سيڪشن؛ شاعري

ڪتاب: ڪليات حاجي خانڻ چنجڻي

صفحو :7

سيفل بانو جو ارم ۾ پهچڻ

سِري بانُو، اِرم وِچ، اُڏرُ لَهَندِي،

پِسر دي نالِ، سيفل ڳَلّ ڪَهَندِي،

ڪَري شَهپال نالِ، حالُ سارا،

اَڳُون سَمجها، مُدَمّغ شَہَ اِشارا،

سُڻدا ڳالهه، مادَر دِي سِياڻا،

پِڇي مُلّوُڪَ دا، ڪِيتُس پُڇاڻان،

ڪِٿان هي آپ سيفل، اوه سوَدائي،

سِري بانُو زَبانَون، ايہِ اَلائي،

مَلِڪ مُلّوڪ، چِشمي تي ٻِلَهايُم،

ڪِتُم پَروازُ، ڳَلِ تَيڪُون سُڻايُم،

پِڇي ماڻَس ڪري صِدق وسَچائِي،

رَکي نا ڪا ذَرا دِل دِي ڪَچائِي،

سَڏايان شَہ، پَريان پَنجاهُ آوِن،

مَني فَرمانُ شَہ، فَلۡڪين سِڌاوِن،

ٻُليندا شَہ، آئو گهِنۡ شَہ مَتارا،

اُڏُر چِشمي ڪنان، ڏي ڪَر لَمارا،

ڏيکَن چِشمي اُتي، چَشمان چَلائِي،

رَهيا خالِي هُڻي ، مُرغان هَوائِي،

اِها خَبّر سُڻاوِن، وَل ويچاري،

سِري بانُو ڀَري، ٿَڌڙي شُڪاري،

آکي هَي هَي، رَهايُم رِندّ راهِي،

مَتان ديوانۡ مارِيا هي، شاهُ شاهِي،

اِهو هي راهُ، ديوان دا ڏسيندي،

سَوداگَر مالُ، ڦُر ڪَر ڪَر کَسيندي،

ڪَٽيندي راهَ محَبت، صِدقُ سُونهان،

عشق والان دي، اُٿِ هِنۡ دَرد دُونهان،

تِنهان ماريا آزارِيا، شَہ سُونهارا،

وَڄايا نِينهُن، سيفل دي نقارا،

ٿِيا آواز، پَئِي خبّر پَري ڪُون،

ٽُڙيندِي ، کوهُ پَٽِ، زيوَر زَرِي ڪُون،

صَنَم سِيما سيفل، هَي ٿِيا گَدائِي،

ڪِتِي ناحَق مَين، جانب دِي جُدائِي،

هَٿئين آپڻي، وِهايُم وَڻج سوئِي،

ڪَرَ ان ڪِٿ يارُ دِي، مَين جُستَجَوئِي،

سَٽيندِي ، ٽوڙُ تي ، مَرّوڙُ ٻولي،

ٻيٺِي مَستان وانگُون، سِرسَٽِ چولي،

روئي روئي، ڪَڍيندِي پارُ ويهان،

ڪُٽي سِيني بَدَن ڪُون راتِ ڏينهان،

گهتيندِي، ڦاڙِ جاما، جانِ والا،

پَٽي والا ، سو لَعلا، ڪن والا،

پريان ٻيٺان پري تَنهِن پل پِيامِي،

سِري بانُو دي وَڃ ٿِوِنِ سلامِي،

بَدِيعل ٻولِدِي، مين گهولُ ٿِيسان،

ڪڏان سيفل دي گُل دا، ڍولُ ٿيسان.

 

سيفل جو گم ٿيڻ ڪري بديع الجمال جو چريو ٿي پوڻ

نَهِين خَبّر ڪِٿان، وَڃ شاهُ مارِيا،

سيفل دي ڪاڻِ، پَرّي ٻَهوُن پُڪارِيا،

پَلڪ ، پَلنگين پَرِي، هِڪَ پلُ نه سووي،

پِياري بن هِجِر ٻِيا ڪونه رووي،

اِرَم دا باغَ ڏيوِس، داغُ سِيني،

اَلَہ ڄاڻي، ڪَڏان مِلِسِي نَگِيني،

پَريان آکِيا، تَيڏي فَرمانُ ڌاران،

مُرغُ نا آبُ پِيوي، حُڪۡم ڌاران،

اِهو آدم، تَيڏا مهمانُ آ ها ،

ڳڌا ڪَنهِن مَارِ، اوبي واهَ واها،

پَريان دِي فَوج، هُڻ بالڪُل چَڙهائو،

ڪسِي بَدخواه دي دَستَون  ڇُڙائو،

زَمين ڪُون چَوطَرف، تن چا وَڪوڙيا،

ڪِٿان مُلُوّڪَ کاڌا، دَرد ڏوڙا ،

اِرَم شَهۡپالُ شَہ، ڪِيتِي شِتابِي،

آڻو مِهمانُ گهِنۡ، اوهُ ماهَتابي،

ووَڙو هَر مُلڪ وِچ مِهمانُ مَيڏا،

مَنيسان مَين، لَکين ٿورا تُساڏا،

پَڪَڙ آڻو، گُلان دا سيرُ سوئِي،

گُوناگُونِي ، ڪَرو وَڃ، جُستجَوئِي ،

چَڙِهيا، شَہ پَريان ڪُون، پِيرُ پِيران،

صُبُح دي وَقت آيان ڪَر صَفِيران،

پَريان پنجَ، شاهَ ڪَنون، چَڙه رُخَ تي آيان،

سيفل ڪُون ڪڍَڻ، اونداهِي سِڌايان ،

ڏتا ڏَس، شَہ پَريان ڪُون، پِير پِيران،

اَسا ڏا هي پناهِ دَستَگِيران.

 

پرين جو سيف الملوڪ کي ڳولي لهڻ

سُڻاوِن شاهَ ڪُون، ڪَڍ شاهَ، خَبۡران،

سُڻِي سيفل، ڪِتوني زير زَبران،

ٻَڌاني ديوُ چالِيہَ، ڪر اچالي،

ڪِتاني رُخ تِنا دي، رَنگُ ڪالي،

هِڪي اِنسانُ ڪارَڻ، پَئِي هَلاڪِي،

ڪِتي آهِي اَڳي، ديوان قَزاقِي ،

ڇُڙا مِهمانُ آيان، شاهُ پَريان،

آڳُون شهپالُ دي، خُوش خُوبُ کَڙيان،

ٿِيا احسن غَفُورَون، غَورُ شَہ دا،

تَخَتۡ والِي، ڪِيوين آ تَخَت ٻهندا،

ڪِتِي جَنگِ جَلد، جارِي شَہ اَڻانگي،

اَلَہ ميلي سَڄَڻ، مَين يارُ سانگي.

دهمن ديو جو ڪاوڙجي جنگ لاءِ اچڻ

خَبَر سُڻ، ديوُ دَهمن، دَهم ڪَرِندا ،

اِرَم دي شاهُ تَئِين، ڪَٽّڪُ چَڙهيندا،

اَها سَردار، ديوان دا مُدامِي،

ٻَهي هِڪ پَلُ اُتي، ڪِيوين آرامِي،

چَڙِهيان نَوَ لَکَ پَرِيان، آڪاس ظاهِر،

ڪِتا ڌُوم ڌامُ، ديوان نِڪۡلِ ٻاهَر،

ڪيئِي طُوفان آوِن، دُودا بارِي ،

هويا غَلبا پَريان دا، بُلندُ باري،

وَڪوڙِي مُلۡڪُ آوِن، فَلۡڪَ تَلّي،

تِنان دِي مَين ڪِيتِي، ڪَر ڳالهه ڪُلّي،

اَندازا ڪوهُ پَنجاهين مَيليندي،

جِنّان لَهِه جانِ بازِ، جَنگّ ڏيندي،

عُظُم پَريان سَندا هي، زور غالِب،

کَٽي مَطلُوبُ سي، اوهُ جَنگِ طالِب،

پَٺيا وَڪّيل دهمن، طَرۡفِ شَہ دي،

لَڙَڻ ٻاجَهون، نَهِين ڏون شاهُ رَهدي ،

ڪيهِي ڳالهِئين ڪَرين، تون جَنگّ جهيڙا،

نَهِين مَين ڪُجهه لُٽايا مُلڪُ تيرا،

آکِيا شَہ پَر، مَيڏا مِهمانُ مارِيُئي،

ڇَه ماهي ، وَل تَنهِين ڪُون، قيدُ ڪارِيُئي .

دهمن جو هارائڻ ۽ صلح ڪرڻ

ڪِتِي ڪاوَڙِ، دهمن دِيوُ ظالِم،

ڪِتُس لَشڪَرّ اپڻا، جوڙِ سالِم،

مارِيُم زَردا، مَريسان ڦيرِ تَين ڪون،

مَيڏي دَستَون، ڇُڙاوي، ڪيرُ تَنهن ڪُون،

چَڙهئي لَشڪر تِناندي، ڪَٽڪ ساري،

آکان اڪثر، پَريان دي عُظمُ باري،

آيان پَريان، مثل طُوفان ٺاهِي،

ديوان والا ليکِيجي، ڪَٽَڪ شاهِي،

جُلِه ڪَرڪي، جَڏان ڏيوِن اُلارِي،

ڪَرِن پَريان، ديوان دي، ڌَڙّ ڌارِي ،

رُلَن سِريان، ديوان دِيان سَهس ڌڙن دِي،

ڪِيا ڪو ڳَڻ سَگهي، حاجَت نه ڳَڻَ دِي ،

مارَن تيغان، ڪَرِن ڪَرنگهي جُدائِي،

نِماڻي دا هِمَت، خاوَند سَدائِي،

دَهمن ڪُون بَندِ، پَريان ٻَنڌِ آندا،

سُڻو، شَهپال دِي پيا ڳَل سُڻاندا،

پُڇي دَهمن ڪَنون، شهپال آپي،

ٿَئِي جَنگِ، جَلد دي، ڳُجهڙي نِياپي،

فَتنه اَنگيزِي ڪَر ڪُر، دَمّ ماري،

خُدا آپڻي ڪُون، خانڻ ڪِيُون وِساري،

وِسارين ڪارساز ، ڪِيُون اَياڻا ؟

اڳُون شَہ پيشِ ٻيٺا ٿِي نِماڻا،

آکي بَخشين، خُدا دي نام خَطّا،

ڪَرين مَين تي، سَدا احسانُ عَطّا،

مَيڏي هَٿَون پَئِي ڪَر ڪُجهه ڀَلائِي،

هُوئين خُوش شاهَه، سُڻ نامِ خُدائِي،

آهِين تي شاه، چَا ڪِيتِي شفاعَت،

ڏِوي حضرت سچا، ڪُل ڪُون ڪِفالَت،

پَٺايُس ديسُ تي، دِهمن وِسُوڙا،

ٻيٺا آها مُنافِق، مُونجهُه مُوڙَها.

 

سيف الملوڪ جو پنجين ڏينهن کان پوءِ تخت تي وهڻ

آندوني شَہ اڳون، پَنجوين ڏِهاڙي،

سيف الملّوڪَ نون رَبُ تَخت چاڙِهي،

ڪِتِي پَنڌُ، پيارَون پيارا شَہ يگانا ،

سيفل تي لُطفُ، ٿِيا خالِص رَبانا،

ٿِيا داخِل، اِرم وِچ شاهُ نُورِي،

ويکَڻ تَنهِن ڪُون، آوِن مِلڪي ضروُري،

اِرَم دي باغِ وِچ، ڪِيتُس اُتارا،

سيفل دي آ وَڄايا، نِينهُن نَعرا،

اِرَم دي شَهرُ وِچ، بارِي مُناري،

مَحۡلَ محلاتَ، اَڏئي شَہ سونهاري،

اَندَر اَدَم دِي هَرگِز جاءِ ناهِين،

اڏيا اَشيانُ وَڃ، سيفل اُٿانهِين،

ڪِتِي سَردار، سيفل تي سَتارِي،

چَمَن گُلزار، دَر باغ بَهارِي،

گُذاري هَر پَرِي، هَر ويس شاهِي،

ماڻ سيفل شَلا، مَحبُوبُ ماهِي،

ٿِيا بُلبُل چَمَن وِچ، باغ بانا ،

ٻَا سيفل، بِرهۡ دا دَسِت ڳانا ،

ڪَريندا جَشَن تي، اوهُ سَو مانجهي ،

سَنڀالي پِيرُ ٻيٺا، صُبحُ سانجهي،

عطر دِي مُشڪ دِي، هُٻڪار هُلّي،

اِرَم دي باغ وچ، خوشبُوءِ کُلّي.

 

سيفل جو شاديءَ لاءِ راڳ ۽ ناچ ٿيڻ

ڳاوِن ڀَٽَ ڪَلاوَنت ، ڪَر آوازي،

رَکيندي نَوبَنَو، اوهُ رُوپُ تازي،

پَهاڙِيان تي مَلهَارِيان ، رَنگُ لايا،

مِراثِيان مِل، عَجَب آوازُ ڳايا،

وَڄاوِن سُرمَنڊَل ، ڌُڪَڙّ دُوبارِي،

اُٺاوِن تانَ وَه وَه! ڪَر هُوشيارِي،

تَنبوري تيزُ هوندي، اوهُ سَتاران،

للاونت لاوان، تي ڳاوِن الِّڪاران،

وَڄَن دِلّي سَرَنگيان، چَوتارَ ڳاڙِهي،

عُشاقان ڪُوَن سَبَق، رَبُ آپ پاڙهي،

چُونگارَن چَنگّ، تي مَر دَنگَ هَزارين،

اِٿان ڪَر ڪَر، ڪَهڙي، بَيّان چاڙهين؟

وَڄي ڪَرناءِ تي، شَرناءِ شودِي،

ڌَنَڪ ڌُمِ ڌَنّ چا دِلڙي وَٺوندِي ،

مُنڊو چيٽت، مَلَنگ مَنڱَڻي وَڄاوِن،

رَقيم ڪَرڪَي، عَجَب پَريان وَڄاوِن،

آوازي ٻِئي ڀِي ٿَئي، اَلغوز آکان،

دُهُل تي دَف ٻَهُون، ڪِڙّوڙُ لاکان .

 

سري بانوءَ جو پٽ کي جلد شادي ڪرائڻ لاءِ چوڻ

سِري بانُو ٻُليندِي، نالِ پِسّرِ،

هُڻي هِڪَ ڀِي، گهَڙي نا لاءِ گِسّرِ ،

گُذاريُئِي سال تيرهن، ڪَر بِراڳِي،

سيفل دي جانِ، جِگّر آڳ لاڳِي،

هِڪو هي ماء پِدر ڪُون پِسَرِ پِيارا،

تَنهِين دا شاه ڪَر، عيلاَجُ چارا،

خُدا دا اِسۡمُ، گهِنّ آيا فِراقِي،

تَنهِين ڪُون چا، پلادي سُڪَر ساقي،

نَهِين ڪو ٻِيا وَسِيلا، شاهَ ٻاجهَون،

رَکي نا، چيِزَ ڏُوجهِي ، ساهَ ٻاجهَونَ،

مارَڻ توڙي جِواوَڻ، وَسّ تَيڏي،

خُدا دي نام سُڻُ، مَذڪُورُ مَيڏي.

 

شهپال جو شاديءَ جو سعيو ڪري برادري گهرائڻ

خُدا دي ڀَؤ ڊِنا، شَهپالُ سائين،

تَنهِين دِي ڳالهِه ڪَر، طَرحين سُڻائِين،

سَڏا آنديان پَريان، شَہ مُّلڪُ والِيان،

سُونَهِن نِتُ نالِ بَدِيعل، گهولُ اولِيان،

لَهَنِ لَکَ لَکَ پَريان، چمڪارُ لائِي،

ڪِتِي شهپال، خانَڻَ، وَه! سَچائِي،

قَبِيلا ڪَر سَڏايُس، ڪُهۡه قافُ تائِين،

قِصا وِهّانءُ دا، ڪَنهِن طَرۡحَ ٺاهِين،

کَڙَيان رَلمَل، رَقِصۡ تي راڳُ ڳاوِن،

اوَندِيان پُون پُون، ڇَمَڪِ دَر پيرُ پاوِن،

سِباوِن سَڀ پَرِي ڪُون نازِ نِينان،

هُيان سُهِڻيان سَڀَئِي، سَرسِيان نگينان،

ڌَنَڪَ دي نالِ، ڌُڪڙين ڪُون وَڄاوِن،

رَمزين غَمزين والِيان، سيفل سِباوِن،

چَشِم ڏِيوي ٻَلُن ، چِمڪارُ لائِي،

عَطر عَنبرَ عَجَب خُنڪار لائِي،

سَوين لَکين پَڪَن، پَڪوانَ خاني،

پَريان ٻَهَه ٻَهَه پَڪاوِن، شَڪَر ناني،

قيمي ڪَبّابُ، طَرۡحين طَرح مانِي،

ڪيهِي ڳَلِ ڪر سُڻاوان، هي رِندانِي،

کَوي هَر لوڪُ پِيا، هَر ديسُ والا،

رَکَن دِنِ رَينِ، شَہ ڪُل دا سَنڀالا.

 

شهپال جو فانوس ٻارائي پنهنجي مجلس سينگارڻ

فَرَش فانُوس، شَہ مَحلي کُلاوي،

سَيف المُلّوُڪَ دي گهَر ڄَڃّ آوي،

سَهيلِيان سَهۡسِ مِلِيان، سِهري ڳاوِن،

زِينت تي زيبَ، بَدِيعل دا بَناوِن،

ڪَرِن وَت رِيت رَسۡمان، سڀ سهيلِيان،

ٻيٺيان چَوڌار سُونَهِن، آرّبيلِيان،

زَرِي زيوَر، عُروسان شاهُ ڏيندِيان،

سيفل دي ڪاڻ وَه، طوطي بَڻيندِيان،

اَندَر پنڃري شَہ، سيفل ڪُون سَڏايا،

موتِيان دا مينهُن شَہ، شَہ تي وَسايا،

آيا گهِن نالِ، بَنُرا شاهَزادِيان،

ڏِوَن سَهَجوَن مُبارَڪ، شاهَزاداِيان،

اُٺّا سيفل اُتي، ڪَڪّرُ فَضُل دا،

لِکِيا اَصۡلِي اَها، قَلّمَ اَزَلُ دا،

سيفل ڪُون سيجَ تي، ني ڪَر ٻلَهاوِن،

هَٿين آپڻي، ٻيٺيان رَنگُ سُرخو لاون،

اَلَہ سائين، عَجَب چا، رَنگُ لايا،

مُسافِر بي مِثالا ، يارُ پايا،

خَانڻ، ڪُلُ دي، ڪَريندي ڪَمّ سائِين،

مٺي مَحبُوبُ دي، ڪِيا ڳُڻُ سُڻائِين.

 

سيفل ۽ بديعل جي شادي ٿيڻ

شَهَنۡشہَ شاهَزادي، دي وِصالِي،

ڏِکو ڪِيوين ڪِتِي، شَہ تَختُ والِي،

ٻيٺي چَڙِه سيج تي، مَحَبُوبُ ماهِي،

ڪَريندا تَختَ تي، اوهُ شاهُ شاهِي،

سُتا گهِنِ سيج تي شَہ، شہ پَرِي ڪُون،

هَٿِين آپڻي گهتيندا، زَر زرِي تُون،

لُطف اِحسانُ ٿيُس، رَحمانُ والا،

ٻيٺا مُحبُوب گهِن، شَہ بي مِثالا،

ماڻي مَوجان، مُدَمّغ راتِ ڏِينهان،

ٿوري شَهپالُ دي، بَر شاهُ، وِيهان ،

اَگهِي رَحمانُ دَر، مَنظُور زارِي،

ٻيٺِي مَنظُوُر نَظّر، گهِنۡ وِچارِي،

ٿِيا مَيمُونُ ٿي، مَطلُوبُ ميسلا،

ٻيٺا موجان ماڻي، سيفل طُريلا،

وَصُل دا وَقتُ وَه وَه! رَنگُ اِلاهي،

اَجائِي ٻِي عُمِر، بَربادِ آهي ،

ٿِيا مَسروُرُ سيفل، وَڃ آرامِي،

پَيُس مَنظَور، مِسڪِينِي غَلامِي،

گهُمَن گُلزار دي وچ، سالُ سارا،

ڪَري بُلبُل سدا، گُل تي گُذارا،

سُونهَن گَل بُلبُلا، گُلزارُ ماڻن،

تِنان تي ڪِيا مُنافِق، رَشڪِ آڻن؟

اُلَٽ پَلٽي پِوَن دُنگُ دَرخِيالَون،

مَزي محبت والي، ڪِيا ڪِيا لَبانَون،

جَنان دي بَختُ باري، يارُ بارِي ،

ڪيهِي خانڻ، تنهان ڪُون غَم گُذارِي.

 

شهپال جو سيفل کي پنهنجي ملڪ ڏي وڃڻ لاءِ چوڻ

آيا شَهپالُ، هِڪ ڏينهُن، ڪولِ شہ دي،

مَني سيفل، لَکين ٿوري اَلہ دي،

آکِيُس مُلّوڪَ ڪُونَ، اوهُ باتِ خاصِي،

تيڏي ڪارَڻ هوسِي،ماء پِيُو اُداسِي،

گُذارِئي سالَ تيرهن، ڪَر وِڇوڙا،

ڏِتُئِي مادَر پِدرُ ڪُون دَردُ  ڏوڙا،

مِصِر دي طَرَف ٿِي تُون تِيارُ سائين!

پَريان تَيڪوُن، هِڪي پل وِچ پُڄائِين،

اَسان آپي اَسُون، مِلّڻ تُسان ڪُون،

خانَڻ، سِگهَڙي ڪَرو، پُورا قِصي نُون،

طَرَح طَرّح دِلاوِي، شاهُ چيزان،

جِوين مُڪّلا وَڃي، ڪو شَہ عزيزان،

ڏِتِيانِس ڏاجُ دي، لَڏِ شُتُر هاٿِي،

زَرِيدارِي،زيور، وَه! ذاتِ ذاتِي ،

نَهين شُومارُ، مَروارِيدُ لعلان،

فِروزي ڦوه تي هَن خُوبُ مالان،

هِيرا ياقُوتُ مَرجان، جوهَرَ جامِي،

زَرِي زَر بَفتُ، چا پَهرِئي غُلامي،

ڏِتُس ڪَڍنالِ سيفل سِپَہ شاهِي،

ڪَريندي جِوين، اَصُل، هِنۡ شاه شاهِي،

بَخمَل گُلبَدن، مَشروع بَناتان،

ريشَم والِيان ڪِيجِن ، ڪَهڙِيان صفاتان ،

ڪَرين بَيّانُ توڙي، تَمۡ نه ٿِيوي،

سُڻڻ سَمجهَڻَ، والائِي يارُ جيوي،

ڪِتُس لائِق، آهالائِق تَنهِين دا،

ٿِيا لائِق، آها شائِق تَنهِين دا.

 

شهپال جو سيفل کي گهوڙا ڏيڻ

قِسِم قِسّم جيهي، اَسباب لاوين،

سَيف المُلّوڪ، سي مَطلُوبُ پاوين،

ڏِتِيانِس تيزُ تازِي، تُرنگ تُرّي،

سُنهَري سَبزُ سُرخي، سُرخُ زُري،

دِنازِي تي لِڪورِي، لالُ نيلي،

آبلّقۡ بورُ گرڙي ڪَونُ ٿيلي؟

چيني چَڱي، چَڪوري نِصفُ نُقرِي،

سَمُونڊِي سَمَندُ، سَهسين حَلبِ مِصرِي،

عَجَب ڪُميت تي،ڪَلياڻَ ڪَاهِي،

بَنجِي بَلَخي ڏيوِن، مشڪِي شاهِي،

ڏِوي قِلَنُگ گَدا رَنگُ ۽ عِرّاقِي،

عُروّسِي لَک لَکين، تي لَيل ساقِي،

قَندَهارِي تي بُلغاري، تي سوارِي،

ڪِتِي چَڙهِ مِصّرِ دي،سيفل سوارِي،

 

شهپال جو سيف الملوڪ کان موڪلائڻ

لَکين لَشڪَر ڏِتي، شَهپالُ پارِس،

وِچاري دا وَسيلا، شاهُ وارِث،

ڄُليا مُڪۡلا،ڪَنُون شهپال شودا،

سِري بانُون ڪُون چَليا، ڇوڙُ روندا،

پَرِي پِيارِي ڪُون پِدّر آپُ ٻولي،

اَسان سيفل سَندي، هُون آپُ گولي،

تَيڏي شَہ دي، اَسان ٿِيسُون سَلامِي،

مَهِيني بعد آسون، مَع غُلامِي،

اَٿان پَل وِچ، سيفل پَرواز ڪِيتا،

سارا لَشڪَر، اُٺائِي نالِ نِيتا.

 

سيف الملوڪ جو سرانديپ ۾ پهچڻ

ڳَيا ڪَهندا آخِر، اَوَڙڪ اُٿانهِين،

آيا سَرانديپُ دي وِچ، ڪَهِه سنڀاهِين،

ٿَئي شَہ سَعد، مَلڪَہ نالِ مُلاقِي،

هَڪَل اَعظم سَندي،آ ٿَئي اُطاقِي ،

کَڙِي مَلڪُہ، هزاران گهولَ گهولي،

آکي اوهُ، وَه! مِليا هي ڍولُ ڍولِئي،

مَنگيان مَين اَلَہ نُون، او ڏينهُنِ آيا،

شُڪُر دِلبرَ، تُسان دِيدارُ پايا،

سيفل، سَرانديپ وِچ، آيا سُونهارا،

آيا هي ماهُ سي،مانجهِي مَتارا،

جالِياني ڏينهَن ڏهَ، پَهچَڻ پُڄاڻان،

ڪَري ٻَہَ حالُ، اعَظَم نال سِياڻا،

آکِيُس اَعظَم ڪُون، مَلَڪہ ڌيءُ تَيڏِي،

اَلَہ ڄاڻي مِٺِي ڀيڻ وانگُ مَيڏِي،

پِياري سعد ڪارَڻ، قَفس ڏيوين،

اِهو غَم غَيرُ، نا ڪَنهِن طَرۡفِ نيوين.

 

اَعظم شاه جو سعد کي ملڪہ باسڻ

اَڳُون آکيا، مُعَظِمۡ مَردُ دانا،

مَيڏا سِر ساهُ، صَدۡقي زَر خَزانا،

مائِي مَلڪَہ، ڪَنيزَڪ هي تُساڏِي،

اَسابَندُ هي اَکِين دا، شَہ اَساڏِي،

شُڪُر اَلحمد، تَيڏي ڪامِ آئِي،

اِهو احسانُ حَدَ، لاکُون اِلاهي،

مَردُ مُلّوڪُ، مَلڪَہ ڪُون سُڻاوي،

سارا ڪَر حالُ، سَعّدۡ دا ٻُلاوي ،

ڪِتِيان پِدّر پري، پِياري دِيان ڳالِهِين،

آکي تَيڏي لَکين، ٿوري سَنڀالين،

ٿورا هِڪ ڏينهُن دا، تا زِندَگانِي،

نَهِين لاهڻ دا، مَين قَسّم رَبانِي،

حَياتِي دا گهَڙي، جو دَمّ جِيسان،

تَيڏي دَرُ دِي، مَين بَردِي ساهُ ٿِيسان.

 

ملڪہ جي شاديءَ جي تياري ٿيڻ

ڳَيا ٽُر پيش شَہ، سيفل دُوبارِي ،

ڪَري مَلڪَہ دِي، دِل اَخبار ساري ،

وَڄائي شاهُ، تَنهِن دَم دَمر دَمامي ،

آکِيا سَڏِ شاه، وَزّيرين غُلامي،

ڪَرو وِهَّانءُ دِي جَلدِي تيارِي،

سَنگت سيفل دِي سڀ اَعظم سِنگارِي،

ڪِتاني سازُ تي آوازُ آکان،

آئِي ڄَڃ سَعدُ دي، اَعظَم اُطاقان،

سَوين سُرود، ڳَڻَڻ دِي باتِ ناهِين،

رَکيندي رُوپُ اوهُ مڱڻي تَيڏاهِين.

 

سعد جي شاديءَ تي راڳ روپ ٿيڻ

ڀيرَم تي ڀيروِي سَندِي بهَارِي،

مِلِي مالِڪَونس ڪُون، مَهّل موچارِي،

رَکين مَنڌمّ، مانڌِي بَنگُل شاهي،

ڪوڪب ٿورِيان گهوريان ڪُون ٺاهِي،

مِصِرِي، ڌَنّاسِري صَحّيح سُڻاوَن،

عَجَب ڪَر ناچُ، نِڪِلّ ڪَر بَتاون،

اَساوُري مالِسِرّي، نِتّ نازَون،

ڪَريندي ٻول سُهڻِي، ڪَڍ آوازَون،

مَلارِي، ميگهُه سارَنگُ، طَرحَ طرحين،

جَجهَونتِي ڪُون مُڙاوِن ڦُوه ڦُوهين،

تِلِنگُ وِچ تانَ مارِن، ڪَر هُوشيارِي،

سورَٺ ڪُون سَهس، ڏيون لَلّڪارِي،

عَجَب هِنڊول راڳان، رُوپ چايا،

بسَنتُ لَلَوّنتُ، اتي وَه! رنگّ لايا،

ٺها آکَن کنڀاتان، رام ڪلِيّ،

پَهاڙِيان تي ڪلياڻان، رَمزَ رَلّي،

بلاوِليان تي آسا، رَهگُذاري،

کَڙي صَد جوڳُ جهَنگلي ڪُون تَنواري،

ديپَڪ دي راڳُ، جيهي ڪَر سُڻاوَن،

ڪاموڏا ڪانِرا، گُذّارِ ڳاوَن،

ڪَسُورِي ڀيِم وڏهوس رُوپُ ٻولِن،

کَڙي سَر مِهر ڪُون، اوه چُستُ چولُن،

بنس ڪوسيان، ڪارِيگر ڪَم نه ڪَردي،

پِيلا ڍولا رَساوِن، سُرّ وَڏّي،

پُرج بَبّاس گُجرِي، مَهل ڳاوِن،

ڪَلاوَنت تي مِراسِي، سُرُ مِلاوِن،

ڪارِيهَر پُوربيان، ڀِي ڪَمِ نه آکان،

ٿَئي رَنگُ روُپُ، اوهُ ڪِرّوڙُ لاکان،

عَجَب ٺاهِي، بهاڳَ ڪُون رَکيندي،

پِرِه دِي مهلَ، پِرڀاتِي، ڪَريندي.

 

سعد جي ڄڃ جو اَعظم شاه جي حويليءَ ۾ اچڻ

آئِي ڄَڃ دَر حَويلِي، شَہ سَڏائِي،

پَرِي هَر شَهرُ دِي، هَر شَرمُ مائِي،

سَوين لَکَّين، خَلِقَ مُوجُود هوئِي،

مِلي وَه! سَعد ڪُون، مَقصود سوئِي،

سَهيِليان، زيبُ مَلڪَہ دا بَنايا،

اَعظم شَہ سَعدُ، گهِن محلي دي آيا،

پِدَر پارِس، پَرِي ڪُون پَرّڻايا،

سُهاڳا نالِ، سوني دي مِلايا،

ڀَڳا غَمُ سَعدُ دا، آ ڀاڳُ جاڳِيا،

سُتا، گهِنّ سيجُ تي، مَحبُوبُ ساڳا،

ڏِتِيانِس ڏاجُ شَہ، ياقُوتُ لَعلان،

ڳَڻَڻ دِي باتِ ڪانِهِي، ڪِيا سَنڀالان،

ٻانهي ٻانِهيان، شُتُر گهوڙي هَزاران،

زيوَر پوشاڪ دِي، نا ڳَڻ شُماران،

ٿِيا وَه، داد درگاهُون، وِچاري،

پَرِي ڪُون ماء پِدَر، پِياروَن سِنگاري،

مَردُ مُلّوڪُ سيفل، سَعد ڏُوهين،

ڪِوين ٿيندي؟ مِصِر دي مُلڪ سُونهين،

دُوازِده ماه گُذرِئي، سَعدُ شادِي،

ڪِوين گهِنِ شاهُ، جَلدِي شاهُزادِي،

فَجُر دي وَقِت، ٽُر ڳيا شَہ مِصِر دا،

آکِيُس اَعظَم، ڏيکُون مُنهۡن ماء پِدَر دا،

ڏِوين موڪَل،ته ڏيکون ماءَ پِدَر ڪُون،

نِمَڪ حَق بَخش، آکِيُس شہ صَدَر ڪُون،

سُڻي گُفتار، شَہ صَد بار شابَس،

آکِيا شَہ شاهُ نُون، اَختيار شابَس،

تُسا ڏي وَسّ وچ، اَختيار ناهين،

اسان گولِئين دا، خاوَندَ تَي ويساهين.

 

سيفل ۽ سعد جو پنهنجا مطلب پورا ڪري، مصر ڏانهن موٽڻ

آخِر مُڪۡلا ڄُلئي، سَنِبرئي نگِيني،

صَنَم گهِن نالِ ڄُلئِي اوهُ رَنگِيني،

لَکان لَشڪَر، نِشانا ڪَر نغاري،

ڇُڙياني ، شاهُ اعظَم دي اُتاري ،

ڪِتِي تَجۡمَل ڄُلو، ڪَر جوانَ جَلدِي،

ڀُلاوي نا خدا، تان ڪَون ڀُلدِي،

ڪَريندي ڪوهُ پَنڌُ دي وِچ سَفَر دي،

آئي لَشڪر والي، ڪولون مِصِر دي،

اَڃا آهِي، ذَرا ڪُجهه دُور مَنزِل،

مُتَس خاطِي پِدَر ڏنهُن ڪَڍّ افضَل،

ٿِيا مَڪتُوبُ ۽ قاصِد رَوانا،

ڏِتُس عاصِم دي هَٿِ، اوهُ پَرّوانا ،

صالِح ڪُون، سعد دي پيغامُ ڏيوي،

ڳِڌِي آوِندي، مِٺي مَحبُوب ميوي،

سَڏايا شَہ آڳوُن، مُنشِي شِتابي،

لِفافا کولُ، ڳَلِ پَڙُهدا ڪِتابِي،

آکيا مُنشِي، سيفل مَقصُودُ پايا ،

سيفل تي سَعدُ، لعلان گهَنّ آيا،

ٿِيا دِل شَادِ، عاصِم شَہ سُونهارا،

نِڪل لَشڪَر سُوڌا، شَہ مارِي نعرا،

ڏيکي فَرزَندُ، وِکَ قَدّم اُٺائِي،

وَطَن تي واڳَ، شَہ سيفل وَلائي،

ويکَڻ دي نالِ، پِيو نِهّالُ هويا،

پَيا پيرين پِدَر دي، شاهُ سويا،

سيفل پيرين پَئي، اوه ڪَنڌُ نِماڻي،

جُتِي دِي خَاڪ، وَه! چَشمين چُمائي،

پِدَر شَہ دا، مِثل يَعقُوبُ اَها،

مُدامِي اوهُ، مَلِڪ مَجذِوبُ اها،

ٿِيا نابِينُ رو رو وچ حَياتِي،

پِسر ڳِياهَس، اَندِر کَڙڪاءِ ڪاتِي،

مِليا يَعقُوب ڪُون، آ يارُ جاني،

مِليا عاصِم ڪُون، سيفل صِفّوانِي،

پِسَر ڪُون چا پِدَر، رو ڳَلّ لائِي،

اَندَر اوُندِه اَکِئين، دِيدارُ پائِي،

مِلي وِڇڙئي ته وِڇڙي،غَمّ ڀاڳا،

مِليا يُوسف ڪُون، اوهُ يَعقُوبُ ساڳا،

رَوَندي وه، شَہ عالم رِوُاوِن،

مَلِڪ نُون مُلۡڪ، ويکَڻ دوڙَ آوِن،

صالِح گهِنۡ سَعد ڪُون، ڀاڪُر وَڪوڙي،

اَلَہ وِڇڙِئي مِلائي، ڏي وِڇوڙي،

سيفل ڪُون آ مِليا، ول مُلڪُ سارا،

خَزانا گَنجّ، شَہ عاصِم لُٽايا،

گهِني گولي تي خاصُ الخاصُ ٻانِهي،

اَڏائي شاه تنبُو، سَهسين شَماني،

سيفل ڪُون تَخۡت تي، عاصم ٻِٺاوي،

مُلِڪ مالِڪ مِصِر، دَولَت لُٽاوي،

ڏيوَڻ شَہ ڪُون، مُبارڪ، شاهُ آيا،

شُڪُر تَيڪُون، اَلَہ جيِندي مِلايا،

لَکين آزادُ ڪَر، غُلاّمُ ڇوڙِئي،

ڏيوِن مَنگَتان ڀَٽان ، ڪُون شُتۡرُ گهوڙي،

ڪَري شَہ شادِيان، سُڪّر گُذاري،

خانَڻَ، محَبُوبُ دي، ناڳُڻُ وِساري ،

ٿِيان قُربانُ سيفل تون، سَو دايان،

اَندَر مَحلي، بَدِيعل گهنِّ آيان،

بَدِيعل شاه بانُو، گهِنّ حَويلِي،

آيان دايان ٿي، مايان دَر حَويلِي،

ٿَئِي قُربانُ در، مِلۡڪُ گهولي،

وِچارِي دي لَٿي، رُخ رَنجُ رولي،

وِڇا گِلّم غَلِيچي، سيجُ خاصي،

عَطر عَنبَر کَٿوري، مُشڪُ واسي،

آوِن گُل باغُ دي، ڇِنِ باغُ والي،

ڪَرِن خُوشِبُوءِ گِلمين، چا سَنڀالي.

 

صالح وزير جو سعد کي گهر وٺي وڃڻ

صالِح ڀِي سَعد، ۽ مَلڪَه ڪُون جِيوي،

حَويلِي آپِڻي تي، ڏاتِ ڏيوي،

ٿَئِي هَر طَرفِ، شادِيان دِي مُرادِي،

آيا سيفل مِصِر، گهِن شاهزادِي،

لَکين ٿوري، مالِڪ دي ڀالُ ڀاوان،

خانڻ ڪيهي، بَيان ڪَرَ ڪَرَ سُڻاوان؟

ٿِيا خُوش حالُ عاصِم، هي پُڄاڻِي،

لَکين ٿوري مَنيندِي، ماء نِماڻِي،

لُٽوني دَر خَزاني، بي نظِيرين،

هَٿِئين آپڻي ڏيوِن، ضَعِيفين فَقِيرين،

ڪَرن مَسنَد مجالِس، يارُ جانِي،

ويکَڻُ شَہ ڪُون، مُلڪ، مُلڪِ رَبانِي،

سُونهارا تَختُ تي، سيفل سِباوي،

ڏِهاڙي شاهُ ڏيکَڻ، لوڪُ آوي،

وِلايَت دي شَرَم تي مَردُ ڪيئِي،

آهَن مُشتاقُ، ويکَڻ ڪان سَيئِي،

ويکَڻ دي وَقِت، هَر مَطلُوبُ پايَا،

مَلِڪ نُورِي، مَرَد مِصر دا آيا،

ٿِيا حاجي دا، هَر طالِع نِرالا ،

مِلايا دِلرُبا، رَبُ جَل جَلالا،

اَلله ڪُل دي، شَلا مَطلَبۡ ڪَريسِي،

خانڻ، مَحبُوبُ دي ٿوري سَريسِي .

 

نجومين جو وائڙو ٿي وڃڻ

ٿئي مُونجهي، پَنڊت حَڪِيم جوشِي ،

آکِن آندا عَجَب، شَہ گُل فِروشي،

وِکاليا شاهُ، جَلوا عِشقُ والا،

ڳَيا لَهه شاهُ دي دِل تَون ڪَشالا،

ويکو قُدُرَت دِي، ڪهڙِي هي ڪَمائِي،

ڪِوين عاصِم مَنِي، رَضّا خُدائِي؟

گُذارِيُس وَره، جو بيمارُ هويا،

بِچاري ڪُون وَڏا آزارُ هويا،

آيُس عِزرِيلُ، ساهُ قلبَون سِڏايا ،

هَٿئين اَپڻي، سيفل دَفّن ڪرايا،

اَها اُنہُ وَقتِ حاضر شَہ يَمن دا،

پَسي هَرڪو بَندا، دَرجا ڪَفُن دا،

نِهايَت شاهُ سيفل، شَہ پُڄاڻا،

پَنجاهِي سالُ ڪِيا، عُظّم شَهاڻا،

رکيُس وَزّيرُ اوهُ، وَه! سَعد پِيارا،

رَکي آبَادُ رَعَيت، شَہ سُونهارا،

پَرِي چوُن شاهُ ڪُون، فَرزند ڄائي،

اَلَہ ڄاڻي، ڪِنان تائِين سُڻائي،

اوڀي ٿَئي خاڪَ، آپي خاڪَ اَهي،

مَماتِي دا مَزا، ڪُل ڪُون جُڳائي،

ٿِيا عاصِم دَفَن، صالِح وَزّيِران،

ڪِٿان بَديعل، ڪِٿي سيفل اَمِيران،

ڪِٿان مَلڪَه، ڪِٿان وَت سَعد آکان،

چَندِين بادِشَہ ڳئي، صَديارِ لاکان ،

نه رَهندِي ڪا اِٿان ، ڪَنهِن دِي نِشانِي،

اِيوين جوڙِيا هي، قادِر جَڳّ فاني.

 

خدا تعاليٰ جي پاڪائيءَ جي بيان ۾

رَهي دَم دَم، هَميشَہ حق تَعاليٰ،

هَلاوي دَر دُنيا، ڪَلمي دي شالا ،

قِصا ڪِيتُم پُورا، ڏَهوين ڏِهاڙي،

مَهِينا حَجّ، تي بَيّاضُ چاڙِهي،

اَها ڏيِنهُن حَجّ دا، اوهّ هِڪ ڀَلارا،

هِڪو هِت بَيتُ ڪَڍِ، ڪِيتمُ شُمارا.

. پڇي = پوءِ.

. آپ = پاڻ.

. سڏايان = گهرايون.

. هڻي = هاڻي، هينئر.

. ٽڙيندي = ٽوڙي ٿي، ڇني ٿي.

. سٽيندي = اڇلي ٿي.

. ٽوڙ تي = ڇني ڪري.

. والا = وارو، ڪن والا = ڪَنَ وارو.

. پل = وقت، گهڙي.

. ٻهون = گهڻو.

. پلڪ = گهڙي، ساعت.

. پل = دم.

. هجر = جدائي، فراق.

. آها = هيو.

. دستون = هٿان.

. ڏوڙا = ٻيڻو، گهڻو.

. وچ = ۾، اندر.

. گونا گوني = طرح بطرح، هر طرح.

. جستجوئي = ڳولا.

. سِڌايان = روانيون ٿيون.

. قزاقي = ڏاڍ مڙسي، زبردستي، رهزني.

. الہ ميلي = الله ملائي.

. دهم ڪرندا = هيبت ڏيکاريندي.

. دودا = غبار.

. باري = ڀاري، وڏو.

. عظم = دٻدٻو، حشمت، رعب تاب.

. پٺيا = موڪليو، روانو ڪيو.

. رهدي = رهن ٿا، بس ڪن ٿا.

. ڪيهي ڳالهين = ڪهڙين ڳالهين تان.

. ڇهه ماهي = ڇهه مهينا.

. ڪاريئي = ڪيهءِ، تو ڪيو.

. آکان = چوان.

. ڌڙ ڌاري = ڌُڙَ ڌار.

. حاجت نه ڳڻ دي = ڳڻڻ جي مجال نه هئي.

. ڳجهڙي = مخفي، لِڪل، ڳجها.

. ڪارساز = ڪم ٺاهيندڙ.

. اياڻا = بيوقوف.

. ميڏي هٿون پئي = منهنجي هٿان ٿي يعني اها خطا مون کان ٿي.

. اُهين = اُن.

. اندوني = آندائون.

. اڳون = اڳيان. پيش.

. نون = کي.

. يگانا = يگانو، لاثاني، بي مثل.

. مِلڪي = گڏجي.

. اشيان = آشيانو، جاءِ، رهڻ جو هنڌ.

 باغ بانا = باغبان، باغ جي نگهباني ڪندڙ.

. ٻڌا..... ڳانا = سيفل، عشق جو ڳانو هٿ ۾ ٻڌو.

. مانجهي = بهادر، سورهيه.

. ڪلاونت = ڳائڻو، راڳيندڙ.

. پهاڙي = راڳڻيءَ جو هڪ قسم.

. ملهاري = راڳڻيءَ جو هڪ قسم.

. سر منڊل = ساز جو هڪ قسم.

. مردنگ = ساز جو هڪ قسم.

. ڪرناءِ = ساز جو هڪ قسم.

. دلڙي وٺوندي = دل کي قيد ڪن پيا.

. لاکان = لکَ،

. نا لاءِ گسر =دير ڪا نه ڪر.

. سڪر = شراب.

. ڏوجهي  = ٻئي.

. رقص = ناچ.

. چشم ڏيوي ٻلن = اکيون ڏِيين جان ٻرن پيون.

. کوي = کائي.

. عروسان = ڪنوار کي.

. بنرا = بنرو، گهوٽ.

.  بي مثالا = بي مثال، لاثاني.

. ويهان = ويهون، بيسمار.

. اگهي = قبول پئي.

.آهي = هئي.

. رشڪ = ريس.

. پِون دُنگ = دُنگ (مَٽَ) پين پيا.

. باري = وڏو.

. سگهڙي = سيگهڙائيءَ سان. جلدي.

. ذات ذاتي = قسمين قسمين.

. ڪيجن = ڪجن.

. صفاتان = بيان.

. تم = تمام، پورو.

. والائي = واروئي

. ترنگ = ڀلو گهوڙو.

. ابلق = گهوڙي جو هڪ قسم.

. بور = گهوڙي جو هڪ قسم.

. اوڙڪ = پڇاڙي،توڙ، انت.

. اطاقي = اوطاقي، مهمان.

. جالياني = گذاريائون.

. وانگ = وانگر، جيان.

. قفس = پڃرو.

. اسابند= اُساوند، سڪ وارو.

. ٻلاوي = ٻُڌائي.

. بردي = ٻانهي.

. دوباري = ٻيهر، ٻيو ڀيرو.

. دل اخبار ساري = دل جي سموري خبر.

. دمامي = دمامه، هڪ ساز جو قسم.

.  دوازده ماه = ٻارهن مهينا.

. ٽر ڳيا = هلي ويو، هليو ويو.

. مڪلا = موڪلائي.

. ڄلئي = هليا.

. ڇڙياني = ڇڏيائون.

. اُتاري = جاءِ.

. مڪتوب = خط

. پروانا = خط.

. مقصود  پايا = مقصد حاصل ڪيائين.

. نهال = خوش.

. نابين = اکين کان جڏو، انڌو.

. ول = وري.

. منگتان = مَنگتن کي.

. ڀٽان = ڀَٽن کي. ڏيون... گهوڙي = منگتن ۽ ڀٽن فقيرن کي (خوشيءَ وچان) اُٺ ۽ گهوڙا ڏين پيا.

.  نا ڳڻ وساري = ڳُڻ (مهربانيون) نٿو وساري.

. ڇن = ڇني، پٽي.

. ٿيا حاجي.... نرالا = حاجي خانڻ جو بخت بالا ٿيو.

. سريسي = ياد ڪندو.

. جوشي  = جوتشي.

. ساه قلبون سڌايا = قلب مان ساه موڪلائي ويو يعني سفيل جو والد گذاري ويو.

. چندين = ڪيترائي.

. لاکان = لکين.

. اٿان = هتان.

. هلاوي ..... شالا = ڌڻي تعاليٰ شل، ڪلمي سان هن دنيا مان هلائي.

نئون صفحو --  ڪتاب جو ٽائيٽل صفحو
ٻيا صفحا 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
هوم پيج - - لائبريري ڪئٽلاگ

© Copy Right 2007
Sindhi Adabi Board (Jamshoro),
Ph: 022-2633679 Email: bookinfo@sindhiadabiboard.org