق رکندڙن جو گهر آهي. پر هو ته تمام سٺو ماڻهو آهي. پر ٿي سگهي ٿو ته هينئر هن جي اندر ۾ به ڪروڌ ڀريل هجي! اُن ڏينهن به ته ڪيئن گهور پائي مون کي ننهن کان چوٽيءَ تائين ڏٺو هيائين، ڄڻ – ڄڻ!!؟ اهو به ته ٿي سگهي ٿو ته هو مون کي مارڻ جي رٿا رٿيندو هجي. مون کي ڇو ماريندو؟ مون هن جو ڪهڙو ڏوهه ڪيو آهي؟ مون ته ڪڏهن شعوري طرح سان ماڪوڙي به ناهي ماري .

پوءِ ڏوهه؟

هينئر مسئلو ڪنهن به شخصي ڏوهه جو ڪونهي. مسئلو اهو آهي ته مان هن جي قوم مان ناهيان، هن جي ٻولي ڳالهائيندڙ ناهيان. پر – ان ۾ منهنجو ڪهڙو ڏوهه!؟ يا هو اسان جي قوم مان ناهي، اسان جي ٻولي ڳالهائيندڙ ناهي ته اُن ۾ اُن جو ڪهڙو ڏوهه؟ پوءِ – هي سڀ ڇا آهي؟ ڇو آهي؟ ڇالاءِ آهي؟ اڃا اُن ڏينهن آفيس ۾، ڇتو، رت چوسيندڙ بحث ٿيو هو جنهن ۾ مون کي پريان کان ائين لڳو هو ڄڻ لفظ ڪو هڏو آهن، جن تي اسان ڪتن جيان وڙهي رهيا آهيون. هڏو ڪنهن جي حصي ۾ نٿو اچي. ان بحث دوران ڪنهن چيو هو؛ ”يار! سڄو مسئلو آهي ماڻهوءَ جي بنيادي حقن جو. حق مٿيان ڦريندا آهن. جيڪي ٿورا گهڻا حق خيرات ۾ ملندا به آهن ته انهن ۾ به دوائن جيان ملاوٽ ٿيل. مريض جو مرض گهٽجڻ بدران مرڳو ري ايڪشن ٿيو پوي. ملاوٽ ۾، ٿورڙي ڪڙاڻ، ٿورڙو مٺاڻ ۽ ٿورڙو زهر گڏيل. ظاهر آ ته ري ايڪشن ته ٿيندو ئي. سو، حق مٿيان ڦريندا آهن. خونريزي هيٺ ٿيندي آهي. هيٺ، تهائين هيٺ، عام، تهائين عام ماڻهن ۾. ٻولي يا قوميت مسئلو ناهي. ٻولي يا قوميت استعمال ڪئي/ڪرائي ويندي آهي، هٿيار طور، انهيءَ خونريزيءَ ۾ - معاملو بلڪل ائين آهي، جيئن مفاد پرست ڊاڪٽر پنهنجي ڪمائيءَ خاطر مريض جي مرض کي ڊيگهه پيو ڏيندو آهي ۽ ڪڏهن ڪڏهن بنا ڪنهن ڪارڻ جي، محض پنهنجي مالي مفاد خاطر، مريض جو ميجر آپريشن به ڪري وجهندو آهي ۽ مائنر آپريشن ان کان سواءِ آهن. ڊاڪٽر ڪير آهي؟ مريض ڪير آهي؟“. پوءِ آخر ان جو انت ڇا آهي؟ ڪوبه نه؟ ماڻهن جو ڪوس – بس اهو ئي آهي. ان ۾ ئي جيئڻو آهي. جيئڻو؟ يا مرڻ جو انتظار. اُن ڏينهن مان مڇريل جلوس ۾ ڦاسي پيو هئس. اکين ۾ ٻرندڙ ٽانڊا ۽ وات مان اُڏامندڙ گرم گرم ٻاڦ. هو نعرا هڻي رهيا هئا. مون ڪجهه لفظ سمجهيا، ڪجهه نه سمجهيا. اوچتو مون کي خيال گهيري ويو ته هڪڙو ٻيو به نعرو هڻي سگهجي ٿو يا سمورن نعرن جي معنيٰ اها ئي ٿي سگهي ٿي.

نعراءِ موت!

جيئي موت

جيئي موت

نعراءِ موت

نعراءِ موت.

جلوس مان پاڻ بچائي نڪرڻ کان پوءِ، گهر ڏانهن ايندي، مان چپن ۾ ڄڻ اهو ئي ڀڻڪي رهيو هئس. هينئر به شايد مان اهو ئي ٿو ڀڻڪان. مان شايد ڊڄڻو ٿي پيو آهيان!؟ (يا ڊڄڻو ئي هئس!) ٻيءَ معني! ۾ ڪانئر!؟ نه، مان ڪانئر هجان ها ته اسٽوڊنٽ لائف ۾ ٻه سال جيل نه ڪاٽيان ها. مان سمورين حالتن ۾ زنده آهيان ڇا اها ڪانئر نه هئڻ جي نشاني ڪانهي؟ مان ماڻهوءَ کي نٿو ماري سگهان. ڪنهن به ماڻهوءَ کي. اهو ممڪن ڪيئن آهي ته مان ماڻهوءَ کي ماريان. اهڙو ماڻهو، جنهن کي مان سڃاڻان به نٿو. واٽ ويندو. عين وچ سڙڪ تي، سڙڪ کي پار ڪرڻ دوران، هن ڪناري تي پهچڻ کان پهرين شوٽ ڪري ڇڏيان. هن کي گهر پهچڻ نه ڏيان. هن جي هٿ ۾ جيڪو کاڌي پيتي جو سامان آهي، ان کي سڙڪ تي ڦهلائي ڇڏيان پوءِ پاڻ گم ٿي وڃان. صبح اخبار ۾ هن جو نالو، پتو، ٻولي، قوميت پڙهي، مان پاڻ جيئڻ جو ساهس ماڻيان!؟ اهو ڪيئن ٿو ٿي سگهي؟ ڇا مان ڪانئر آهيان؟ ڪجهه خيال منهنجي بت مان سيسراٽ ڪڍيو ڇڏين. اهو ته سٺو ٿيو مون زال ۽ ٻار اڳ ۾ ئي ڳوٺ موڪلي ڇڏيا. زال ۽ ٻار هتي هجن ها ته!؟ اُن ڏينهن آفيس ۾ هيڊ ڪلارڪ ئي ته ڳالهه پي ڪئي ته هُن گروهه جا فسادي سندس ڪنهن مائٽ جي گهر ۾ گهڙي پيا هئا ۽ گهر جي عورتن کي بي عزتو ڪيو هئائون. مون اُن پل ئي جسم مان ڊسمبر جي سرد هوا کي ڦيريون پائي لونءَ لونءَ مان لنگهندو محسوس ڪيو هو. هو جي منهنجي گهر ۾ به گهڙي پون!؟ مون کي ڪرسيءَ سان ٻڌي، منهنجي سامهون منهنجي زال ۽ ڌيءَ جا ڪپڙا سنگينن جي نوڪ سان ليڙون ليڙون ڪري وجهن ۽ ڪتن جيان هنن کي -!!

منهنجي زال جو ننگو جسم.

منهنجي ڌيءُ جو ننگو جسم.

مان هيڊ ڪلارڪ جي آفيس مان ڄڻ ڊوڙندو ٻاهر نڪتو هئس. اهڙو وقت آيو ته مان ڇا ڪندس!؟ زال ۽ ڌيءَ کي، هنن جي هٿن ۾ پهچڻ کان پهرين ئي شوٽ ڪري ڇڏيندس. تڏهن آخري نهار هو مون تي ڪيئن وجهنديون؟ مون کي ڪيترين فلمن جا منظر ياد اچن ٿا، جن ۾ مڙد جي سامهو هن جي زال/ماءُ/ڀيڻ/ڌيءُ کي ننگو ڪيو ٿو وڃي. نيئرن ۾ ٻڌل مڙد رڙيون ڪري ٿو، ڦٿڪي ٿو، اکيون ٻوٽڻ چاهي ٿو، پر هو هن جي جسم کي ايذاءُ ڏئي اکيون کولڻ لاءِ مجبور ڪن ٿا. اُهو ڀوائتو منظر ڏسڻ لاءِ ٿا مجبور ڪن، جنهن کان موت وڌيڪ بهتر سزا آهي. نه چاهيندي به پاڻ کي اهڙن منظرن جي فريم ۾ ڄڻ فڪس ڪرڻ جو تصور ٿو ڪريان. پنهنجي ئي تصور ۾ رڙيون ٿو ڪريان. ڪنڌ ٿو هڻان. ڪرڙيءَ جيان ڦٿڪان ٿو.

منهنجين اکين جي سامهون هر هر منهنجي زال ۽ ڌيءُ جو ننگو جسم.

منهنجي اکين ۾ ڪنڊا اُڀري ٿا اچن.

منهنجي سڄي جسم تي ڪنڊا اُڀري ٿا اچن.

مون کي ڪنڊا چڀي رهيا آهن ۽ مان اُنهن جو چڀڻ ايذاءُ وانگر ٿو محسوس ڪريان. پگهر ۾ شم ٿي وڃان ٿو. منهنجن پيرن هيٺان قبرون ئي قبرون وڇايل آهن. هر قبر ۾ رڙيون، دانهون، سڏڪا پوريل آهن. منهنجا پير هوريان هوريان/تيزيءَ سان انهن قبرن ۾ لهي رهيا آهن. لائٽ آف ٿي وئي آهي يا منهنجين اکين ۾ اونداهي آهي؟.

ايڏي اُونداهي!؟؟.

مان پنهنجي پاڻ کي ان اُونداهي ۾ ڳوليان ٿو. هٿوراڙيون ڏيان ٿو. نيٺ به کٽ تائين پهچي، پنهنجي ئي لاش مٿان ڦان ٿي ڪِران ٿو. کٽ تي پيل منهنجو ئي لاش مون کي ٻک وجهي سمهارڻ ٿو چاهي، سمهي پؤ. انهيءَ ۾ ئي عافيت آهي ته سمهي پؤ. ايذاءُ کي محسوس ڪرڻ جي لذت منهنجو پيڇو نٿي ڇڏي. مان شايد ايذاءُ پسند ٿي پيو آهيان. نه، ايذاءُ جو عادي ٿي پيو آهيان. ايذاءُ جو عادي ٿيڻ ۽ ان کي قبولي وٺڻ، چرس، آفيم، مينڊريڪس ۽ هيروئن جي نشي جي عادي هئڻ ۽ ان تي تڳڻ برابر آهي. ايذاءُ کان نجات پائڻ لاءِ مون کي روئڻ گهرجي. زور – زور – سان، هسٽيريا جي مريض عورت جيان رڙيون ڪري روئڻ گهرجي. ننڍپڻ ۾ رنو هوندس، پر ان کان پوءِ مان رنو ئي ڪونه آهيان. هاڻي مون کي روئڻ گهرجي. پر مون وٽ روئڻ جو ڪارڻ به ڪهڙو آهي؟ ڇا لڙڪ ايندا منهنجين اکين ۾!؟ ڪو اهڙو منظر ياد ڪريان، جيڪو مون کي رُئاري سگهي. ڪهڙو اهڙو منظر ٿي سگهي ٿو؟ ماءُ جي مرڻ جو منظر؟ نه، پيءُ جي مرڻ جو منظر! نه، اُهو منظر جڏهن ڀاءُ ڦوهه جوانيءَ ۾، مئل حالت ۾ گهر کڄي آيو هو ۽ ماءُ ڇاتي ڪٽي، پار ڪڍي رني هئي. مون کي ماءُ جا اُهي اکين ۾ ڀرجي ايندڙ پار به ياد آهن، پر ان پل به مان رنو ڪونه هئس. ڀت کي ٽيڪ ڏئي بيٺي مون کي لڳو هو ته مان به ان ڀت جو ئي هڪڙو حصو آهيان. سيمنٽ، ريتيءَ، بجريءَ مان اڏيل وجود. ان ئي منظر کي ياد ڪري روئان. پر روئڻ اچي ئي نٿو. مان ڪجهه به نٿو ڪري سگهان. روئي نٿو سگهان. پنهنجي مرضيءَ جي موت نٿو مري سگهان. رڙيون نٿو ڪري سگهان. ڪنهن کي سڏ نٿو ڪري سگهان. ٻاهر نڪري نٿو سگهان. ٻاهر؟ شايد هاڻي ڪرفيوءَ ۾ وقفو ٿيندو ئي ڪونه. ماڻهو پنهنجن گهرن ۾ بند، پئي پئي مري ٺري ويندا. شايد مري به ويا هجن!! ڇا اسان کي ڪنهن گڏيل قبر ۾ پوريو ويندو!؟ رنگ، نسل، مذهب، قوم، ٻولي، نظرئي ۽ اختلافي نقطي کان هٽي ڪري، کوٽيل اجتماعي قبر. اجتماعي جنازي نماز. خبر نه پوندي ته ڪهڙا لاش هن گروهه جا آهن ۽ ڪهڙا لاش هُن گروهه جا آهن! لاش!؟ هيءَ بوءِ ڇا جي آهي؟ جيئري ماڻهوءَ جو ماس سڙڻ جي بوءِ! مان ساهه کڻان ٿو. بوءِ منهنجي نڙيءَ ۾ ڪنڊي جيان اٽڪي ٿي پوي. مان گهرا گهرا ساهه کڻي بوءِ سڃاڻڻ جي ڪوشش ڪريان ٿو. هيءَ ڪهڙي گروهه جي ماڻهوءَ جي ماس جي بوءِ آهي. هِن گروهه جي يا هُن گروهه جي!؟ کٽ تي پيل منهنجو لاش ٽهڪ ڏئي کلي ٿو. نه سڃاڻي سگهندين – نه سڃاڻي سگهندين – ها – ها – هو – هو – هي – هي – ٻاهر وري فائرنگ شروع ٿي وئي آهي. ماڻهوءَ جو ماس سڙڻ جي بوءِ ڇتو ڪندي ٿي وڃي مون کي. منهنجي دروازي تي منهنجو پاڙي وارو پوريءَ سگهه سان هٿ هڻي رهيو آهي. در کولڻ لاءِ رڙيون ڪري چئي رهيو آهي. در کوليان؟ ٿي سگهي ٿو هو پناهه چاهيندو هجي! ٿي سگهي ٿو هو مون کي مارڻ چاهيندو هجي. در کوليان؟ نه، نٿو کوليان، مخالف گروهه جو ماڻهو آهي. پڪ ته مون کي مارڻ چاهيدو هوندو. کوليان ٿو ڀلا. آخر به ته ماڻهو آهي. ٿي سگهي ٿو پناهه چاهيندو هجي. کوليان؟ نه – نٿو کوليان – ها – نه!؟ - نه – ها؟.

تتو تن تنور جنءِ

+ گهڻن سالن کان پوءِ مليا آهيون!؟

- الاءِ!! مون ته سالن کي آڱرين تي ڳڻڻ ئي ڇڏي ڏنو آهي.

+ مان سوچيندو هئس ته شايد مان ئي هڪڙو بدلجي ويو آهيان، پر هينئر ڏسان ٿو تون به اُها ساڳي نه رهي آهين. جهڙا نشان منهنجي چهري تي آهن، اهڙا ئي نشان تنهنجي چهري تي به آهن. شايد مختلف حالتون به نشان هڪجهڙا ئي ڇڏينديون آهن!!

- پيڙا کي، ماڻهو ڀوڳي ته ساڳي ئي نوع ۾ ٿو.

+ ها، انهيءَ ڀوڳنا وقت کان پهرين ئي پوڙهو ڪري ڇڏيو آهي توکي به ۽ مون کي به. اڇن وارن ۽ چهري جي نشانن ۾ ڪم کان وڌيڪ حالتون انوالوَ هونديون آهن.

- منهنجا وار ته توکان به وڌيڪ اڇا ٿي ويا آهن ۽ چهري جا نشان به توکان وڌيڪ گهرا. ڇا مون توکان وڌيڪ ڀوڳيو آهي!!؟.

+ ڪير ڄاڻي، ڪنهن، ڪيترو ۽ ڪنهن کان وڌيڪ ڀوڳيو آهي!! هاڻي مان سوچيندو آهيان، هيترا سال گذرڻ کان پوءِ، ته ڇا بس اها ئي هئي منهنجي حصي جي زندگي!!؟ ان کان وڌيڪ/ان کان سواءِ ڇا ٻِيو ڪجهه به نه هو/آهي، ٿيڻ لاءِ!؟.

- ٿي سگهي ٿو ان کان اڳتي به اڃا ڪجهه هجي!!.

+ ان کان اڳتي ڇا ٿي سگهي ٿو! باقي موت جو تجربو ئي ته رهجي ويو آهي ٿيڻ لاءِ، ۽ اُهو ڪيترو سڀاويڪ/اسڀاويڪ آهي. مرڻ کان پوءِ اهو سوال به بي معنيٰ آهي ۽ مان ان نتيجي تي پهتل آهيان ته سڀ ڪجهه بي معنيٰ آهي.

- تڏهن تون اهڙيون ڳالهيون نه ڪندو هئين!!؟.

+ تڏهن مان ڪنهن به نتيجي تي پهتل نه هئس.

- ....!!-؟-؟-!!

+ ........!- !-؟-!!

-  ٻيو!؟.

+ ٻيو – ڇا!!.

- اهي – وچ وارا سال ڇا ڪندو رهيو آهين؟.

+ گهڻو ڪجهه!/ڪجهه به نه. شايد گڏهه جيان بار ڍوئيندو رهيو آهيان، جيڪو مون پاڻ پنهنجي لاءِ چونڊي ڪونهي کنيو پر مون تي مڙهيو ويو آهي بي وس ڪندڙ حالتن هٿان.

- تو لفظ ”شايد“ استعمال ڪيو. ڇا تون انهن حالتن لاءِ پنهنجي ذهن ۾ اڃا تائين ڪليئر ناهين!؟.

+ نه، حالتن لاءِ ته مان ڪليئر آهيان ته اُهي ذليل ڪندڙ ۽ مڙهيل آهن، پر مان اِن لاءِ واضح ناهيان ته مان ڪهڙي جانور طور استعمال ڪيو ويو آهيان/ڪيو پيو وڃان!؟ گهوڙو؟/گڏهه؟/ڪتو؟.

- !! - ؟!! - - - - !

- مون اهو ڪڏهن به نه سوچيو هو ته وري جيڪڏهن، ڪڏهن، ڪنهن موڙ تي حادثاتي طرح سان ئي سهي، ملياسون ته ڳالهائڻ لاءِ اسان وٽ لفظ نه هوندا، زهر هوندو يا هر هر وچ تي، مٿو ٽڪرائڻ لاءِ سانت جي ديوار اچي بيهندي!!.

+ اسان جيڪو ڪجهه سوچيندا آهيون، اُهو ڪونهي ٿيندو ۽ جيڪو ڪجهه سوچي به نه سگهندا آهيون، اهو ئي پيو ٿيندو آهي. انهن ٻنهي احساسن جي وچ واري وٿيءَ تي جيڪو خلا آهي، انهيءَ ۾ پنڊوليم جيان لٽڪندي، هر لنگهندڙ لمحي سان مٿو پيا ٽڪرائيندا آهيون.

- تلخ ٿي ويو آهين!؟.

+ تون تلخ نه ٿي آهين!؟.

- مون ڪوشش ڪئي آهي سدائين ته مان تلخ نه ٿيان. ظاهري طرح سان ائين ڪرڻ ۾ شايد سڦل به وئي آهيان – پر – اندران -

+ مان اهو نٿو پڇان ته ظاهري طرح سان تو ڪيئن زندگي گذاري آهي!؟ ڄاڻان ٿو هن سماج ۾ سڀئي عورتون هڪ جهڙي ئي زندگي گذارين ٿيون ظاهري طرح سان. جينئيس عورتون به ۽ جاهل عورتون به . اُنهن کي ساڳي نوع ۾ ئي ته استعمال ڪيو ٿو وڃي. ساڳي طرح سان هو رک ٿين ٿيون . بس اُنهيءَ رک کي هرڪا پنهنجيءَ پنهنجيءَ پيڙا جي شدت هيٺ، الڳ الڳ ڀوڳنا سان ميڙي ٿي.

- جڏهن ايترو ڪجهه ڄاڻين ٿو، تڏهن ڇا ٿو پڇڻ چاهين مون کان؟.

+ تنهنجي اُها پيڙا/ڀوڳنا، جيڪا تنهنجي ظاهر جي نه، اندر جي وارتا آهي.

- ٻڌائڻ کي ڪهڙي معنيٰ آهي؟.

+ معنيٰ ڪنهن کي به ناهي. اسان بي معنيٰ آهيون، اهو ته ڏک آهي. ڪيترن سوالن کي جوابن جي معنيٰ نه گهربي آهي، پر اُهي ڪيترا سوال، اُنهن کان به وڌيڪ پيڙهيندڙ سوالن کي پڇڻ لاءِ پڇيا ويندا آهن.

- گذريل سمورا سال گذارڻ کان پوءِ هاڻي سوچيندي آهيان، مان پاڻ انهن سمورن سالن ۾، انهن ۾ سرجندڙ طويل ڪهاڻيءَ ۾، ڪٿي هئس!؟ ڪهڙي ڪردار جي روپ ۾!؟. مون هر صفحي تي سوچيو، شايد اها ئي ڪهاڻيءَ جي پڄاڻي آهي، پر صفحو اُٿلائڻ کان پوءِ خبر پئي ته نه اڃا به اڳتي، اڃا به اڳتي. نيٺ اهو ئي ڄاتم ته ان ڪهاڻيءَ جو ڪلائمڪس آهي ئي ڪونه. منهنجو پنهنجو ڪردار (؟)، ڪردارن جي هجوم ۾ ائين وڃايو آهي جو آرسيءَ ۾ اچي بيهان به ته نٿو لڀيم. آرسيءَ ۾ ته سدائين، الاءِ ڪير، ٿڪل، ٿڪجي چور ٿيل اڌڙوٽ عمر جي عورت ملي. مون مرڪڻ چاهيو به ته اُها عورت مرڪي نه سگهي. مون کي ته ائين به لڳو ته اجهو، هن پل هوءَ روئي ڏيندي، پر هوءَ رني به ڪانه. بي جان بُت جيان، پراڻي ورثي ۾ مليل شوپيس جيان بيٺي ئي رهي، ڪڏهن گهر جي ڪنهن ڪنڊ ۾، ڪڏهن ڪنهن ڪنڊ ۾ ۽ - اڃا – تائين – ائين ئي – آهي.

+ تون سچ پچ ته وڃائجي وئي آهين!.

- تون – نه – وڃايو – آهين؟.

نه، نه وڃائجڻ ڪاڻ، اها ڄاڻ هئڻ ڪاڻ ته مان آهيان/ڪير آهيان ۽ پنهنجي مرضيءَ خلاف، ڪنهن ٻي جي ماپ جي قبر ۾ پوريو ويو آهيان، اهڙيءَ ريت جو منهنجا گوڏا ميخن جيان منهنجي ئي پيٽ ۾ گهڙيا ويا آهن. ۽ اهڙن انيڪ ڪارڻن ڪاڻ مان زندگيءَ کي ڀوڳيان پيو، جيڪا مون لاءِ + - جي سوالن جيان ٿي پئي آهي ۽ مان انهيءَ طبقي مان آهيان، جنهن جي ذهن ۾ ماڊرن ڪميوٽر فِٽ ڪيو ئي ڪونهي ويو/نه ئي ملڪ جي بجيٽ ۾ يا پاليسيءَ ۾ ان لاءِ ڪا گنجائش رکي وئي آهي. ان ڪري ظاهر آ ته مون وٽ انهن کي سلڻ جا وسيلا ڪونه آهن. جيئن تون چاهيندي آهين ته ڪٿي، آرسيءَ ۾ يا گهر جي ڪنهن ڪنڊ ۾ توکي پنهنجو پاڻ لڀي پوي، تيئن مان سوچيندو آهيان ته ڪاش مان وڃائجي وڃان/وڃائجي سگهان، پنهنجي پاڻ کان ۽ ٻين کان به.

- هن پل سارڻ لاءِ ڇا اسان وٽ ساروڻا به ڪونه آهن؟ ڇا اسان هن پل کان پوءِ ٻيهر جدا ٿي، ڦڙو ڦڙو زهر پيئڻ لاءِ ئي ٻيهر گڏجي ويٺا آهيون، ڪجهه دير لاءِ ئي سهي؟.

+ اسان شعوري طرح سان ته نه مليا آهيون. نه ئي شعوري طرح سان ملڻ ممڪن ئي آهي. زندگي/حالتن ۾ هن موڙ تي اسان کي جهڙي شڪل ۾ ڦٽو ڪيو آهي، اُنهيءَ ۾ ئي حادثاتي طرح سان هڪ ٻي جي سامهون اچي بيٺا آهيون. تون جيڪڏهن مون کي فرصت جي انهن ڪجهه لمحن بدران آفيس ۾ ملين ها ته شايد مان فائلن جو ڍير ڍوئيندو، ڪتي وانگر باس جي ٽيبل جي آس پاس نوس نوس ڪندو توکي نظر اچان ها. شايد توکي سڃاڻڻ کان ئي انڪار ڪيان ها يا تون ئي ائين ڪرين ها. توکي ڪانهي خبر، پر مان توکي ٻڌايان ٿو. ڪجهه سال پهرين سول اسپتال جي ڏاڪڻين تي تون مون کي ملي هئينءَ. منهنجي زال زندگي ۽ موت جي وچ واري وٿيءَ تي آپريشن ٿيٽر ۾ پئي هئي. ان پل مان ايڏو اوپرو هئس پاڻ لاءِ به جو توکي ڏسي هڪ کن جي ڇرڪ کان سواءِ ڪائي ڀاونا نه اڀري هئي منهنجي من ۾. انهيءَ ڀوَ کان ته متان تون مون کي سڃاڻي وٺين، مون ڀت ڏانهن چهرو ڦيرائي ڇڏيو هو ۽ تون بنا مون کي ڏسڻ جي هيٺ لهي وئي هئينءَ.

نئون صفحو --  ڪتاب جو ٽائيٽل صفحو

ٻيا صفحا 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
هوم پيج - - لائبريري ڪئٽلاگ