|
دل جي دنيا
ڏاند اول ڀت تي ٽنگيل پراڻي گھڙال ڏانھن ڏٺو ۽
پوءِ ٺونٺ ھڻندي راجا کان پڇيو، ”مجنون بھ ڪنھن
آفيس ۾ ڪلارڪ ھو ڇا؟“
”انھن ڏينھن ۾ آفيسون نھ، گھوڙن جا تنبيلا ھوندا
ھئا.“ راجا مون ڏانھن ڏسندي وراڻيو.
”مجنونءَ زندگيءَ ۾ فقط ھڪ گھوڙو ڏٺو ۽ تنھن کي بھ
ھاٿي سمجھي ڏڪي ويو ھو،“ ڏاند ڳالھائيندو رھيو،
”۽ پوءِ ڪيترين راتين تائين مجنونءَ کي خواب ۾
ليليٰ بدران گھوڙ نظر ايندو ھو.“
”ٺيڪ ٿو چوين ڏاند،“ راجا جواب ڏنس، ”مجنون ذات جو
جت ھو ۽ اٺن اڳيان اگربتيون ٻاريندو ھو.“
مون فائيلن جي چٻن ڦڏن لفظن تان نظرون ھٽائي ڏاند
۽ راجا ڏانھن ڏٺو.
”تنھنجي ڳالھھ ناھي،“ ڏاند چيو، ”تون جديد آھين،
اسين قديم مجنونءَ جي باري ۾ ڳالھائي رھيا آھيون.“
”واھيات آھيو،“ جڪ کائيندي چيم.
”شٽ – اپ،“ ڏاند گھٽيل آواز ۾ دڙڪو ڏنو ۽ کيسي مان
ڦڻي ڪڍي وار منھن ۾ وجھي ڇڏيائين.
ھيڊ ڪلارڪ اسان ٽنھي ڏانھن گھور ڪري نھاريو ۽
کنگھي نڙي صاف ڪيائين. اسان ٽنھي نظرون فائيلن تي
کپائي ڇڏيون.
مون پراڻي گھڙيال ڏانھن ڏٺو. پنجن ۾ ٽيويھھ منٽ
باقي ھئا. اسان کي پنجين لڳي آفيس مان موڪل ملندي
ھئي. جنھن ڏينھن منھنجو تمنا سان پروگرام ھوندو
ھو، تنھن ڏينھن شام جا پنج مون کان پنج ڪوھھ پري
ٿي ويندا ھئا. اِھي پويان ڪجھھ منٽ ڪلاڪ ٿي پوندا
ھئا. ڪلاڪ ڏينھن ۾، ڏينھن ھفتن ۾، ھفتا مھينن ۾ ۽
مھينا سالن ۾ بدلجي ويندا ھئا.
منھنجون نظرون گھڙيال جي پينڊيولم تي کتل ھيون.
ڪانٽا ھڪ ھنڌ بيٺل ڀانيم. دل چاھيو تھ سڀني کان اک
بچائي ننڍو ڪانٽو پنجن تي وڏو ڪانٽو ٻارھن تي
بيھاري ڇڏيان. پنھنجي ان احمقاڻي خيال تي دل ئي دل
۾ کلي ويٺس. شايد ھڪ اداس ۽ ڦڪي مرڪ منھنجي منھن
تي کن لاءِ کيڏي، موٽي ويئي ھئي.
”گڊ- لڪ،“ ڏاند منھنجو خيال پاڻ ڏانھن ڇڪايو. مان
ساڻس اک ملائي نھ سگھيس.
راجا چيو، ”ڇڏينس ڏاند، ويچارو شرمائي ٿو.“
”نيور مائينڊ،“ ڏاند وراڻيو، ”اڃان نئون آھي. ٺھي
ويندو.“
مون کين جواب نھ ڏنو ۽ خاموش رھيس. بيحد پريشان
ھوس. ڏاند ۽ راجا جا چرچا زھر پئي لڳم.
ڏاند ۽ راجا مون سان بناسپتي گيھھ جي ڪارخاني ۾
ڪلارڪ ھئا. ڏاند بندرو ۽ ٿلھو ھو. ان ڪري پاڻ کي
مشڪرو سمجھندو ھو. ھر ڪو کيس ڏاند سڏيندو ھو. سندس
اصلي نالي جي گھڻن کي خبر نھ ھئي. راجا جي اصلي
نالي جي سڌ، سواءِ ڏاند ۽ مون کان، ٻين ٿورن کي
ھئي، ھو روسي ڪتاب پڙھندو ۽ آمريڪي اداڪارن جا
فوٽا گڏ ڪندو ھو. اسان ٽنھي کي ھڪ وڏي ٽيبل مليل
ھئي، جنھن جو ھڪ پاسو ڀت سان لڳل ھو ۽ باقي ٽن
پاسن کان اسان ٽيئي ويھندا ھئاسين. ھيڊ ڪلارڪ جي
نظر بچائي، سڄو سڄو ڏينھن ھڪ ٻئي سان چرچا ۽ ھڪ
ٻئي تي ٺٺوليون ڪندا ھئاسين.
پر ان ڏينھن، مون ڏاند ۽ راجا جي ٺٺولين جو جواب
نھ ڏنو. خاموش رھيس. صبح کان پريشان ھوس.
صبح جو اخبار ۾ ڪراس ورڊ معمي جو حل ڏسي منھنجي دل
ڊڄي پئي ھئي. اميدون نااميديءَ جي غمناڪ اوندھھ ۾
ڀنواٽيون کائڻ لڳيون ھيون. حسرتون واريءَ جي دڙي
ھيٺان دفن ٿي ويون.
ھڪ ڏينھن اڳ، شام جو، جڏھن ڪراس ورڊ معمي جو حل
ڀري، اسپينسر جي دٻي ۾ وجھي، ھوٽل فاروق جي فيملي
ورم ۾ اچي ويٺا ھئاسين، تڏھن تمنا پڇيو ھو، ’شامو،
جيڪڏھن ھن دفعي صحيح حل تي اسان کي ھڪ لک رپيا ملن
تھ ڇا ڪنداسين؟“
جواب ڏيڻ کان اڳ مون تمنا جي اکين ۾ نھاريو ھو. کن
لاءِ اسان جون نگاھون ملي، ڌار ٿي ويون ھيون. مون
تھ سندس نرم، نازڪ ۽ سھڻين آڱرين تي پنھنجو ھٿ رکي
ڇڏيو ھو. ھن ڪنڌ جھڪائي ڇڏيو ھو ۽ ٻئي ھٿ جون
آڱريون ساسر جي ڪنيءَ تي ڦيرائڻ لڳي ھئي.
آھستي، جھيڻي آواز سان، مون دل جي گھراين مان
ڳالھايو ھو تھ، ’سڀ کان اول اسان شادي ڪنداسين،
تمنا.‘
ھوءَ شرمائجي ويئي ھئي ۽ پنھنجون آڱريون منھنجي ھٿ
ھيٺان کسڪائي ويئي ھئي.
’مون سان شادي ڪندينءَ نھ، تمنا.‘ مون بيوقوفن
وانگر تمنا جي بيحد حسين منھن ۾ نھاريندي پڇيو ھو.
جواب ۾ ھن ڊگھيون پنبڻيون مٿي ڪري پنھنجون نگاھون
منھنجن نگاھن سان ملائي ڇڏيون ھيون. مون پنھنجي دل
کي ٽائيپ جي ربن وانگر گول دائري ۾ چڪر کائيندي
محسوس ڪيو ھو.
”چئھ تمنا،“ مون ٻئي ٻانھون ٽيبل تي رکندي کانئس
پڇيو ھو، ’ھن دفعي صحيح حل نڪتو تھ مون سان شادي
ڪندينءَ نھ؟“
تمنا جا ڳل ڳاڙھا ٿي ويا ھئا. حياءَ کان ڪنڌ ھيٺ
ڪري ڇڏيو ھئائين.
”سچ تمنا؟“
”ھون.“
”اوھھ تمنا،“ مون تمنا جو نازڪ ھٿ پنھنجي ٻنھي ھٿن
۾ لڪائي ڇڏيو ھو. چيو ھوم، ’پوءِ اسان جو پنھنجو
گھر ھوندو تمنا. تنھنجون ۽ منھنجون ڀينرون ۽
منھنجا ڀائر خيراتي اسڪولن بدران پرائيويٽ ۽ پبلڪ
اسڪولن ۾ پڙھندا. منھنجي ماءُ ميونسپالٽيءَ جي
مفتي شفاخاني جي ڳاڙھي دوا بدران ڪنھن مشھور ڊاڪٽر
کان علاج ڪرائيندي.‘
”۽ شامو،“ تمنا منھنجي ڳالھھ اڌ ۾ ڪپيندي چيو ھو،
’اسان ٻئي ھيءَ واھيات نوڪري ڇڏي ڏينداسين.‘
”ھا تمنا. نھ مون کي ڊپٽيءَ جي ڇڙٻ سھڻي پوندي، نھ
توکي ئي ڪو مشڪوڪ نگاھن سان ڏسي سگھندو.“
”پر ائين تھ لک رپيا ھڪ سال ۾ کپي ويندا.“
”اسان بزنس بھ تھ ڪنداسين.“
”ڪھڙو؟“
مان سوچ ۾ پئجي ويو ھوس. ڪپھھ ۽ ڪڻڪ جي واپار کان
وٺي سون جي سمگلنگ تائين ھڪ ھڪ ڌنڌو منھنجي ذھن ۾
اچي، موٽي ويو.
”مان ٻڌايانءِ؟“ تمنا پڇيو ھو.
”ٻڌاءِ.“
”اسان ھڪ ڊاٽسن ڪار وٺنداسين.“
”ڊاٽسن ڇو؟“ مون ھڪدم وراڻيو ھو. ”اسين شيورليٽ،
امپالا يا مرسڊيز بينز وٺنداسين.“
”پنھنجي لاءِ وٺنداسين نھ؟“
”ھا.“
”ڊاٽسن ڪار ٽئڪسي ڪري ھلائينداسين.“
”واھھ! گڊ آئيڊيا.“
”سٺي آمدني آھي اڄڪلھھ ٽئڪسيءَ مان،“ تمنا چيو ھو،
”پوءِ مان نائيٽ ڪاليج بدران سينٽ جوزف ڪاليج ۾
داخلا وٺندس.“
”ايڪسيلنٽ.“
”۽ تون انگريزيءَ ۾ ايم. اي ڪرڻ لاءِ ڪراچي
يونيورسٽيءَ ۾ داخلا وٺجانءِ.“
”ونڊرفل،“ وراڻيو ھئم، ”اسان روز روز دال کائڻ بھ
ڇڏي ڏينداسين.“
ڪجھھ دير تائين نھ تمنا ڳالھايو ھو ۽ نھ مون. اسان
ٻئي پنھنجن پنھنجن خيالن سان وچڙندا، اميدن جا تاج
محل ٺاھيندا ۽ ڊاھيندا رھياسين. تصور جي دنيا اکين
آڏو اچي بيٺي ھئي. پاڻ کي ڪاري جبي ۾ ايم. اي جي
ڊگري وٺندي ڏٺم- ايئرڪنڊيشنڊ آفيس ۾ پاڻ کي فوم
رٻڙ جي ڪونئري ڪرسيءَ تي ويٺل ڏٺم. ڊاٽسن ٽيڪس کي
ڪراچيءَ جي رستن تي ڊوڙندي ڏٺم. اوچتو تمنا تصور
جي دنيا کي ذھن جي پردن تان ھٽائي ڇڏيو ھو. پڇيو
ھئائين، ”ھن دفعي تھ پنھنجو حل صحيح نڪرندو نھ،
شامو؟“
”ڇو نھ صحيح نڪرندو،“ مون کيس ۽ پاڻ کي دلاسو ڏنو
ھو، ”محمد پان واري ۽ غفور حجم جا ڌڪن سان ڀريل حل
صحيح ٿي سگھن ٿا، تھ ڇا اسان پڙھيل ڳڙھيلن جو حل
ڪڏھن بھ صحيح نھ نڪرندو!“
تمنا جي چپن تي ھڪ بيحد حسين ۽ وڻندڙ مرڪ تري آئي
ھئي. اھا مرڪ، سدائين، سوداءَ وانگر منھنجي ساھھ
سان سمايل ھوندي آھي.
پر ان ڏينھن صبح جو اخبار ۾ ڪراس ورڊ معمي جو
نتيجو ڏسي، تمنا جي چپن تان لازوال مرڪ ھماليھ جي
برف وانگر رجندي محسوس ڪئي ھئم. کيس اداس ۽ مايوس
محسوس ڪيو ھيم. تڏھن، پنھنجين حسرتن جي رک اڏائي،
تمنا جي ٽٽل اميدن کي پنھنجي جھول ۾ جھپي ورتو
ھيم. سوچيو ھيم، تمنا وياڪل ھوندي، اٻاڻڪي ھوندي-
اڄ ڪئپيٽل سئنيما ۾ فلم
The Killers
جو پھريون شو ڏسنداسين- ڪجھھ
دير لاءِ خواھشن ۽ آرزوئن جو ڊٺل ڀنڀور وساري
ڇڏينداسين.
ڊريس سرڪل جي اي قطار ۾ پويون ٻھ سيٽون بڪ ڪرائي،
ايڊوانس بڪنگ جو ڪوپن کيسي ۾ وجھي آفيس آيو ھوس.
تمنا ورانڊي جي پوئين ٿنڀي وٽ بيحد اداس ۽ بيچين
بيٺي ھئي. مون تي نظر پيس تھ مون کي ڏسندي ئي رھي
ھئي. وٽس ويم تھ چيو ھئائين، ”ھن دفعي بھ اسان جو
حل غلط نڪتو، شامو. اسان جي قسمت ڪڏھن بھ نھ
بدلبي.“
”نااميد نھ ٿيءُ تمنا،“ کيس دلاسو ڏنو ھوم، ”ايندڙ
مھيني اسان جو حل صحيح نڪرندو ۽ پرائيز بانڊ جو
لڪي نمبر بھ پنھنجو ئي نڪرندو.“
”ڪيستائين. ڪيستائين شامو اھڙي نموني پاڻ کي فريب
ڏيندا رھنداسين؟“
”چري،“ مون ويران مرڪ سان چيو ھو، ”ٻڌو نھ اٿئي،
تھ ڏکن پٺيان سک-“
”ھا. پاڻ کي پرچائڻ جو بھترين طريقو آھي.“
“انتظار ڪر تمنا. ھڪڙي ڏينھن اسان جي روح جا زخم
ڀرجي ويندا، دل جو درد گھٽجي ويندو،“ ٿڌو ساھھ کڻي
وراڻيو ھيم، ”ھڪڙي ڏينھن اسان جي صحرا جھڙيءَ
سڃيءَ زندگيءَ ۾ خوشين جا رابيل وڇائجي ويندا.“
”۽ ان وقت جي انتظار ۾ شايد نھ تون رھين، نھ مان
رھان.“
”ائين نھ چئھ تمنا، ائين نھ چئھ،“ مون لڇندي
وراڻيو ھو، ”مونکي مايوس نھ ڪر. منھنجي دل نھ ٽوڙ
تمنا.“
تمنا جواب نھ ڏنو ھو. اکيون بند ڪري مٿو ٿنڀي سان
لڳائي ڇڏيو ھئائين. سندس خشڪ چپن تي چنبڙيل لپ
اسٽڪ جا ڇوڏا ڦڙڪڻ لڳا ھئا. سندس ڊگھيون پنبڻيون
ٿڙڪڻ لڳيون ھيون. قسمت کان کاڌل شڪست جي احساس ۾
سندس وجود ويراڳ جي آگ ۾ جلڻ لڳو ھو.
”تمنا.“
”جي.“
”اڄ منجھند جي ماني گڏ کائينداسين.“ مون چيو ھو.
”چڱو،“ ھن وراڻيو ھو، ”ھينئر وڃ. ڊپٽيءَ مون وٽ
ڏسي ورتئھ تھ اجايو گوڙ ڪندو.“
تمنا پنھنجي ڪمري ڏانھن ھلي ويئي ھئي. پنھنجي ڪمري
ڏانھن ويندي ڊپٽيءَ جي ڪمري ۾ در جي شيشي مان
جھاتي پاتي ھيم. ڊپٽي نھ آيو ھو.
اسان جو ڊپٽي قداور، ٿلھو ۽ ڇسو ھوندو ھو. اکيون
ڀوريون ۽ ٽِڪڻ جا وار کٿل ھوندا ھئس. اسان کيس
افلاطون سڏيندا ھئاسين. آفيس جو پراڻو نائڪ چوند
ھو تھ عقل جا دروازا ڊپٽي صاحب تي اچي بند ٿي ويا
ھئا.
مون سان تھ بنھھ نھ پوندي ھئس. ھڪ دفعو اڳ بھ مون
کي تمنا سان ڳالھائيندو ڏسي پنھنجي آفيس ۾ گھرايو
ھئائين. سگريٽ جو ڪش ھڻندي پڇيو ھئائين، ”ماڻھو
اسان جي فيڪٽريءَ جو بناسپتي گيھھ ڇو نٿا کائين.“
”ماڻھن کي اسان جي فئڪٽريءَ جو گيھھ پسند ناھي
سائين.“
”ڇو پسند ناھي،“ ڊپٽيءَ خارن مان چيو ھو، ”توھان
ڪلارڪ ڪھڙي مرض جي دوا آھيو؟ توھان کي فقط ڪلارڪي
ڪرڻي ناھي. ماڻھن کي اسان جو بناسپتي گيھھ کائڻ تي
آماده بھ ڪرڻو آھي.“
”ھا سائين.“
”ماڻھن کي ٻڌاءِ تھ اسان جو گيھھ صحت جي اصولن تي
تيار ٿيل آھي ۽ منجھس سڀئي وٽامن آھن،“ چيو
ھئائين، ”بناسپتي گھھ اسان جي عوام لاءِ مفيد آھي
۽ سندن ضرورتن مطابق آھي.“
”ھا سائين.“
”۽ اسان جو بناسپتي گھھ، ديسي خالص گھھ کان وڌيڪ
بھتر آھي.“ ڊپٽي صاحب ڪڙڪ آواز ۾ چيو ھو، ”خالص
گھھ کائڻ وارا سست ۽ بناسپتي گھھ کائڻ وارا چست
ھوندا آھن.“
مون ان انڪشاف تي ڊپٽي صاحب ڏانھن حيرت مان ڏٺو
ھو. ڊپٽي صاحب پاڻ بناسپتي گھھ نھ کائيندو ھو. پاڻ
خالص گھھ ٺٽي کان گھرائيندو ھو.
”سمجھيھءِ؟“
”ھا سائين.“
”تون ڌوڙ سمجھندين. پنھنجو ڪم سڌار نھ تھ نوٽيس
ملندءِ،“ ڊپٽيءَ سگريٽ جو دونھون ڇڏيندي چيو ھو،
”۽ ڪن کولي ٻڌ، تمنا سان ڳالھائڻ ڇڏي ڏي.“
”يس سر.“
پر ان ڏينھن ڊپٽي موڪل تي ھو. در جي شيشي مان سندس
ڪمري ۾ جھاتي پائي، پنھنجي ڪمري ۾ ھليو ويو ھوس.
مون منھن ورائي گھڙيال ڏانھن ڏٺو. پنجن ۾ ٻارھن
منٽ باقي ھئا.“
”ڀلا ليليٰ بھ ڪنھن آفيس ۾ ٽائيپسٽ ھئي ڇا؟“ ڏاند
راجا کان پڇيو.
”ليليٰ رڍن جي پشم لاھيندي ھئي،“ راجا وراڻيو.
مون ڪاوڙ مان ٻنھي ڏانھن ڏٺو. ڏاند ڏند ڪڍندي چيو،
”ڳالھھ تنھنجي ليليٰ جي ناھي. تنھنجي جديد آھي،
اسان قديم ليليٰ جي باري ۾ ڳالھائي رھيا آھيون.“
”بدتميز آھيو.“
”ٿئنڪ يو،“ راجا چيو.
ھيڊ ڪلارڪ کنگھي نڙي صاف ڪئي ۽ اسان ڏانھن قھري
نگاھن سان ڏٺو. ڏاند ۽ راجا ڳالھائڻ بند ڪري ڇڏيو
۽ اجايو سجايو فائيل اٿلائڻ لڳا.
”ھيڊ ڪلارڪ آھي يا ھيڊ ماستر.“
”ڪمبخت، چوڪيدار آھي،“ ڏاند چيو.
مون پتلون جي پوئين کيسي مان پرس ڪڍي گوڏي تي
رکيو. گوڏو ٽيبل ھيٺان ڪري ڇڏيم. پرس کولي تمنا جي
تصوير ڏٺم. ڏاند ھيٺ مٿي ٿيو، پر منھنجي گوڏي تي
پرس ڏسي نھ سگھيو.
”لڏڻ ڇڏي ڏي. ڪرسي نھ ڀڃين وجھين،“ راجا ڏاند کي
چيو.
”تون پنھنجي بڪواس بند ڪر،“ ڏاند راجا کي ڇڙٻ ڏني
۽ ٻيھر منھنجي گوڏي تي پرس ڏسڻ جي ڪوشش ڪيائين.
جڏھن پرس ڏسڻ جي ھر ڪا ڪوشش ناڪام ٿي ويس، تڏھن
خار مان چيائين، ”آفيس جي ٽيبل آھي، يا مڙدن چيرڻ
جي ميز. اسان ڪلارڪ نھ، ڄڻ ميڊيڪل اسٽوڊنٽ آھيون.“
راجا کيس ٽيبل ھيٺان لت وھائي ڪڍي. ڏاند لت جو سور
پچائي ويو. ڪجھھ پرڀرو کسڪندي چيائين، ”ردي.
منھنجي بوٽ جي پالش خراب ڪري ڇڏين ھا.“
راجا اک جي اشاري سان ڏاند جو ڌيان ھيڊ ڪلارڪ
ڏانھن ڇڪايو. ڏاند ڀت ڏانھن سرڪي ويو ۽ منھنجي
سامھون اچي بيٺو.
”ڇا ٿو ڏسين مجنون،“ ڏاند آھستي پڇيو.
”ڪجھھ بھ نھ،“ مون آھستي وراڻيو.
ڀڻ ڀڻ تي ھيڊ ڪلارڪ اسان ٽنھي ڏانھن ڏٺو. ھن
پنھنجي سنھڙي ھڏائين آڱر گھنٽيءَ تي ٻھ چار دفعا
اھڙي نموني ھنئين، جيئن ڪڪڙ داڻو چڳڻ لاءِ مٽيءَ ۾
ٺونگا ھڻندو آھي. ڏاند ۽ راجا پنھنجو وات بند ڪري
ڇڏيو.
مون پراڻي گھڙيال ڏانھن ڏٺو. پنجن ۾ ڏھھ منٽ ھئا.
رھيل ڏھھ منٽ ڏھھ صديون ٿي پيا. سڀ عاشق ائين ئي
محسوس ڪندا ھوندا، مون سوچيو.
ڏاند ۽ راجا فائيلن جا ورق اٿلائڻ لڳا. مون
پنھنجون نظرون تمنا جي تصوير تي کپائي ڇڏيون. ٻھ
ٽي ڪلاڪ اڳ، تمنا ۽ مون گڏ منجھند جي ماني کاڌي
ھئي. ھوءَ مون کان اڳ پنھنجي ڪمري مان نڪري منھنجي
ڪمري جي سامھون، پوئين ٿنڀي وٽ اچي بيٺي ھئي. جيئن
ئي ھڪ لڳو، مون ميز جي خاني مان رومال ۾ ويڙھيل
ماني ڪڍي ۽ سڌو تمنا جي سامھون وڃي پھتو ھيس.
پٺيان راجا جو آواز ٻڌو ھيم، ”گڊلڪ مجنون.“
تمنا وٽ پھتو ھيس، تھ تمنا چيو ھو، ”بزنس گارڊن ۾
ماني کائينداسين.“
”او – ڪي.“
اسان ٻئي ٻين ڪلارڪن جي قھري نظرن ۾ چڀندڙ نگاھن
مان لنگھندا، آفيس جي حد ٽپي ٻاھر نڪري وياسين.
برنس گارڊن ۾ ناريل جي وڻن وٽ سائي ڇٻر تي ويھندي،
تمنا پڇيو ھو، ”اڄ ڇا آندو اٿئي؟“
”ٻھ مانيون ۽ تريل پٽاٽا.“
تمنا کان ٽھڪ نڪري ويو ھو. پنھنجي مانيءَ جي ننڍي
پيٽي کوليندي چيو ھئائين، ”مون بھ مانيون ۽ تريل
پٽاٽا آندا آھن.“
”ملباريءَ کان دال وٺي اچان؟“
”نھ. اڄ پٽاٽا ئي کائينداسين.“
تمنا مانيون رومال تي رکي، ٽين جي پيٽيءَ ۾ پٽاٽا
ملائي ڇڏيا. مون پيار منجھان تمنا ڏانھن ڏٺو ھو.
تمنا ڪنڌ کڻي مون ڏانھن ڏٺو ۽ اسان جون نگاھون کن
لاءِ ملي ڌار ٿي ويون ھيون. ھڪ گرھھ کائي، تمنا
مونکان عجيب سوال ڪيوھو، ”مون کي چاھين ٿو، شامو؟“
مون عجيب نموني ڪنڌ لوڏي ”ھا“ ڪئي ھئي ۽ پاڻ کي
احمق محسوس ڪيو ھئم.
تمنا ٽڪ ٻڌي مون ڏانھن ڏٺو ھو. پوءِ آھستي چيو
ھئائين، ”مان بدنام آھيان، شامو، تڏھن بھ مونکي
چاھين ٿو؟“
مون سندس سوال جو جواب نھ ڏنو ۽ ورائي پڇيومانس،
”مونسان شادي ڇو نٿي ڪرين، تمنا؟“
تمنا جي چپن تي اداس مرڪ جا پاڇا آيا، ھليا ويا.
ھن جواب نھ ڏنو ۽ ڪنڌ جھڪائي ماني کائيندي رھي
ھئي.
”مان نٿو وڻانءِ ڇا؟“ عجيب سوال ڪيو ھيم. سوال ڪري
پڇتايو ھيم. ڀانيم تھ تمنا مون کي بيوقوف سمجھي،
منھنجي اڻ ميي پيار تي کلي پوندي، پر تمنا جي چپن
مان ڪجھھ نھ نڪتو. اکين ۾ اداسيءَ جا پاڇا پرڙا
ھڻندا رھيس.
”مان چريو آھيان، تمنا،“ مون گھٽيل آواز ۾ ڳالھايو
ھو، ”مان چريو آھيان. مون کي محبت ڪرڻ بھ نٿي
اچي.“
تڏھن بھ ھن جواب نھ ڏنو ھو. پنھنجي ھٿ جو گرھھ
منھنجي اڳيان رکي، منھنجي ھٿ جو گرھھ پنھنجي وات ۾
وڌو ھئائين.
کيس خاموش ڏسي ٻيھر پڇيو ھيم، ”مون سان شادي ڇو
نٿي ڪرين، تمنا؟“
”شامو،“ ھوءَ اڳتي سري آئي ھئي، ”مان بدنام آھيان،
شامو.“
”اھو منھنجي سوال جو جواب ناھي، تمنا.“
”منھنجي بدنامي مون تائين محدود آھي،“ تمنا ڪنبندي
آواز ۾ چيو ھو، ”توسان شادي ڪري، توکي، تنھنجين
ڀينرن، ڀائرن ۽ ماءُ کي بدنام ڪرڻ نٿي چاھيان.“
”مان ڊپٽي نھ آھيان، جو بدناميءَ کان ڏڪي وڃان،“
مون وراڻيو ھو، ”مان معمولي ڪلارڪ آھيان.“ تمنا
ڏاند ۽ راجا منھنجا دوست آھن.“
”اڪيلي سر ٻن گھرن جو بار کڻي سگھندين؟“
”ڇو نھ کڻي سگھندس. ھينئر بھ تھ پارٽ ٽائيم ماستري
ڪندو آھيان. شاديءَ کانپوءِ ڪنھن پريس ۾ بھ ڪم
ڪندس.“
تمنا ڪنھن اونھيءَ سوچ ۾ گم ٿي وئي ھئي. مان سندس
جواب جو انتظار ڪندو رھيس.
ھن ڳالھايو. موضوع بدلائڻ لاءِ چيو ھئائين، ”سڄو
ڏينھن ھت نوڪري ڪرڻ کانپوءِ ٿڪبو ناھين، جو ڇھين
کان رات جي ڏھين تائين اسڪول ۾ بھ پڙھائيندو آھي؟“
”نائيٽ اسڪولن ۾ لاٽ صاحبن جا پٽ نھ پڙھندا آھن.
مان ٿڪل ھوندو آھيان تھ شاگرد بھ ڏينھن جي محنت
مزدوريءَ کان پوءِ ٿڪل ھوندا آھن:“ مون وراڻيو ھو،
”پر تنھن ھوندي بھ مان رات جي ٻارھين کان صبح جي
چئين لڳي تائين ڪنھن پريس ۾ پروف ريڊر ٿيندس.“
ھوءَ خيالن جي ڪن ۾ لھي وئي. ھٿ جو گرھھ ھٿ ۾ رھجي
ويو ھئس. نگاھون ھڪ ھنڌ اٽڪي پيون ھئس. مان کيس
متجسس نگاھن سان ڏسندو رھيس. تڏھن، ڪجھھ دير جي
خاموشيءَ کانپوءِ مون پنھنجو ھٿ تمنا جي ھٿ تي
رکيو ھو. ھن منھنجين اکين ۾ نھاريو ھو.
”ھا ڪر تمنا.“ آھستي چيو ھئم، ”چئھ تھ مون سان
شادي ڪندينءَ، تمنا، ھا ڪر. ھا ڪر، تمنا.“
ھڪ اونھو، ڊگھو ۽ درد کي ھلڪو ڪندڙ ٿڌو ساھھ کڻندي
ھن وراڻيو ھو، ”شامو، مان نٿي چاھيان تھ تون
منھنجي لاءِ مشين وانگر ڪم ڪندو رھين. مان توکان
زنده رھڻ جو حق ڦرڻ نٿي چاھيان.“
”اھي اجايا بھانا آھن، تمنا.“ مون الاءِ ڪيئن چيو
ھو، ”چئھ تھ مونسان شادي ڪرڻ نٿي چاھين.“
”شامو!“
”ھا تمنا. تون منھنجي لاءِ سڄي زندگي تمنا ئي
رھندينءَ. مان دل جي دنيا لٽائڻ کان پوءِ بھ
تنھنجي دل ۾ تر جيتري جاءِ بھ حاصل ڪري نھ سگھيو
آھيان. تون منھنجي لاءِ چنڊ وانگر دور آھين، تمنا
خواب وانگر مبھم آھين.“
ھن منھنجي وات تي ھٿ رکي ڇڏيو ھو. ”اڳتي ڪجھھ نھ
چئھ، ڪجھھ نھ چئھ شامو. مان پريشان آھيان. مون کي
وڌيڪ پريشان نھ ڪر.“
مون ٿرماس جي ڍڪ ۾ پاڻي پيٽي، ٻھ چار ڍڪ ڀري، ڍڪ
ڇٻر تي رکي ڇڏيو ھو. ھن ٿرماس جو ڍڪ کڻي چپن سان
لڳايو ھو ۽ بچيل پاڻي يڪ ساھي پي وئي ھئي.
چيو ھئائين، ”ايندڙ مھيني ڪراس ورڊ معمي جو حل
صحيح نڪرندو، مون کي پڪ آھي شامو. پوءِ اسان شادي
ڪنداسين.“
”انھن معمن اسان جي زندگيءَ کي بھ حل نھ ٿيندڙ
معمو ڪري ڇڏيو آھي.“
”صبح جو چيو ھيئھ، تھ، ڏکن پٺيان سک.“
”ھا، تنھنجي دل رکڻ لاءِ چيو ھيم.“
”نھ شامو. ھن دفعي اسان جو حل ضرور صحيح نڪرندو.“
تمنا منھنجي دل کي آٿت ڏيڻ خاطر چيو ھو، ”اسان جو
پنھنجو گھر ھوندو- منھنجون ۽ تنھنجون ڀينرون،
تنھنجا ڀائر پبلڪ اسڪول ۾ پڙھندا- امان جو علاج
ڪنھن ايم. آر. سي. پي ڊاڪٽر کان ڪرائينداسين- ۽
شامو مان سينٽ جوزف ڪاليج ۾، ۽ تون يونيورسٽيءَ ۾
ايم. اي لاءِ داخلا وٺندين- ۽ شامو، اسان شورليٽ،
امپالا يا مرسڊيز بينز بھ وٺنداسين.-“
”۽ سڄي عمر ان انتظار ۾ ختم ٿي ويندي.“
”نھ شامو.“
”اجايو پاڻ کي فريب ۾ نھ ڏي. تمنا.“
”اسان جي زندگي فريب آھي، شامو.“ تمنا بيحد ڏک
وچان چيو ھو ۽ رومال ڇنڊي، ويڙھي مون کي ڏنو
ھئائين.
موٽندي، آفيس جي حدن تائين، نھ تمنا ڳالھايو ھو ۽
نھ مون. آفيس جي ڏاڪڻ چڙھندي کيس چيو ھيم، ’اڄ
فرسٽ شو ۾
The Killers ڏسنداسين.“
”ڪالھھ تھ تو وٽ فقط ٻھ رپيا ھئا.“
”قميص لاءِ اٺ رپيا بچائي رکيا ھئم نھ، انھن مان
بڪنگ ڪرائي آيو آھيان.“
”تون ائين نھ ڪندو ڪر، شامو.“
”ھلندينءَ نھ.“
”ھا ھلنداسين.“
ان وقت کان مان موڪل جو انتظار ڪري رھيو ھوس. پرس
بند ڪري پوئين کيسي ۾ وجھي ڇڏيم. منھن ورائي
گھڙيال ڏانھن ڏٺم. پنجن ۾ چار منٽ باقي ھئا. ڪنھن
چيو ھو وقت ھوا جي پرن تي اڏامندو ويندو آھي! ڪنھن
چيو ھو تھ اک ڇنڀ ۾ صديون گذري وينديون آھن! سچ
ھونديون اھي چوڻيون! پر انتظار جي ھڪ ساعت کان ٻي
ساعت تائين، ھڪ لمحي کان ٻئي لمحي تائين ورھين جي
وٿي ھوندي آھي.
”راجا، ٻڌ تھ سھي،“ ڏاند جي آواز تي خيالن جا
سلسلا ٽٽي پيا، مجنونءَ کي گھر ۾ ھڪ بيمار ماءُ،
ٻھ معذور ڪراڙيون پڦيون، چار ڀائر ۽ ٽي ڀينرون
ھونديون ھيون ڇا؟“
”ڏس ڏاند،“ مون سخت ڪاوڙ مان چيو، ”تنھنجي ڀيڻ
فلمن ۾ ھيروئن ٿيڻ لاءِ گھر کان ڀڄي ويئي ھئي تھ
مون توکان ڪجھھ پڇيو ھو؟ مھرباني ڪري منھنجي گھرو
معاملن ۾ دخل نھ ڏيندو ڪر.“
ڏاند ککو وکو ٿي ويو. منھن تي ھيڊ ھارجي ويس. راجا
ڳالھھ رکڻ لاءِ چيو، ”تون ناراض ڇو ٿو ٿئين، بابا.
تون جديد آھين. اسان قديم مجنونءَ جي باري ۾
ڳالھائي رھيا آھيون.“
مون ڏاند ڏانھن ڏٺو. ھو آڱوٺي جي ننھن سان ميز جي
مر لاھي رھيو ھو. ڪنڌ جھڪيل ھيس. نرڙ تي پگھر جا
قطرا چمڪي رھيا ھيس. ھو مون کي بيحد مسڪين نظر
آيو. سندس ھٿ کي آھستي زور ڏيندي چيم، ”مون کي
معاف ڪر، دوست.“
ھن منھنجي ھٿ کي ٿڦڪي ڏني.
”ڳالھائڻ بند ڪريو،“ ڳجھھ ڇاپ ھيڊ ڪلارڪ رڙ ڪئي.
اسان ٽنھي کان ڇرڪ نڪري ويو.
ڏاند ۽ راجا ھميشه وانگر فائيل اٿلائڻ لڳا ۽ مون
پنھنجون نگاھون گھڙيال جي ڪانٽن تي کپائي ڇڏيون.
وقت کي اينگھھ اچي وئي ھئي.
پتلون جي کيسي مان ايڊوانس بڪنگ جو ڪوپن ڪڍي، کولي
پڙھيم. تاريخ، ٺيڪ. فرسٽ شو. ڊريس سرڪل جي اي قطار
۾ پويون ٻھ سيٽون. سوچيم، تمنا کي ڀت واري پاسي
ويھاريندس ۽ پاڻ ٻئي پاسي ويھندس. جڏھن ھال ۾
اوندھھ ٿيندي ۽ فلم شروع ٿيندي، تڏھن پنھنجو ھٿ
تمنا جي ھٿ تي رکندس- ھوءَ مون ڏانھن کسڪي ايندي ۽
پنھنجو منھن منھنجي ڪلھي تي رکندي- مان پاڻ کي ۽
تمنا کي پرچائڻ لاءِ چوندس، ”تمنا، ھڪ نھ ھڪ ڏينھن
انعامي بانڊ جو لڪي نمبر اسان جو ئي نڪرندو- تڏھن
اسان جا ٻارڙا پبلڪ اسڪولن ۾ پڙھندا- ڪو مشھور
ڊاڪٽر اسان جو علاج ڪندو- پڦين کي عينڪون ۽ وڏي
آواز جا اوزار وٺي ڏينداسين- شورليٽ امپالا يا
مرسڊيز بينز وٺنداسين- ۽- ۽.“ سوچيم، جڏھن مستقبل
جي سپنن کي ٺاھي، سينگاري، سجائي، دل جي دنيا کي
وندرائي وٺنداسين، ۽ جڏھن حسرتون خوشفھميءَ جي ڌٻڻ
۾ لھي وينديون، تڏھن، مان سرگوشيءَ ۾ تمنا کي
چوندس، ”تمنا، ھيءَ دنيا جيڪر سئنيما ھال جيتري
محمدود ٿي وڃي ۽ ھيءَ زندگي ھن فلم جيتري مخصر-
اسان ٻئي ڪلھو ڪلھي سان ملائي سرگوشين ۾
ڳالھائيندا رھون- حسرتن ۽ خواھشن جي رڃ کان دور-
محبت جون ڳالھيون ۽ ڳالھين جا اکٽ، مسلسل سلسلا-
اسان جي غمن وانگر طويل ۽ زخمن جيان بي انداز.“
”پورا پنج ٿيا آھن مسٽر مجنون،“ راجا منھنجي خيالن
کي ڇڙوڇڙ ڪري ڇڏيو.
مان اٿي کڙو ٿيس. ھيڊ ڪلارڪ گھور ڪري، اول مون
ڏانھن ڏٺو ۽ پوءِ پنھنجي ٻانھن ۾ ٻڌل ناس جي
دٻليءَ جھڙي واچ ۾ ڏسندي پڇيائين، ڪيڏانھن ٿو وڃين
مسٽر.“
”سائين پنج ٿيا آھن.“
”منھنجي واچ ۾ ٽي ٿيا آھن.“
”پر آفيس جي گھڙيال ۾ پنج ٿيا آھن.“
ھيڊ ڪلارڪ پنھنجو سنھڙو ڪنڌ شتر مرغ وانگر ڦيرائي
ڀت تي ٽنگيل گھڙيال ڏانھن ڏٺو.
مان ذري گھٽ ڊوڙندي ڪمري مان نڪري ويس. ھيٺان ڏاند
جو آواز ٻڌم، ”گڊ لڪ، مجنون.“
جيئن اسڪولي ٻار موڪل ملڻ تي ڪلاسن مان نڪرندا
آھن، تيئن آفيس جي ڪمرن مان ڪلارڪ، ٽائيپسٽ، دفتري
۽ چپڙاسي نڪرندا، ھڪ ٻئي کي ٿيلھا ڏيندا، ڏاڪڻ
لھندا ويا.
جڏھن ورانڊو واندو ٿيو، تڏھن سامھون ڊپٽيءَ جي
ڊرائيور کي تمنا سان ڳالھائيندي ڏٺم. تمنا جي
نگاھھ مون تي پئي تھ مون ڏانھن ھلي آئي. سندس ڇوڏن
لڳل چپ وڌيڪ خشڪ ٿي ويا ھئا. لپ اسٽڪ ڪيترن ھنڌن
تان ڦٽي پئي ھيس. ھوءَ وياڪل ھئي. اکين ۾ الڪو
ھيس. خشڪ چپن تي زبان ڦيريندي چيائين، ”مون کي
ڊپٽي سڏايو آھي شامو.“
منھنجي رڳ رڳ مان ٿوھر ڦٽي نڪتو. گھڙي ساعت لاءِ تمنا کي زندگيءَ جي پاتار ۾
غرق ٿيندو ڏٺم. چوڻ چاھيم، تمنا، محتاجي، مفلسي
زندگيءَ جي سڀ کان وڏي لعنت آھي. پر جيڪي ڪجھھ چوڻ
چاھيم، چئي نھ سگھيس. لفظ سيني جي قبرستان ۾ دفن
ٿي ويا.
تمنا ڊائيور کي موٽر وٽ ترسڻ لاءِ چيو.
اسان ٻئي ڪنڌ جھڪائي ڏاڪڻ لھڻ لڳاسين. نھ ھن
ڳالھايو ۽ نھ مون، پر تنھن ھوندي بھ اسان ٻنھي ھڪ
ٻئي جي گھائل روح ۾ جھاتي پائي ورتي.
مون آھستي چيو، ”ھڪ نھ ھڪ ڏينھن اسان ھيءَ واھيات
نوڪري ڇڏي ڏينداسين.“
ھن جواب نھ ڏنو، سندس ڪنڌ وڌيڪ جھڪي ويو.
منھنجي اندر ۾ آنڌ مانڌ ھئي. ازلي جنگ سيني جي
ڌرتي پٽيندي رھي. محبت ۽ گھر وارن جي بک بيماريءَ
جا تصور، متضاد قوتن وانگر پاڻ وڙھندا رھيا.
مون پنھنجين ڪنبندڙ آڱرين سان تمنا جي سنگ مر مر
جھڙي ٻانھن کي ڇھيو، ”تمنا.“
”تمنا،“ مون ڳيت ڏيئي ڳالھايو، ”ڊپٽيءَ جي ڪھڙي
ڪار آھي؟“
”اوپل.“
”اسان شورليٽ امپالا، يا مرسڊيز بينز وٺنداسين. ھا
نھ تمنا؟“ مون گھٽيل آواز ۾ ڳالھايو.
تمنا جواب نھ ڏنو. پنھنجون آڱريون منھنجين آڱرين ۾
جڪڙي ڇڏيائين. لفظ گھائل روح جي ڪنھن ڪنڊ مان
لڇندا پڇندا تڙڦندا، درد جي ٻٻر سان وچڙندا، ٻاھر
ايندا رھيا، ”اسان جو پنھنجو گھر ھوندو، تمنا اسان
جي بيمار ماءُ ڪنھن مشھور ڊاڪٽر کان علاج
ڪرائيندي- اسان روز روز دال نھ کائينداسين- مان
انگريزيءَ ۾ ايم. اي ڪندس ۽ تون سينٽ جوزف ڪاليج-“
پوئين ڏاڪي وٽ تمنا پنھنجون آڱريون منھنجي آڱرين مان ڇڏائي، ڊوڙندي موٽر جي
پوئين سيٽ تي وڃي ويٺي. رئي جي ڪنڊ وات ۾ وجھي، چپ
ڀڪوڙي اکيون بند ڪري ڇڏيائين. ڪار ھڪ سٽ سان، اک
ڇنڀ ۾ دز اڏائيندي، آفيس جي حدن مان نڪري وئي.
پريان ڏاند رڙ ڪندي چيو، ”بئڊ لڪ مجنون.“
منھنجي منھن تي ويران مرڪ تري آئي ۽ ٽٽل تاري
وانگر روشنيءَ جي ليڪ ٺاھي، مايوسيءَ جي ٻاٽ
اونداھين ۾ گم ٿي ويئي.
²
|
