|
پرولي
ته ڀڃ...
موڪليندڙ: غلام شبير آگرو
1. نالو منهنجو نالي سان، منجهه ٿيو.
2. ڪاٺئون ڪاٺ نه آءٌ، پکي نه ٿي، متان حاڪماڻي
ڪَنيِن!
موڪليندڙ: نثار احمد آگرو
3. رَڇن منجهه وکر، منهنجو جيت پنهل سان.
4. هندوءَ نالي ڪامڻي، عضوو ڪيچين ڪاڻ.
ڀڃڻي
1. مڱڻو منهنجو کيت سان، ڇَتڙن منجهه ٿيو.
2. هر هر نه آءٌ، چِٻ نه ٿي، متان سهي ڪَنيِن!
3. شيشن منجهه شراب، منهنجو پيئڻ پنهل سان.
4. سِک سسئي، ٿيءُ سياڻي، نه روءُ ڪيچين ڪاڻ.
کل ته سهي
موڪليندڙ: فدا حسين سومرو
هڪڙو ماڻهو ڊاڪٽر وٽ ويو ۽ چيائينس: ”ڊاڪٽر صاحب،
رات جو منهنجي حالت ڏاڍي خراب ٿئي ٿي؛ فقط هن ڪري،
جو ننڊ ۾ خراب خواب ڏسان ٿو؛ پوءِ ته منهنجي حالت
ڏاڍي وحشتناڪ ٿئي ٿي.“
”مار!“ ڊاڪٽر چيو، ”ڀلا، ان وقت تنهنجو ساهه به
تيزيءَ سان ٿو هلي؟“
”ٺيڪ ٿا چئو، ڊاڪٽر صاحب!“
”مٿي کان وٺي پيرن تائين سڀ عضوا به ڏڪندا
هوندءِ؟“
”ائين سائين.“
”ڀلا، ڏند به سڄا ڌڏندا هوندءِ؟“
اتي بيمار ڪجهه دير لاءِ مٿو کنهڻ لڳو ۽ پوءِ
ڊاڪٽر کي چيائين ته ”سائين، اها خبر ڪانهيم، ڇاڪاڻ
ته سمهڻ کان اڳ، آءٌ پنهنجا ڏند ڌوئي، وهاڻي هيٺان
رکي سمهندو آهيان.“
*****
هڪ ڏينهن ملا نصيرالدين ڪنهن ويران علائقي مان
هلندو پئي ويو ته رستي تي اُڃ ۽ بک سبب سندس حالت
ڏاڍي خراب ٿي ويئي ۽ ذري گهٽ بيهوش ٿيڻ تي هو ته
اوچتو سندس نظر ڪن ماڻهن تي وڃي پيئي، جيڪي ماني
کائڻ ۾ مشغول هئا. هو به ٽپ ڏيئي پنهنجي وهٽ تان
هيٺ لٿو ۽ بنا ڪنهن دير مدار جي، انهن جي وچ ۾ وڃي
ويٺو. ويٺل ماڻهن مان هڪڙي ڄڻي ڏانهس نهاري، پڇيو
ته ”ميان، اسان منجهان ڪهڙي سان واقفيت اٿيئي؟“
ملا نصيرالدين کاڌي جي طرف اشارو ڪري چيو ته ”ادا،
هن سان!“
*****
موڪليندڙ: سڪندر پنوهر
عيسوي 1870ع جو واقعو آهي ته هڪ پادري ڪنهن مذهبي
ڪاليج ۾ ويو. اتي پرنسيپال سان ڳالهيون ڪندي،
پادريءَ چيو ته ”دنيا جي ضرورتن پوري ڪرڻ لاءِ،
جيڪي ڪجهه ايجاد ڪرڻو ۽ ٺاهڻو هو، سو سڀ ضرورتون
پوريون ٿي ويئون.“
پرنسپال جواب ڏنس ته ”اوهان ڏسندا ته اچ کان
پنجاهه سالن جي عرصي ۾، ماڻهو اُڏامڻ جي ضرورت
محسوس ڪندا ۽ پکين وانگر آسمان ۾ اُڏامندا.“
اهو ٻڌي پادري چڙ ۾ اچي چوڻ لڳو ته ”اوهان جي
ايمان ۾ فرق اچي ويو آهي ۽ اوهان انهن ماڻهن وانگر
ڳالهيون ٿا ڪريو، جن جو ڪوبه مذهب يا دين نه هوندو
آهي.“
حيرت جي ڳالهه آهي ته جنهن پادريءَ هوا ۾ اُڏامڻ
کي ”بي ديني ۽ ڪفر“ ڪوٺيو هو، انهيءَ ساڳئي
پادريءَ جي ٻن پٽن، يعني آرول رائيٽ ۽ ولبر رائيٽ،
17 ڊسمبر 1903ع تي پهريون هوائي جهاز ٺاهي،
ڪاميابيءَ سان هوا ۾ اُڏايو. انهيءَ پادريءَ جو
نالو ملٽن رائيٽ هو.
سلام ۽ سنيها
ادا،
اسلام عليڪم،
* گهڻن ڏينهن کان پوءِ ”گل ڦل“ رسالو مليو. ايتري
ته خوشي ٿي جو لکڻ کان به پري. اهو رسالو منجهند
جو 3 بجي مليو ۽ بابا کڻي آيو، چوڻ لڳو ته ”هي
شگفته جو رسالو آيو آهي.“ بس ادا، ڄڻ ڪيترن ڏينهن
کان پوءِ وڇڙيل خزانو اسان کي ملي ويو! هينئر ايڏي
خوشي ٿي اٿم، جو نيٺ پنو ۽ پينسل کڻي هي خط لکڻ
ويٺس. هڪ خط ڪافي ڏينهن ٿيا جو مون لکيو هو، پر
اوهان جواب ڪونه ڏنو. تڏهن، مون ايترا ڏينهن وري
خط ڪونه لکيو هو. گل ڦل جي موڪلڻ لاءِ مهرباني،
نوازش. ادا، وڏي مهرباني توهان جي!
اوهان جنوريءَ ۽ فيبروريءَ جو پرچو تمام ٿورن صفحن
۾ ڇاپيو آهي. جيڪا تصوير اوهان مهڙ ۾ ڏني آهي، سا
ڏاڍي وڻي. آکاڻي به تمام سٺي هئي. اميد ته ٻئي
پرچي ۾ اڃا به سٺيون آکاڻيون ۽ تصويرون ڏيندا ۽
اهو جلد ڪڍندا.
سلام ڀيڻ مٺڙيءَ جي طرفان قبول ڪجو.
شگفته شاهين، حيدرآباد
(ڀيڻ، قربن ڀرئي خط لاءِ مهرباني. افسوس آهي جو
گذريل فيبروري مهيني ۾، هن سال جي پهرئين پرچي
شايع ٿيڻ کان پوءِ، هي ٻيو پرچو ايڏيءَ گهڻيءَ دير
کان پوءِ نڪري رهيو آهي. هن پرچي جي ”گذارش“ پڙهڻ
سان اوهان کي انهيءَ ڳالهه جو اصلي سبب معلوم ٿيو
هوندو.
اميد ته آئينده ائين نه ٿيندو، ۽ اوهان جي دعائن
سان ”گل ڦل“ اڳتي پوري وقت تي نڪرندو رهندو. –
والسلام، ايڊيٽر)
محترم ايڊيٽر،
اسلام عليڪم.
* ادا، گل ڦل مليو. ڏاڍو وڻيو. ڪيترن ڏينهن کان
پوءِ مس مس نڪتو آهي.
اهو پڙهي ڏاڍو ڏک ٿيو جو ”گل ڦل“ هاڻي هڪڙي مهيني
بدران ٻن ٻن مهينن کان پوءِ نڪرندو رهندو. ڪهڙو نه
برو خيال آهي! ڇا توهان کي اسان جهڙن جو احساس
ڪونهي؟ جي آهي، ته پوءِ توهان ائين ڇو ڪيو آهي؟
توهان کي گهرجي ته ”گل ڦل“ ٻن مهينن جي بدران هر
مهيني يعني ماهوار ڪڍندا رهو، ڇو ته ائين ڪرڻ سان
اسان جي معلومات ۾ اضافو ٿئي ٿو. اميد ته توهان
انهيءَ تجويز تي ويچار ڪندا نوازش
والسلام
نياز مند
الهبچايو دايو. ٽنڊو محمد خان
(ڀاءُ، ”گل ڦل“ جو ڇاپيندڙ سنڌي ادبي بورڊ آهي ۽
ان جو اهو فيصلو آهي ته ”گل ڦل“ ٻن ٻن مهينن بعد
نڪري، تنهنڪري ”گل ڦل“ تيستائين ٻن ٻن مهينن کان
پوءِ نڪرندو رهندو، جيستائين بورڊ پنهنجي فيصلي تي
وري ويچار ڪري ۽ اها تجويز قبول ڪري ته ”گل ڦل“
اڳي وانگر ماهوار نڪري. – ايڊيٽر)
جناب ايڊيٽر صاحب ”گل ڦل“ حيدرآباد.
* مون کي تاريخ 24 مارچ تي ”گل ڦل“ جو آخرين پرچو
پهتو هو. ڏسي ڄڻ ته مئي جسم ۾ ساهه پيو. سچ پچ گل
ڦل کان سواءِ اسان ائين آهيون، جيئن شاگرد استاد
کان سواءِ.
پرچي ۾ ”دوزخ جي باهه“ آکاڻي تمام سٺي هئي، نهايت
پسند آئي. هي جملو ته ”ابا، هتي باهه ڪٿي آهي! هتي
جيڪو ايندو آهي، سو پنهنجي باهه پاڻ سان کنيو
ايندو آهي.“ نهايت اهميت رکي ٿو. بلاشڪ، ماڻهوءَ
جا برا عمل ئي باهه آهن، جيڪي کيس جلائي خاڪ ڪري
ڇڏين ٿا.
نئين پرچي لاءِ ڪجهه سنڌي پهاڪا موڪليان ٿو، اميد
ته پسند ايندا ۽ شايع ڪندا.
اوهان جو ڀاءُ
ڪريم بخش سومرو داد لغاري
(ڀاءُ، قربن ڀرئي خط لاءِ مهرباني. اوهان جا
موڪليل پهاڪا پهتا آهن. انهن مان ڪي ”گل ڦل“ جي
ايندڙ پرچي ۾ شايع ٿيندا. - ايڊيٽر)
محترم ايڊيٽر صاحب.
اسلام عليڪم:
-عرض ته ماهه جنوريءَ ۽ فيبروريءَ جو ”گل ڦل“ پهتل
آهي، ان تي جيڪر تفصيلوار تبصرو ڪريان ها، پر گهڻي
وقت پوڻ سبب هاڻي مناسب نٿو سمجهان.
هن خط سان گڏ مختلف عنوانن تي ڪجهه معلومات موڪلي
رهيو آهيان جا اُميد ته نئين پرچي ۾ شايع ڪري، شڪر
گذاريءَ جو موقعو ڏيندا.
ٻيو ته اوهان کي معلوم هوندو ته ”ملا نصيرالدين،
ترڪيءَ جو هڪ مزاحيه ڪردار ٿي گذريو آهي. سنڌ ۾
سندس ٽوٽڪا وتائي فقير جي ٽوٽڪن وانگر، نهايت
مقبول ۽ مشهور آهن ۽ دنيا جي ڪيترن ئي ٻولين ۾
منتقل ٿي چڪا آهن. سنڌي ٻوليءَ ۾ به ڪن اخبارن ۽
رسالن ۾ ڪي ٽوٽڪا آيل آهن، پر ملا جي حياتيءَ ۽
ٽوٽڪن جو ڪو مجموعو شايع ڪونه ٿيو آهي انهيءَ ادبي
ضرورت کي هن ناچيز بندي پنهنجي شفيق اُستاد، جناب
ميمڻ عبدالمجيد سنڌيءَ جي مدد سان پورو ڪيو آهي.
منهنجي هت لکڻ جو مقصد صرف اهو آهي ته ملان صاحب
جي حياتيءَ ۽ ٽوٽڪن جو مجموعو اوهان کي موڪليان ته
پنهنجي نامور رسالي ”گل ڦل“ ۾ قسطوار شايع ڪريو.
ميمڻ عبدالغفور ”سنڌي.“
(ڀاءُ، ملا نصيرالدين جا ڪي ٽوٽڪا ”گل ڦل“ جي اڳين
پرچن ۾ ڇپيا آهن. خود هن پرچي ۾ به سندس هڪ ٽوٽڪو
آهي. بهر صورت، اوهان ملا نصيرالدين جا گڏ ڪيل
ٽوٽڪا ڀلي موڪلي ڏيو، اسان انهن مان چونڊ ڪري، ڪي
”گل ڦل“ ۾ شايع ڪنداسين. –ايڊيٽر.)
جناب ايڊيٽر صاحب
اسلام عليڪم بعد احوال ته اڄ اوچتو خيال اچي ويو
ته واندڪائيءَ ۾ ويهي ڪجهه پڙهجي، سو هڪ دوست کان
”گل ڦل“ جنوري ۽ فيبروري 1963ع جو وڃي ورتم، جنهن
۾ پرولين ۽ دهلاريءَ واريءَ ڪهاڻيءَ ڏاڍو مزو ڏنو.
پر افسوس، جو رسالو پنهنجو نه هو، تنهنڪري جلد
واپس ڪرڻو پيو. انهيءَ تي خيال آيم ته ڇو نه
پنهنجو”گل ڦل“ خريد ڪري پڙهجي. سو اوهان صاحبن
ڏانهن هڪدم ٽي رپيا مني آرڊر رستي موڪليان ٿو ۽
توهان صاحبن جو ساليانه خريدار ٿيان ٿو. اهو مناسب
نه ڄاتم جو ٻين کي وتان منٿون ڪندو ته ’ادا ”گل
ڦل“ پڙهڻ لاءِ ڏيو ته پڙهان.‘ مهرباني فرمائي مون
کي ساليانو خريدار بنائيندا، ۽ ”گل ڦل“ موڪليندا
رهندا. والسلام
محمد فاروق ميمڻ
پوسٽ نوشهرو فيروز، ضلعو نوابشاهه (ڀاءُ، اوهان کي
”گل ڦل“ جو خريدار بنايو ويو آهي. اميد ته ”گل ڦل“
جا ٻيا پڙهندڙ جيڪي رسالي جا ساليانا خريدار نه
آهن، سي پڻ اوهان وانگر سوچيندا ۽ ”گل ڦل“ جا
ساليانا خريدار ٿيندا. –ايڊيٽر)
*پورو
ٿيو* |
