|
(2)
مصدر سي ”ڻ“نکالني سي سندهي مين ماده ”امر“ بنتا
هي ـــ سندهي مين امر کي معني هين ”حکم“. مثلاً.
لِکَڻو لِکُ
پَڙَهڻُ پَڙههُ
مارِڻُ مارِ
وَڍِڻُ وڍِ
(3)
امر کي پيچهي ”آن“ يا ”يان“ ملاني سي مضارع بنتا
هي. مثلاً:
لِکُ لِکان
پَڙههُ پَڙهان
مارِ ماريان
وڍِ وڍيان
(4)
امر کي پيچهي ”ال“ يا ”يل“ اور ”يو“ يا ”او“ لگاني
سي اسم مفعول بنتا ـــ
لِکُ ــــ لِکيو/ لِکيَلُ
پَڙُهه ــــ پَڙهيو / پڙهيلُ
مار ـــ ماريو/ ماريل
وڍِ ـــ وڍيو/ وڍيل
(5)
اسم حاليہ بناني کيلئي امر کي پيچهي ”آندو“يا
”ايندو“، الفاظ ملائي جاتي هين
لکُ ـــ لکندو
مارِ ــــ ماريندو
وَڍِ ــــ وڍيندو
پڙهه ـــ پڙهندو
مصدر امر مضارع اسم مفعول
اسلم حاليہ
اُٿَڻَ (اُڻهنا) اٿُ اُٿان اٿيو/
اٿيل اٿندو
آڻِ آڻيان آندو/ آندائين
آڻيندو
ٻڌَڻ (سُننا) ٻُڌ ٻڌايان ٻڌايون/ ٻڌل
ٻڌندو
ترسڻ (ترسنا) ترسُ ترسان
ترسيو/ ترسيل
ترسندو
ٿيڻُ (هونا) ٿُي ٿيان ٿيو/ ٿِيَلُ
ٿيندو
پڙهڻُ (پڙهنا) پڙههُ پڙهان پڙهيو/ پڙهيل
پڙهندو
پيئڻُ (پينا) پيءُ پئيان پيتو/ پيتل
پيئندو
جاچڻُ (جاچنا) جاچ جاچيان جاچيو/ جاچيل
جاچيندو
جوڙڻُ (جوڙنا) جوڙِ جوڙيان جوڙيو/ جوڙيَلُ
جوڙيندو
ڄاڻڻُ (جاننا) ڄاڻَ ڄاڻيان ڄاتو/ ڄاتل
جوڙيندو
ڇڏڻَ (چهوڙنا) ڇَڏِ ڇڏيان ڇڏيو/ ڇڏيَلُ
ڇڏيندو
ڌوئڻَ (دهونا) ڌوءُ ڌوئان ڌوتو
ڌوئيندو
ڊوڙڻُ (دوڙنا) ڊوڙُ ڊوڙان ڊوڙيون/ ڊوڙيَلُ
ڊوڙندو
رڌڻَ (پکانا) رڌِ رڌيان رڌيو/ رڌيل
رڌيندو
سِکڻُ (سيکهنا) سکُ سکان سکيو/ سِکيَلُ
سکندو
سنڀالڻُ (سنبهالنا)سنڀالِ سنڀاليان سنڀاليو/
سَنڀاليَلُ سنڀاليندو
سوچڻُ (سوچنا) سوچ سوچيان سوچيو/ سوچيل سوچيندو
ڪرڻَ (کرنا) ڪرِ ڪريان ڪريو / ڪريَلُ ڪيو/
ڪَيَلُ
کائڻُ (کهانا) کاءُ کانئان کاڌو
کائيندو
گذارڻ (گذارنا) گذارِ گذاريان گذاريو/
گذاريَلَ گذاريندو
ڳائڻ (گانا) ڳاءِ ڳايان ڳايو/ ڳايل
ڳائيندو
گهمڻ (گهومنا) گهمُ گهمان گهميو/ گهمِيَلُ
گهمندو
ملڻَ (ملنا) ملُ ملان مليو/ مِلِيَلُ
ملندو
نڪرڻو (نکلنا) نڪرُ نڪران نِڪِريو/
نِڪِريَلُ نڪرندو
وڃڻ (جانا) وڃُ وڃان ويو
ويندو
هلڻ (چلنا) هلُ هلان هليو/ هليل
هلندو
ويهڻ (بيڻهنا) ويههُ ويهان ويٺل
ويهندو
الف ـــ مضارع سي بنني والي الفاظ
(1)
مضارع کي آگي يا پيچهي ”ٿو“ (ٿا) ”ٿي“ ”ٿيون“
ملاني سي زمان حال بنتا هي. مثلاً:
مان لکان ٿو. (مين لکهتا هون)
اسين لکون ٿا. (هم لکهتي هين)
مان لکان ٿي (مين لکهتي هون)
اسين لکون ٿيون. هم لکهتي هين)
(2)
مضارع کي پيچهي ”پيو“ ”پيا“ ”پَئِي“ ”پِيُون“
ملائي سي زمان حال استعمراري بنتا هي ـــ
مان لکان پيو. (مين لِکهـ رها هون)
اسين لکون ٿا. (هم لِکهـ رهين هين)
(3)
مضارع کي پيچهي ”ها“ ملاني سي ماضي شرطيہ بنتا هي.
مثال:
مان لکان ها. (مين لکهتا/ مين لکهتي)
اسين لکون ها. (هم لکهتي/ هم لکهتين)
اسم حاليہ سي بني هوئي زمان
ب ـــ (1)
زمان مستقبل کا واحد غائب بالکل اسلم حاليہ جيسا
هي، ليکن اُس کي آخري صوتي ”او“ کو اُو، اَ، آ،
اُو، وغيره مين بدل کر ضميري علامتين ”سِ“، ”سين“
”سُون“ ملاني سي مستقبل بنتا هي.
جيسا کہ:
مان لکندسُ. (مين لکهون گا)
اسين لکنداسين. (هم لکهينگي)
(2)
اسم حاليہ کي پيچهي ”پيو“ ”پيا“ ”پئي“ اور ”پيون“
ملاني سي مستسقبل استمراري بنتا هي ـــ
مثال:
مان لکندس پيو. (مين لکهتا رهونگا)
اسين پڙهنداسين پيا. (هم پڙهتي رهينگي)
هو لکندو پيو. (وه لکهتا رهي گا)
(3)
اسم حاليہ کي پيچهي ”آهي“ ملاني سي حال مدامي بنتا
هي. مثلاً:
هُو لکندو آهي. (وه لکهتا رهتا هي)
اسين پڙهندا آهيون. (هم پڙهتي رهتي هين)
(4)
اسم حاليہ کي پيچهي ”هو“ ملاني سي ماضي مدامي بنتا
هي. جيساکہ:
هيءُ لکندو هو. (يہ لکهتا رهتا تها)
هو پڙهندو هو. (وه پڙهتا رهتا تها)
(5)
اسم حاليہ کي پيچهي ”هوندو“ ملاني سي زمان حال
متشکي بنتا هي. مثلاً:
لکندو هوندو. (لکهتا هوگا)
پڙهندو هوندو. (پڙهتا هوگا)
ماريندو هوندو. (مارتا هوگا)
اسم مفعول سي بني هوئي زمان
ت ـــ (1)
ماضي مطلق يہ اسم مفعول جيسا هي. جيساکہ:-
لکيو ـــ پڙهيو ـــ ماريو.
مون لکيو (مين ني لکها)
اسان پڙهيو (هم ني پڙها)
هُن ماريو (اس ني مارا)
(2)
اسم مفعل کي پيچهي ”آهي“ ملاني سي ماضي قريب بنتا
هي. مثلاً لکيو آهي، پڙهيو آهي.
مون پڙهيو آهي. (مين ني پڙها هي)
اسان لکيو آهي. (هم ني لکها هي)
(3)
اسم مفعول کي پيچهي ”هو“ ملاني سي ماضي بعيد بنتا
هي. مثلا:- لکيو هو، پڙهيو هو.
مون لکيو هو. (مين ني لکها تها)
اسان پڙهيو هو. (هم ني پڙها تها)
(4)
اسم مفعول کي پيچهي ”هوندو“ ملاني سي ماضي متشکي
بنتا هي. مثلاً:- ماريو هوندو. لکيو هوندو.
هُن ماريو هوندو. (اُس ني مارا
هوگا)
هن لکيو هوندو. (اُس ني لکها هوگا)
(5)
اسم مفعول کي پيچهي ”ٿي“ يا ”يئي“ ملان سي ماضي
استمراري بنتا هي. مثلاً:- لکيو ٿي ـــ پڙهيوپڻي.
مون لکيو ٿي. (مين لکهه رها تها)
اسان پڙهيوپئي. (هم پڙهه رهي تهي)
موسمون کي نام
اردو
سندهي
بهار بهارُ
خزان سَرءُ
موسم گرما اُونهارو
موسم سرما سِيارو
هفتي کي دن
اردو
سندهي
سنيچر ڇَنڇَرُ
اتوار آچَرُ
سوموار/ پير سُومَرُ
منگل اَکارو
بُدهه اربع
جمعرات خميسَ
جمہ جمعو
اطراف
اردو
سندهي
مغرب اولَههُ
مشرق اوڀَرُ
شمال اُتَر
جنوب ڏَکِڻُ
دايان ساڄو
بايان کاٻو
عيسوي سال کي ماه کي نام
اردو
سندهي
جنوري جَنوَرِي
فروري فيبَروَرِي
مارچ مارِچُ
اپريل اَپريلُ
مئي مَئي
جون جُون
جولائي جُولاءِ
آگست آگَسٽُ
ستمبر سيپِٽِمَبرُ
اکتوبر آڪِٽوبَرُ
نومبر نَومبَرُ
دسمبر ڊِسَمَبرُ
رنگون کي نام
اردو
سندهي
سفيد اڇو
لال/ سرخ ڳاڙهو/ سرِخ
سبز/ هرا سائو
پيلا پِيلو
نيلا نِيرو
نارنگي نارنِگي
سونهري سونهَرِي
کالا ڪارو
گلابي گلابِي
اعضا کي نام
اردو
سندهي اردو
سندهي
سر مَٿو انگوڻها
آڱُوٺو
کهوپڙي کوپِرِي چهوڻي انگلي چِيچَ
ناک نَڪَ درمياني انگلي
وِچِين آڱُرِ
هاتهـ هَٿُ انگلي شهادت
ڏسِڻِي
ڻانگ ٽَنگَ هڊي
هَڏِي
بازو ٻانهَن مونچهـ
مُڇَ
پائون پيرُ گهڻنہ’
گوڏو
هونڻــــ چَپَ گردن
ڳِچِي
دهڙ ڌَڙُ ڻهوڙي
کاڏِي
گردن ڪَنڌُ ايڙي
کُڙِي
پيڻهـ پُٺِي مسوڙي
مَهارَ
کهال کَلَ زبان
زِبانَ/ ڄِڀَ
دايان هاتهـ سڄو هٿُ بايان هاتهـ
کَٻَو هَٿُ
دانت ڏَندَ کلائي
ڪَرائي
انگلي آڱُرِ کهني
ٺُونٺِ
گال ڳَلَ پسلي
پاسرِي
ناخن نُنهَن منہ
وات
پهيپهڙي ڦِڦُڙَ گرده
بُڪِي
پيشاني نِرَڙُ
پهلون کي نام
اردو
سندهي اردو
سندهي
سيب صُوفُ
جامن ڄَمُون
آم اَنبُ ناشپاتي
ناسِپاتِي
کيلا ڪيلو
کاجو کاڄو
پپيتہ پَپيتو/ڪاٺَ گَدِرو مالڻا
مالِٽا/مالِٽو
نارنگي نارَنِگي
بير ٻيرَ
شريفہ سِيتا ڦَلُ
بادام بادامَ
آڙو شَفِتالُو
پستہ پِستا
خوباني زَرِدالُو کهجور
کارِڪون/ڪَتَلَ
چهارا ڇُنهارو
الوبخاراه الُوبخارا
گنا ڪَمَندُ
امرود زَيتُونَ
خربوزه گِدِرو فالسي/
فالسہ ڦارُوان
تربوز هِنداڻو
نيبو لِيمون
ناريل ناريل
چيکو چِيڪُو
انار ڏاڙهُون
گهر سي متعلق سامان
اردو
سندهي اردو
سندهي
مکان/ گهر گَهرُ پرده
پَردو
چهت ڇِتَ تکيہ
وِهاڻو
صحن اَڱَڻُ پنکها
پَکو
کمره ڪَمِرو کنگها
ڦَڻِي
بستر بِستِرو چولها
چُلهو
سيڙهي ڏاڪَڻِ
سرمہ سُرِمُون
توليہ ٽُوالُ
ديگچي ديڳِڙِي
جگہ جاءِ جهاڙو
ٻُهارو
برامده وِرانڊو چمچہ
چَمچو
باورچي خانہ رَنڌِڻو آگ
باههِ
چارپائي کَٽَ مڻکا
مَٽُ
فرش پَٽُ چهلني
ڇاڻِي
اينڻــــ سِرَ
برتن ٿانوَ/ باسَڻُ
سُتون ٿَنڀُ غلاف
ڇَوَ
بيت الخلاء ڪاڪُوسُ طشتري
ساسَرِ-رڪابِي
نالي مورِي راکهـ
رَکَ
بيڻهک اوطاقَ
انگاره ٽانڊو |
