رام ڪمار ”اترادي“ ڪنڌڪوٽ

 

چغلخوري جو انجام

 

ڳالهه ڪندا آهن ته هڪ دفعي ڪنهن جهنگ جو بادشاهه شينهن بيمار ٿي پيو. جهنگ جا سڀ جانور پڇڻ ويا، پر گدڙ کي دير ٿي ويئي، تنهن تي بگهڙ شينهن کي چغلي هڻي چيو ته فلاڻو گدڙ ڪيڏو نه مغرور آهي! توهان کي سڀ پڇڻ آيا آهن، پر گدڙ ڪونه آيو. شينهن ڪاوڙجي پيو ۽ چيائين ته ”جي آيو ته شڪار ڪندوسانس.“ گدڙ کي وڃي ڪن سنگتين اها ڳالهه ٻڌائي. گدڙ هڪ اٽڪل سوچي شينهن وٽ ويو ۽ وڃڻ سان وڃي شينهن جي پيرن تي  ڪِري  پيو.  شينهن  کان  کِل نڪري ويئي ۽ چيائينس ته ”اڙي ايڏي دير ڇو ڪئي اٿئي؟“ گدڙ شينهن کي جواب ڏنو ته ”سائين، گستاخي، معاف الله اوهان کي صحت بخشي! مون سوچيو ته سائين جن ڏي وڃان ٿو ته ڇو نه اوهان لاءِ دوا پڇيو وڃان. دوا جو ڏس مليو آهي ته بگهڙ جي ڄنگهه جي گوڏي واري هڏي ۾ جيڪا مِکه آهي، اها کائيندو ته چاڪ ٿي ويندو. شينهن کي بيماريءَ گهڻو تنگ ڪيو هو، تنهن نڪا ڪئي هم نڪا تم، بگهڙ کي چنبو هڻي ماري کائي ڇڏيائين. گدڙ ٽپ ڏيئي وٺي ڀڳو ۽ جهنگل ئي ڇڏي ويو.

پيارا ٻارو، توهان به ڪنهن تي چغلي نه هڻندا ڪريو. چغلخور جو انجام به اهڙو ئي برو ٿيندو، جهڙو بگهڙ جو ٿيو.

 

اشفاق ميمڻ لاکائي

 

جادوءَ جي راڻي

 

هڪڙي دفعي جي ڳالهه آهي ته ڪنهن ڳوٺ ۾ هڪڙا پنج – ڇهه ماڻهو رهندا هئا جن ۾ هڪ ننڍو ڇوڪر پڻ شامل هو. اهي هر روز مڇي مارڻ ويندا هئا. جڏهن مڇي ماري واپس ايندا هئا تڏهن جيڪي وڏا هوندا هئا اهي ڇوڪر کي ماري مڇي ڦُري وٺندا هئا. اهڙيءَ طرح روزانو هن کان مڇي ڦري ويندا هئا. آخرڪار ڇوڪري تنگ ٿي وڃي جدا مڇي ماري. هڪ ڏينهن هو مڇي ماري ر هيو هو ته هن اوچتو هڪ پيتي پاڻيءَ ۾ لڙهندي ڏٺي ۽ هن لڪي وڃي ڪڍي ۽ اها گهر کڻي آيو. جڏهن اها کولي ته ڇا ڏسي ته ان ۾ سدا ملوڪ ڇوڪري ويٺي آهي، جنهن چيس ته آءٌ تنهنجي مدد ڪرڻ آئي آهيان، جيئن چوان تيئن ڪج. ڇوڪري اها ڳالهه قبول ڪئي. ڇوڪريءَ چيس ته مڇي مارڻ جو ڪم ڇڏي ڏي ۽ تون ٻيو جيڪو به ڪم ڪندين ان جو سامان آءٌ توکي موجود ڪري ٿي ڏيان. تنهن تي ڇوڪري جواب ڏنو ته اي راڻي، تون مون کي جيئن چوندينءَ تيئن ڪندس. آءٌ ڀانيان ته ٻنيءَ جو ڪم ڪريان. اهو جواب ملڻ تي ڇوڪريءَ جلدي جادو هڻي زمين جو سڀ سامان ڍڳن سميت موجود ڪري ڏنس. ان کان پوءِ ڇوڪرو وڃي هڪڙي بادشاهه کان زمين جو ٽڪر آباد ڪرڻ لاءِ وٺي آيو ۽ ان ڏينهن کان وٺي هُن زمين ۾ ڪم ڪرڻ شروع ڪيو. جيئن ته ان بادشاهه جي ٻي به ڪيتري زمين هوندي هئي، جنهن تي به ڪيترائي هاري هوندا هئا. هڪ ڏينهن بادشاهه خيال ڪيو ته ڏسان ته هنن سڀني هارين مان وڌيڪ محنت ڪير ڪري ٿو، سو اهو خيال ڪري هن سڀني هارين کي چيو ته هاڻي جيڪو به ٻن ڏينهن ۽ ٻن راتين ۾ هڪ سهڻو باغ تيار ڪندو، ان کي پنج هزار درهم انعام ڏيندس. جنهن تي سڀني کي اچي ڳڻتي ٿي ته ٻن ڏينهن ۽ ٻن راتين ۾ باغ ڪيئن تيار ٿيندو؟ سڀ هاري ڳڻتيون کائيندا گهرن ڏانهن موٽيا. جڏهن هي ڇوڪرو گهر پهتو ته اچڻ سان اونڌو منجو ڪري اچي ڪِري پيو، جنهن تي راڻيءَ چيس ته ڪهڙي ڳالهه آهي جنهن تي ڇوڪري ڳالهه ڪري ٻڌايس. تنهن تي راڻيءَ جواب ڏنس ته تون ڪوبه خيال نه ڪر، تون رڳو سڀاڻي زمين کي هر ڏيئي اچج ۽ باغ آءٌ پاڻهي تيار ڪنديس. ٻئي ڏينهن ڇوڪرو وڃي زمين کي هر ڏيئي کيڙي آيو ۽ اچي راڻيءَ کي ٻڌايائين. پوءِ راڻي رات وچ ۾ جادو هڻي باغ اهڙو ته تيار ڪري ڇڏيو جنهن جي خوشبوءِ ميلن ۾ پکڙجي ويئي. اهڙي طرح ٻين هارين به باغ لڳايو، پر ڪن جا وڻ سُڪي ويا هئا ۽ ڪن اڃا پوکيائي ڪونه هئا، ٽئي ڏينهن جڏهن بادشاهه سڀني هارين جا باغ گهمڻ لاءِ آيو ته ڏسي ته سڀني جا باغ سُڪا پيا آهن. آخر جڏهن هِن ڇوڪري جي باغ جي ويجهو آيو ته حيران ٿي ويو ۽ اهڙيءَ طرح راڻيءَ جي مدد سان هن انعام حاصل ڪيو. وري ٻئي دفعي بادشاهه خيال ڪيو، هاڻي ڏسان ته سڀني هارين ۾ زور وارو ڪير آهي. هن سڀني کي حڪم ڏنو ته ٻن ڏينهن جي اندر جيڪو به شينهن جهلي ايندو تنهن کي پنهنجي ڌيءَ سان شادي ڪرائيندس. هي ٻڌي سڀئي عجب ۾ پئجي ويا. ڇوڪر وري به پنهنجي گهر ۾ اچي اونڌو منجو ڪري ڪِري پيو، تڏهن ڇوڪري کان راڻيءَ ان جو سبب پڇيو، جنهن تي ڇوڪري سڄي ڳالهه ڪري راڻيءَ کي ٻڌائي ۽ راڻيءَ چيو ته تون ڪوبه فڪر نه ڪر، آءٌ توکي شينهن جهلڻ جي اٽڪل ٻڌايان ٿي. ۽ راڻيءَ هن کي چيو ته هاڻي تون هيءَ دُڪي وٺ ۽ هن ڀرواري ٻيلي ۾ شينهن رهن ٿا تون وڃ ۽ انهن مان هڪڙي شينهن کي وڃي لڪي لڪي ڪنن کان جهلي چڙهي ويهي رهج ۽ دُڪيون ڪنڌ ۾ هڻجانس ۽ شهر ڏانهن منهن ڪجائينس، پاڻهي توکي اچي شهر ۾ ڇڏيندو. هن کي اهو ٻڌائي راڻي جادو لڳائي ڇڏيو. ڇوڪر تڪڙو تڪڙو جهنگ ۾ ويو ۽ لڪي وڃي هڪڙي شينهن کي ڪنن ۾ هٿ وڌائين ۽ چڙهي اچي دُڪين جو وارو ڪيائينس. شينهن ڀڄندو ڀڄندو اچي شهر ۾ پهتو – جڏهن شهر ۾ پهتو ته شينهن ٿڪجي پيو هو، ڇوڪر هن تان لهي پيو ۽ هن کي سڌو گهر ڏانهن وٺي ويو. وڃي راڻيءَ کي ڏيکاريائين. راڻيءَ هن کي چيو ته هاڻي تون شينهن کي وٺي بادشاهه ڏانهن وڃ. جڏهن هي بادشاهه وٽ پهتو ته بادشاهه تمام گهڻو خوش ٿيو ۽ هن کي چيائين هاڻي توکي پنهنجي شهزاديءَ سان شادي به ڪرائيندس.

ٻئي ڏينهن بادشاهه ڇوڪر ۽ شهزاديءَ جي شادي وڏي ڌام ڌوم سان ڪرائي. ۽ هو تمام خوش گذارڻ لڳا. هڪڙي ڏينهن هن کي دل ۾ خيال آيو ته هاڻي مون بادشاهه جي شهزاديءَ سان شادي ڪئي آهي ۽ آئون هڪ محلات ۾ به پيو رهان تنهن ڪري هاڻي راڻيءَ جي مون کي ڪهڙي ضرورت آهي. اهو خيال ڪري هن راڻيءَ کي چيو ته هاڻي تون ڀلي وڃ مون کي تنهنجي ضرورت نه آهي. تنهن تي راڻيءَ چيس ته آءٌ وينديس ته پوءِ تون پڇتائيندين. تنهن تي ڇوڪري چيس ته آئون توکي چوان پيو ته تون وڃ هلي ته وري تون بيٺين آهين. تنهن تي راڻيءَ چيس ته هاڻي تون هل ۽ مون کي جتان کڻي آيو آهين اتي مون کي ڇڏي اچ. تنهن تي ڇوڪرو هن کي وٺي تلاءَ تي آيو ۽ هن کي ڇڏي چيائين ته هاڻي وڃ. تنهن تي راڻي پير جيڏي پاڻيءَ ۾ وڃي چيس ته تون اڃا به چوين ته آءٌ موٽي اچان. ته ڇوڪري چيس ته آءٌ توکي چوان پيو ته وڃ. ته وري مون کان پڇين پئي. تنهن تي راڻيءَ چيس ته هاڻي آئون وڃان ٿي، ۽ پوءِ تون وري به ساڳيو پڇتائيندين ۽ ائين چئي پاڻيءَ ۾ ٽٻي هڻي هلي ويئي. راڻيءَ جي وڃڻ سان ان جو جادو ٽُٽي پيو ۽ اهو ڇوڪرو وري ساڳي حالت ۾ اچي ويو. ۽ جڏهن شهزاديءَ جي محلات ۾ ويو شهزاديءَ ڌڪا ڏئي ڪڍي ڇڏيس. اهڙيءَ طرح هڪ محسن کان منهن موڙڻ جو نتيجو عمر ڀر ڀوڳيائين.