|
چتيءَ جيترو آسمان
شوڪت حسين سورو
هن سال ته مارچ مهيني ۾ ئي گرميون شروع ٿي ويون هيون.
اس ۾ گهڻي تپش اچي وئي هئي. ڏينهن گرم ٿي ويا هئا،
البت رات جو اڃا ٿڌ ڪار هئي. نواز رات جو ته ٻاهر
هڪڙي کٽ رکڻ جيتري اڱڻ جي سمهي سگهيو ٿي، جتي ڪيڏي
ڪيڏي مهل هوا جو ڪو جهوٽو ڊگهين ڀتين سان ٽڪرائجي
هن کي اچي لڳندو هو، پر اصل مسئلو ڏينهن جو هو.
آفيس مان موٽي اچڻ کان پوءِ هو ڪيڏانهن وڃي!
پيتيءَ وانگر بند ڪوٺڙيءَ ۾ هوا جو ڪو گذر ڪونه
هو. وري جاءِ جي مالڪن ڪوٺڙيءَ ۾ پکو به ڪونه
لڳرايو هو. پکو خريد ڪري لڳرائڻ، نواز جي پڄت کان
پري هو، هن ڪيترا ڀيرا سوچيو هو ته پيڊسٽل فئن يا
گهٽ ۾ گهٽ ٽيبل فئن خريد ڪري. ان مان فائدو اهو هو
ته ڏينهن جو ڪوٺڙيءَ ۾ ۽ رات جو ٻاهر اڱڻ ۾ ڪم اچي
سگهيو ٿي. پگهار مان ڇڪي تاڻي پورت ٿي ٿي. هن آفيس
مان قرض وٺڻ جي ڪوشش ڪئي هئي، اهو ڪم به اڃا نه ٿي
سگهيو هو.
گرمي گهڻي هئي ۽ ان سان گڏ ٻوسٽ به هئي. نواز ٻوڙ رڌڻ
جو خيال لاهي ڇڏيو. هن پيالو کنيو ۽ در کي تالو
هڻي هيٺ لهي ويو. هن پهرين ڌؤنرو ورتو ۽ پوءِ هوٽل
تان ٻه مانيون ورتيون ۽ واپس موٽي آيو. مرچن جي
باهه کان ته وري به ڌؤنرو پيٽ کي ٿڌو ڪندو آهي. هن
ماني کائي، پيالي کي پاڻيءَ سان اگهاري رکيو.
اڱڻ جهڙو ٽڪرو سڄو ڪاڙهو هو. هن ڪوٺڙيءَ جي در تائين
فراسي وڇائي ۽ ان تي وهاڻو رکي مٿو اڱڻ ڏانهن ڪري
ليٽي پيو. ڪنهن ڪنهن وقت گرم هواز آئيٿي نه ته هو
اخبار سان پاڻ کي هوا ڪرڻ ٿي لڳو. اهڙي تپش ۾ به
ننڊ هن جي اکين ۾ گهڙي ٿي آئي، پر ڪوٺڙيءَ جي اَٻس
۽ گرمائش سبب ننڊ جي گهيرٽ مان نڪري ٿي آيو. وهاڻي
تي رکيل ڪنڌ سڄو پگهر ٿي پيو هو. هن اٿي قميص لاٿي
۽ ان کي ڪرسيءَ تي اڇلائي ڇڏيائين.گنجي ته هو
پائيندو ئي ڪونه هو. هن سلوار جي ٻنهي پائنچن کي
ڇڪي، گڏن تائين آندو ۽ ليٽي پيو.
آفيس مان آٿڻ وقت هن سوچيو هو ته گهر نه ويندو. بس پڪڙي
راڻي باغ هليو وڃي ۽ اتي لان تي ڪنهن وڻ جي ڇانءُ
هيٺان وڇي سمهي پئي. هن گذريل گرميون به ائين
گذاريون هيون. آفيس مان اٿي، گاڏي کاتي ۾ ڪلو
پڪوڙائيءَ وٽ ايندو هو ۽ اتان پڪوڙا ۽ ڊبل روٽي
وٺي، بس ۾ چڙهي راڻي باغ ويندو هو. ڪنهن گهاٽي وڻ
جي ٿڌي ڇانءَ هيٺ ويهي ڊبل روٽي ۽ پڪوڙا کائي،
نلڪي مان پاڻي پي ليٽي پوندو هو. ننڊ ڪڏهن ايندي
هئي، ڪڏهن ڪانه به ايندي هئي. پر هنن گرمين ۾ اهو
سلسلو وري سروع ڪرڻ مشڪل هو. پڪوڙ اکائي کائي هن
جو هاضمو خراب ٿي پيو هو. هاڻي هو آفيس مان
موٽندي، هوٽل تان مانيون وٺي گهر ايندو هو ۽ جهڙي
تهڙي ڀاڄي کائيندو هو.
پگهر هاڻن وارن ۾ آڱريون ڦيرائيندي، هن کي ياد آيو ته
سندس وارن ۾ چڱا خاصا اڇا پئجي ويا هئا. وار هت
ڪڏهن به اڇا ٿي سگهن ٿا. ان لاءِ عمر جي ڪا حد
ڪانهي. اڄڪلهه ته ننڍي عمر وارن جا وار به اڇا ٿيڻ
لڳا آهن ۽ هن سوچيو ته سندس عمر وري به 20 سال
هئي. پر هو ته ان عمر ۾ ئي پوڙهو ٿيڻ لڳو هو. گهٽ
۾ گهٽ نوجواني ته هن ڏٺي به ڪانه هئي. هن کي ياد
آيو ته جڏهن کان کيس هوش آيو. هن پاڻ کي وڏو
ڀانيو. گهر جو سڄو بار، سموريون ذميواريون هن جي
مٿان اچي پيون هيون.
”آئون نه هجان ها ته ڇا ٿئي ها؟“ هن پاڻ کان پڇيو.
”منهنجي هجڻ سان ڪهڙو فرق پيو آهي! مون گهر وارن
جي لاءِ ڪهڙا ڦاڙها ماريا آهن. جنڊ جي بن پڙن ۾
پيسجان پيو.... پيسجي نه آٽو ٿو ٿيان ۽ نه جند ٿي
ڇٽي. هڪ مسلسل پيڙپ آهي، جنهن کان نه ڏينهن آجا
آهين نه راتيون. ۽ ان زندگيءَ جي سموري حاصلات
هيءَ قهر جهڙي ڪوٺڙي!“ ان گهريءَ ڪوٺڙيءَ جي ٻوسٽ
۽ گرميءَ ۾ زندگي جا ڪل عذاب گڏجي مسجي ويا.
ذهن جي ڪنهن ڏکنڊر ڪنڊ مان شهناز جي ياد لڪ وانگر هن جي
تن من کي لوساٽي وئي. ان ئي ڪوٺڙيءَ ۾ شهناذ به
رهي وئي هئي. نواز کي جڏهن نوڪري ملي هئي ۽ هو گهٽ
مسواڙ واريءَ جاءِ جي ڳولا ڪري رهيو هو، تڏهن کيس
ڪنهن ٻڌايو هو ته شهناز وارا اها جاءِ خالي ڪرڻ
وارا هئا. هن کي اها جاءِ شهناز وارن ئي وٺرائي
ڏني هئي، پر تڏهن اڃا بازاري عورتن هتي رهڻ شروع
نه ڪيو هو، سو ته هاڻي پابندي پوڻ کان پوءِ هنن
مان ڪي هتي اچي رهيون هيون.
نواز نراڙ تان ۽ نوڪن تان وهي ايندڙ پگهر آگهيو. هو ۽
شهناز ايترو هڪ ٻئي کي چاهيان هئا پوءِ اوچتو ڪهڙي
ڳالهه ٿي جو سڀ ڪجهه ختم ٿي ويو. هن ان ڳالهه تي
ڪئين ڀيرا ويچاريو هو: زندگيءَ ۾ ايڏيون وڏيون
تبديليون ڪئين ٿيون اچي وڃن. ماڻهو ته اهوئي ساڳيو
هوندو آهي_______ پوءِ به هن جي ٻاهر ۽ هن جي اندر
ايترو ڪجهه بدلجي ويندو آهي جو هو اهو نه رهندو
آهي، جيڪو هو اڳ ۾ هو. جذباتي سوچ ئي سهي، جو عمر
ئي اهڙي هئي، پر اسان ته ائين سمجهيو هو ته هڪ ٻئي
کان سواءِ جيئرا رهي نه سگهنداسين، پوءِ جڏهن
زندگيءَ جون ٺوس حقيقتون اڳيان آيون ته سموري
جذباتيت ڦوڪڻي وانگر ڦسي پئي. آئون پاڻ بيروزگار.
رات جو سمهڻ لاءِ ٺڪاڻا گئريج ۽ ورڪشاپ هوءَ مون
کان وڌيڪ سمجهو ۽ ميچوئر هئي، تڏهن ته هن مون کي
چيو هو: چڱو آهي ته اسين رڳو سٺا دوست بنجي رهون.
مون هن جون مجبوريون ڪو نه ڏٺيون مون سمجهيو ته
مون وٽ ڪجهه ڪونهي، ان ڪري هوءَ مون مان جند ڇڏائڻ
چاهي ٿي. ماڻهو رڳو پنهجي لاءِ ڇوٿو سوچي اسين
ڪنهن کي ڪيترو به چاهيون پر سوچيندا رڳو پنهنجي
لاءِ آهيون ۽ چاهيندا آهيون ته ٻيو به اسان جي
لاءِ ئي سوچي،. مون ڇو نه سوچيو ته شهناز ڪهڙين
ڏکين حالتن مان گزري رهي هئي آئون پاڻ ته شهناز جي
لاءِ ڪجهه ڪري نه سگهيس، پر هن جي شاديءَ جي ڳالهه
ٻڌي مون کي هن تي ڪاوڙ آئي ته هن گاڏيءَ ۽ بنگلي
جي شوق ۾ پاڻ کي وڪڻي ڇڏيو.
نواز کي پاڻ تي چڙ اچڻ لڳي: ڪڏهن ڪڏهن ماڻهو اهڙو نٺر
ڇو ٿي ويندو آهي، نه پاڻ کي ڏسندو آهي نه مجبورين
کي. ٻئي جي مجبورين کي ڏسڻ ته پري رهيو، پر ماڻهو
ڪيترو وقت لنوائي سگهي ٿو، آخر ته هن کي آرسيءَ ۾
پنهنجو پاڻ نظر اچيو وڃي، پوءِ ڪجهه سمجهه ۾ نٿو
اچي ته ماڻهو کلي يا روئي. جيڪي پنهنجي هٿان پاڻ
دوکو کائيندا آهن، سي نه کلي سهگندا آهن نه روئي
سهگندا آهن.
هن چاهيو ته کيس ننڊ اچي وڃي، پر اهڙي گرمي ۾ ننڊ اچڻ
مشڪل هئي،. زندگي ائين هئي، ائين آهي ۽ ائين
رهندي. هن کي پري پري تائين ڪنهن تبديليءَ جا
اهڃاڻ نظر نٿي آيا. ٽاڪ منجهند جو اهو سفر ڪٿي
کٽندو؟ پگهر جي ڦڙن وانگر ذهن ۾ سوال ڦٽندا رهيا ۽
نواز منهن تان پگهر اگهڻ سان گڏ انهن سوالن کي به
ميسارڻ جي اجائي جاکوڙ ڪرڻ لڳو.
(اڻ ڇپيل ناول جو هڪ باب)
پنهنجي
پنهنجي ذهنيت
غلام رسول ڪلهوڙو
هر روز اهو ريلوي ڦاٽڪ ٽپي مان شهر ڏانهن ويندو آهيان.
ان ڦاٽڪ تي سدائين چهل پهل هوندي آهي. هڪ طرف کان
اسٽيشن کان ڪي سواريون شهر ڏي وينديون آهن ته ٻئي
طرف کان شهر جون ڪي سواريون اسٽيشن ڏي ويندي نظر
اينديون آهن. پيادن جو به هڪ ڪافي تعداد ڦاٽڪ ڏي
اچ وڃ ڪندو آهي.
هڪ ڏينهن ڦاٽڪ جي ٻنهي پاسن کان ماڻهن جو ڪافي انبوه
بيٺل نظر آيو. انبوه ۾ ڪن آهستي پئي پاڻ ۾ سرٻاٽ
ڪيو ته ڪن وڏي وات پئي چوبول ڪيو. ڪن وري اڱريون
کڻي ڦاٽڪ جي اولهه طرف پئي اشارا ڪيا. ماڻهن جو
ايترو انبوه ڏسي، مان به جهٽ گهڙيءَ لاءِ اتي بيهي
رهيس. چوٻول بدستور جاري هو، ۽ ڦاٽڪ جي اولهه طرف
اڱرين جا اشارا پڻ وڌندا ٿي ويا. مون سمجهيو،
اولهه طرف پڪ ڪو حادثو ٿيو آهي جو ايترو سارو
ماڻهن جو هجوم اچي ڪٺو ٿيو آ. مون به اولهه طرف
پنهجي نظر ڊوڙائي، جيڏانهن ڪيتريون ئي اکيون ۽
آڱريون اشارا ڪري رهيون هيون، پر مون کي اتي، پر
يپري تائين، اهڙي ڪا به شئي نطر نه آئي، جنهن مان
ڪنهن شديد حادثي جو امڪان نطر اچي. ماڻهن جو هجوم
وڌندو ٿي ويو. رؤنشي خاطر ڪي ٽانگي وارا ۽ ڪي گڏهه
گاڏي وارا پنهنجن ٽانگن ۽ گڏهه گاڏين سميت پڻ ڦاٽڪ
جي هڪ طرف اچي بيٺا هئا.
”اڙي يار، ڇا ٿيو؟“ هڪ ٽانگي واري مڇ کي مروڙو ڏيندي،
هجوم مان ڪنهن کان پڇيو.
”بس يار، ڳالهه ئي نه پڇ“، هجوم مان هڪ ڪاري رنگ واري،
پنهنجا اڇا ڏند ٽيڙيندي ٽانگي واري کي وراڻيندي
چيو: ”هڪ همراهه رن ڀڄايون ٿو وڃي.“ ڪاري همراهه
جي انهيءَ انڪشاف تي هجوم ۾ ٽهڪڙا مچي ويا.
”الا“، ٽانگي واري دلچسپيءَ ۽ حيرانيءَ وچان چيو ۽ هو
به اولهه طرف نهارڻ لڳو، جو ان طرف هڪ جوان عورت
چادري ويڙهيو ۽ هڪ مرد تيزيءَ سان اڳتي وڌندا ٿي
ويا.
”ڀلا رن رضا خوشيءَ سان ڀڄايون ٿو وڃي، يا زوريءَ؟“
”اهو ته واسطيدارن کان پڇڻو پوندو.“ ڪاري ٽهڪ ڏيندي
چيو.
”هائو ٻيلي، هائو“، ٽانگي واري وري پنهنجي نظر اولهه
طرف ڊوڙائيندي چيو: ”نه چئبو، هڪ ٻئي تي اڪن شڪن
آهن!“
”ها“، ڪاري واراڻيو: ”پر ٻه ٽي عز رائيل به پٺيان اٿن.“
ڪاري جو اشارو انهن ٻن سپاهين ۽ هڪ اڌ وهيءَ واري
شخص ڏانهن هو، جيڪي تيزيءَ سان انهيءَ عورت ۽ مرد
ڏانهن وڌي رهيا هئا.
”هون! ته چئبو ڳالهه ۾ ڪو ڳڙ آهي!“ ٽانگي واري چيو.
”ها، يار“، ڪاري پنهنجي ”قابليت“ ڏيکاريندي چيو: ”چون
ٿا، اهو مرد ان عورت تي عاشق آهي ۽ کيس ڀڄايون پيو
وڃي. اتفاق سان عورت جي پيءُ کي به وقت تي خبر
پئجي ويئي آهي ۽ هينئر هو ولين جي صورت ۾ پوليس
وٺي پٺيان پيو اٿس.“
”چڱو ٿيو، چڱو ٿيو، هينئر بدمعاش کي ڏينهن ۾ تارا نظر
ايندا. ڀائو، غضب خدا جو، بدمعاشن جو ايڏو من وڌي
ويو آهي، جو هو ڏينهن ڏٺي جو عورتون ڀڄائيندا
وتن“، هجوم مان ڪنهن ڪاري ڏي منهن ڪندي داد طلب
نگاهن سان نهاريندي چيو.
”اڙي رات جو ته هر ڪوئي عورتون ڀڄائيندو آهي. بهادري ان
۾ آ، جو اهو ڪم ڏينهن ڏٺي جو ڪري ڏيکارجي. ڪيئن؟“
هجوم مان هڪ هيرو ٽائيپ نوجوان، ڪاري ۽ ٽانگي واري
ڏانهن منهن ڪندي چيو.
ان تي هجوم ۾ وري ٽهڪڙا مچي ويا.
”ها پٽ، پر هاڻي موچڙا به ته ڏينهن ڏٺي جو کائيندو“.
ٽانگي واري چيو.
”پر ڀائو، انهن رنن جو به ته دماغ خراب آ نه، جو ڏينهن
ڏٺي جو بدمعاشن سان ڀڄيو وڃڻ.“
”ها ڀائي، اڄڪلهه جي عنورتن ۾ اهو حيا شرم ڪٿي رهيو آ،
جو هو ڀڄڻ لاءِ رات جي وقت جي چونڊ ڪن“، هجوم مان
هڪ ٻئي شخص طنز وچان چيو.
سپاهي ۽ اهو اڌ وهيءَ وارو شخص هينئر ان عورت ۽ مرد وٽ
پهچي کين گهير ۾ وٺي چڪا هئا ۽ کين واپس آڻي رهيا
هئا،. هجوم مان ڪي رؤنشي جا ڪوڏيا سپاهيءَ سان گڏ
ويا هئا ۽ تفصيلي حقيقت معلوم ڪري ڀڄندا ڀڄندا،
وري اچي هجوم ۾ شامل ٿيا.
”يارو، ڪيو خبر، آخر ڳالهه ڇا آهي؟“ هجوم مان ڪنهن انهن
تازن آيل همراهن کان پڇيو، جيڪي سپاهيءَ سان گڏ
ويا هئا.
”يار، ڳالهه وري ڪهڙي آ“، ”تازن آيلن همراهن مان هڪ
منهن ڀيلو ڪندي چيو.
”بس، ماڻهن کڻي تيليءَ مان ٿنڀ بڻايو آ.“
”وري به ڪجهه ته ٻڌاءِ،“ ٽانگي واري نئين آيل همراه کان
ائين پڇيو، ڄڻ ته هن جي نڙيءَ ۾ ڪا شيءِ ٽڪي پئي
هجي.
”ادا، حقيقت هيئن آ ته اها عورت ۽ مرد، ٻئي پاڻ ۾ زال
مڙس آهن ۽ اهو اڌ وهيءَ وارو شخص ”زال مڙس آهن؟“
ٽانگي واري اچرج ۽ مايوسيءَ وچان چيو شايد کيس
تازي آيل همراهه جي آندل معلومات نه وڻي ان جو
سهرو آهي“.
”زال مڙس آهن، زال ۽ مڙس!“ هجوم ۾ وري نئين سر چؤٻول
پئجي ويو.
”اڙي ته پوءِ هو ڀڄندا ڇو پئي ويا ۽ سندن پٺيان پوليس
ڇو لڳل هئي،“ ٽانگي واري بيزاريءَ وچان نئين آيل
کان پڇيو.
اتي ئي نئين آيل همراه چيو: ”اهو در اصل ڄاٽي ۽ سهري جي
اڻ بڻت جو نتيجو آهي ڇوڪري پيڪين گهر آئي ته
واپسيءَ تي پڻس، مڙسهنس کي ڏيڻ کان انڪار ڪيو. چي
گهر ڄاٽو ٿي رهه نه ته رستو وٺ ڇوڪريءَ جو مڙس،
سهري جي غير حاضريءَ جو وجهه وٺي، ڇوڪريءَ کي
گهران ڪڍي نڪتو، پر ان وچ ۾ سندس سهري کي خبرپئجي
وئي ۽ هو پوليس وٺي سندس پويتان پيو. ان کان پوءِ
جيڪي ڪجهه ٿيو، اهو توهان سڀني پنهنجي اکين سان
ڏٺو.“ نئين آيل همراه تفصيل ختم ڪندي چيو.
”يار عجيب ڳالهه آ،“ ٽانگي واري چيو.
”عجيب ۽ غريب به.“ ڪاري پنهنجا اڇا ڏند ٽيڙيندي چيو.
”يار ڪمال آ، اسان ته خبر ناهي ڇا مان ڇا واهي تباهي
پئي بڪي سون.“ هجوم مان هڪ ٻئي همراه چيو.
”ها ڀائو. اها هر ڪنهن جي پنهنجي پنهنجي سوچ آهي ۽
پنهنجي پنهنجي ذهنيت.“ هجوم مان هڪ بزرگ نما شخص،
جيڪو هن وقت تائين خاموش بيٺو، ٿڌو ساه کڻندي چيو
۽ پوءِ هو آهستي آهستي هجوم مان ٻاهر نڪري ويو.
رستا
اخلاق انصاري
اندر گهڙيو ته آفٽر شيو لوشن جي خوشبو پاڻ ۾ گم ٿيندي
محسوس ڪيائين. هلڪي ٿڌ ۾ هلڪي بدبونڪ ۾ تيزيءَ سان
گهڙي ويس. هن رسيپشن ڪائونٽر ڏانهن ڏٺو ته رش هئي،
مريض دريءَ جي سيخن سان چنبڙيل، ڪنهن جو ڳلو سڄيل
ته ڪي سنهڙا سڪڙا، ڪن جا منهن ڦريل، سخت عذاب ۾
ٻانهو لڙڪائيندڙ. ڪارڊ تي نمبر نه هڻائيندڙ ڄڻ ته
زلزلي جا ستايل امداد وٺندا هجن.
صوفن تي مريض ليٽيل ۽ ويٺل ڏسندو، اڌ گول ۾ ڪاريڊور
لتاڙي (Redio-
therapy)
جي حصي ۾ ڪوبالٽ 60 سيڪشن ۾ پنهنجي ڪرسيءَ تي ويٺو
ته تهائين تيز ڌپ محسوس ڪيائين.
اڃا ويٺو ئي مس ته پٽيوالو آيس.
ڊائريڪٽر صاحب.......
”ها سڏي ٿو“، وچ مان ڪٽيندي چيائينس: ”اچان ٿو.“
”ڊائريڪٽر جي آفيس ۾ تيز ايئرڪنڊيشنڊ جي ٿڌ ۾ ايئر
ريفريشر جي خوشبوءِ.
---- ليٽ ڇو آهين.
----- ڪم هو.
----- پنهنجو ڪم ڪر يا ته نوڪري.
----- جي.
ڊائريڪٽر ڪرڙيون اکيون ڪري ڏٺس ۽ پوءِ ٽيبل ليمپ جي
روشني ۾ فائل پڙهڻ لڳو هي ڪجهه سيڪنڊ بيٺو، خاموشي
ڏسي ٻاهر نڪري آيو.
پنهنجي سيٽ تي ويهي، هن پلاسٽڪ جي ٿيلهيءَ مان ٻه بائل
آنا ڪڍي آهجستي آهستي کائڻ لڳو. نيرن ڪيائين ته در
مان سندس هيڊ سائنٽفڪ ون زبير داخل ٿيو ٻنهي ڪنڌ
لوڏيا، سلام ٿيو. هو پنهنجي پارٽيشن ٿيل آفيس ۾
وڃي ويٺو.
----- ديدار.
----- جي سر.
----- ديدار بابا، ڪهڙا حال آهن.
----- سر، مان تباهه ٿي رهيو آهيان.... ڪاڏي وڃان؟
----- سر، مان ڀڄڻ ٿو چاهيان.......... پر ڪاڏي؟
سائنٽفڪ ون زبير هن کي جذباتي ڏسي مرڪيو ۽ اوچتو در جي
شيشي مان ٻاهر ڏٺائين. ٻاهر وارڊ بواءِ شمس نڪ ۾
ٿيل ڪينسر واري مريض کان پئسا وٺي هيڏي هوڏي ڏسي
کيسي ۾ وجهي ڇڏيا. هن کي ائين لڳو، هن جيڪي جيت ان
نڪ ۾ ڪينسر واري مريض مان ڪڍيا هئا، جن سان سڄي
گينڊي ڀرجي ويئ هئي، اهڙو اڇو جيت وارڊ بواءِ شمس
هجي.
سائنٽفڪ ون، هن ڏي ڏسي چيو: ديدار، وارڊ بواءِ تون به
آهين ۽ وارڊ بواءِ شمس به آهي.... فرق رڳو ذهنن جو
آهي. هي فوم واري ڪرسيءَ ۾ اندر هليو ويو.
سوچي ٿو.
سپاهي، جنهن کان هن کي ڪيڏي نفرت هئي، اهوئي سپاهي شهر
۾ ريڙهي واري تي دهمان ڪري ڏهه رپيا ورتا هئا. ان
ريڙهي واري ڪيڏي عذاب سان ويهن مان ڏهه گهٽ ڪري،
هن کي ٻانهون ٻڌي ڏهه رپيا ڏنا هئا ۽ اهوئي سپاهي
جڏهن اٺن سالن جي پٽ کي چيڪ ڪرائڻ لاءِ آيو ته
ڊائريڪٽر جنهن کي ”ڪلينڪ الائونس“ ملندي به ڊيوٽي
ٽائيم ۾ چيڪنگ جا سٺ رپيا ورتا هئا.
ڊائريڪٽر
سپاهي،
۽ پاڻ، پاڻ جنهن پهرين تاريخن ۾ ئي گوشت کاڌو هو. ۽
پنجاهه رپيا دوست جي شاديءَ تي ڏئي، خوشي نه پر ڏک
۽ عذاب سٺو هئائين.
هن چيمبر جي ٻاهران ڏٺو، مريض گڏ ٿيندا پئي ويا.
ايپران پائي در کولي ٻاهر بيهي سڏيندو ويو.
”پهريون نمبر“.
”جي صاحب.“
هن ڪارڊ وٺي پڙهيو. مريض جي ڳلي تي ڏٺائين مارڪر جو
نشان. مريض کي ”گاما ٽران“ جي هيٺان اسٽريچر تي
سمهاري، اسٽريچر کي هيٺ مٿي، کاٻي ساڄي ڦيرائي
مريض کي چيائين، چر جانءِ نه.“
مريض اسٽريچر تي ۽ ايئرڪنڊيشنڊ جي ٿڌ ۾ ننڊا کرو ٿي ويو
هو، تنهن آهستي چيو ”نه“،
۽ هن ٻاهر اچي در بند ڪري ٽي وي سيٽ تي ڏسي بٽڻ آن
ڪيائين. اسڪرين تي ڪرڻن جي ڌاري مريض جي ڳلي ۾ هلي
ويئي ڪجهه سيڪنڊن کان پوءِ هن درکولي مريض کي
اسٽريچر تان اٿاريو. مريض جي منهن تي ڦڪي پر روشن
مرڪ هئي.
ٻيو نمبر___
........ سندس منهن سڄيل ۽ زخميل، ڄڻ ڪنهن اڏيءَ تي رکي
مٿان قيمي ڪرڻ لاءِ ڪات هنيا هجن، رت، پونءِ ۽ ڌپ.
هن سوچيو، بچندو ڪو نه، وڌ ۾ وڌ چار هفتا.
----- سائين _________
----- ها بابا،
”الاهسئون مران ٿو.“ چچريل گهگهو آواز.
هن گاماٽران مشين سان گاماريز ڏنس ته کيسي مان ڏه روپيا
ڪڍي ڏيڻ لاءِ ڪيائين مس ته چيائينس، ”نه بابا نه.“
مريض کيسي ۾ ڏهه روپيا واپس وجهي ڀڻ ڀڻ ڪندو هليو ويو.
ٽيو نمبر..........
چوٿون............
پنجون..........
ڇهون...........
۽ پوءِ ٻڌل مريضن جي آوازن جا لڳاتارپڙاڏا:
----- سائين .....مران ٿو، پهرين مون کي ...........
----- ائي لي ڙي
----- کئون، کئون ____
----- اڙي ڳچي ٿي ڪپجي ڙي.
۽
صبح جو ماءُ کان ٻڌل جملا:
----- پٽ
----- فدا کي اسڪول جو يونيفارم.......
----- گيس جو بل
----- بجلي جو بل
----- ڀاڄي واري جا ٽن ڏينهن جا پئسا.
گهر ۾ عذاب.
سينٽر ۾ عذاب.
ايپران لاهي آهستي آهستي آفيس جو در کولي، اڌ گول
ڪاريڊور ۾ اڇي شيشي واري در مان ٻاهر ڏسڻ لڳو.
ٻاهر ڳاڙها گل ۽ اندر پيلا چهرا. ٻاهر چمپا جي
هيٺان سنگمرمر جي اڇي پليٽ تي لکيل لفظ ياد اچي
ويس، جيڪي کيس ڏاڍا وڻندا آهن.
Silent Spring
In the memory of those who
Preished in service of mankind.
سوچ ذهن ۾.
ڪير ڪنهن جي لاءِ ڪري به ڇا ٿو.
ڇا جي خدمت.
پٽيوالي کان وڏي صاحب تائين ڄڻ ته ڪينسر جي ڦٽ مان رت چوسيندڙ
جيت اسٽور ڪيپر.
جيڪو پرچي وٺي ستن دوائن مان ٽي مريض کي ڏئي چار کيسي ۾ وجهي
پرچي تي نمبروار ٽڪ ڪري چوندس، ”هي ٽي آهن، باقي
چار ختم ٿي ويون آهن، وڃي شهر مان وٺ.“
ان ئي اسٽور ڪيپر پنهنجو پاڻ علاج ڪرڻ لاءِ ابتيون
سبتيون دوائون کائڻ ڪري ڪنڌ ۾ سور وڌي ويس ۽ آخر
هڪ هنڌ بيهجي ويس. هاڻ رڳو
Tranquillizer
کائي ڪرسيءَ تي ليٽيو پيو هوندو.
وارڊ بواءَ
ڊائريڪٽر
اسٽور ڪيپر
پٽيوالا.
(ڪير ٿو خدمت ڪري، ڪير نه ٿو ڪري)
ديدار.
هن پٺتي ڏٺو. پٽيوالو بيٺو هو، جنهن چيس:
----- ”ڊائريڪر صاحب سڏيو ٿو.“
----- جي........... اچان ٿو.
هو روم مان ايپران پائي، شفاف شيشي مان نظر ايندڙ شيڊ
کي ڏسي، وار سڌاري آهستي آهستي ڪاريڊور پار ڪري
ڏاڪڻ تي چڙهيو. در کولي اندر ٿيو.
ڊائريڪٽر کيس ڏسي چيو، ”فلم بيج ۽ پينٽوزيميٽر جي چئن
هفتن جي رپورٽ مان اهو آهي ته توکي به
Radiation لڳا آهن. وڌيڪ لڳئي ته ڪينسر نه ٿي پوئي....... سو تون ڀلي وڃي
مهينو آرام ڪر..............هونءَ به حرامخور
آن......... توکي ته رڳو موڪل کپي، وڃ هتان!“
هي تيز اچي، ايپران لاهي سائنٽفيڪ ون کي سلام ڪري. مين
گيٽ مان سينٽر کان ٻاهر نڪتو. هڪ وڏي ساهه سان
آڪسيجن اندر ڪري وات مان ڪاربان ڊآءِ آڪسائيڊ ڪڍي
ڳاڙهن گلن کي ڏسڻ لڳو:
”Stop Frame“
”هو شهر ۾ دڪان تي ويلڊنگ ڪري ٿو.“ |
