|
حوالا ۽ سمجهاڻيون
(1)
H.I. Sadarangani Dr. “Persian Poets of
Sindhi”, Karachi, Sindhi Adabi Board, 1956,
P.85.
(2)
مهر غلام رسول مولانا، ”تاريخ سنڌ“ ڪلهوڙا دور،
حيدرآباد، سنڌي ادبي بورڊ، سال 1958ع، ص. 396.
(3)
ڪلهوڙو نور محمد ميان، ”منشور الوصيت و دستور
الحڪومت“ فارسي، حيدرآباد، سنڌي ادبي بورڊ، سال
1964ع، ص. 5.
(4)
H.I. Sadarangani Dr. “Persian Poets of
Sindhi”, Karachi, Sindhi Adabi Board, 1956,
P.84.
(5)
رچرڊ برٽن پنهنجي ڪتاب
“Sindh and the Races that Inlabitated in the
Indus Valley”
جا جملي پنج صفحا سنڌ جي تعليمي نظام جي موضوع تي
وقف ڪري ڇڏيا آهن. انهيءَ معلومات کي بنياد
بڻائيندي علامه دائود پوٽي ”الوحيد“ آزاد نمبر سال
1936ع، ۾ ساڳئي موضوع تي تفصيلي مضمون لکيو آهي.
اهڙي ريت ڊاڪٽر جن ٽالپر پنهنجي ڪتاب ”سنڌ جا
اسلامي درسگاهه“ ۾ پڻ ساڳي معلومات ڏني آهي.
(6)
بخاري ممتاز حسين ڊاڪٽر ”سنڌ مدرسة الاسلام جو سنڌ
جي علم ادب ۽ سياست ۾ حصو“، پي. ايڇ. ڊي لاءِ لکيل
مقالو، ڄامشورو، سنڌ يونيورسٽي، سال 1985ع، ص. 13.
(7)
سندس والد جو نالو عزت الله هو، اعليٰ درجي جو
شاعر هو، ميان نور محمد ۽ غلام شاهه جو درٻاري
شاعر هو، ڪيترن ڪتابن جو مصنف هو. ڪيترا شعر چيا
اٿس، جيڪي لڳ ڀڳ ٽيهه هزار ٿيندا.
(Persian Poets of Sindh, P.125)
(8)
هي بزرگ مخدوم ابوالقاسم نقشبندي جو مريد هو ۽
شاهه عبداللطيف جو دوست هو. ”تسليم“ سندس تخلص هو.
هنديءَ ۾ ”بيراگي“ جي نالي سان نظم چيو اٿئون.
(Persians Poets of Sindh, P-87)
(9)
سندس تخلص ”رجا“ هو، مير علي شير قانع جو همعصر
هو، هن پڻ مير حيدر الدين ابو تراب ”ڪامل“ کان فيض
حاصل ڪيو هو.
(10)
سندس ولادت 1145 هجري مطابق 33-1732ع ۾ ٿي، سندس
والد جو نالو محمد محسن ٺٽوي هو.
(11)
تفصيل لاءِ ڏسو:
¨
مرحوم خان بهادر محمد صديق ”سنڌ جي ادبي تاريخ“،
حصو پهريون، ص. 69 کان 93.
¨
ڊاڪٽر عبدالجبار جوڻيجو ”سنڌي ادب جي مختصر
تاريخ“، ص. 113 کان 117.
¨
ڊاڪٽر ميمڻ عبدالمجيد سنڌي ”سنڌي ادب جو تاريخي
جائزو“، ص. 73 کان 78.
(12)
بلوچ نبي بخش خان ڊاڪٽر، ”ميين شاهه عنايت جو
ڪلام“ حيدرآباد، سنڌي ادب بورڊ، سال 1963ع، ص. 78.
(13)
ميمڻ سنڌي عبدالمجيد ڊاڪٽر، ”سنڌي ادب جو تاريخي
جائزو“، سکر، عجائب اسٽور، سال 1982ع، ص. 107.
(14)
بلوچ نبي بخش خان ڊاڪٽر ”مولود“ حيدرآباد، سنڌي
ادبي بورڊ، سال 1961ع، ص. 5.
(15)
ميمڻ عبدالمجيد سنڌي ڊاڪٽر ”سنڌيءَ ۾ نعتيه شاعري“
لاڙڪاڻو، سنڌي ادبي اڪيڊمي، سال 1980ع، ص. 98.
(16)
بلوچ نبي بخش خان ڊاڪٽر ، ”واقعاتي بيت“، حيدرآباد
سنڌي ادبي بورڊ، سال 1961ع، ص. 4.
(17)
ميمڻ عبدالمجيد سنڌي ڊاڪٽر، ”سنڌي ادب جو تاريخي
جائزو“، ڇاپو 2، سکر عجائب اسٽور، سال 1982ع، ص.
98.
(18)
قادري اياز حسين ڊاڪٽر، ”سنڌي غزل جي اوسر“، ڀاڱو
2، ڄامشورو، انسٽيٽيوٽ آف سنڌالاجي، سال 1984ع، ص.
4 ۽ 5.
(19)
Hameeda Kuhro Dr. “British Administration
of Sindh”, Ph.D Thesis University of London,
1965, P.275,76.
(20)
Sorely H.T, “Gazzatteer of West
Pakistan”, Lahore Government of West Pakistan
Press, 1968, P.675.
(21)
لغاري الطاف حسين، ”پيغام“ ماهوار، آڪٽوبر، نومبر،
1986ع، ڪراچي، سنڌ اطلاعات کاتو، ص. 80.
(22)
ايضاََ، ص. 80
(23)
سنڌي دادا ”نئين زندگي“ (مقالو) ماهوار، ماهه آگسٽ
حيدرآباد، پاپولر پرنٽرس، سال 1984ع، ص. 24.
(24)
بلوچ نبي بخش خان ڊاڪٽر، ”ڪافيون“ (مقدمو) ڀاڱو 1،
حيدرآباد، سنڌي ادبي بورڊ، سال 1985ع، ص. 3.
(25)
ثابت علي شاهه حاجي (ثالث)، ”مرثيه سنڌي“
(ديباچو)، حيدرآباد تاج محل پرنٽنگ پريس، ص. 1.
(26)
سڪندر مولوي عبداللطيف (مرتب)، ”حضرت پير سائين
روضي ڌڻي رح جو ڪلام“، سکر، عبيدالله پرنٽنگ پريس،
سال 1984ع، ص. 37.
(27)
ايضاََ، ص. 37
(28)
علامه غلام مصطفيٰ قاسمي، ”الرحيم“ سماهي،
حيدرآباد شاهه ولي الله اڪيڊمي، نمبر 1-2، سال
1966ع، ص. 126.
(29)
حضرت پير سائين روضي ڌڻي رح جو ڪلام، ص. 3
(30)
ايضاََ، ص. 15.
(31)
سڪندري مولوي عبداللطيف (مرتب)، ”حضرت پير سائين
روضي ڌڻي رح جو ڪلام“، سکر، عبيدالله پرنٽنگ پريس،
سال 1984ع، ص. 16.
(32)
ايضاََ، ص. 14.
(33)
ايضاََ، ص. 16.
(34)
ميمڻ عبدالمجيد سنڌي ڊاڪٽر، ”سنڌي نعتيه شاعري“،
سنڌي ادبي اڪيڊمي، حيدرآباد، نيو گرين پرنٽرس، سال
1980ع، ص. 158.
(35)
سڪندري عبداللطيف مولوي، ”حضرت پير سائين روضي ڌڻي
رح جو ڪلام“، سکر عبيدالله پرنٽنگ پريس، سال
1984ع، ص. 18.
(36)
ايضاََ، ص. 21
(37)
ايضاََ، ص. 18
(38)
ايضاََ، ص. 21
(39)
ايضاََ، ص. 14
(40)
ايضاََ، ص. 23
(41)
ايضاََ، ص. 21
(42)
ايضاََ، ص. 28
(43)
قاسمي غلام مصطفيٰ علامه، ”الوحيد“ سماهي،
حيدرآباد، شاهه ولي الله اڪيڊمي، سال 1966ع، ص.
127.
(44)
سڪندري عبداللطيف مولوي، ”حضرت پير سائين روضي ڌڻي
رح جو ڪلام“، سکر عبيدالله پرنٽنگ پريس، سال
1984ع، ص. 14.
(45)
ايضاََ، ص. 15
(46)
سڪندري عبداللطيف ”حضرت پير سائين روضي ڌڻيءَ رح
جو ڪلام“ سکر پرنٽنگ پريس، سال 1982ع، ص. 14
(47)
ايضاََ، ص. 16
(48)
ايضاََ، ص. 15
(49)
ايضاََ، ص. 16
(50)
ايضاََ، ص. 15
(51)
ايضاََ، ص. 16
(52)
ايضاََ، ص. 15
(53)
ايضاََ، ص. 122
(54)
ايضاََ، ص. 122
(55)
ايضاََ، ص. 117
(56)
”پير سائين روضي ڌڻيءَ جو ڪلام“، ص. 33
(57)
ايضاََ، ص. 35
(58)
ايضاََ، ص. 21
(59)
ايضاََ، ص. 37
(60)
سڪندري عبداللطيف مولوي (مرتب)، ”حضرت پير سائين
محمد راشدي روضي ڌڻي رح جو ڪلام“، سکر عبيدالله
پرنٽنگ پريس، سال 1984ع، ص. 23
(61)
ايضاََ، ص. 21
(62)
ايضاََ، ص. 36
(63)
ايضاََ، ص. 32
(64)
ايضاََ، ص. 35
(65)
ايضاََ، ص. 26
(66)
ايضاََ، ص. 28
(67)
ايضاََ، ص. 20
(68)
ايضاََ، ص. 17
(69)
نبي بخش بلوچ (مرتب) ”مولود“ حيدرآباد، سنڌي ادبي
بورڊ، سال 1961ع، ص. 44
(70)
انهيءَ موضوع تي حڪيم فتح محمد سيوهاڻيءَ ميرن جي
صاحبيءَ تي لکيو آهي. (تفصيل لاءِ ڏسو، ص. 5 کان
13)
(71)
قاسمي غلام مصطفيٰ علامه، ”الرحيم“، ٽماهي،
حيدرآباد، شاهه ولي الله اڪيڊمي، سال 1966/2، ص.
123
(72)
ايضاََ، ص. 123
(73)
سڪندري عبداللطيف مولوي (مرتب)، ”حضرت پير سائين
سردار روضي ڌڻي رح جو ڪلام“، سکر، عبيدالله پرنٽنگ
پريس، سال 1984ع، ص. 22
(74)
قاسمي غلام مصطفيٰ علامه، ”الرحيم“ ٽماهي،
حيدرآباد، شاهه ولي الله اڪيڊمي، سال 1966/2، ص.
123
(75)
بلوچ نبي بخش ڊاڪٽر، ”مولود“، حيدرآباد، سنڌي ادبي
بورڊ، سال 1961ع، ص. 43
(76)
وفائي دين محمد مولانا، لطف اللطيف، ڪراچي، وفائي
پرنٽنگ پريس، سال 1952ع، ص. 84
(77)
قليچ بيگ مرزا، ”احوال شاهه عبداللطيف ڀٽائي“،
شڪارپور، پوڪرداس تاجر ڪتب، سال 1897ع، ص. 62
(78)
”شاهه جو رسالو“، سر سريراڳ، فصل 4، بيت 4.
(79)
سڪندري عبداللطيف (مرتب)، ”حضرت پير سائين روضي
ڌڻي رح جو ڪلام“، سکر، عبيدالله پرنٽنگ پريس، سال
1984ع، ص. 14
(80)
بلوچ نبي بخش ڊاڪٽر، ”سُر کنڀات جو مطالعو“، ڀٽ
شاهه ثقافتي مرڪز، سال 1972ع، ص. 113
(81)
سڪندري عبداللطيف، ”پير سائين سردار روضي ڌڻي جو
ڪلام“، سکر، عبيدالله پرنٽنگ پريس، سال 1984ع، ص.
14
(82)
”شاهه جو رسالو“ سُر يمن ڪلياڻ، فصل 5، بيت 29.
(83)
سڪندري عبداللطيف، ”حضرت پير سائين سردار روضي ڌڻي
رح جو ڪلام“، سکر، عبيدالله پرنٽنگ پريس، سال
1984ع، ص. 30
(84)
”شاهه جو رسالو“، سُر يمن ڪلياڻ، فصل 8، بيت 26
(85)
سڪندري عبداللطيف، حضرت پير سائين روضي ڌڻي رح جو
ڪلام“، سکر، عبيدالله پرنٽنگ پريس، سال 1984ع، ص.
3
(86)
بلوچ نبي بخش ڊاڪٽر، ”سر معذوري جو مطالعو“، ڀٽ
شاهه ثقافت مرڪز، سال 1977ع، ص. 103
(87)
”حضرت پير سائين روضي ڌڻيءَ جو ڪلام“، ص. 4
(88)
”شاهه جو رسالو“، سُر ڪلياڻ، فصل 2، آخري بيت.
(89)
سڪندري عبداللطيف، ”پير سائين سردار روضي ڌڻي رح
جو ڪلام“، سکر، عبيدالله پرنٽنگ پريس، سال 1984ع،
ص. 5
(90)
”شاهه جو رسالو“، سُر ڪلياڻ، فصل پهريون، بيت 15
(91)
حافظ ارشد انڊڙ، ”پيغام“، ماهوار، ماه جنوري،
فيبروري، ڪراچي، سنڌ اطلاعات کاتو، سال 1987ع، ص.
27
(92)
”شاهه جو رسالو“، سُر سسئي آبري، فصل 5، بيت 13
(93)
قاسمي غلام مصطفيٰ علامه، ”الرحيم“، ٽماهي، شاهه
ولي الله اڪيڊمي، سال 1966/2، ص. 123
(94)
”شاهه جو رسالو“، سُر آسا، فصل 3، بيت 14
(95)
قاسمي غلام مصطفيٰ علامه، ”الرحيم“، ٽماهي، شاهه
ولي الله اڪيڊمي، سال 1966/1، ص. 128
(96)
ايضاََ، ص. 127
(97)
ايضاََ ص. 127
(98)
ايضاََ، ص. 128
(99)
ايضاََ، ص. 122
(100)
سڪندري عبداللطيف مولوي، ”حضرت پير سائين سردار
روضي ڌڻي رح جو ڪلام“، سکر، عبيدالله پرنٽنگ پريس،
سال 1984ع، ص. 13
(101)
ايضاَض، ص. 16
(102)
قاسمي غلام مصطفيٰ علامه، ”مهراڻ“ ٽماهي، سيرت
نمبر شمارو نمبر
¾،
جلد 29، حيدرآباد، سنڌي ادبي بورڊ، سال 1980ع، ص.
24
(103)
غلام مصطفيٰ علامه، ”الرحيم“، ٽماهي، حيدرآباد،
شاهه ولي الله اڪيڊمي، سال 1966ع، ص. 122
(104)
سڪندري عبداللطيف مولوي (مرتب)، ”حضرت پير سائين
سردار روضي ڌڻي رح جو ڪلام“، سکر عبيدالله پرنٽنگ
پريس، سال 1984ع، ص. 15
(105)
قاسمي غلام مصطفيٰ علامه، ”الرحيم“، ٽماهي،
حيدرآباد، شاهه ولي الله اڪيڊمي، سال 1966/2، ص.
118
(106)
روضي ڌڻيءَ جو ڪلام، ص. 24
(107)
ايضاََ، ص. 18
(108)
ايضاََ، ص. 15
(109)
سڪندري عبداللطيف مولوي (مرتب)، حضرت پير سائين
سردار روضي ڌڻي رح جو ڪلام“، سکر، عبيدالله پرنٽنگ
پريس، سال 1984ع، ص. 34
(110)
قاسمي غلام مصطفيٰ علامه، ”الرحيم“، ٽماهي،
حيدرآباد، شاهه ولي الله اڪيڊمي، سال 1966/1، ص.
126
(111)
سڪندري عبداللطيف مولوي (مرتب)، حضرت پير سائين
سردار روضي ڌڻي رح جو ڪلام“، سکر، عبيدالله پرنٽنگ
پريس، سال 1984ع، ص. 27
(112)
ايضاََ، ص. 16
(113)
قاسمي غلام مصطفيٰ علامه، ”الرحيم“، ٽماهي،
حيدرآباد، شاهه ولي الله اڪيڊمي، سال 1966/1، ص.
118
(114)
ايضاََ، ص. 118
(115)
مخدوم ميان عبدالرحمان ڏانهن لکيل خط مريد جي
تابعداري بابت (مڪتوب ويهون) مڪتوبات قلمي
(فارسي)، ص. 31
(116)
ميان غلام محمد ڏانهن لکيل خط ۾ ذڪر الاهي بابت
(مڪتوب ڇهون)، ”مڪتوبات“، قلمي، (فارسي)، ص. 8
(117)
نظاماڻي شير محمد (مترجم)، ”الرحيم“ سماهي،
حيدرآباد، شاهه ولي الله اڪيڊمي، سال 1966/1، ص.
83
(118)
ميان غلام محمد ڏانهن لکيل خط ۾ ذڪر الاهي بابت
(مڪتوب ڇهون)، ”مڪتوبات“، قلمي، (فارسي)، ص. 8
(119)
ميان عبدالرحمان ڏانهن (مڪتوب ٻاويهون)، ”مڪتوبات
قلمي“، فارسي، ص. 35، ضرورتون الله ڪريم جي حوالي
ڪرڻ بابت.
(120)
پير محمد ڏانهن (مڪتوب ٽيٽيهون)، ”مڪتوبات“، قلمي،
فارسي، ص. 52
(121)
مڪتوبات قلمي فارسي مڪتوب پهريون.
(122)
ايضاََ، مڪتوب ٽيون
(123)
ايضاََ، مڪتوب ٽيون
(124)
ايضاََ مڪتوب ٽيون
(125)
ايضاََ، چوٿون مڪتوب
(126)
ايضاََ چوٿون مڪتوب
(127)
ايضاََ چوٿون مڪتوب
(128)
مڪتوبات قلمي فارسي مڪتوب اٺون
(129)
ايضاََ، اٺون مڪتوب
(130)
ايضاََ، يارهون مڪتوب
(131)
ايضاََ، ٻارهون مڪتوب
(132)
ايضاََ، تيرهون مڪتوب
(133)
ايضاََ، سورهون مڪتوب
(134)
ايضاََ، سورهون مڪتوب
(135)
ايضاََ، چوويهون مڪتوب
(136)
ايضاََ، ٻاويهون مڪتوب
(137)
ايضاََ، ٽيون مڪتوب
(138)
ايضاََ، ڇهون مڪتوب
(139)
ايضاََ، يارهون مڪتوب
(140)
ايضاََ، يارهون مڪتوب
(141)
ايضاََ، ٻارهون مڪتوب
(142)
ايضاََ، تيرهون مڪتوب
(143)
ايضاََ، تيرهون مڪتوب
(144)
ايضاََ، ٻاويهون مڪتوب
(145)
ايضاََ، چوويهون مڪتوب
(146)
ايضاََ، پنجويهون مڪتوب
(147)
ايضاََ، مڪتوب ٻٽيهون
(148)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 16
(149)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 4
(150)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 3
(151)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 23
(152)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 24
(153)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 25
(154)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 25
(155)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 30
(156)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 31
(157)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 32
(158)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 34
(159)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 3
(160)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 9
(161)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 15
(162)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 18
(163)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 21
(164)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 23
(165)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 1
(166)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 13
(167)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 13
(168)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 5
(169)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 9
(170)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 12
(171)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 13
(172)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 15
(173)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 15
(174)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 17
(175)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوب 17
(176)
قلمي فارسي مڪتوب، 19
(177)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوبات قلمي فارسي مڪتوب نمبر 21
(178)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوبات قلمي فارسي مڪتوب نمبر 21
(179)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوبات قلمي فارسي مڪتوب نمبر 22
(180)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوبات قلمي فارسي مڪتوب نمبر 17
(181)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوبات قلمي فارسي مڪتوب نمبر 22
(182)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوبات قلمي فارسي مڪتوب نمبر 25
(183)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوبات قلمي فارسي مڪتوب نمبر 33
(184)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوبات قلمي فارسي مڪتوب نمبر 35
(185)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوبات قلمي فارسي مڪتوب نمبر 17
(186)
تفصيل لاءِ ڏسو مڪتوبات قلمي فارسي مڪتوب نمبر 17
(187)
تفصيل لاءِ ڏسو انتخاب جي متن ۾ خط نمبر پهريون
(188)
مڪتوب نمبر 18 |
